| BISMILLAH AR-RAHMAN
AR-RAHIM Kracht en sterkte gewenst indien
je deze site bezoekt nadat malak al-mawt (de engel
des doods) een dierbaar familielid of vriend heeft
bezocht. God schiep de mens en bepaalt het moment waarop
wij zullen sterven. Sommigen gaan vroeg, voor anderen
bepaalde god een zo lang leven, dat zij alles wat zij
ooit wisten, niet meer zullen weten. (Koran hoofdstuk 22:
vers 5).
STERVEN
Het leven is
eenmalig. In navolging van de profeet Mohamed, die op de
donderdag, drie dagen voor zijn dood om een pen en papier
vroeg om zijn laatste wil bekend te maken, maken veel
moslims, als ze daar toe in staat zijn, op hun sterfbed
hun testament op. Ook laten ze als die er zijn, hun
schulden voldoen. Als men de religieuze plicht van
ondersteuning van de armen (de zakat) niet heeft kunnen
vervullen, kan men op het sterfbed vaak een deel van de
bezittingen als schenking aan de minder bedeelden
bestemmen.
Veel zaken en
rituelen rond de dood van sunni-moslims zijn afkomstig
uit het Kitab al-ruh (Boek van de
Ziel), geschreven in de 14de eeuw door de
hanbali-theoloog Mohamed ibn Abi-Bakr ibn Qayyim
al-Jawziyah.
In Nederland
gestorven moslims van Turkse, Marokkaanse, Surinaamse of
Indonesische afkomst worden vaak in hun vaderland
begraven. Vroeger was dat logisch, omdat ze zo konden
rekenen op een uitvaart volgens de islamitische
voorschriften. Een begrafenis in het land van herkomst is
door de vliegkosten zeer kostbaar. Er zijn
uitvaartverzekeringen met speciale buitenlandpolissen,
zodat de kosten kunnen worden gedekt. Tegenwoordig kan er
ook Nederland islamitisch worden begraven. Zeker wanneer
de directe familie in West-Europa woont, worden moslims
steeds meer in Nederland begraven.
Het is de taak
van iedere moslim een stervenden te helpen en te
verzorgen bij het doodgaan. Er zijn vrij veel handelingen
die moeten gebeuren door naaste familie en vrienden. De
stervende wordt voorzover mogelijk op de rechterzij
gelegd, met het gezicht in de richting van Mekka. Daarbij
reciteren de aanwezigen uit de koran en helpen de
stervende bij het afleggen van de geloofsgetuigenis dat
er slechts één ondeelbare god bestaat en de profeet
Mohamed zijn boodschapper is.
Wanneer iemand
sterft zonder bezittingen, draagt de gemeenschap de
kosten van de uitvaart.
Het dode lichaam moet worden gerespecteerd en mag op geen
enkele manier worden beschadigd, crematie is volgens de
islam niet toegestaan, want op de laatste dag zullen de
doden door de engel Israfil worden opgewekt.
NA HET
OVERLIJDEN
Na het
overlijden sluit een van de aanwezigen de ogen van de
dode en bidt men gezamelijk het eerste hoofdstuk uit de
koran: el-Fatiha. Klik hier om de sura el-Fatiha in real audio te horen
en lezen, Er wordt verder geen koran gelezen in het
stervensvertrek.
DE
RITUELE WASSING
Dan volgt de
rituele wassing. Wassen en verzorgen van het lichaam is
belangrijk omdat volgens de koran al het gestorvene
onrein is. Het wassen gebeurt soms thuis, maar meestal in
een uitvaartcentrum dat daarvoor een speciale ruimte
heeft.
Als eerste wordt
de mond gesloten en gezorgd dat deze niet openvalt,
waarna de wassing kan beginnen. Bij het wassen wordt
lotusblad, zepen en geurige parfums gebruikt, die echter
geen alcohol mogen bevatten.
Het wassen geschiedt door moslim familieleden of
vrienden, waarbij de mannen de mannen wassen en de
vrouwen de vrouwen.
Uitzondering is dat echtelieden elkaar mogen wassen en
verzorgen.
Kinderen mogen zowel door mannen als door vrouwen worden
gewassen.
De koran schrijft voor dat voor deze activiteiten niet
mag worden betaald. Alleen als er beroepsmatig wordt
gewerkt, mag er wel worden betaald.
Men wast het lichaam driemaal, is het dan nog niet rein
genoeg, dan wordt wederom gewassen. Het aantal wassingen
dien echter oneven te zijn. Bij de wassing is het lichaam
met een lendendoek bedekt, omdat men de geslachtsorganen
niet mag zien.
Na de wassing
wordt de overledene in doeken gewikkeld, de man in 3 en
de vrouw in 5 doeken. Er dient gewone stof te worden
gebruikt, geen zijde en er mag geen versierend stiksel in
worden gebruikt.
Vervolgens wordt
het lichaam naar de moskee overgebracht. Als een kist
wordt gebruikt, is dat er bij voorkeur een waarin de
overledene op zijn rechterzij kan worden gelegd.
HET
DJANAZAH-GEBED
Het is de plicht
van een moslim om bij het djanazah-gebed voor de
overledene in de moskee aanwezig te zijn. De voorganger
bidt bij het opgebaarde lichaam het
djanazah-gebed.Tenslotte wordt het gebed voor de
overledene uitgesproken, staande voor het lijk. Het
eindigt met de vredesgroet. Daarna volgt de begrafenis.
DE
BEGRAFENIS
Net als bij de
joden is het bij moslims gebruikelijk een overledene zo
snel mogelijk en het liefst zonder kist begraven. In
oosterse landen is de begrafenis meestal binnen 24 uur,
in Nederland schrijft de wet echter voor dat er minimaal
36 uur tussen het tijdstip van overlijden en begrafenis
moet liggen. Hoewel er geen termijn in de moslim
literatuur wordt genoemd, kan in Nederland een ontheffing
van de 36 uurs-termijn worden aangevraagd zodra de dood
door een arts is vastgesteld. Meestal wacht men met de
begrafenis tot de termijn van 36 uur verstreken is.
Als een moslim
in Nederland wordt begraven, brengen de mannen uit de
familie het lijk in een kist naar de islamitische
begraafplaats.
Gebruikelijk is
dat de overledene gedragen wordt bij de begrafenis,
waarbij telkens van dragers wordt gewisseld. De traditie
wil dat zoveel mogelijk mannen uit de gemeenschap de baar
of de kist op weg naar het graf een stukje dragen: Niet
alleen uit eerbetoon tegenover de overledene, maar ook
omdat dit tot een van de door de profeet genoemde ´goede
werken´ is. Er wordt veelal in tempo gelopen. Als er
gereden wordt moeten er goede afspraken over het ritueel
gemaakt worden, veelal is het zo dat de lopenden voor de
dragers uitgaan en de rijdenden er achteraan.
Net als bij een
orthodox joodse begrafenis waren vrouwen oorsponkelijk
uitgesloten van deelname aan een begrafenis. Bij meer
liberale moslims zijn echter de vrouwen tegenwoordig ook
aanwezig bij de begrafenis.
Bij moslims is
het gewoonte dat er slechts één overledene in een graf
komt te liggen. Echtgenoten worden dus niet, zoals in
Nederland gebruikelijk is, bij elkaar begraven.
Bij het graf
aangekomen wordt het lichaam uit de kist getild en in een
graf met bekisting gelegd met het gezicht in de richting
van Mekka. De lijkwade wordt aan het hoofd en de voeten
losgemaakt. Het graf wordt zodanig gevuld dat de
overledene op zijn rechterzijde blijft liggen. Vervolgens
worden 3 handen met aarde in het graf gestrooid door
iedereen die aan de begrafenis deelneemt. Iedere hand
aarde gaat gepaard met de bede:
Hiervan
schiepen wij u
Wij deden u hierin terugkeren
Hieruit zullen wij u weer doen opstaan op de Laatste Dag.
Daama gooien de
nabestaanden met de hand aarde in het graf onder het
uitspreken van een gebed over de hereniging met de aarde
waaruit de dode weer zal opstaan. Daarna vullen andere
aanwezigen het graf.
Rekening
houdende met de Dag des Oordeels en de ondervraging van
de engelen Munkar en Nakir, wordt in het graf soms een
aparte nis gegraven waar de engel kan plaatsnemen bij de
ondervraging. Van de overblijvende aarde worden twee
bulten of een heuveltje gemaakt.
Voorts mogen
planten en bloemen niet worden vertrapt. Na de begrafenis
wassen alle aanwezigen hun handen.
Moslims worden
het liefst begraven in een eigen graf met onbepaalde
grafrechten. Een graf mag niet worden geruimd.
Meestal worden
wel stenen geplaatst om de plaats aan te duiden, maar
wordt het graf niet versierd. De zerk blijft beperkt tot
een eenvoudige steen met gegevens als naam en data's,
soms ook voorzien koranteksten en afbeeldingen van een
moskee. Gebruikelijk bij Turkse graven is de oproep het
eerste gebed van de koran te reciteren.
Onder Turken en
Marokkanen wordt de overledenen veelal in het land van
herkomst begraven. De uitvaartverzorger regelt de
documenten, het vervoer naar Schiphol en de vlucht naar
de plaats van bestemming.
NA DE
BEGRAFENIS
Na de begrafenis
geldt een eerste rouwperiode van drie dagen, waarin de
nabestaanden worden gecondoleerd en eten krijgen van
familie en buren.
Voor weduwen
geldt na die drie dagen een rouwperiode van vier maanden
en tien dagen, waarin zij geen make-up of sieraden
dragen.
Vaak wordt door
de familie gedurende veertig dagen elke avond thuis voor
de overledene gebeden. Na die veertig dagen wordt de
rouwtijd afgesloten met gebeden waarin gevraagd wordt om
de overledenen op te nemen in de djenna (hemel), gevolgd
door een maaltijd voor de hele familie.
BEZOEK
AAN HET GRAF
Voor moslims is
het de gewoonte om bij het bezoek aan een graf uit de
koran te reciteren en een smeekbede te verrichten voor de
zielerust van alle overledenen:
'O god! Vergeef
onze levenden en onze doden, onze aanwezigen en onze
afwezigen, onze jeugd en onze ouderen, onze mannen en
onze vrouwen.
0 god! Laat diegene van ons die U in leven laat, in de
islam leven en diegene onder ons die U doet sterven, laat
hem sterven in het geloof.
0 god! Onthoud ons zijn beloning niet en laat ons na hem
niet in tweedracht vervallen.'
Op de dag des
opstanding zullen de martelaren direct hun plaats in het
paradijs krijgen. De overige opgewekte doden zullen
ondervraagd worden door de engelen Munkar en Nakir. Na de
ondervraging krijgt de opgestane overledene een boek
waarin hun leven is opgetekend. De rechtvaardigen
ontvangen het in hun rechterhand en gaan direct door naar
het paradijs van de engel Reduan, de onrechtvaardigen
ontvangen het in hun linkerhand en gaan direct door naar
de hel, waar de engel Malik heerst.
ISLAMITISCHE
BEGRAAFPLAATSEN
Er zijn in
Nederland islamitische gedeelten van begraafplaatsen. Zo
kent de nieuwe begraafplaats in Hoogeveen aparte
gedeelten voor rooms-katholieken en moslims.
Zeggenschap over
wie er wel of niet op zo´n islamitische begraafplaats
wordt begraven, ligt bij de moskee. In grote steden
hebben de diverse moskeeën soms eigen vakken.
Bij de (veelal
uit Iran afkomstige) shia-richting van de islam worden er
bij een bezoek aan een graf bloemen gestrooid. Ook kent
men binnen de islam tal van lokale tradities. Zo zag ik
in Akka Palestijnse kinderen water over een graf
sprenkelen. ´We geven de doden te drinken´ verklaarde
ze desgevraagd.
ZIE OOK:
e-mail naffer@mail.com
HOME
De naffer-sites van MokumTV zijn zonder enige
subsidie of ondersteuning van wie dan ook tot stand
gekomen. Mocht u ons willen steunen, dan kan dat via
bankrekening nr. 43.46.97.435 ten name van de stichting
Mokum Plus Amsterdam.
|