Minerva, perëndesha e dijes ne lashtesi, dje u zbulua e tëra. Finesa e statujës së bukur, derdhur e tëra në mermer, është soditur gjatë dje pas përfundimit të gërmimeve dhe pas daljes në dritë të të gjithë statujës.Cilësuar si gjetja më e rrallë e zbuluar në 70 vjet gërmime në këtë qendër të zhvillimit të jetës në antikitet, dje ky zbulim është diskutuar gjatë mes arkeologëve. Në mbrëmjen e djeshme, perëndesha romake Minerva, perëndeshë e dijes dhe e mbrojtjes, u ringrit më këmbë dhe arkeologët që e sollën atë në dritë, njerëz të mediave të ndryshme, që ishin të pranishëm, i gëzoheshin shtatores mbinjerëzore të derdhur në mermer. Tani flitet më saktësisht edhe për përmasat e saja, të cilat, sipas drejtorit të departamentit të arkeologjisë në Butrint, dr. prof.as. Dhimitër Çondi, jane 2.16 m e gjatë dhe me gjerësi 0.65m. Banesa romake, fare pranë amfiteatrit të qytetit antik, aty ku ekspedita arkeologjike shqiptare e drejtuar nga Çondi, ku është duke kryer gërmime, sipas një plani shkencor, është vendi i zbulimit të shtatores së rrallë. Autorë të zbulimit të rrallë janë drejtori Çondi dhe arkeologët e rinj Saimir Shpuza e Sabrina Veseli.

Çfarë paraqet shtatorja e Minervës
Ajo është një skupturë masive, e pashembullt me asnjë zbulim tjetër të deritanishëm, që prej viteve 1922, vit kur aty nisi gërmimet arkeologu italian Ugolini. Shtatorja është ende e përbaltur, e padallueshme mirë në tipare të fytyrës. Në tërë gjatësinë e saj shtatorja ka gjurmë dëmtimesh, edhe më të dallueshme në pjesën e kokës e të fytyrës, të cilat shpjegohen si gjurmë goditjesh që ka marrë skulptura. Këmba e majtë e saj është disi e përthyer, e mbështjellë me veshje (emation), që e mbërthen një rrip në mesin e trupit. Lartësia mbinjerëzore e shtatit, qëllimshëm i tejkalon përmasat njerëzore, për të dhënë imazhin mbitokësor të perëndisë.Çondi thotë se një ditë para zbulimit të bujshëm, ekspedita e drejtuar prej tij kishte hasur në një gisht që kuptohej se i përkiste një skulpture me madhësi natyrore. Kjo gjetje, edhe ajo e pakrahasueshme me tërë përmasat e objekteve të rezultuara nga gërmimet në Shqipëri, shërbeu si një "parathënie" për atë që do të vinte më pas, për shtatoren e Minervës së bukur. Shkallë-shkallë u zbuluan edhe një mbishkrim, një vulë e stampuar mbi një tullë me shkrim latin. Zbulimi i fundit i shtatores madhështore, i bashkohet burrit me togë, që përfaqëson perëndinë romake të shëndetësisë, Ekulapit, shtatit të një gruaje të ekspozuar në portikun e Muzeut të Butrintit dhe shtatoreve të Apolonit e të Dionizit, të gjetura te Nimfeu në Butrint, ndonëse të përmasave më të vogla.Mendohet që mermeri me të cilin është punuar shtatorja të jetë romake e të jetë punuar po aty, përderisa specialistët thonë me bindje se ajo nuk i përket shkollës së skulpturës së kryeqendrës së asaj kohe, Finiqit. Njëherësh mendohet që vepra u përket disa brezave skuptorësh dhe se është një skulpturë në lëvizje.

Surpriza e skenës së Festivalit Ndërkombëtar Teatror
Kaluan vetëm disa çaste kundrimi të shtatores, disa minuta, dhe ndaj saj që mbrëmë u duk përkujdesja e dorës së specialistit. Nisi, si të thuash "mbrojtja" e saj. Bukuria e mermertë u fashit nga disa shtresa mbrojtëse prej plastmasi, për t'u zbuluar sërish sot. Jo më për të kënaqur vëmendjen e kureshtarëve të shumtë dhe të atyre që prej natës së mbrëmshme nisën të pozojnë pranë Minervës. Në këta kureshtarë u përfshinë edhe disa anglezë, të cilët mësuam se bëjnë vullnetarisht "krehjen" e gjelbërimit të parkut të Butrintit. Sot e në vazhdim do të nisë pastrimi i veprës, do të dalin në pah vlerat e mermerit të rrallë. Dhe ideja e dëshira e arkeologëve është që pjesëmarrësve të Festivalit Teatror Evropian "Butrinti, 2000" që, më 2 shtator, ngre siparin e edicionit të tij të tretë t'u bëhet surpiza e gjetjes së kësaj perëndeshe në skenë. Ndërkohë, Çondi programon të nisë punën studimore për të vërtetuar hipotezën që shtatorja është e Minervës romake dhe e askujt tjetër,me metodën e krahasueshmërisë.

Reagimi
Mbërritja në këtë zbulim të përmasave të pahasura deri sot mësojmë se bëhet shkas për të sensibilizuar në masën e nevojshme qarqet shkencore të arkeologjisë, të cilat shprehën interesim të veçantë. Ka konfirmim se sot mbërrin në Butrint lordi Rodchild. Por nuk mungojnë edhe reagime të një sensi tjetër. Përderisa arkeologët ndihen të fyer që, mbi zbulimet e tyre, shkelin me këmbë zaptuesit e trojeve që, mbi pasuri të tilla, ngrenë lokale e kafene, të vjen mire që shteti ka nisur të ndiejë shqetësimin e tyre. Një telefonatë e orëve të mbrëmjes së djeshme me drejtorin e parkut Auron Tare konfirmon ardhjen në Butrint, po nesër, të Mark Nikollës ,drejtor i Policisë Ndërtimore të Republikës, që, me porosi të kryeministrit Nano, vjen për t'u thënë ndal ndërtimeve të paligjshme brenda parkut.