Skoli


 

Pri la reformeri qui volas sencese plubonigar nia linguo.

Fakte la granda majoritato dil Idisti ne volas chanji e ja en 1935 en artiklo di Progreso onu rekomendis perfektigar la linguo nur per adopto di nova necesa vorti. To esis sajeso ipse. Ma la principi di Couturat e Jespersen konocesis en interlinguala medii e la homi qui volis sempra chanji e reformi adkuris ad Ido e li vol(is)(as) impozar sua reformi a l'Idistaro. Tala situeso esas ne-aceptebla, ma ol ne esas apartajo dil Ido-movemento. Omnaloke en omna medii energioza e kombatema minoritati impozas sua volo a majoritati qui ne savas organizar e defensar su. Koncerne me, me ne volas subisar la reformi nek la bizantina diskuti pri vana linguala temi. Do, normale restas la posibleso, sive ekiro mealatere de la movemento, sive produktar skismo. Omno to, esus danjeroza e mem mortiganta por mikra e febla movemento quale nia. 

Existas altra posibleso: en l' Esperanto-movemento existas skoli qui havas lia propra vidpunti pri la linguo, malgre la Fundamento e qui sorgas pri sua propra linguala stando e formo. Me opinionas ke la reformeri darfas babilar e ludar pri reformi, ma la konservemi darfas mantenar la tradicionala stando di la linguo. Me propozas la kreado di stabilista skolo qua konservas la klasika expreso di nia linguo surbaze di la KGD (Kompleta Gramatiko Detaloza) da de Beaufront e di la Dicionario de la 10000 Radiki da Marcel Pesch. Koncerne la moderna vorti, la vortaro esas ofte internaciona e povas facile Idigesar, onu povas anke pruntar radiki a la Angla qua es la maxim internaciona linguo hodie. Anke existas altra posibleso, nome adoptar internacione konocata vorti sub lia originala formo, ma inter citohoketi por indikar ke lia strukturo es stranjera a nia linguo, ed adjuntar pluralo per -i. To esas granda avantajo di nia linguo super Esperanto, precipue por la botanika vorti qui ja existas per internacione konocata radiki en la Latina. Ni povas quik uzar oli kun citohoketi. Tandem ni darfas cherpar ek nia fonto.
 

Ma me opinionas ke la purismo gramatikal e mem vortaral esas min importanta kam la klareso e la komprenebleso dil texti. Yen, kurte, skisuro di la stabilista skolo qua deziras mantenar stabila e tradicionala linguo, ma sen ruptar relati kun la altra Idisti. Simple, ni ne volas partoprenar lia ludi e diskuti nek obediar lia volo, ma agar segun nia propra deziro.
 
 

Jean Martignon: jeanmartignon@minitel.net
 
 
Publikigita en Letro internaciona, oktobro-novembro-decembro 1998, pagini kin e sis.
Jean Martignon
12, rue Maurice Utrillo
F-91600 Savigny sur Orge
Francia
 

Ido Page - about the improved Esperanto.