Plav

Grad Plav se nalazi na samom jugu Sandzaka na oko 910 metara nadmorske visine, ispod ljutih i snijezniz Prokletija. Opstina seprosire na oko 486 kilometara kvadratnih, koju naseljava oko 25 00 stanovnika. Nacionalno stanovnistvo cine Bosnjaci sa 87%, Albanci 8% i Crnogorci 5%. Izuzetne lijepote jezera, planina i rijeka ovoga kraja, ucinile su da najrazvijenija grana privrede bude turizam koja je u zadnjih tridesetak godina zaobisla ovaj kraj. Cinjenice govore da je godine 1948 Plav ima vise posjetioca nego Budva na Jadranu. Znajuci sve podatke danas, Budva je

postala mediteranska metropola, a Plav je zaboravljen. Na samoj obali Plavskog jezera se nalaze dva moderna hotela koji imaju bazen, kongresnu salu, Nacionalni salon koji je prekrasno dekoriran, te brojne sportske terene. no bez posjetioca sve ovo lici na jednu kamaru betona i metala, a ne za ono zasta je namijenjen. Ali i u nesreci ima srece, tako da su muhadziri sa

Kosova i iz Bosne bili smesteni u ovim ugostiteljskim prostorima. Svakako jedan od najvecih turistickih lokaliteta Sandzaka predstavlja bas Plavsko jezero, koje je najvece lednicko jezero na Balkanu. Duzina jezera je oko 3.5kilometara, a sirina oko 2. Jezero je bogatom velikim brojem slatkovodnih riba i skoljki, zbog cega je ribolov u ovom kraju veoma razvijen. Posetioci osim na Plavskom jezeru koje se nalazi na 2 000 metara nadmorske visine, koje vazi za jedno od

najlijepsih jezera Evrope. Ovo malo jezero dugacko je 300, a siroko oko 160 metara i dubine 5-6metara koja se u jesenjim i zimskim danima povecava. Zbog svoje nadmorske visine, velikih snijeznih pokrivaca i debolog sloja leda kojim je jezero pokriveno tokom zime, nije bogato ribom. Pored ova dva prelijepa jezera, nalazi se Visitorsko jezero na istoimenoj planini na 1735 metara nadmorske visine. Ovo je malo jezero, duzine od 100 i sirine od 80 metara okruzeno gustim sumama. Vrlo je interesantno za posjetioce, ali za sada ostaje mrtvo slovo na papiru dok ne vratimo pravi turisticki sjaj nasem kraju, jer ovakvih lijepota nema na daleko. Pored prirodnih lijepota ovaj kraj je bogat kulturno-historijskim lijepotama. Stara ili drvena dzamija koja je izgradjena 1471 godine, Sultanija, Ferovica ili Sabovica dzamija, Redzepagica dzamija, Redzepagica kula, Dom kulture, Bosnjacki Centar Ikre i mnoge druge. Plav je veoma staro naselje koje datira jos od Ilirskog i Grcko-Rimskog perioda, a svoj procvat je dozivjeo za vrijeme turske vladavine. Govri se da su se u ovom kraju naseljavali Iliri, Grci, Rimljani kao i Bogumili. U vrijeme Turske vladavine izgradjen je Plav sa svojim visokim zidinama, gsje su mahom zivjeli age i begovi. Za vrijeme Turske vladavine Plav je imao status vilajeta, a pripado je Skadarskom pa poslije Novopazarskom Sandzaku. Izmedju 1878 i 1912 godine ovaj dio Sandzaka je imao svoju autonomiju. Odlukom Berlinskog kongresa 1878 godine Bosanski pasaluk je podijeljen, Bosna je pripala Austriji, Plavsko-Gusinjski dio Sandzaka je trebao pripasti Crnoj Gori, dok bi ostatak Sandzaka ostao u Turskoj.  Narod ovog kraja to nije prihvatio i dijeljenje Sandzaka nisu prihvatili. Revoltirani vladar Crne Gore knjaz Nikola je na Plav i Gusinje uputio veliku vojsku, koju su treceg i cetvrtog decemba na Noksicu Bosnjaci uz pomoc Albanaca ovog kraja do kolena potukli. Uzalud pokusaju velikih sila Rusije i Turske da ovaj kraj dodijele Crnoj Gori, to se nije dogodilo. Tako je sve do 1912 godine trajala autonomija ovoga kraja. 1912 godine Crnogorci su najzad uspijeli okupirati ovaj dio Sandzaka i tada su pocinili strasne genocide nad Bosnjacima ovoga kraja koji su se odbili prekrstiti. Isti taj zlocin su ponovili 1913 i 1919 godine, u to vrijeme je stradala najlijepsa dzamija ovoga kraja Sultanija, a unutrasnji dio potpuno demolirali da bi im kasnije sluzila kao skola. Plavo-Gusinjci su kao i mestani drugih Sandzackih gradova raseljeni svuda po svijetu, a pogotovo u New York-u u Americi. Podaci kazu da je ovaj kraj imao 25 000 stanovnika davne 1895 godine, koliko ima i sad. Plav i Gusinje su od davnina vazili za malu trgovacku saobracajnicu, ciji su putevi vodili prema Dubrovniku, Podgorici, Istambulu i Novom Pazaru. Danas je nazalost ovaj kra saobracajnicama zaobidjen, bez obzira na privredne i pogotovo turisticke mogucnosti. Od preduzeca treba spomenuti DIP Bor, DP Termoplast, konfekcija Teteks i zemljoradnicke zadruge.  Razijeno je sumarstvo, lov, ribolov, ali ne i turizam i pored svojih velikih mogucnosti.