Poeto Nebati, qua vivis ek lauda poemi, per qui il inundis la grandi de Khorasan, esis uldie vokita al kadi. To semblis ne-explikebla al poeto; il esis tro konvinkita ke il povis lezar nulu, nam il ne sparis la flati mem al minim grava sklavi di sua favoranti; ultre, il posedis nek domeno nek pekunio, e, admirinde, debis nulo ad ulu.
Kande il venis koram la kadi, il trovis viro qua plendis kontre lu, postulante cent ora monetpeci.
"E sur quo fondesas tua postulo?" questionis la poeto astonita, qua nek pruntis nek recevis ula denaro.
"Sur un de tua bela poemi," respondis la plendanto; "tu kompozis laudo pri nia granda viziro, Ibn-Malik, en qua esas la sequanta versi:
"Ibn-Malik vinkas omna homi per jenerozeso. Omnu povas demandar de ilu bonfaco, e me garantias ke il ne refuzos olu.
"Me havas urjanta bezono di cent ora monetpeci; segun ta certigo me iris al granda viziro e pri to parolis a lu. Nu, il refuzis a me; ma pro ke tu esas garantianto por ilu, me esas quieta, me recevos li de tu e me ekiros mea embaraso."
Nebati demandis tempo por dicar kelka vorti a jeneroz Ibn-Malik, ed asertis plenfide ke lua demando esos satisfacata. Il iris quik al granda viziro.
"Me facis a tu honoro," il dicis, "de qua tu ne povas montrar tu nedigna: me ne demandas de tu ke tu liberigez me ipsa, de mea garantio; ma pro tua interesto me konsilas montrar tu tala, quala me reprezentis tu."
Ta konsilo semblis kelke stranja al granda viziro; tamen pos reflekto il respondis:
"Nu! por ica foyo me volas satisfacar ta demando; ma me pregas tu tre instante, pro mea modesteso, sparez a me future la honoro di tua garantio!"
Herder e Liebeskind

Piron iris omnamatine serchar la rimo e la raciono (aludo a la proverbal enemikeso di la rimo e di la raciono) en la bosko de Boulogne. Uldie, kande tota Paris iris ad ruro por respirar la nova printempo, Piron sideskis sur petra benko, e regardis la pasanti iranta o venanta, sive desquiete, sive flanere. Subite il remarkas ke la maxim multi de la preterpasanti salutas lu, lore respektoze, lore ridetante. Quik Piron desmetas sua chapelo kun emoceto de superbeso, quan sensucese il esforcas celar. "Nu! il dicas a su nelaute, se Sro de Voltaire (personal enemiko di Piron) esus hike, il mustus ya rezignar pri to; me anke esas famozo quan on montras per fingro, e quan on salutas quale konocato anciena!" Dume la salutado duris tante ke Piron ne savis, kad il ne devas eskapar tal ovaciono; il preferis tote despozar sua chapelo, por salutar nur per mikra kapsigno. Ma yen oldino qua pulsas l'entuziasmo til falar surgenue avan la poeto: "Ho! cafoye, to esas kulto neversimila, il dicis. Levez vu, siorino, me ne esas Homero". Ma la genuflexinta ne audas e juntas la manui kun pieso. Piron turnas la kapo e fine dop su videskas ula Santa Virgino mi-celata da hederi e kaprifolii.

Tri de ni komplotinte, per quaresma, qua esis kelke familiar kun ta rara viro, ni atraktis lu, en loketo di l'urbo, en domo konsakrit al Muzi, ube ni donis ad ilu festino por juar plezure lua agreabla konversado. Il ne refuzis la invito; il tre exakte arivis dimeze. La societo esis bona, la tablo neta e delikata, la plad-moblo bone garnisita. La Fontaine restis tacanta perfekte. On ne astonesis, pro ke il havis altro facenda kam parolar. Il manjis quale quar homi, e drinkis same. Pos la manjo, on komencis dezirar ke il parolez: ma il dormeskis. Pos dormir tri quarimi de horo, il rikoncieskis. Il volis exkuzar su pri ke il tedis la gasti. On respondis ke to postulas nula exkuzo, ke omno quon il facas esas bone facata. On su proximigis a lu, on volis ecitar lu ed obligar lu montrar lua esprito, ma lua esprito ne aparis; ol esis departinta, me ne savas ube, e forsan lore ol anmizis o rano en marsho, cikado en herbeyi, o foxo en lua celeyo; nam, dum la tota tempo dum qua La Fontaine restis kun ni, il semblis a ni nur mashino sen anmo. On enduktis lu en karoso, e dicis a lu adio por sempre.
Vigneul de Marville

La kalumnio, sioro! Vu poke savas quon vu desprizas; me vidis la maxim honesta homi preske aplastita da olu. Kredez ke existas nul desnobla malicajo, nul abomin(ind)ajo, nul absurda rakonto, quan on ne adoptigas dal neokupati di granda urbo, per bona procedi; e pri co ni havas homi qui esas tante habila...! Unesme negrava rumoro, frolanta la tero quale la hirundi ante sturmo, pianissimo murmuras e flugas, e semas kurante la dardo venenoza. Ula boko recevas lu, e piano, piano insinuas lu en vua orelo habile. La malajo esas facita: ol jermifas, ol reptas, ol avancas, e rinforzando de boko a boko ol kuras diablatre; lore subite, me ne savas quale, vu vidas Kalumnio staceskar, siflar, inflesar, grandeskar videble. Ol su lansas, extensas sua ali, vorticas, envelopas, laceras, forraptas, explozas e tondras, e diveras, cielpermise, generala klamo, publika crescendo, koro universala de odio e proskripto. Qua povus ya rezistar?
Beaumarchais

En ula jorno di ferio, Xantos, qua projetis regalar kelka sua amiki, imperis ad Esopos komprar to quon esos maxim bona, e nulo altra. "Me docos a tu", dicis en su la Frigiano, "enuncar (to) quon tu deziras, e ne konfidar lo a l'arbitrio di sklavo". Il kompris do nur langi, quin il preparigis kun omna sauci: l'unesma disho, la duesma, l'entremeso, omno esis nur langi. La invititi laudis unesme la selekto di la nutrivo; ma fine ol tedis li. "Kad me ne imperis a tu, dicis Xantos, komprar to quo esos maxim bona?" - "He! quo esas plu bona kam lango?" respondis Esopos. "Ol esas la ligilo dil vivo sociala, la klefo di la cienci, l'organo dil verajo e di la raciono; per lu on konstruktas urbi e guvernas li; on instruktas, on persuadas, on regnas en la asemblaji, on facas l'unesma de omna devi, qua esas laudar la dei". - "Nu", dicis Xantos (qua esperis kaptar lu), "komprez morge to quo esas maxim mala: la sama personi esos mea gasti, e me volas diversigar".
En la morga dio, Esopos ankore prizentis nur la sama manjajo, e dicis ke la lango esas la maxim mala kozo en la mondo; ol esas la patro di omna disputi, la nutranto di la procesi, la fonto dil deskonkordi e dil militi. Se on dicas ke ol esas l'organo dil verajo, ol esas anke ta di l'eroro e, plu male, di la kalumnio. Per lu on destruktas la urbi, on persuadas malaji. Se ol laudas la dei, ol anke facas blasfemi kontre lia povo. Un del asistanti dicis a Xantos ke ta servisto esas tre necesa ad ilu, nam il maxim bone savas exercar la pacienteso di filozofo.
La Fontaine

Kande la Turka imperiestro Soliman, pos la konquesto di Belgrad, retrovenis en sua chefurbo, il donis a sua vinkinta armeo dio libera por amuzar su. La soldati facis omnaspeca debochi; ma inter altra kozi li senmobligis nokte la domo di vidvino. Kande ica, matine, vidis la furto, el kuris a l'imperiestro, qua juste kavalkis tra l'urbo, e klamis ad ilu: "Sinioro, tua raptema soldati senmobligis icanokte mea domo. Me esas vidvino e patrino di quar filii; me pregas tu, judiciez por me".
L'imperiestro, quan ta parolo kelke vexis, questionis, kad el konocas la soldati qui facis lo. Ma kande la vidvino exkuzis su per to ke el remarkis la furto nur ye jornesko, l'imperiestro dicis: "Se to esas, tu sufras la puniso di tua kulpo; tu devis ne esar tante neglijanta e ne dormar tante grave". - "Me dormis quiete e sen sucii, respondis sentime la vidvino, pro ke me kredis ke la yusteso di brava Soliman gardas mea pordo. Nam, ke lua militarmeo, kun qua il defensis la li la lando, povus furtar de lua propra guvernati sen defenso, ton me ne povis pensar". La sultano judikis ta respondo kom tre saja, ed igis kompensar duople la perdajo a la vidvino.
Herder e Liebeskind

Assaph, la delektanta kantisto e harpisto, sidis en la horo dil noktomezo sur l'etajo maxim alta di sua domo; lua harpo stacis avan lu, lumizita da la lunradii, e lua vizajo esis ardoroza. Nam il meditis pri himno por honorizar la Sinioro qua kreis la cielo e la tero, ed omno quo esas en oli. Tale sidis Assaph, e meditis, e la harpo stacis avan lu.
Lore li pensis: "Me volas acensar sur la teraso dil tekto por spektar la splendideso di la cielo steloza. Per to plu sublim anke resonos mea kanto."
Tale il dicis, e portis la harpo sur la teraso dil tekto, e regardis la cielo, e vidis Orion, e la "Granda Ursino" en la cielo, e la stelari e l'astri cirkum la sudo, pasis en splendideso eterna. E sub ilu jacis la santa civito, e la vali e la montari en la lumo, e la homi dormis en la silenco dil noktomezo.
E la vento dil noktomezo ludis sur lua harpo e la kordi resonis. Ma Assaph muteskis e silencis, ed apogis sua kapo sur la harpo, e ploris.
E kande la jorno aparis e la populo acencis al santa monto, e la tumulto di la homi resonis, lore Assaph su levis, decensis ed atakis ardoroze la kordi di la harpo. E lua spirito acensis impetuoze sur la ali dil kanto super la tumulto di la homi.
Krummacher
trad. A. Vilfroy.

La rejo perdabis sua chefa ministro. Il selektis Zadig por ta funciono... Ica sentigis da omnu la sakra povo di la legi... Kande il judiciis afero, ne ilu ma la lego judiciis... De ilu la nacioni recevis ta granda principo: ke plu bona esas la risko konservar la vivo di kulpozo, kam kondamnar homo senkulpa. Il kredis ke la legi esas facita por helpar la civitani samgrade kam por timigar li. Lua precipua talento esis dicernar la verajo quan omna homi penas obskurigar.
De l'unesma dii di sua administrado, il utiligis ta granda talento. Famoza komercistulo de Babilono esis mortinta en India; il igabis sua du filiuli egale heredanti, pos mariajir lia fratino, ed il lasabis donaco de tria-dek mil ora monetpeci a ta de sua du filiuli, qua judikesos amar plu multe sua patrulo. La seniora konstruktis tombo ad ilu; la juniora augmentis la doturo di sua fratino per parto di sua heredajo. Omnu dicis: "La seniora ya amas plu multe sua patrulo, la juniora amas plu multe sua fratino; al seniora apartenas la triadek mil monetpeci."
Zadig venigis la du, l'una pos l'altra. Il dicis al seniora: "Vua patrulo ne mortis; il risaneskis de sua lasta maladeso, il retrovenas a Babilono". - "Deo laudesez!" respondis la yuno; "ma lua tombo ya kustis multo de me!" Zadig dicis pose la samo al juniora. "Deo laudesez!" ilu respondis, "me retrodonos a mea patrulo omno (to) quon me havas; ma me volus ke il lasez a mea fratino (to) quon me donis ad elu" - "Vu retrodonos nulo", dicis Zadig, "e vu havos la tria-dek mil monetpeci; nam vu ya plu multe amas vua patrulo."
Voltaire

La rejo dil Tatari, Tamerlan, trovis granda plezuro en la joki di Ahmedi, qua havis l'arto dicar multo saja en ridinda maniero. Uldie, kande la sultano esis en balno kun granda parto de sua kortani, il dicis ad ilu: "Imaginez, Ahmedi, ke tu esas sur ferio-placo e volas komprar sklavi. Ni omna stacas vendenda; montrez quante tu evaluas ni". Ahmedi havis la talento procedar tre habile en tala komisi. Il evaluis tre chere la fieri e la nesaji; la sajin, qui komprenis la joko, il evaluis chipe e vexetis li per jokoza petulado. "Ma quante tu evaluas me? questionis Tamerlan; parolez sincere". - "La sultano? respondis Ahmedi; lu povas ya valorar forsan dek e du piastri". - "Naiveso! respondis la rejo; ca mala balnotuko, quan me portas, kustas dek piastri". - "Me lo savas bone", dicis Ahmedi; "ma me kontis lu anke en mea evaluo, pro ke on povas vere uzar la sultani por nulo, nek kom gardenisti, nek kom mestieristi". Tamerlan ridis vice iraceskar, e donis ad Ahmedi okazione richa donaco. Nam ta rejo havis la rara vertuo ne lasar su ofendesar da ula libera parolo, nek da verajo quan on dicis ad ilu.
Herder e Liebeskind.

Ulvespere, Adam repozis sur kolino e sub arboro en la paradizo; lua vizajo esis direktata adsupre e regardis la cielo. Lore serafo venis ad ilu e dicis: "Pro quo tu regardas tante deziroze la cielo?" Quo mankas a tu, Adam?"
"Quo povas mankar a me," respondis la patro di la homal raso, "hike, en ica habiteyo di paco? Ma mea okuli regardas la steli qui brilas supre. Lore me deziras por me la ali di l'aglo, por flugar adsupre til oli, e regardar de proxime ta formi radiifanta."
"Tu havas ica ali", respondis la serafo; e lu tushis Adam, e Adam falis en dormo e sonjeskis, e semblis al sonjanto ke il levesas a la cielo.
Seque, kande il vekis, il regalis omnalatere ed astonesis pro ke il repozas sub la arboro, sur la kolino. Tamen la serafo stacis avan lu e dicis: "Pri quo tu revas, Adam?" Adam respondis e dicis: "Nu, me esis supre an la vulto di la cielo, e voyajis tra la steli, e flugis cirkum Orion, la sep astri (nomizita Pleiadi) e la stelari; cintilifanta mondi vasta e grandioza, quale la suno, preteriris avan me bruisante: la lakta voyo, quan tu vidas ibe supre, esas lumomaro plena ye brilanta mondi, e super ankore altri. E sur ta dadiifanta mondi, enti vivas, quale me, e pregas la Sinioro e laudas lua nomo... Serafo, kad tu duktis me?"
"Ica arboro", respondis la serafo, "ombrizis tu, e sur ica kolino tua korpo repozis; ma videz, Adam, en tu habitas serafo, qua povas traflugar la serii dil mondi, e quante plu alte ol acensas, tante plu profunde ol adoras Jehovah. Filio di polvo, honorizez e sorgez la serafo; per la pasiono ne paralizez lua flugo, e ne katenizez lu sur la tero."
La serafo dicis to e desapararis.
Krummacher tradukis A. Vilfroy.

Sultano Mahmud, qua havis granda inteligenteso e braveso, ma ne esis bela vizaje, audis su tante ofte nomizesar da sua kortani la lumo dil mondo, la fonto dil konsolaco, la joyo dil populi, l'imajo dil suno, e laudar lua beleso, ke fine il reale kredis esar bela. Ma uldie kande il iris e retroiris en granda galerio, e hazarde regardis en spegulo, il tre astonesis trovar su altra. "O mea kortani trompas me, il dicis, od ica spegulo esas nejusta. Ma tanta centi de okuli, qui judikas me bela, povas desfacile erorar tante grave. To ne povas esar altra: la defekto esas en la spegulo". Il iris a duesma; ol montris a lu exakte la sama vizajo. A triesma; itere la sama. Povus do bone esar, il fine diceskis, ke ta vitri esas justa. On darfas fidar a li, ke li dicas la verajo; nam li ne esas pagita por lia mentii, quale mea kortani". Il esis ankore en ta pensi, kande lua granda viziro, Kazayas, qua ne kustumis flatar lu, eniris. "Viziro, il dicis, quale eventas ke tanta homi dicas ke mea aspekto joyigas li?" Nam, se ta speguli ne trompas me, me ne esas vere tre bela".
"Sinioro, la viziro respondis, la populi esus felica se lia reji trovus nula flateri. Li akompanas tu anke, quale la ombri akompanas la lumo. Li trompis tu por plezar a tu; e me volas dicar a tu la verajo, por utilesar a tu. Esas indiferenta por rejo esar bela o leda; nam nur poki de lua guvernati povas juar lua aspekto; e ta poki facile kustumeskas ad olu. Kontree, pri lua yusteso e sajeso omni joyas: pro to ici esas la du maxim granda belesi quin populo povas deziras a sua rejo."
Herder e Liebeskind.

On plendas multe pri to: quante desfacila e neposibla esas konkordar kun ula homi. To povas ya esar vera. Tamen multi de ta homi ne esas maligna; li esas nur stranja, e se on savus procedar bone kun li, multi povus ya facile divenar plus saja.
To bone sucesis ad ula servisto kun lua mastro. Segun ica, freque ol povis facar nulo bone, e mustis expiacar multo, pri quo lu esis senkulpa. Ulfoye, la sioro tre malhumora venis a sua hemo e sideskis por dinear; lore la supo esis sive tro varma, sive tro kolda, o nek l'uno nek l'altro; ma sate: la sioro esis malhumora. Lu prenis do la pladi kun to quo esis en oli, e jetis li tra la apertita fenestro, en la korto adinfre.
Quon facis la servisto? rapide reflektinte, lu jetis la karno quan lu jus esis pozonta sur la tablo, e sen altra formalajo, anke la supo adinfre en la korto, pose la pano, pose la vino e fine la tablotuko, kun omno quo esis ankore sur olu, adinfre en la korto.
"Temeraro, quon to signifikas?" questionis la mastro, subite su levante de sua stulo, kun iraco minacanta; ma la servisto respondis kolde e kalme: "Pardonez a me se me ne divinis vua intenco, me kredis ke cadie vu volas manjar en la korto."
La mastro agnoskis sua kulpo, rijoyeskis ye la vido dil bela cielo printempala, ridetis sekrete pri l'espritoza ideo di sua servisto, e dankis lu kordiale pri la bona leciono.
Hebel
trad. A Vilfroy.

La granda filozofo Citofilo dicis uldie a virino dezolata, e kun justa motivo: "Siorino, la rejino di Anglia, filiino dil granda Henriko quaresma, esis tam desfelica kam vu: on ekpulsis elu de lua rejio, el faliis perisar en Oceano pro tempesti, el vidis sua reja spozo mortar sur l'eshafodo". - "Me regretas to por elu", dicis la siorino, ed el komencis plorar sua propra desfortuno.
"Ma, dicis Citofilo, memorez Maria Stuart: lua bon amiko e bona parento, rejo Elisabeth, tranchigis lua kolo sur eshafodo nigre tapezita, pos konservir elu en karcero dum dek e ok yari." - "To esas tre kruela", respondis la siorino, ed el risinkis en sua tristeso.
"Vu forsan audis, dicis la konsolacanto, pri bela Johana de Navaro, qua esis kaptata e strangulata?" - "Me memoras konfuze", dicis la chagrenanto.
"Oportas rakontar a vu, adjuntas l'altra, l'aventuro di suverenino, qua esis detronizata pos supeo, e qua mortis en insulo dezerta." - "Me savas la tota historio", respondis la siorino.
"Nu do, me savigos da vu, quo eventis ad altra granda princino, a qua me docis la filozofio. Me vidis lu longatempe, lu parolis sempre nur pri sua desfelicaji." - "pro quo vu ne volas do ke me pensez al mei?" dicis la siorino. - "Pro ke on ne devas pensar a li, dicis la filozofo, e ke ne konvenas ke vu desesperez, kande tanta siniorini esis tante desfelica. Pensez a Hekube, pensez a Niobe." - "Ha! dicis la siorino, se me vivabus en lia tempo, od en la tempo di tanta bela princini, e se por konsolacar li, vu rakontabus ad eli mea desfortuno, kad vu pensas ke eli askoltabus vu?"
La morga dio, la filozofo perdis sua unika filiulo, e preske mortis pro doloro. La siorino igis kompozar listo di omna reji, qui perdis sua filii, e portis lu a la filozofo: il lektis lu, trovis lu tre exakta, e ne min multe ploris. Pos tri monati, li rividis l'una l'altra, ed astonesis ritrovar su en tre gaya humoro. Li erektigis bela statuo al Tempo, kun ica surskriburo: "A la konsolacero".
Voltaire

Mendikistulo de Shiraz trovis mikra spegulo, en qua, on dicas, la maxim leda vizajo aparis bela. Il esis saja, e savis uzar ta spegulo tale, ke ol divenis trezoro en olua manui. Il prizentadis la spegulo a la pasanti kun humila gesto e dicadis: "Regardez la bela vizajo, quan Deo donis a vi, e grantez mikra almono a via povra servanto". Quon on povis refuzar a tante polita mendikisto ed a spegulo tante komplezanta? Omnu donis karitatoze, e specale la virini tre jeneroze, tale ke nuldie vivmoyeni til superfluajo mankis ad ilu ed a lua familio. Ultempe la olda mendikisto maladeskis; il konfidis quik ta ganoricha spegulo a sua filiulo, e docis a lu tre sorgoze olua uzado; ma lua peno esis perdita. La puero retrovenis ye la vespero, sen ganir ulo. Il konfesis ke il obliviis prizentar la miraklatra spegulo al kompatema pasanti: il vidis su en lu hazarde, e judikis su tante bela, tante bela, ke dum la tota jorno il ne povis facar altro kam admirar su ipsa. "Kompatinda folo!" dicis la olda fripono, "quon tu ganis per lo? Kad tu divenis per lo plu richa o min leda? Lernez de tua patrulo, quale saja homo su distingas de folo: la folo flatas su ipsa, e la sajo flatas la folo". - "Mea patro, dicis l'inteligenta filiino dil mendikisto, me kredas ke la du esas nociva a la homi. Propramo igas stupida e facile trompebla: ma flatado ad altri igas la vizajo dil flatero quaze spegulo trompanta, en qua nur la folo volunte regardas, e recevas kompense repento sat balde. Venez, mea frato, ni volas ganar nia vivo en maniero plu decanta".
Herder e Liebeskind.

La habitanti di Paris havas kuriozeso qua atingas preske frenezio. Kande me arivis, me regardis quale se me esus sendita de la cielo: oldi, viri, homini, pueri, omni volis vidar me. Kande me ekiris, omni regardeskis tra la fenestri; kande me esis en "Tuileries" (rejal palaco en Paris), me vidis quik rondo de spektanti formacesar cirkum me; la homini ipsa formacis quaze ciel-arko nuancizita per mil kolori, qua cirkumis me. Kande me asistis spektakli, me vidis quik cent bilorneti direktita a mea vizajo; fine, nultempe homo esis tam multe vidita kam me. Me kelkafoye ridetis, audante personi, qui preske nultempe ekirabis sua chambro, dicanta unu ad altru: "On mustas konfesar, ke il aspektas ya Persiano". Admirindajo! me trovis omnaloke portreri di me: me vidis riprodukturi di mea persono en omna butiki, sur omna kameni, tante on timis vidir me ne sate.
Tanta honori ne faliis esar embaraso por me: me ne kredis esar viro tante vidinda e rara: e, malgre ke me havas tre favoroz opiniono pri me ipsa, me nultempe imaginabus ke me trublos la repozo di granda urbo en qua me ne konocesis. To igis me rezolvar lasar la Persianal kostumo e vestizar me per Europanala, por savar kad ulo admirinda restos ankore en mea fizionomio. Ta probo igis me konocar (to) quon me valoras reale; privacita de omna stranjera ornivi, me vidis me evaluata maxim juste. Me havis lore motivo por plendar pri mea talioro, qua perdigis quik da me la publik atenco ed estimo, nam me eniris subite (en) nuleso teroriganta. Me restis kelkafoye un horo en societo sen regardesir, e sen recevir okaziono por dicar un vorto. Ma se, hazarde, ulu konocigis da la societo ke me esas Persiana, me quik audis cirkum me parol-zumado: "Ha! ha! Ta sioro esas Persiana! To esas kozo tre extraordinar! Quale on povas esar Persiana?"
Montesquieu
trad. F. Morot

Viziro Kazayas kavalkis uldie kun sultano Mahmud a la chaso, e dum la voyiro rakontis ke il komprenas la linguo dil uceli. Mahmud astonesis pri to e dicis: "Kad esas posibla, viziro, ke tu havas ta cienco?" - "Ne altre esas, sinioro, respondis Kazayas, me lernis olu de saja dervisho, e me komprenas omno quon babilas inter su la naktigali, la paseri, la pigi e la cetera uceli". La rejo semblis ne kredar to; ma kande cirkum vespero il retrovenis de la chaso e vidis du noktui sidanta l'una proxim l'altra sur arboro, il dicis: "Viziro, quon povas dicar inter su ta uceli? Irez, askoltez e ridicez lo a me". La viziro su proximigis a l'arboro, simulis ke il atence askoltas la uceli, e retroveninte dicis: "Sinioro, me vere askoltis parto de lia konverso: ma me ne povas ridicar l'auditaji". - "Pro quo no, viziro?" klamis la sultano. "La du uceli, respondis Kazayas, paroli pri mea sinioro la rejo". - "Pri me? respondis Mahmud. Quo esis do? Me imperas, viziro, ke tu repetez vortope (to) quon tu audis". - "Nu, me devas do obediar, respondis Kazayas. Un de ta noktui havas filiulo e l'altra filiino, quin li volas intermariajar. Frato, dicis la patrulo dil filiulo al patrulo dil filiino, me esas kontenta pri ta mariajo, se vu povas donar a tua filiino kina-dek dezerta vilaji, kom doto." - "Ho! frato, respondis la patrulo di la filiino, vice kina-dek me donas ad elu kina-cent. Deo nur grantez a sultano Mahmud longa vivo! Tam longe kam ica esos rejo di Persias, ni ne indijos dezerta vilaji". Sultano Mahmud, qua jus konceptis la penso militar kontre sua vicini pro negravajo admiris la mentio espritoza di sua viziro, ed aranjis la kontesto paceme.
Herder e Liebeskind

Komercisto entraprezis voyajo kavalke, e lua fidel pudelo akompanis lu. La skopo di ta voyajo esis querar de loko kelke fora granda pekuniosumo quan ulu debis al komercisto. Il recevis la pekunio, e kavalkis joyoze a sua hemo. Dum la voyajo la mantelsako, en qua esis la monetuyo, falis del kavalo.
La komercisto, qua profunde revis, remarkis nulo, ma bone ton vidis lua fidel pudelo. Ol probis levar la mantelsako per sua denti e portar lu a sua mastro: ma la sako esis tro pezoza por lu. Ol kuris pose a sua mastro, su precipitis al kavalo, ed aboyis tante laute e sencese, ke la komercisto ne savis quon il devas pensar pri to; il imperis a lu tacar, ma sen suceso. Il donis a lu frapo per sua flogilo, ma vane! la fidel bestio duris aboyar, ulular e saltar al kavalo, quale se ol volus koakte tirar adinfre sua mastro; e pro ke ica repulsis lu per plura flogi, ol atakis la kavalo, por komprenigar da lu, per aboyi e mordi, ke lu devas retroirar. La komercisto pavoris, e kredis ke ol esas rabioza. Il amis la hundo, e to chagrenigis lu vidar su duktat al neceseso pafmortigar lu; ma pro ke nulo efikis, il prenis fine sua pistolo, vizis e pafis, deturnante la okuli.
La bona pudelo falis, rilevis su tamen, e reptis, hororigive jemanta, plu proxime a sua mastro. Ica ne povis suportar ta spektajo, spornagis la kavalo e forkavalkis.

Tamen pos kelka instanti il ne povis retenar su retrospektar, kad la desfelic animalo ja esas vere mortinta; ma dum turnar su, il remarkis la perdo di sua mantelsako. Quale stono, lo subite falis en lua kordio, ke to povas ya esar la kauzo pro qua la hundo tante aboyis. "Me kruela!" il klamis, e spornagante retroiris galope, plu tormentata pri la desfelica pudelo kam pri la pekunio. Il ne plus trovis lu en la loko ube il pafis lu, ma vidis per la sangoza traco ke lu plu fore retroreptis. Tormentoze il sequis la traco, e- ho! qua povus deskriptar lua doloro, kande il trovis la desfelica e fidel animalo jacant apud la monetuyo til qua ol retroreptabis?
Il saltis de sua kavalo por vidar kad lu esus ankore salvebla; ma ho ve! - la mortanta hundo lekis afecionoze lua manuo - ed expiris.
Campe. tradukis A. Vilfroy

Tri fratuli de la familio Adnan rezolvis facar voyajo e vizitar la lando. Dum la voyiro li renkontris kamelisto, qua questionis, kad li ne vidis kamelo fuginta de lu juste sur ica voyo.
"La kamelo havas nur un okulo", dicis la seniora frato, dum ke li kelke retroiris kun la kamelisto, ed ica konfirmis lo.
"Mankas a lu dento avana", dicis la duesma frato, e ton anke konfirmis la kamelisto.
"Me parius volute ke lu klaudikas", adjuntis la triesma. Pos omna ta indiki, la kamelisto esis konvinkita ke li vidis lua perdita kamelo, e pregis li dicar ube il povos trovar lu.
"Venez nur kun ni", dicis la frati; ma li trovis nula kamelo. Pos kelka tempo unu dicis: "Kad lu ne esas charjita ye frumento?" ed altru dicis: "Lu portas oleo sur un flanko e mielo sur l'altra".
La kamelisto lore pregis plu instante, pro ke il kredis nulo plu certa kam li vidis lu. Lore la frati afirmis, ke il vidis nul kamelo ed anke audis nulo irga pri olu. La kamelisto ne povis konciliar ta afirmo kun l'antea indiki; il kredis ke li volas retenar furte lua kamelo. Il duktis li koram judiciisto ed igis arestar li, sen konsiderar lia protesti. Ma la kadi, rikonocinte en li homi di alta situeso, sendis li a la rejo.
En l'inquesto la rejo ipsa questionis li, quale li povis donar tanta indiki pri kamelo, se li ne vidis lu. Li respondis.
"Ni remarkis, alonge la voyo, ke la herbi e kardoni esis manjita sur nur un latero, e konkluzis de to ke lu havas nur un okulo; e pro ke omnube lu pasturabis, restis peceto de la planti, ke un dento certe mankas a lu. Pluse ni remarkis pri lua traci, ke un esas trenata, de quo ni inferis la klaudiko: e pro ke l'avana hufotraci esas plu profunda kam le dopa, ke lu esas certe grave charjita, quo povas apene eventar per altro kam per frumento. Fine, ke lu portis anke mielo ed oleo, ni divinis de to ke amasi de formiki ed esami de mushi kunvenis omnaloke, ube falis hazarde guto de la du." La rejo admiris la sagaceso di la tri frati, e liberigis li, pos regalir ili gastigeme.
Herder e Liebeskind.

Triesma parto

Ica pagino es donata da

Havez vua propra senpaga ttteyo