Tódalas imaxes deste libro

son creación do autor,

que dedícao ao seu fillo Simbad,

ao seu afillado Miguel Ángel Salvador,

O único capaz de vencer á morte é o amor, que dá a vida.

Copyright: Manuel Castelin 2005.

AVISO: Autorízanse as copias para libre lectura en Galego, sen afán de lucro.

SERÁN DEMANDADAS xudicialmente e se exixirá indemnización ás persoas que

plaxien total ou parcialmente esta obra (que está protexida pola Sociedade de Autores),

(conseguir mapas e documentación gráfica ao final do libro)

A viaxe de Orfeo ao Fin do Mundo é unha ficción mítica que transcorre durante o final da Idade do Bronce e da Prehistoria, máis ou menos unha xeración antes daquela que foi á Guerra de Troia e que Homero cantou tres ou catro séculos despois.

Esta viaxe percorre todo o vello Mundo Mediterráneo, desde o seu extremo oriental, o Mar Negro, aonde vai Orfeo (desde a súa Tracia natal, ao norte de Grecia, paralelo 42º) en busca do Vélaro de Ouro, deica o seu extremo occidental, Iberia, o País dos Mortos, que atravesará polo Camiño das Estrelas ata chegar a Finisterre, buscando a entrada dos Infernos xunto ao Océano, para pedirlle a Hades que lle devolva á súa amada esposa Eurídice, morta no día do casamento.

VIAXE DE ORFEO

AO FIN DO MUNDO

o país dos mortos

Portada: "Graal do serán"

Tódalas imaxes deste libro

son creación do autor,

que dedícao ao seu fillo Simbad,

ao seu afillado Miguel Ángel Salvador,

e aos xoves da Galicia do futuro.

O único capaz de vencer á morte é o amor, que dá a vida.

(Ver resto de mapas e documentación gráfica ao final do libro)

A viaxe de Orfeo ao Fin do Mundo é unha ficción mítica que transcorre durante o final da Idade do Bronce e da Prehistoria, máis ou menos unha xeración antes daquela que foi á Guerra de Troia e que Homero cantou tres ou catro séculos despois.

Esta viaxe percorre todo o vello Mundo Mediterráneo, desde o seu extremo oriental, o Mar Negro, aonde vai Orfeo (desde a súa Tracia natal, ao norte de Grecia, paralelo 42º) en busca do Vélaro de Ouro, deica o seu extremo occidental, Iberia, o País dos Mortos, que atravesará polo Camiño das Estrelas ata chegar a Finisterre, buscando a entrada dos Infernos xunto ao Océano, para pedirlle a Hades que lle devolva á súa amada esposa Eurídice, morta no día do casamento.

O-1. LAGOA DOS INFERNOS

Ao pouco, identificouno: era un cheiro como de carne podre. Asomouse pola borda e non viu o mar, senón unha viscosa néboa borbullante que parecía rodearlles en todo o círculo que o farol iluminaba. A barca estaba como detida nela, pois non deixaba estela algunha tras de si. Fixándose máis, lle pareceu vislumbrar formas coñecidas aboiando baixo a néboa. De repente estremeceuse, eran cadáveres, moitos cadáveres aboiantes e nauseabundos, o navío atopábase sobre un mar nocturno de corpos sen vida á deriva, dos que se desprendía un fedor cada vez máis patente de vapores de descomposición.

Orfeo sentiu un buraco no seu ventre e un terrible desexo de trouxar sobre a amura, máis algo no seu interior fíxolle aturar e conterse. Dirixiuse ao barqueiro, en busca dunha explicación, pero na popa non había ninguén e o leme estaba, sen dúbida, bloqueado. Atopábase só, en medio de ningures, máis alá das costas de Iberia e do país dos galaicos, no tebroso Océano do Fin do Mundo, se cadra, na mesma Lagoa dos Infernos, rodeado do noxo e do horror. A luz do fanal, no alto do mastro, como a do seu ánimo, comezou a facerse máis e máis mortecina.

Transcorreu un tempo interminable no que se sentía como chantado ao seu banco na crecente escuridade, sen saber o que facer. Todo nel seguía desexando trouxar, apagar aquel pesadelo, acordar, pero un aviso interno lembráballe que non debía disolver e perder a súa enerxía, senón coallá-la e reté-la, aspirá-la cara enriba, elevá-la, se afirmar, resistir, esquecer os terrores da súa personalidade se centrando no eterno do seu ser, como dixeran "O Home do Carballo" e Donnon.

Ao final, recorreu ás forzas do seu talento, díxose a si mesmo que todo aquilo eran ilusións da súa mente e que non podía deixar que lle arrastraran ao pánico. Así que decidiuna repoboar cun mundo de música, para darlle luz, ánimo e disciplina.

Facendo de tripas corazón, rasgueou a súa lira de modo que brotasen dela as máis alegres escalas de notas, cantou cancións infantiles, tocou as danzas da moenda e as cancións de festa e de voda dos pastores de Tracia, seguiu por himnos animosos de soldados que se dirixen á guerra cheos de orgullo polas glorias do seu país; alzouse e cantou louvanzas aos heroes, deu golpes co pé sobre a cuberta, levando o compás. Aos poucos foi dominando a náusea e o pánico, pechando os baleiros nas defensas etéricas do seu ventre, por onde a enerxía se escapaba, elevándoa ao ser, se afirmando no seu propio poder.

Pareceulle que o seu teimudo entusiasmo intensificaba a luz do fanal sobre o mastro e que unha lene airexa erguíase, pouco a pouco, ante el, disipando o cheiro da putrefacción envolvente. Pareceulle que o navío se movía con suavidade cara onde supuña o sur, máis canto máis forte e con maior intensidade cantaba. Viuse a si mesmo construindo o seu propio camiño a base de estrofas, tal como nos días anteriores construírao a base de reflexionar sobre as espiras do Labirinto do Fin do Mundo.

Sentiuse invadido de valor e foi penetrando na convicción de que toda a forza da vida humana non era senón un impulso cargado da esperanza de construir a continuidade progresiva da experiencia sobre un baleiro infinito, aínda que moldeable por medio da vontade que o ánimo pilota.

A súa vontade fixo que a nave avanzara e avanzara, que o farol brillase agora como unha estrela de constructiva esperanza e que o mar de corpos mortos fose substituído por augas libres, relativamente calmas e amables, sobre as que se deslizaba cada vez máis veloz.

A nave cortaba a néboa oceánica no seu avance, e ía creando aos seus costados algo así como un corredor de altos muros de mesta brétema, que o fanal iluminaba ata certa altura.

Ao compás do seu canto, aquilos muros ou pantallas fantasmais comezáronse a encher de tenues imaxes. Primeiro viuse a si mesmo como nun grande espello, navegando naquela barca que ninguén dirixía, no medio da noite, da néboa e da nada, camiño de non se sabe a onde. Pero despois comezaron a entrecruzarse e enlazarse rápidas imaxes en lufadas: Orfeo percorrendo o labirinto de Donnon, entrando no país de Gal cos guerreiros Brigmil, navegando o Grande Verde con Arron e Beleazar.

O bardo decatouse de que o avance do navío ao compás da súa propia música o levaba a contemplar o seu pasado a través de ciclos que ían recuando sobre a néboa: con Hércules en Creta, coa pitonisa en Delfos, o enterramento de Eurídice no glaciar, a tráxica morte dela, pouco antes. A súa tristura pareceu reducir a velocidade da navegación, pero voltou a insuflar ánimo na música e puido disfrutar da visión da súa amada viva, de si mesmo abrazándoa, do seu triunfal regreso do Cólquide.

Seguiu vendo reflexadas, cada vez máis nítidas e rápidas, escenas intensas e entrañables dos anos anteriores: a aventura argonauta, as súas viaxes iniciáticas, a escola do centauro Quirón...e, sobre todo, o último dos seus encontros íntimos con Eurídice antes de partir a polo Vélaro de Ouro.

I. DESPEDIDA EN TRACIA

"Téñoche algo máis que contar. Vaiche sorprender, mellor será que che sentes "...O que é?", musitou Eurídice, preocupada. "Que renunciei ao meu direito ao trono en favor do meu irmán," dixo dun tirón Orfeo, mirándoa aos ollos. "Pero como!...E por que?" "Porque quero ser rei de min mesmo. Porque aspiro a vivir a miña propia vida e non a do meu pai, que é a do meu avó... porque non quero que me casen con quen non quero, a causa de razóns de estado..." -seguiu dando voltas polo cuarto, logo parouse no seu centro, ollouna e dixo-: "Xa está feito. Non vou ser rei de Tracia. Serei músico. Bardo, un bardo aventureiro, rei de si mesmo, un home libre, un artista... Si, iso é o que quero ser: un artista da vida".

Contra o que esperaba, Eurídice sorriu, veu cara el e botoulle os brazos ao pescozo.

"Artista da vida xa o es agora. Terás que converterche no rei dos artistas". "Non estás enfadada porque renunciei á coroa? -estrañouse Orfeo-. Prometérache que serías a miña raíña". "Serei a raíña dun rei de artistas," dixo ela sen deixar de sorrir. Orfeo abrazouna con paixón, profundamente conmovido pola maneira en que lle amaba: ela queríao por el mesmo, fosen cales fosen as súas circunstancias. Adaptábase a elas e o aceptaba como el quixese ser. A plena confianza.

Kalíope "a da bela voz," musa-sacerdotisa de Apolo e esposa do rei Eagro de Tracia, saudara ao seu fillo Orfeo cun beixo aquela mañá e pareceulle que aínda estaba a ver nel a mesma cara leda, soñadora e un tanto inxenua que tiña de neno, aínda que acababa de cumprir vintetres anos e non debería demorar en tomar esposa. Ademais, xa tocaba a lira e a frauta mellor que ela e case declamaba, improvisaba e cantaba tan ben como ela... Pena que esas actividades fixésenlle descoidar a súa formación noutras, moito máis serias, nas que un futuro rei de Tracia, como el, tería que estar mellor preparado. "Anda Orfeo, pasa, o teu pai estáche a esperar, ten paciencia con el, por favor".

"Teño aquí dous informes," dixo o rei Eagro, ollándoo moi seriamente cos seus ollos de águia loitadora: "Un di que fai un mes que non asistes ás túas prácticas de gobernación. Outro, do teu comandante, que fai outro mes que pediche a baixa no cuartel, por causa dunha caída, e que aínda non te reincorporaches, malia que sábese que xa andabas perfectamente por aí aos quince días. O que tes para dicir?" "Pois que é verdade, maxestade, que estiven a preparar un proxecto que me interesaba máis durante estas últimas tres ou catro semanas".

"E que proxecto che pode interesar máis cá túa preparación como príncipe herdeiro? -dixo o monarca severamente- Non será outro grande recital poético cantado, na compaña dos teus amigos e dun coro de danzarinas?" "Non pai, nada que ver con poesía: quero enrolarme nunha expedición guerreira". O rei Eagro sorprendeuse e ata sentiu certo orgullo do seu fillo. Vaia, todo chega! Quería iso dicir que a etapa poética, xunto coas inquedanzas iniciáticas, de clara influencia materna, ían quedar por fin atrás e que agora Orfeo se interesaba polas fazañas guerreiras, como correspondía a súa idade...? Iso sería realmente un progreso. "E que expedición é esa?" -preguntou, pondo a amable cara de "fillos, o voso pai quérevos"-. "Xasón de Iolcos, que foi instruido, como eu, polo centauro Quirón no monte Pelión, está a preparar un periplo á Cólquide nunha galera de guerra que construiu, e convidou, mediante heraldos, a que se lle unan os mellores príncipes e campións... E non hai ningún nobre tracio entre eles, pai. Así que eu estívenme informando, a ver se podería participar".

"Á Cólquide...? Pero se está lonxe de máis, ao outro lado do Mar Negro! E que pretende esa expedición?" "Reclamarlle o Vélaro de Ouro ao rei dese país e retornar con el para llo devolver ao santuario de Zeus Lafistio de onde saíra" "E para que?" "Esa é a condición que o seu tío Pelias puxo a Xasón para lle ceder o seu dereito ao trono de Ptía".

"O Vélaro de Ouro? asombrouse o rei Eagro- Se iso non é máis que un símbolo! Un simple ornamento de pel do tótem do carneiro que representa a Zeus e á tribo dos minias! En cada guerra pérdense e gáñanse cen emblemas como ese... Para que o quere agora Pelias, ese usurpador?...Non pode ser para cousa boa, vindo del".

"Pelias atopou por casualidade a Xasón cando aínda o seu sobriño non lle coñecía e contoulle que esa pel é unha reliquia sagrada e unha cuestión de honra para a familia real de Ptía. Segundo a lenda, o Carneiro de Ouro foi enviado por Hermes para salvar a Hele e a Frixo, curmáns de Xasón, que ían ser sacrificados inxustamente, e levoullos ata á Cólquide voando sobre o seu lombo, aínda que Hele caeu ao mar e se afogou polo camiño. A Frixo foille mellor: o casaron cunha filla do rei local, Eetes, e viviu aínda abondos anos. Pero, despois de morrer, os colquídeos colgaron o seu cadáver nunha árbore envolto nunha pel de boi, como é o seu costume, para que llo comesen os abutres. E o Vélaro de Ouro, a pel do carneiro salvador, converteuse para eles nunha reliquia nacional. Pelias dixo que o espírito de Frixo non podía descansar en paz, nin sequera entrar no Hades, e se lle apareceu en soños rogando que os seus ósos fosen enterrados segundo os rituais de Grecia, e que restituise a pel do carneiro ao lugar sagrado de onde procedía".

"...Máis tarde Pelias -seguiu contando Orfeo- preguntoulle a Xasón o que faría el, sendo rei de Ptía, se se enteirase que alguén quería o seu trono, e el contestou que llo mandaría á Cólquide a enterrar a Frixo e a que trouxese o Vélaro de Ouro de volta, para demostrar que se merecía reinar... así que, cando foi por fin a Iolcos a reclamar o trono do seu pai, Pelias voltou esas mesmas palabras contra o seu sobriño, que quedou comprometido... Sen embargo, disque o que en realidade sospeita el, é que esa pel é un símbolo máxico, e por iso aceptou o reto do seu tío".

"A min paréceme que o teu amigo Xasón se deixou enredar ben, e estou seguro de que o reto do seu tío é só unha trampa mortal ou un labirinto para que se perdan, el e quen se embarque con el... -insistiu o rei, engurrando o sobrancello-... E o que cré Xasón que significa ese tal símbolo máxico?" "Pois unha luz, un coñecemento que os pioneiros desta nova era deben ir buscar ao Extremo Oriente, ao país do nacemento do sol, ao Cáucaso, onde descansan de noite os cabalos e o carro solar de Febo Apolo... e talvez ese coñecemento gáñese coa experiencia da propia aventura de ir a polo Vélaro".

"Bah, bah, bah, todo iso me soa a puro esoterismo xuvenil, a poesía, ou peor, a propaganda, a engano, Orfeo, a un xogo de fascinio de Xasón, ou de quen lle impulsa, buscando captar para a súa insensata empresa xoves aspirantes a heroes que aínda teñan unha mentalidade de adolescente... Ese tipo de aventuras son máis propias dun soldado de fortuna que dun príncipe real... Me explicarás que é o que ti, persoalmente, irías gañar, marchando á Cólquide? O que esperas conseguir para o teu propio proveito?" "Só busco medrar, pai, me desenvolver, saír do coñecido; descubrir cousas novas xunto á xente da miña idade á que aprecio, andar mundo... abrirme á vida e vivir a súa aventura, o que teña para min. Desexo conseguir... experiencia, coñecemento... e saber quen son e do que son capaz".

"Un día reinarás, e saberás quen es e do que es capaz, meu fillo, non teñas présa. Experiencia va-la comezar a conseguir neste mesmo pazo, cos cargos públicos aos que penso che destinar o próximo ano... aínda que o coñecemento terás que recebé-lo antes dos teus profesores, continuando coas túas clases prácticas de gobernación e de administración, asistindo ás asambleas, consultándome a min... E todo iso, sen descoidar a túa formación militar, que che servirá para atinxir respecto e para che manter, cando chegue a ocasión. É fundamental que un futuro rei sexa coñecido e querido polos seus guerreiros como compañeiro de armas".

"Pai, dúrmome nas clases de gobernación! E máis respectaránme os guerreiros tracios se logro voltar co Vélaro de Ouro, que se sigo dous anos máis facendo a instrucción con eles nos campamentos!" "Ti es un inconstante e un iluso, Orfeo! -berrou o rei Eagro perdendo a paciencia- Iso de que vasche a conquistar o Vélaro de Ouro á Cólquide é como se me dis que vas conquistar a Lúa ou a baixar aos Infernos! Parvadas!... O único que pretendeu o vello raposo de Pelias con esa condición foi conseguir que Xasón se marchase ao fin do mundo e non volvera. Seríalle menos traballoso ao teu amigo facer un pouco de diplomacia entre os veciños... Seguro que atoparía aliados para lle axudar a loitar polo seu lexítimo dereito ao trono!"

"Pero é que trátase dunha expedición moi interesante, pai, sabemos moi pouco sobre o que hai no lado oriental do Mar Negro, non temos relacións cos reis ou xefes deses pobos, só os troianos as teñen. Deberíamos descubrir ata onde chega en verdade o mundo por aló. E nós, os tracios, con máis razón que os gregos peninsulares, xa que as nosas fronteiras asómanse a ese mar. Un día pode converterse na nosa zona principal de influencia" "Non, arestora non hai nada que nos interese dese país remoto e enfeitizado de bárbaros escitas nómadas, de amazonas sanguinarias, de tribos salvaxes completamente intratables... E os colquídeos non son moito mellores, Orfeo, a pesar de que o seu rei é un grego e non un bárbaro. Os viaxeiros contan que aínda permite que lle ofrezan sacrificios humanos a Hécate, a Antiga Deusa dos Infernos... ata se asegura que as propias fillas do rei son feiticeiras, magas negras. Estánche demasiado atrasados, meu fillo. Como o estabamos nós antes de nos abrir á influencia da civilización pelasga do Mar Exeo".

"...Ademais, o noso futuro non está para nada no norte, ese espazo escuro e pechado do que procedemos -proseguiu o rei-, senón no rico e luminoso sur, que é a plataforma naval de expansión, a través do Mediterráneo, cara o mundo todo: Frixia, Lidia, Caria, Licia, as illas que teñen enfronte; olla o ben que vailles aos fenicios... e para iso convénnos máis a alianza con Troia, incluso unha certa reunificación, xa que no pasado eles e os tracios chegamos xuntos ao Exeo desde as frías estepas do norte, que con eses gregos falsarios e cobizosos, de quen máis vale precaverse... fíxache como eses patáns saídos das montañas se apoderaron do imperio marítimo de Creta".

"De patáns nada, desculpa pai: os xonios, alomenos, sonche bos mariños. E en canto ao resto dos gregos en xeral, se continuan demostrando tanto senso da oportunidade, ousadía e forza como ata agora, eu creo que mellor ser os seus amigos, incluso un con eles, que non andar tratando de precavermos do inevitable... E asegúrocho, Xasón se informou ben, o Vélaro de Ouro existe, o teñen nun bosque sagrado, custodiado por un dragón. Traé-lo é unha cuestión de prestixio, un reto... unirse a eles nesta aventura, servirá para que comecen a considerar a Tracia, non como un territorio bárbaro do norte a colonizar, senón como unha digna parte da Grande Grecia".

"Un dragón! -o rei tocouse a cabeza- Os dragóns non existen máis que nas lendas!... Xasón vai enganado detrás dun mito, fillo, nada tanxible, nada que interese... Que prestixio vainos dar a conquista dunha pel de carneiro vella?... Educámovos contando mitos, porque os mitos son metáforas que serven para que despois comprendades o mundo, as súas leis e os seus valores... E é normal que un campesiño ignorante tome as súas decisións e guíe a súa vida confiando nos mitos que aprendeu, xa que non ten mellor instrucción, -proseguiu Eagro dando unha volta arredor da sala-, pero para un home culto, os mitos son só referencias, contos, e el guíase pola razón, polo que planea previamente e polo que analiza que máis lle convén facer en cada momento para cumprir o seu plan de vida, para se realizar. Tomar mitos por realidades, e aínda marchar tras eles, é inmadurez, infantilidade... á túa idade, perdoa que cho diga, tolemia".

"Pai -insistiu Orfeo-, varios dos antigos compañeiros que tiven onde Quirón van, ademais de Xasón, e outros grandes campións: Cástor e Pólux de Esparta, os minias Idas e Linceo, o grande Anceo de Texeda, Ascáfalo de Orcómeno, Eufemo de Tenaro, o sabio heraldo Equión; o príncipe Peleo de Exina; o príncipe de Calidón, Meleagro; o arqueiro Falero, da casa real de Atenas... e ata xoves reis: Auxías de Élide, Admeto de Feras... Son tolos? Ilusos? Son os mellores fillos dos gregos!... Eu quero ir tamén, pai! Tracia non vaise quedar sen mandar a alguén de bo berce a esta empresa, aínda que só sexa para asegurarse unha información, prestixio, relacións que nos faciliten unha maior presenza na apertura de novas vías de comercio con Asia... Por se paréceche interesante: se conta que nesa zona hai moitos cereais e lá, e ademais ouro, cobre, xemas preciosas..."

"Sei, xa o sei -cortou o rei-. Cres que non mandei aos meus conselleiros que elaboraran un informe completo sobre o tema? Segundo eles, non resúltanos rendable aínda o comercio directo con esas terras tan lonxanas, nin política, nin económica, nin estratéxicamente. Por agora, abóndanos con preservar libre o paso polos estreitos... e iso xa estanos custando moito ouro e diplomacia -e, en ton conciliador-: se cadra, algun día, interesaralles a Cólquide, xunto con toda a beira sur do Mar Negro, aos conselleiros do teu neto... se antes lográsemos formalizar unha alianza familiar co rei dos troianos, que está no medio. Pódolle pedir unha das súas fillas para casar contigo..."

"Pai, por favor -dixo Orfeo alzando a voz-, por aí si que non paso! Eu xa estou comprometido e ben comprometido con Eurídice, a muller que amo!... e, en canto á Cólquide, permíteme que che diga que o que lles parece lonxano hoxe aos teus asesores, parecerá ben cercano en canto os gregos comecen a colonizá-lo. E iso virá tras esta expedición, seguro; son rápidos en ampliar os seus posibles mercados. O mundo quédaselle pequeno ás novas galeras a vela con trinta remeiros ou máis. Impresionaríache a que foi capaz de construir Argo para Xasón".

"Non vailles ser así de doado, co rei Laomedonte de Troia controlando os estreitos e todo o comercio asiático. E ademais, por moi rápida que sexa esa nave, poderías demorar anos en voltar. Ou non voltar... E xa falamos antes dos teus egoístas compromisos sentimentais, Orfeo! Un príncipe pode facer o que lle praza en privado, para iso é un príncipe. Pode ter todas as amantes que queira, sempre sendo discreto. Pero á hora de casarse, há de pensar só no que cómpre ao seu país. Non me fales máis de matrimonio con Eurídice! Un matrimonio teu é unha oportunidade de alianza con outro estado para Tracia, non unha cuestión de amor", concluiu o rei, con toda autoridade. "Casareime con Eurídice cando volte da Cólquide e teremos fillos que serán fillos do amor". Dixo sinxelamente Orfeo.

O rei Eagro, vendo a cara de inacesible obstinación do seu fillo, e co ton de quen ten que tomar unha dura decisión, que xa durante moito tempo fora pensada, contestou: "Se empéñasche en antepoñer os teus intereses persoais aos teus deberes e te enrolas nesa tola expedición en lugar de atendé-los, non creas que imos esperar por ti, Orfeo. Esta é unha monarquía seria. Ou fas o que debes, ou nomearei ao teu seguinte irmán príncipe herdeiro e preparareino para as tarefas de goberno, que é no que ti deberías estar ocupado agora, e non en tantas músicas e en tantos soños". "Farás moi ben en nomeá-lo. Parécese a ti moito máis cá eu, pai; seguro que dará un serio e eficiente rei".

"Fillo... decátasche do que estás a dicir? Queres botar o teu futuro pola borda?" "Decátome, pai, pero iso que falas non é o meu futuro, senón "o teu plan de futuro". E tés máis fillos para o realizar. Non só a min, o tolo... O meu futuro teño que escollé-lo eu mesmo. E estouno escollendo agora". "E o que escolles?" preguntou Eagro, con ton de desafío. "Escollo vivir doutra maneira. Renuncio no meu irmán aos meus dereitos á coroa", dixo con suave firmeza, mirándolle aos ollos. Orfeo nunca se sentira máis lucido nin máis tranquilo.

"Non disputaráslle logo ao teu irmán o seu dereito ao trono?" preguntou o rei. Estaba claro que lle compracía a renuncia, pero quería asegurarse e quedar ben. "Xúroche que apoiarei calquera plan de futuro para o país que deseñedes ti e máis el, pai; sei que será o mellor para Tracia. Nunca disputareille o trono ao meu irmán, xúrocho. Eu non sería un bo rei -dixo con naturalidade-, son moi pouco estable, demasiado móbil. Aposto a que el si o será". "Advírtoche que o teu irmán vai seguir a mesma política que eu: no exterior sosterá a alianza con Troia e non cos gregos, e no interior seguirá favorecendo o culto do deus Dionisio, que foi quen lle fixo gañar o trono de Tracia ao teu avó Cárope, meu pai, fronte ao seu rival, Licurgo. Debemos ser agradecidos... Malia que inicieiche nos misterios de Dionisio desde pequeno, ti pareces ter moito máis interés polo orgulloso Apolo dos gregos".

"Pai, respecto moitísimo a Dionisio e teño claro que apoiar o seu culto fai que o pobo che apoie, pero non esquezas que a miña nai é unha sacerdotisa de Apolo, e que eu tiña que conciliar a eses dous deuses, paterno e materno, na miña cabeza e no meu corazón: por iso fun a Exipto... esperaba atopar alá a orixe común de ambos". "Creo que voltache moito máis grego que exipcio, Orfeo". "Só por fóra pai... sinto, realmente, que se algun día teremos unha civilización mundial, a deberemos aos gregos, que teñen o xenio de atopar o punto de unión razoable e actual entre todas as culturas que lles rodean; iso é o espírito de Apolo, e por iso interésanme... pero Exipto segue sendo Toth, a fonte orixinal de todo coñecemento importante".

"Ben, abonda de preferencias relixiosas ou simpatias culturais. O único que eu quero oír de ti é a promesa de que, aínda que admires aos gregos e a Apolo, non apoiarás atrancos a miña política nin a do teu irmán en favor de Troia e de Dionisio". "Podedes contar con iso, pai. Douche a miña palabra de que serei todo o neutral e fiel posible, nunca estarei en oposición ás alianzas da coroa... E, por favor, contade tamén comigo para tender pontes de comprensión entre Apolo e Dionisio".

"Sendo así... -suspirou o soberán- escolle o futuro que ti mesmo desexes, Orfeo, e que todos os deuses che bendigan. Pero lembra que, para non ofender aos nosos aliados asíáticos, non irás como representante oficial e príncipe de Tracia nesa expedición, senón a título particular... alomenos que voltedes triunfantes". Eagro puña a cara que acostumaba para dicir "así é a política".

Orfeo tiña ben claras, agora, as verdadeiras razóns das resistencias do rei: a súa política para o futuro de Tracia atopábase nun delicado equilibrio entre os agresivos e expansionistas gregos do sur, aos que non conviña ter como inimigos, fronte aos seus intereses no leste, que pasaban por manter boas relacións coa veciña Troia, celosa gardiana do Mar Negro e de Asia Menor. Establecidas as súas pontualizacións de home de estado, o monarca tornou á amable cara de "fillos, o voso pai quérevos": "Perdoa se quenteime antes, que non era para menos... Pero ándache con coidado e moito ollo meu fillo; pédelle ao meu axudante canto necesites para che equipar e volta sempre a esta, a túa casa, sexa cal sexa o resultado da túa aventura".

"Eurídice, meu amor, veño a despedirme..." "Antes de despedirche, me saúda, ho, dame un beixo -riu ela. E o abrazou-. A onde vas?" El correspondeu á aperta, a beixou, a ollou con mágoa e dixo: "Meu amor, esta vez voume a unha longa viaxe e pasará moito tempo ata que nos vexamos de novo... Marcho á Cólquide con Xasón. Pasado mañá, ao amañecer, saio nun barco para atoparme con el en Iolcos de Ptía".

Eurídice era miúda, alegre e chea de graza, agarimosa e moi feminina. O seu fermoso corpo, que aínda lembraba a súa adolescencia, ocultaba unha personalidade voluntariosa e abondo madura para a súa idade. "A Cólquide... Onde queda iso, Orfeo? Está moi lonxe?" "Pois hai que embarcarse e percorrer toda a costa de Tracia e as illas de Lemnos e Samotracia; cruzar o estreito do Helesponto sen que se enteiren os troianos, e logo o Mar de Mármara; pasar o Bosforo cara ao Mar Negro e costear a Bitinia en dirección ao leste, seguindo máis alá dos países dos Mariandinos, os Henetes, os Paflagonios -el ía contándoos cos dedos-; rebasar os dos Calibeos, os Tibarenios, os Mosinos e o das Amazonas... ata chegar a uns húmidos vales ao pé da cordilleira do Cáucaso. logo entrar río adentro por un enorme pantanal ata Ea, a capital dos colquídeos, que está no interior. Alá teremos que conseguir, polas boas ou polas más, un trofeu para o noso prestixio... E despois amañánolas para voltar, claro".

"Pero Orfeo! Se vasche cos gregos, case todas esas zonas son inimigas para eles. Haberá perigo de morte. Ou de ser escravizado". "Haber, haino, pero van os máis selectos campións de Grecia na expedición".

"Por que che gustarán tanto os gregos, Orfeo? Ti es un home sereno, doce, cultivado, incluso transcendente, e eles son tan agresivos e patriarcalistas... durante milenios tivemos unha civilización equilibrada, cada sexo no seu lugar, a muller dentro, dirixindo os fundamentos da vida e mantendo a orde, o rumbo e a evolución da comunidade, o home no exterior, protexendo o territorio, apoiando e servindo, igual cós leóns. Os gregos están a querer que o home o dirixa todo e que a muller se converta nunha calada escrava do lar do seu "esposo e señor"...Cando o home manda, a armonía se rompese e o mundo se converte nunha competición despiadada, nun campo de batalla".

"Meu amor, é só un movimento da eterna lei da balanza... o mundo se está a expandir por causa dos adiantos da navegación, saímos do ovo do mar Exeo, onde estabamos confinados ata agora... nos estenderemos ata o Cáucaso e a India e o Océano e máis alá, se é que hai un "Máis alá do Océano". E é natural que nas fases expansivas predomine o impulso masculino... pero, trala expansión, todo se reequilibrará de novo nun universo máis ancho, podes estar segura. E no equilibrio universal e na súa estabilización, a Grande Deusa voltará a imperar, sostida e servida amorosamente polas potencias virís do cosmos, ata que chegue a hora dun novo período de expansión. Así é como sempre se desenvolveron os ciclos da historia".

"...Pero ademais, é que ímonos separar por moito tempo... que vai pasar co noso amor?" "O noso amor é o mellor que me chegou ata agora e resistiu xa varias longas separacións, Eurídice. Cando marchei a instruirme con Quirón na fráternidade dos Fillos de Cronos, cando fun recibir os misterios de Samotracia e Eleusis, cando estiven en Exipto... eu pasaba meses ou anos fóra, tornaba, atopábache e era como se nos tiveramos despedido a tarde anterior..".

"...Sen embargo -seguiu, acariñándoa -, hoxe sei que todas esas viaxes formaban a penas parte do meu aprendizaxe elemental, miña querida... Estaba a faltar, realmente, a práctica do aprendido. E unha práctica fronte á realidade mesma... O que sinto neste momento é algo moi diferente á emoción das descubertas simples e básicas da xuventude. Isto que estáme a ocorrer agora forma parte da miña maneira de ser, ou do meu destino".

"Pero, que é? Que che ocorre?" "É unha insatisfacción... e un impulso que me corroe. É unha forza que hai dentro de min que, se non a uso para correr polo mundo, para cambiar, para crear, para desenvolver a miñas potencias e posibilidades... vaime facer estoupar". "Pero vas asumir un grande risco, Orfeo. Paréceme que estás a querer dar un salto cara o descoñecido, cara o baleiro, a ver o que é o que pasa... e iso pode ser moi constructivo, pódeche abrir novas portas... ou moi destructivo, pódesche perder ou perder o que xa tés... e agora mesmo estás ben apoiado polos teus pais e hai un trono che esperando".

"Si, ninfa miña -suspirou el-, pero, como dixo Quirón, os deuses non se preocupan por aquel que xa ten pais seguros que o fagan por eles. E se me quedo na seguranza dos meus pais xa sei o que me toca: máis do mesmo ata que teña corenta anos..". Desprendeuse suavemente dela e deu algúns pasos pola estancia, como nervioso. Logo voltouse e a fitou de esguello: "Téñoche algo máis que contar. Vaiche sorprender, mellor será que che sentes".

.............................................................................

Horas máis tarde, abrazado ao corpo nu de Eurídice e sentindo aínda a cálida vibración dos seus recentes xogos de amor, Orfeo lembraba con grande agradecemento a marabillosa maneira na que lle mostrara que queríallo tal como el era, aceptando sen se alterar a súa renuncia ao trono. Por iso entristeceuse ao pensar no queaínda tiña que dicirlle : "Gustaríame que esperases por min, pero non poido pedirche que o fagas". "Polo que non, meu amor?" respondeu ela melosamente, voltándose cara el no leito e entrelazando as pernas de ambos. "Porque non sei se poderei voltar, nin en que circunstancias, nin cando: esta viaxe irá por lugares misteriosos e salvaxes, con pobos moi primitivos, no extremo oriental do noso mundo... as rotas, pouco coñecidas, o mar perigoso e traizoneiro, sempre cambiante; ademais, tamén as persoas mudan, poido mudar eu, podes mudar ti..".

"Eu son ti, Orfeo, mudarei sempre ao mesmo ritmo en que ti mudes. Como cando danzamos xuntos, ou cando facemos o amor". "Somos moi xoves os dous, poden aparecer outras persoas..". "Se aparecen, que aparezan e desaparezan; o noso é moito máis forte".

"Podo morrer nesta aventura, Eurídice, ou quedar inválido!" "Se quedas inválido, xúroche que che coidarei toda a miña vida. Se morres, xúroche que irei buscarche ao País dos Mortos, Orfeo".

II. PARTIDA DOS ARGONAUTAS

"Síntoo, pero a tripulación do "Argo" xa está case completa, chegáchedes moi tarde. Só poido admitir a un dos dous". Dixo Xasón, dirixíndose a Hércules e a Orfeo. "E é claro que ese un terá que ser Hércules, Orfeo -engadiu Argo, o ateniense, que era quen construira o barco que levaba o seu nome-. Ti non es precisamente un guerreiro nin un mariño, o digo sen desexo de ofender".

"Diso nada. renunciei á coroa por vir a esta expedición, eu non vou deixar de ir," -pensou Orfeo-. "Xa sodes trinta e dous bos guerreiros ou mariños, Argo, sodes suficientes -respondeu o tracio con firmeza-, pero se comenta que a Cólquide é o País da Maxia e non levades ningún mago". "E ti es un mago?" preguntou Argo con escepticismo. "Eu son un mago". Afirmou Orfeo, levando unha man á súa lira.

"Xa temos un mago, Periclímeno de Pilos, e varios augures, e un sacerdote do Sol... outro de Atenea, e ata unha sacerdotisa de Artemis, Atalanta de Calidón... ademais, a ti coñéceseche como músico -dixo Argo, con paciencia, querendo ser amable-. E, aínda que eu non entendo de música, todos disque es abondo bo pero... o que ten que ver a música coa maxia?" "Todo!" respondeu o tracio coa súa Naior elocuencia. "A música é o dominio das vibracións e dos seus cambios e todo está a vibrar e composto por vibracións neste mundo: a materia, a mente e os sentimentos humanos. A miña música é unha música máxica".

Argo ía seguir discutindo, pero a Xasón non lle gustaba enguedellarse en temas tan subxectivos. "Chega -dixo-. Tereis que competir ambos polo posto diante de toda a tripulación, igual cós demais tiveron que competir para ser seleccionados. No "Argo" só van os mellores dos mellores. Gañará o que logre lanzar o disco máis lonxe. Estás de acordo, Hércules?" "Por suposto," dixo o forzudo con amplo sorriso, entendendo que Xasón establecera ese tipo de proba porque prefería levarlle a el, que loitaba por seis homes, e non a un músico que dábasellas de mago. "Estás de acordo, Orfeo?" "Estou de acordo", respondeu el sen vacilar.

A bela galera, recén pintada e brillando ao sol, atopábase na auga e pronta para partir, pois xa se fixeran os sacrificios propiciatorios. Estaba perfectamente equipada e con media tripulación a bordo. A outra media, Xasón e Argos, permanecían na praia para seren testemuñas e xuices da proba de selección entre Hércules e Orfeo.

Hércules chegou xunto á beira, onda area mollada facía límite coa seca, e pediu, cun aceno imperioso, que despexasen o terreno que tiña enfronte, paralelo ás rompentes. Logo tomou o disco e púxose en posición. "Hércules! Hércules!" vitoreáronlle, tanto desde o mar como desde a terra, moitos dos Argonautas que admiraban a súa planta e o seu prestixio. El concentrouse, deu unha volta impecable arredor de si mesmo e o seu brazo musculoso fixo que o disco percorrese unha distancia que ben puidese gañar calquera das máis importantes competicións. De novo foi vitoreado longamente.

Xasón marcou o lugar, chantando a súa espada na area. O tracio recolleu o disco e foi camiñando ata o espazo de lanzamento, sinalado por unha raia no chan. Ninguén animoulle, salvo a única muller que ía na expedición, Atalanta, a cazadora das trenzas douradas, que o fixo por facer unha graza, o que arrincou varios risiños irónicos. Orfeo chegou atrás da raia, pero en lugar de tomar posición sobre a area, como fixera o coloso, meteuse no mar ata o xeonllo , esbozou e lanzou o disco de tal maneira que caíse en plano sobre a auga, saltase aos poucos metros e volvese a pular velozmente varias veces sobre a longa cresta da onda rompente, ata que finalmente se afundiu, tendo adiantado ampliamente a distancia lograda por Hércules, provocando unha exclamación de admirada sorpresa en todos os asistentes e arrincando ao seu rival unha sincera gargallada de admiración pola súa astucia.

Atalanta aplaudiu entón, e Calais e Zetes, fillos de Bóreas, que eran tracios como el, e moitos máis, sentíronse obrigados, por xustiza, a sumarse ao aplauso. Pero axiña estalou a discusión. Uns non estaban de acordo en que se lanzase o disco dunha maneira tan pouco convencional, outros arguían que non podían prescindir dunha axuda tan importante como a de Hércules nos posibles combates... Xasón, a quen o centauro Quirón, mestre de ambos, dixéralle que, se levaban a Orfeo, terían boa protección contra as sereas, zanxou axiña a discusión:

"Embarcan os dous, o guerreiro e o mago! Ímonos! A bordo!"

Cando todo o mundo estivo embarcado e nos seus postos, só quedaba baleiro un lugar para remar na bancada. Xasón indicoullo a Hércules e el sentouse e tomou o remo. "Xa verei despois o que podes facer a bordo –lle dixo a Orfeo-, por agora, quédache por aquí e se ves que fai falta calquera cousa, axuda". E foise á popa, ante Tifis, o timonel, a dar a orde de saída: "Remeiros! -alzou a súa man- Atentos! Preparados! Partimos!" baixouna.

A partida foi un desbaraxuste: os remos entraron na auga ao mesmo tempo, pero facían o seu xiro dunha maneira descompensada. Hércules dáballe tanta forza ao seu que a proa sempre vencia en dirección contraria. Xasón mandou unha parada e tratou de compensar, pondo aos remeiros máis forzudos en batería, doutro lado do coloso. Pero aínda así a cousa non ía ben coordinada e o avance da nave víase moi irregular e pouco recto.

Entón Orfeo, sen que ninguén lle dixese nada, subiu á ponte, sentouse diante do timonel, cara á bancada, e púxose a marcar os tempos cantando e tocando unha coñecida canción de remeiros coa súa lira, conseguindo que todo o mundo se fose afínando ao ritmo das súas curtas estrofas; que se establecese, aos poucos, unha orde e unha cadencia; e ata que cantasen alegremente o retrouso ao unísono. Xasón ollou cara el, confirmándoo no seu posto de utilidade coa mirada. E o "Argo" deslizouse por fin veloz e brillante, que iso era o que significaban o seu nome e o seu destino.

A expedición dos argonautas foi moi ben contada por moitos grandes vates e narradores. Non a vouvos relatar, porque moitos xa a coñecedes e os deNais a poidedes ouvir de voces máis dignas que a miña.

( * Nota do autor: Apolodoro de Rodas, Diodoro Sículo, Robert Graves...)

Tan só direivos que Orfeo, efectivamente, converteu o seu xeito e o seu talento musical, ademais da súa atenta intelixencia, encanto persoal, penetración psicolóxica, equilibrio e simpatía, en armas máxicas que permitíronlle manter alto o ánimo, o ritmo remeiro e o sentimento de camaradería dos seus compañeiros, acalmar tempestades, reconciliar inimizades ou deter liortas entre os pendecieiros argonautas, conxurar perigos, distraer ao inimigo, realizar labores diplomáticas, conseguir prestixio para o seu grupo e captar moitos admiradores e aliados, humanos e divinos. Mesmo houbo quen contou que foi a intervención de Orfeo o que fixo que todos se librasen do fascinio das mortais sereas, pois o bardo conseguiu que a súa música fose mellor atendida que a delas polos seus camaradas... Pero a súa actuación foi especialmente importante á hora de superar o atranco do terrible dragón que custodíaba o Vélaro de Ouro, como logo veremos.

En canto ao grande Hércules, frustou abondo as grandes expectativas que Xasón e os seus acompañantes sentían respecto a el. Bebedor e larpeiro empedernido, precipitado e excesivo sempre, perdía os estribos ou abusaba da súa forza con demasiada frecuencia, provocando verdadeiros problemas de convivencia no "Argo" a causa da súa perigosa pesadez e prepotencia; malia que, desde o principio chegara, mesmo, a ser proposto, por un grupo numeroso de guerreiros, para substituir ao xove Xasón no mando.

Tralos seus momentos de euforia e precipitación, o coloso recapacitaba e arrepentíase dos seus erros e ata tiña nobreza sobrada para tratar de os compensar. De maneira que preferiu aconsellar aos seus partidarios que confirmasen a Xasón, promotor da empresa, xa que el non se sentía suficientemente señor de si mesmo como para aceptar a responsabilidade de a dirixir persoalmente. Por outra parte, os moitos días de navegación fixeron que se establecesen todo tipo de relacións entre os nautas e cando un belo efebo que Hércules traíra como paxe, escapou ou foi raptado nun desembarco, o coloso, que tiña unha visceral relación de amor posesivo cara el, abandonou a expedición para o buscar por todo o país dos Misios... e o Argos, ao pasar o tempo sen que tornase, tivo que seguir viaxe, abandonándoo á súa sorte.

A pesar de todos eses contratempos, os trinta e tantos argonautas conseguiron chegar á Cólquide, enterrar a Frixo decentemente, arrebatar o Vélaro ao poderoso rei do país por medio de estrataxemas e sobrevivir á enconada persecución dunha ducia das súas galeras de guerra. Tras varios anos devagar polo mar Negro, as illas do Exeo (e mesmo, parte deles, polas costas do Adriático, o sur de Italia e a Libia), lograron regresar triunfalmente e con poucas baixas a Ptía, onde Xasón tentaría recuperar con violencia e alevosía o trono do seu pai, aínda que acabou por ceder os seus dereitos ao seu curmán Acasto, en canto a súa esposa, Medea, foi confirmada como herdeira dun reino moito máis rico, o de Éfira, que agora se chama Corinto.

Despois de depositar solemnemente a dourada pel do Carneiro Sagrado no templo de Zeus Lafistio, a Naioría dos seus compañeiros retornaron, cargados de laureis e de trofeus, ás súas respectivas patrias e, entre eles, o tracio Orfeo.

III. EURÍDICE

Tracia recibiu con toda pompa ao seu heroe argonauta e as familias nobres fixéronlle contar a súa aventura moitas veces, disputándose a honra de ter ao príncipe como convidado por uns días nos seus pazos. Orfeo declamaba o seu relato en prosa ou verso, acompañándoo coa súa lira e, ao final, como trofeu de guerra e proba da súa fazaña, mostraba aos seus conciudadanos unha cesta con tapa da que saía, contorsionándose, unha pequena e delgada cobra, cando tocaba a frauta sentado fronte a ela. Ao docificar o ritmo, a serpente medraba e convertíase nunha bela muller de longa e ondulada cabeleira roiba, ollos cativadores e peitos nus, que seguía tendo corpo de réptil da cintura para abaixo e que danzaba vibrando, sen case moverse do lugar, con sensuais e moi elegantes movimentos dos seus ben torneados brazos, ornados con brazaletes de cascablesde ouro, mentres mexía a súa cola ao compás da música.

Entón Orfeo dáballe unha Naior intensidade á música e a maga Llilith se volvía da cor do lume e convertíase no grande, repugnante e pavoroso dragón que gardara o Vélaro de Ouro, comezando a chimpar cara o teito tremendas laparadas pola boca, para grande horror e marabilla dos asistentes. Cando máis estarrecidos encontrábanse, o bardo docificaba de novo o seu son e a besta voltaba a ser unha atractiva muller-réptil, que inclinábase reverente e beixaba con amor os pés do seu amo.

Por fin Orfeo tornaba ao ritmo do inicio e ela se transformaba nunha pequena cobra, entraba na cesta cunha última inclinación cara o seu encantador e roscábase nela, ata que lle pechaban a tapa. Todos quedábanse despois aplaudindo entusiasmados o extraordinario dominio das vibracións que atinxira o músico.

"Non se trata tanto de dominar as vibracións -explicaba el-, senón de dominar a atención dos deNais, de captá-la de tal maneira que se sorprendan e se esquezan por un momento das súas preocupacións, planes e intereses persoais, de que baixen a gardia un intre e se abran, vaia... E esa era a arte desta maga, Suma Sacerdotisa de Hécate na capital da Cólquide, e por iso encomendáranlle a defensa do Naior tótem da súa patria, a pel do Carneiro Sagrado, un recordatorio de como A Grande Deusa Triple pelasga burlárase dos Deuses Olímpicos dos gregos en Ptía. Primeiro aparecíase danzando sen música, en forma de muller-serpente, a quen lograban entrar no bosque sagrado onde estaba colgado o Vélaro de Ouro. Eles quedábanse fascinados pola súa beleza e abrían a súa atención. Nese momento facíase ver como dragón horroroso que botaba lapas pola boca, e os invasores víanse obrigados a abandonar o bosque correndo, para caír en mans dos gardas. Algúns ata morreron ou desvanecéronse alá mesmo de terror, aínda que só se trataba dunha ilusión hipnótica".

"E como lograche capturá-la ?" preguntaban os seus admiradores.

"A maga Medea, tamén sacerdotisa de Hécate, filla do rei Eetes da Cólquide e irmá menor de Llilith, namorouse de Xasón, o xefe da nosa expedición, e a súa cega e baixa paixón por el levoulle a traizoar ao seu pai e a toda a súa liñaxe. Foi ela quen nos axudou a penetrar no bosque sagrado e quen nos ensinou como poderíamos neutralizar á súa irmá. Así, en canto apareceu na súa forma máis atraínte e comezou a danzar para nós, eu esforceime en non ollar cara os seus ollos nin en ser captado pola sensualidade do seu corpo, senón en concentrar toda a miña atención nos movimentos da súa danza silenciosa, ata que puiden descubrir sobre que tipo de ritmo interno danzaba. Inmediatamente, acompaseime a el coa miña frauta durante un momento e funo elevando de ton ata que, de súpeto, mudeino. Ese foi o intre en que ela se quedou sorprendida e perdeu a concentración e o control da súa farsa. Deixou de tentar prender a nosa atención e abriuse á miña.

Xusto nese momento de apertura, detrás de min, mentres eu tocaba, a súa irmá Medea transmitiulle, por medio dun esconxuro, a mesma paixón por min que ela desenvolvera por Xasón; así que cando, seguindo as súas indicacións, chameina polo seu nome, veu ata min totalmente fascinada. E cando ordeneille que se convertese nunha cobra pequena e que entrase na miña cesta, o fixo e pechei a tapa. Desde logo é a miña rendida escrava, nada teño que temer dela, porque me ama con tolemia, e só hei de tocar a mesma música que entón, para que realice todas as transformacións que víchedes, sempre baixo o meu atento control... Dominio da atención, amigos meus. Esa foi a chave que nos permitiu apoderarnos do Vélaro de Ouro".

Orfeo converteuse así, sendo tan xove aínda, nunha gloria nacional e bebeu a grolos longos da embriagadora droga da fama, do alhago e da louvanza popular. Todas as bisbarras da grande Tracia e moitos reinos veciños enviaran invitacións e regalos para que actuase ante eles, contase a historia dos argonautas e mostrase a incrible muller-dragón soltando lapas. O casamento con Eurídice, longamente devecido por ambos, estábase por fin a preparar con grande xúbilo.

Pero a maga-serpente encantada, que estaba namorada do seu captor e rabiosa a morrer de celos pola prometida de Orfeo, tentou impedir o casamento a toda costa. Para iso, finxiu redobrar a súa submisión ao máximo, ata que el quedou tan convencido de que estaba totalmente dominada, que ás veces permitíalle circular con liberdade pola súa casa ou tomar o sol no seu xardín, tapiado con muros, na súa forma de cobra. Cando viña unha visita ou cando caía a noite, abondáballe con tocar a frauta e a cobra viña a inclinarse aos seus pés, desde onde fose que estivese, e roscábase na cesta en canto se llo mandaban.

Asi foi como unha tarde, cando tomaba o sol roscada sobre o muro, viu vir polo camiño a un home tan aposto que o que quedaba nela de muller conmoveuse. Aínda que non o coñecía de nada, tralapreciar positivamente a súa estampa, a maga-serpente fraguou de inmediato o plan de servirse do encanto das súas fermosas formas virís para tentar seducir á noiva de Orfeo, a fin de apartá-la do seu amado. Fixo soar o seu sinistro asobío de cobra e el voltou inmediatamente a súa mirada cara o muro, onde atopouse coa concentración total de Llilith, que hipnotizouno e que cargou a súa imaxinación, por uns minutos, cunha serie de imaxes elaboradas por ela, que o deixaron moi condicionado. logo baixou do muro cara o xardín.

Cando o home acordou do feitizo, a súa mente non lembraba o transo, pero estaba dominada por unha obsesión: atopar no chamado Bosque das Ninfas a Eurídice e namorá-la e posuí-la para sempre.

O Bosque das Ninfas era a máis bela selva que había entre os escarpados cañóns dos ríos que cruzaban os Montes Rhodope. As Ninfas Dríades e Hamadríades eran figuras mitolóxicas das máis primitivas e animistas crenzas dos antepasados arios, que representaban aos devas, xenios, trasnos ou espíritos elementais da natureza, encargados da medranza das árbores. Dríade é unha palabra que, como Druida, ven de Dru, que significa carballo, o rei das árbores, para os primitivos europeos.

Co tempo, acabou declarándose sagrado aquel bosque, xa que era berce de ata sete nacentes que brotaban dun río subterráneo. Como Tracia era aínda un matriarcado, pois os novos deuses olímpicos a penas comezaron a infiltrarse máis tarde, por influencia grega e por conveniencia política da dinastía real imperante, ergueuse dentro dunha das súas grutas un pequeno templo á Grande Nai cun rústico tímpano de dúas columnas, de cuxo interior brotaba a máis sá e curativa das fontes en tres chorros; e fundouse nel unha fráternidade das Dríades, dirixida por un Consello de Sacerdotisas, para que se ocupasen da preservación e coidado da selva sagrada e da rica fauna e flora autóctona do macizo do Rhodope, dos manantiais e cascadas, da súa fertilidade e da súa beleza natural, deleite do espírito das futuras xeracións.

Cando Orfeo enrolouse na expedición dos argonautas, da que non se sabía se ía voltar, Eurídice, que era filla dunha sacerdotisa-ninfa e, por tanto, membro da fráternidade desde o seu nacemento, integrouse cada vez máis nela, como unha forma de se manter ocupada e de consolarse da súa saudade. O seu compromiso persoal supuña responsabilizarse do coidado, limpeza e mantemento dunha extensa área do bosque de faias, onde había unha bela fervenza que derramábase en cabeleira desde unha boa altura e moitas árbores que tiñan máis de mil anos de idade e que eran verdadeiras testemuñas viventes de toda a historia do país. Realizaba ese traballo na compaña de sete das súas compañeiras, que vivían en comunidade nunha ampla casa campesiña cercana ao templo.

Durante varias xeracións, a fráternidade converter a unha área natural nun parque marabilloso, dividindo artificialmente os regatos en múltiples canais, cos que se formaron moitas fervenzas, estanques e lagoas onde criábanse, selecionábanse e mellorábanse troitas e salmóns para os ríos de Tracia. O espírito das Dríades consistía en facé-lo todo de tal maneira que seguise parecendo unha obra espontánea da natureza. Tratábase de lograr que os seres humanos colaborasen cos xenios do bosque na maior harmonía, dándolles culto e mimándoos, a fin de construir pequenos paraísos sobre a terra á medida humana, o que considerábase a máis sagrada das obras de arte. Había unha parte do parque que era pública e outra, a máis próxima ás fontes, só accesible para as fráteres, quen vivían o seu traballo como unha perfecta escola de desenvolvimento e evolución persoal en comunidade.

Aquela dedicación á preservación e mellora dos recursos naturais da rexión era ben compensada, xa que os campesiños as mantiñan cos seus dízimos e ofrendas aos espíritos da Flora e das Augas. Cada ano, ademais, nas épocas de sementeira ou de plantío, labouras agrícolas duras con arado, que requerían do esforzo físico dos varóns, normalmente dedicados a outralactividades, celebrábanse festivais orxiásticos, nos que as Dríades escollían parellas entre as irmandades de homes-cabra, homes-cabalo, homes-touro, lobo, león e outros tótems animais diferenciadores de cada clan da tribo, para copular sacralmente con eles sobre os sucos dos sementados ou os oios dos plantíos abertos polos homes, a fin de propiciar a fertilidade xeral do país.

Esto era unha gozosa e conveniente práctica cooperativa que viña funcionando ben desde facía milenios, algo que comezou na Idade de Pedra como unha necesidade e que se convertera en rito relixioso. Os bebés varóns froito daquel ritual eran considerados fillos da Grande Deusa , sacrificados a ela antes de cumprir un ano, degolados e esnaquizados, como o fora o deus Dionisio Zagreo, de maneira que os seus pedazos poidesen aboar os distintos campos de laboura e proporcionar unhas boas colleitas ao país enteiro. Eran o símbolo do necesario e heroico sacrificio do home pola comunidade, xa que, a medida que o poboación medrara, a caza veu a menos e as súas horas de traballo tivéronse que triplicar para gardar, atender e defender o gando e o territorio, ou para realizar as labouras agrícolas que maior esforzo físico requerían.

Mentres a sociedade matriarcal viviu dunha maneira austera, sinxela e comunitaria, ese sistema foi abondo eficaz: o individuo non significaba nada, a tribo o era todo, a Grande Deusa Triple, coas súas tres faces de creadora, transformadora e destructora, doncela, ninfa e anciá, lúa crecente, chea e minguante, gobernaba o mundo sabiamente, distribuindo o seu grande amor sen reservas entre todos os seus fillos. As relacións entre ambos sexos eran abondo igualitarias, porque as mulleres sabían gobernar convencendo ou negociando, sen forzar imposicións, moito mellor adestradas, durante milenios de estreita e moi política vida comunitaria, polo xogo de relación comunicativa, colaboradora e diplomática entre elas, mentres os homes saían de caza, que era unha actividade silenciosa e solitaria, ou de grupos que tiñan que organizarse dunha maneira máis ríxida, para poder traballar sobre situacións de urxencia e risco cunha estratexia unificada.

Desde moi nena, Eurídice fora instruida para Sacerdotisa Dríade pola súa propia nai, que era unha Ninfa de alto rango, unha señora. Ela, ante todo, foi o seu modelo vivo para desenvolver o que tamén quería ser; pero ademais foille contando, primeiro por medio de fábulas para críos e despois como unha verdadeira mestra-amiga, as historias do pasado, o sentido da honra, do valor e da prudencia, os costumes da tribo e as claves do natural predominio social da muller sobre o home. Na civilización, por exemplo, a terra era das mulleres, xa que foron elas as que, desde facía milenios, fóranse atopando na súa actividade recolectora as plantas nutritivas, medicinais e de poder; aprendendo, tras moitos experimentos traumáticos, a brunir a súa sensibilidade e a fortalecer as súas emocións para utilizar as substancias máxicas, co que conseguían entrar na pequena morte do transo sen perder a consciencia, a fin de viaxar polas dimensións ocultas da realidade e recibir inspiración, apoio anímico e instruccións prácticas para progresar, proviñentes dos espíritos que poboaban o Reino Astral da Grande Nai Natureza.

Os Espíritos Iniciadores, o masculino interno de cada unha, ensináranlles como invocarlles a vontade a través da música, da danza e das bebidas visionarias. Esta comunicación telepática coas identidades complementarias máis profundas e elevadas de si mesmas fixéranas converterse en descubridoras, mantedoras e administradoras da agricultura, da medicina, a hixiene, a organización e o goberno da comunidade.

Por iso era herdanza feminina a terra cultivable, dicía a nai de Eurídice: "a terra é de quen a traballa". Elas a facían producir, distribuindo os traballos individuais e pactando os colectivos, xa que as súas actividades eran sedentarias e as dos homes nómadas. A sucesión era matrilineal, os fillos eran propiedade e man de obra ao servizo da nai, que se pasaba vinte anos da súa vida empreñada, parindo, amamantándoos ou cuidándoos e que era a única transmisora do nome e da liñaxe, xa que sempre se sabía quen era a nai, pero un podía ser fillo de calquera pai. Cando os fillos varóns chegaban á adolescencia eran afastados das súas nais, se lles facía persoas concedéndolles un nome propio e comenzaban a ser iniciados polos veteranos á vida de cazadores, gadeiros e guerreiros.

Desde esa idade, os varóns vivían na ampla casa dos homes, no centro do poboado, e encargábanse da caza, pesca, pastoreo e defensa do territorio, así como de estimular, co seu lume sensual, a faculdade de crear vida e civilización que moraba no feminino, o xénero superior do que os homes procedían e ao que tendían sempre a tornar.

En calquera choza á que contribuía co seu traballo de defensa e caza, un home podía pedir abertamente e sen reparos a hospitalidade feminina, que implicaba alimento, bebida, descanso e tamén sexo, se algunha muller da casa estaba disposta, xa que aínda non existía a monogamia. E se non o estaba, respect ábase coa maior consideración o seu dereito e privilexio de decidir e escoller libremente ou de ter os seus favoritos.

O home que prefería a seguranza de dispor dunha casa estable que lle provira de sexo e de alimentos vexetais ben cociñados que desen sabor ás súas viandas de carne, tiña que mudarse á terra e á choza dirixida por unha muller que o aceptase e contribuir co seu traballo e a súa defensa á alimentación e coidado dos seus fillos (aínda que lle fose imposible recoñecer se eran tamén os seus) e dos seus pais. Se había un exceso de mulleres na casa praticábase a poligamia, xeralmente só entre as irmás, para non ter que manter máis cá unha parella de sogros. A autoridade da sogra era tan grande que o xenro nin podía ollá-la directamente. Tamén existiu a poliandria as poucas veces que sobraban os varóns. En calquera caso, as mulleres podían ter todos os amantes que quixesen e puidesen. "E esa é a forza que ten a muller sobre o home", remataba a nai de Eurídice, facéndolle un aceno coa man, na que formara un círculo co polegar e o índice.

A libre promiscuidade era corrente entre os xoves de ambos sexos sen fillos e entre todos os membros da tribo, en xeral, durante as orxías que se celebraban nas noites de Lúa Chea. Aínda que, para evitar a consanguinidade, a comunidade dividíase en dous ou varios clans, que se distinguían con nomes de animais. Había un tabú de incesto que impedía escoller parella dentro do propio clan. Unha muller-centauro non podía ter relacións cun home do seu mesmo Clan do Cabalo, que considerábase como o seu irmán. Tiña que buscá-las entre os homes-cabra, os homes-árbore ou os homes-peixe, por exemplo. A tatuaxe que levaba cada un na fronte permitía identificar de inmediato o seu clan.

As sacerdotisas sabían que vivían no seo xeneroso da Grande Nai, que na terra había abastanza e que sobraba para todos. Existía un certo comunismo distribuidor de bens e servizos por toda a comunidade. Como os numerosos membros de cada clan eran familia, todos trataban de compracer e apoiar a todos, porque todos traballaban e repartían entre todos. Por causa diso, non se vían grandes diferencias entre os bens cos que contaba cada veciño.

Cando un membro da comunidade xa non podía valerse por si só, pedía ás sacerdotisas que lle aliviaran da vida cunha pócima indolora, para non ser unha carga. O cal era moi aplaudido, xa que tornaba ao seo da Grande Nai para recibir dela un novo nacemento nun corpo xove, en lugar de ter que seguir soportando un xa inservible. Cando a tribo medraba demasiado, escindíase, igual cás abellas, e un grupo composto por xentes de dous clans diferentes, dirixido por unha xove Nai, ío poboar un novo territorio. As tribos que poboaron as terras e illas ao borde norleste do mar interior que se formou despues do Diluvio, o Tálaso, Grande Verde, Mediterráneo ou Piélago, foron chamadas os Pelasgos, que significa, simplemente, "os Antigos".

Nas distintas sociedades que conformaban a Pelaxia ao borde da porción do ancho mar que despois se chamaría Exeo, cuxo estado e cultura dominante era a desenvolvida talasocracia matriarcal da illa de Creta, as divindades principais eran a Grande Deusa , Pontia, e o seu fillo Dionisio-Zagreo, ao que se representaba baixo a forma dun touro vivo ou dun Vitelo de Ouro. O fillo varón da deusa, o touro sagrado, encarnado no rei-sacerdote que se unía á raíña-ninfa, ao igual cós fillos varóns recén nados das ninfas e sacerdotisas do seu culto, eran sacrificados e esnaquizados cada ano, como se sacrifican nas colmeas os záganos tralo apareamento, o que aseguraba o predominio feminino como sexo superior, imprescindible para a vida: parte da carne era devorada polas oficiantes do rito, seguindo antiquísimas costumes tribais antropófagas e outra parte se colocaba nos sucos do arado, para asegurar unha boa colleita a toda a comunidade.

Tras unha longa evolución, á opulenta sociedade cretense foille parecendo ruda e antiestética a antropofaxia e tamén achaba cada vez máis doloroso o ter que mandar ao sacrificio aos seus propios fillos; de maneira que comezaron a esixir aos pobos que estaban baixo o seu dominio un triboto anual de xoves para a Deusa: así é como xurdiu a lenda das víctimas que devoraba o Minotauro no Labirinto.

"Pero todo mudou -dixera a Sacerdotisa Ninfa con ton grave-, o día en que unha ama de casa, por casualidade, inventou a metalurxia, ao deixar que se mesturasen certos minerais no lume do lar". Trala descuberta da fundición do cobre, veu a dunha serie de aleacións combinadas que produciron o bronce, o que permitiu aos cazadores de algunhas tribos dispor de armas duras antes que outras.

Aí xurdiu a guerra no seu moderno concepto e con ela, a pillaxe, a escravitude e as diferencias de clase, en base á riqueza e o poder que se conquistou: cando, pola forza asoballadora das novas armas, os homes, que tras exterminar a case todos os varóns doutra tribo, lle arrebataban ao inimigo dunha vez os seus campos de cultivo, o seu gado, as súas embarcacións, as súas mulleres e os seus fillos, produciron tal excedente económico en mans dos principais xefes guerreiros, que desequilibrouse completamente o vello sistema social, provocando o xurdimento do patriarcado.

A enorme acumulación repentina de mulleres e de meniños inimigos capturados, que agora eran escravos suxeitos á propiedade dos guerreiros máis fortes e mellor armados, produciu unha descompensación de poderes e unha inversión de valores tan grande, que levou á perda de respect o e á degradación de toda a sociedade matriarcal e do seu comunismo e promiscuidade primitivas...

"...Incluídas as mulleres e as fillas dos vencedores, que perderon a súa influencia e o seu mando ao non poder competir co grande número de submisos obxectos de pracer, man de obra gratuita ao seu servizo e propiedades materiais dos que poideron dispor ao seu antollo, a partir dese momento, os varóns dominantes".

Desde entón, mudaron os usos e costumes: xunto co novo dereito de propiedade patrilineal, sustentado pola violencia, que permitiu que os homes máis fortes poidesen posuir e transmitir aos seus herdeiros varóns as terras e escravos conquistados, inventouse o matrimonio como fórmula de propiedade sobre as propias escravas, feitas agora concubinas, e sobre os fillos que tiñan co seu amo; así como para lexitimar a propiedade exclusiva das terras e os bens das vencidas.

Para non ter que alimentar nin facer herdeiros do seu poder e posesións a fillos doutros, comezaron a exercer un control cada vez maior sobre a fidelidade exclusiva das súas mulleres, ata acabar pechándoas no xineceo cando se voltaban sedentarios. Xa que agora dispuñan de escravos e escravas que eran obrigados a realizar as duras tarefas exteriores que antigamente concernian ás súas esposas. A represión da promiscuidade sexual das propias esposas e fillas foise convertendo, pouco a pouco, no maior garante social da submisión do antigo matriarcado, polo que se volveu unha cuestión de honra para os varóns. Cada comunidade desenvolveu os seus propios sistemas para denigrar, marxinar ou castigar ao home que non vixiaba ás féminas baixo o seu mando.

Como, normalmente, o home era o último en se enteirar das liberdades que tomábanse as súas esposas ou as súas fillas, o primeiro aviso e chamada ao rigor que lle daban os outros varóns da comunidade era saír pola noite ás agachadas para facer soar xocosamente cornos de boi, touro castrado, ante a súa casa. O cornudo, xa enteirado e por todos coñecido, tiña que dar un escarmento ás mulleres da comunidade enteira, matando á súa; ou ben exilarse, xa que se non o facía, rebaixábaselle socialmente ata niveis insufribles.

"Os xefes guerreiros aprenderon que serían máis poderosos cantos máis homes matasen e de máis novas esposas, escravos e terras de cultivo se apoderasen -contaba a Dríade-. A medida que o seu ppoder aumentaba, se desprazaban cara o sur, tratando de conquistar as terras máis fértiles e soleadas. O seu paso deixábao todo envolto en desolación, xa que non estaban interesados en construir nada coas súas mans, labor de servos, senón só en aproveitarse do construído por outros, mentres durase...e isto si que era labor de señores".

Como consecuencia, xurdiu o concepto da escasez do necesario para a vida, concepto antes descoñecido, e da necesidade de competir polo pouco que había. A natureza seguía sendo igual de abundante para todos, pero o feito de que os máis fortes acaparasen moito máis do que necesitaban e se arrogasen o poder de distribuir o que había, provocou que os máis débis tivesen que someterse a eles para poder seguir dispoñendo do que antes era gratuito. A economía individualista substituiu á comunitaria, o importante non era ser capaz de producir bens, senón ser capaz de apoderarse deles e de defendé-los dos outros.

E, con iso, entrou en decadencia a división da tribo en clans. Acabouse a distribución equitativa de bens e servizos, que foron acaparados por quen podía pagá-los. Xurdiu a primeira aristocracia feudal, que afianzouse cando os rudos descendentes de Heleno destruiron o último imperio matriarcal altamente evolucionado: o dos cretenses.

Porque, aproveitándose de que un desastre natural deixou sen frota ao imperio pelasgo de Creta, os helenos xonios e eolios comezaron a invadir os territorios dos seus vasalos continentais... ata que un día amañáronsellas para chegar á propia illa. Así, asaltaron a súa capital, Knossos, a saquearon e queimáron a, acabando para sempre co predominio dunha cultura matriarcal sofisticadísima, que imperara sobre o mundo pelasgo do Mar Exeo durante tres mil anos.

Pero a civilización dos vencidos era tan superior á súa, que os conquistadores foron conquistados por ela. Parecía que o culto da Deusa Triple comezaba a renacer, tras sabias adaptacións. A asamblea das súas Grandes Sacerdotisas (a casta que se fora transmitindo o poder, de nais a fillas, durante milenios) iniciou un astuto e flexible movimento integrador dos deuses dos invasores helenos, recoñecéndoos como fillos da Grande Deusa , ao tempo que aceptaban casarse cos seus xefes e compartir con eles o dirección dos seus súbditos. A partir dese momento, os helenos pasaron a ser chamados "gregos".

O fillo mortal favorito da deusa, Dionisio, que se facía inmortal na dimensión divina, tras ser sacrificado cada ano, adoptando o nome de Zagreo, pasou a chamarse Zeus, unha adaptación pelasga do nome do deus principal dos ocupantes, ao que eles chamaban antes Deu. ata mudaronlle o seu lugar de nacemento, para ennobrecé-lo, á illa de Creta, a antiga capital do matriarcado Exeo.

Dio-Zeus, sen embargo, non só non se deixou sacrificar á deusa, como Dionisio Zagreo, senón que fixo saber moi ben a todos (e, especialmente, a todas), que lle desagradaban os sacrificios humanos e que fulminaria cos seus lóstregos a quen os practicasen. Unha nova era comezara. Os esposos gregos das sacerdotisas pelasgas non lles permitiron máis que seguisen sacrificando aos seus fillos varóns, nin que lles limitasen a eles o seu tempo de mandato como xefes de guerra, co cal comezou a medrar unha nova clase dirixente herditaria que xa non era feminina.

Pero un día chegaron do norte outros helenos, os aqueos, moito máis severos e intolerantes que os anteriores invasores, traendo os seus campións unha nova arma, o ferro, capaz de quebrar dun só golpe ben dado as espadas de bronce. E varreron toda oposición: sacaronlles os seus reinos aos xonios e eolios, os seus curmáns gregos integrados, comezando por Ptía e por Éfira, fixeron reinar aos seus deuses patriarcais sobre o monte Olimpo e puxeronse a varrer a Antiga Relixión e canto quedaba de matriarcado insubmiso. Aínda que, como non poideron evitar que os vencidos continuasen adorando á deusa Triple, a converter on nunha trindade de deusas Olímpicas:

O xeito "doncela," Lúa Crecente, da Grande Deusa, pasou a venerarse como a doncela virxinal Artemis, a Lúa, irmá de Apolo, o Sol.

O xeito "muller núbil, nai ou ninfa," Lúa Chea, tomou o nome de Hera, que pasaba a representar o papel de deusa do matrimonio. O principal arquetipo da Antiga Deusa pre-helénica, agora despoxado da súa independencia, era convertido na esposa legal (aínda que mil veces enganada), do deus dos vencedores, Zeus, que primeiro a cortexou sen éxito e despois conseguiuna, tralaviolar.

...E o xeito "anciá sabia" da deusa Triple pelasga, Lúa Minguante, pasou a sincretizarse con Démeter, unha Antiga Deusa libia-cretense dos cereais que chegara, xunto cos seus Misterios, a Eleusis, preto de Atenas, a cal foi adoptada como señora olímpica da Agricultura.

A venerable figura da deusa Triple como "Señora do Nacemento, da Vida e da Morte," foi demonizada polos gregos, que a puxeron a gardar os Infernos en forma dun can de tres cabezas, o Cancerbero. O seu xeito destructor foi asumido por un deus olímpico dos infernos, Hades, que casara coa doncela Core, filla de Démeter, trala raptar. Por embaixo da figura de Core, chamada agora Perséfone, continuaba transparentándose fortemente, para os pelasgos, a augusta presenza da Antiga Deusa .

"Os moitos atributos da Grande Deusa dos Mil Nomes, -contáballe a súa nai a Eurídice-, se escindiron nunha montaxe absurda da que saíron ducias de deuses patriarcais, e cando as tribos dos helenos comezaron a vivir en cidades e desexaron unha deusa Doncela máis viril e civilizada e menos agreste, cruel e amazona que Artemis, quen desprezaba aos homes e odiaba o matrimonio, inspiráronse en Onga, unha deusa fenicia da guerra e a sabedoría, e entronizaron a Atenea, a dos verdes ollos penetrantes, que naceu directamente da intelixencia de Zeus... fixache que prepotencia! sen intervención materna."

Sen embargo, non houbo maneira de patriarcalizar a unha deusa tan poderosa como a do Desexo, a ninfa Marianne, e os invasores non tiveron máis remedio que adoptar no seu Olimpo, facéndoa filla de Urano, á Antiga Deusa siria e cananea de "a harmonía que é capaz de xurdir do contraste de opostos," Isthar ou Astarté, a estrela matutina, só que retirándolle os seus atribotos guerreiros e dándolle o nome grego de Afrodita, a "nacida da espuma" na illa cretense de Citeira, á cal trataron de suxeitar casándoa co coxo Hefesto, divino ferreiro dos vulcáns de Lemnos... aínda que non houbo forma de evitar que ela lle enganaba con Ares, o fero deus tracio da guerra, e con moitos máis amantes mortais ou inmortais, co cal o seu comportamento continuaba proclamando o dereito á libre espontaneidade do instinto sexual, que a imposta monogamia negaba.

Contábase que a noite de casamento de Zeus, o deus dos invasores, e Hera, a deusa dos invadidos, durou trescentos anos. O cal debe significar o tempo que a sociedade patriarcal demorou en impolo matrimonio monogámico á sociedade matriarcal, ou sexa unhas dez xeracións. "Para o conseguir -dixo a Sacerdotisa Ninfa frunxindo o ceño-, houberon de abandonar costumes arias tan arcaicas e ríxidas como a de non permitir que as viúvas volvesen a contrair novo matrimonio, o que facía que moitas mulleres helenas se inmolasen voluntariamente sobre a fogueira na que era incinerado o seu esposo".

Esa loita polo poder entre a vella cultura matriarcal e o recén chegado patriarcalismo se extendeu incluso máis alá do centro do refinado mundo do Exeo, cuxas modas seguían influenciando ás actuais clases aristocráticas dun e outro lado do mar e facían que algúns desexasen parecerse máis aos gregos e outros aos troianos, os seus maiores competidores en Asia Menor, que controlaban os estreitos que comunicaban ao Mediterráneo co mar Negro.

Na nórdica Tracia, a cabalo entre ambos mundos, o conflicto entre os xéneros estaba aínda comezando: as súas montañas penascosas, cubertas de carballos e varridas polo vento do norte eran, a nivel de iniciados, un reducto dos sacerdotes gardiáns das altas doctrinas de Apolo Hiperbóreo, deus do sol e da iluminación, cuxo culto, propiciado pola realeza, substituira ao do heroe Prometeo (o titán que dera vida á especie humana, por el modelada en arxila, tras roubar o lume dos deuses)... mentres que o pobo dos fértiles vales só desexaba seguir coas súas celebracións de sempre a Grande Deusa e ao seu fillo Dionisio, outro suposto pai da especie humana a través do seu sacrificio, aínda que estes cultos se facían cada vez máis orientalizantes, desenfrenados e lunares, o cal producía unha permanente fricción das hordas de adoradoras de Baco cos sacerdotes olímpicos.

Orfeo era un espello dese conflicto interno do seu país. Como tracio, sentía visceralmente e amaba a desbordada liberdade do subconsciente propia do culto dionisíaco, que se expresaba na orxía, a embriaguez e o éxtase, en cuxos Misterios fora iniciado polo seu pai. Pero como artista cultivado e educado pola súa nai Kalíope, que era unha musa-sacerdotisa de Apolo, buscaba a maneira de atemperar e harmonizar aquilos excesos, ás veces salvaxes, coa serenidade civilizadora do deus solar dos gregos.

O predominio do matriarcado baseábase en cinco factores fundamentais que as mulleres controlaban celomente: a amorosa dirección da comunidade como se dirixe unha grande familia, a propiedade da terra, a educación dos seus fillos na súa propia tradición, o coñecemento das plantas e rituais máxicos que propiciaban o favor da Deusa, señora da vida e da morte, de quen todos dependían, o que facía aos homes temer e respect aire a Maxia Feminina... e o mantemento da paz, por medio dun firme orde interno e unhas excelentes relacións coas supremas sacerdotisas dos territorios veciños.

Xa que a guerra era nefasta para todas elas: na guerra os homes voltábanse prepotentes e ingobernables. O poder da propia forza e o orgullo da victoria eran drogas toleadoras e verdadeiramente adictivas para a sangue quente dos varóns. Os seus instintos primarios de antigos cazadores nómadas resucitaban e, ao chegar a paz, resultaba imposible que renunciasen a seguir buscando aventura e gloria en novas conquistas e combates, e que se conformasen cos seus tristes e aburridos papeis de pastores do gando e axudantes nas labouras agrícolas duras. A guerra facía heroes e a paz tiña que envenená-los.

Porque o típico era que, despois dunha guerra, os máis destacados guerreiros tentasen aunar ao seu poder militar o político de dirección da comunidade. Senón conseguiase integrá-los como eventuais consortes na cúpula feminina do poder, nin eliminá-los, nin dividí-los por medio de intrigas de tal forma que se matasen entre si, con frecuencia acababan desgaxándose da tribo e converténdose en partidas de bandoleiros que marchaban lonxe, en busca de tribos estranxeiras ás que dominar. Por causa diso, xurdiran varios reinos patriarcais que, ao cabo de algúns anos, en canto a prosperidade e a comodidade que a paz conleva abrandaban a aquilos brutos, acababan aceptando a sabia dirección das súas novas esposas, xa que non é o mesmo dirixir un ataque destructivo durante unha temporada, que unha verdadeira organización social volcada permanentemente a construir. Faltáballes a maxia, a conexión práctica coa Deusa, coa Nai Terra, coa realidade. O patriarcado era unha forma de goberno de tribos montaraces, incultas e precarias, que tan só usando as armas podían sobrevivir a costa doutros e que estaban condenadas a unha existencia insegura, austeria, nómada e efémera, alomenos que volveran ao corral .

A guerra só conseguía que os homes da tribo medrasen en fanfarronería e se desmadrasen, o cal podía producir máis danos e mudanzas que unha invasión inimiga. Por causa diso, as Nais dirixentes preferían resolver calquera conflicto externo por medio de negociación ou de asimilación e só facían uso da forza bruta en casos de extrema necesidade, aunándoa sempre á lexitimación pola lei, cando tiñan que aplicá-la para impoñer a orde entre os seus propios súbditos.

O bosque sagrado das ninfas era, para Eurídice, a representación da Tracia profunda e popular, no seu xeito máis feminino. No seu recinto externo coñecera a Orfeo facía catro anos, cando chegou a ocasión para que as doncelas Dríades do seu ciclo ofrendaran a súa virxindade á Deusa durante a Festa da Sementeira.

Como as Dríades pertencían ao clan das mulleres-árbores, o costume matriarcal dictaminaba que o clan dos centauros, é dicir, os homes da irmandade tribal que tiña ao potro salvaxe como tótem, fosen cada ano admitidos a gozar ritualmente das xoves aspirantes ao grao de Ninfas sobre os sucos do arado abertos por eles nos campos da deusa, para propiciar que todos os tracios tivesen abastanza en colleitas de cereais.

As mulleres da Fraternidade escollían amantes entre outros clans diferentes cando se trataba de festivais de fertilización doutro tipo, como a dos frutais (homes-cabra ou sátiros) ou o do mel (homes-abella). Unicamente o clan dos homes-árbore lles estaba vedado, xa que os seus compoñentes eran considerados irmáns seus.

Na Festa da Sementeira, como nas demais , as rapazas-árbore eran libres de escoller aos seus homes-cabalo preferidos, por medio dunha cerimonia de presentación, tralo arado dos campos, no que cada un deles mostraba os seus encantos e xeitos. Se a dúas Dríades gustáballes o mesmo galán, se desafiaban a unha carreira ou a calquera outro tipo de proba, e a gañadora leváballo.

A maior parte dos candidatos exibíronse realizando competicións atléticas, mais, cando Orfeo, que non tiña unha musculatura demasiado sobresainte, tocou a súa lira e cantou ás ninfas, Eurídice quedou prendada do xove príncipe, como se todo o seu canto fose só para ela, e escolleuno, rodeando o seu pescozo cunha girnalda de flores e sorríndolle convidadora. Unha hora despois, suorosa e excitada trala persecución ritual entre os bosques, deixou que a tombase e espise o seu corpo núbil sobre un solitario campo labrado.

Orfeo, aínda que abafante, foina beixando e cubriuna de caricias sen demostrar présa ningunha nin devezo, degustando cada recoveco da súa pel a medida que ía, pouco a pouco, despoxándoa das súas roupas. Só cando percibiu que a rapaza voltábase néctar da pura excitación, asomouse á súa porta íntima con tanta lentitude e consideración, que a inquedanza inicial dela acabou converténdose no pracer convulsivo de se lanzar por si mesma ao encontro da súa masculinidade, cada vez con maior forza e maior gana. El foina contendo e encauzando, levando a dirección do vaivén das súas cadeiras coas súas mans e, con toda suavidade, sen saírse do seu ventre, fíxoa colocarse de tal maneira que quedasen fronte a fronte, mirada con mirada, con el enriba, o cal era un atrevemento moi grande para un varón.

Nese momento, reduciu o seu ritmo, converteuno en series harmónicas e alternas de movimentos fortes ou suaves e dedicouse a beixá-la na boca e no pescozo e a acariñar os seus peitos, a súa cara e as súas vidallas, chamándoa docemente polo seu nome, tal como se cantase.

Entón Eurídice abriulle tamén o seu corazón, atinxiu o clímax da súa excitación e deixouse ir toda como se deixa ir o río pola alta fervenza, mentres liberaba un prolongado e bronco laio.

Cando acordou da súa éxtase decatouse de que o xove que iacía ao seu carón aínda non se derramara, xa que o seu sexo continuaba duro dentro dela. A pesar diso, tivera a delicadeza de deter completamente os seus embates, para deixar que a xove gozase con total concentración do seu pracer e da súa posterior disolución e descanso. Cando percibiu que o estaba ollando, paseou o seu dedo húmido polos beizos turxentes de Eurídice e acariñou a súa cara e os lóbulos das súas orellas, sorrindo. Ese xogo fíxoa sorrir á súa vez, sacouna da modorra e levouna a excitarse de novo. Abrazándoo e beixándoo, tratou de irse colocando a cabalo sobre el e de levar a iniciativa, como lle explicaran as sacerdotisas que era a posición e a actitude máis digna para unha adulta do sexo dominante, e esta vez foi ela a que recorreu ás caricias e aos ritmos alternos, desexando intensamente dirixí-lo a que atinxisen un novo éxtase ao mesmo tempo. Porén , aínda naquela posición, Orfeo amañousellas, suxeitando as súas cadeiras ou usando do poderoso encanto das súas palabras, para conter ou animar os movimentos dela no momento adecuado, autoregulando a súa propia excitación por medio da respiración, para alongar o tempo de pracer e para o disfrutar sen permitirse chegar ao clímax. Ao cabo, Eurídice xemeu e voltou a disolverse plenamente no vacuo, sobre o peito de Orfeo.

Ao voltar en si, o rapaz estaba ao seu carón, ollándoa con dozura, mentres acariñaba os seus escuros pezóns, tocándoos a penas coas xemas dos dedos, tal como se fosen as cordas da súa lira. Pero a súa virilidade seguía impávida e disponible sobre a coxa dela.

Eurídice sentiuse mal. "Por que non deixáchete derramar en min? -demandou- É que non che gustou que che escollese?" "Ningunha muller de todas as que vira ata agora me gusta máis que ti. Creo que espereiche toda a miña vida". "Tés algún problema sexual?" "Non teño ningún. Non me derramo porque non quero. Aprendín do mestre do meu clan en Ptía, o centauro Quirón, a arte de controlar coa miña vontade os impulsos instintivos. O meu pracer maior é sentir o teu pracer todas as veces que poidas sentí-lo, raíña miña".

"Pero non estamos aquí só polo pracer –reprochoulle ela-, se non derramas a túa semente, non poderemos enxendrar un fillo para a deusa". "...Para que sexa sacrificado e esnaquizado e serva de estrume a estes mesmos campos de laboura, se sai varón? Eu non quero esa sorte para o meu fillo". "O teu fillo non, o meu -respondeu ela moi seria-. Ti non fas máis que pasá-lo ben durante un rato, eu o xestaría e o daría a luz con dor". "Non me importa como o fagamos. Seguiría sendo o meu fillo, ademais de teu. Ti sabes que non é verdade que as mulleres sexan fecundadas polo vento". Dixo Orfeo con firmeza.

"Xa o sei, pero ti tés potencia sobrada para enxendrar varios fillos cada día -arguiu Eurídice, agora con moita paciencia, entendendo que atopárase cun machiño rebelde-, eu só poido crear un ao ano, que é unha parte entrañable de min mesma, que me acompaña desde dentro durante nove meses e ao que lle tomo un grande agarimo. E aínda así sacrificoo con amor, se é un varón, tal como Dionisio foi sacrificado e devorado, para que xurdise del o mellor que hai na especie humana...Paréceche mal ofrendar un só fillo á Deusa Nai de todas as vidas, para que poidamos gozar dunha boa colleita?"

"Todos imos tornar, tarde ou cedo, ao ventre da Deusa para morrer e renacer... Que interés pode ter ela en privar tan cedo das súas vivencias a un pobre nin o?" "A Deusa Nai aprecia o noso sacrificio, ve o que somos capaces de facer por compracerlla, e páganolo con alimento abundante, para que a vida siga". "Que clase de nai será esa á que é necesario compracer co sacrificio, a dor e a morte dos seus fillos varóns? Como pódese mercar a vida dun pobo coa morte dun inocente?... ademais, o sacrificio principal non é o da dor dos convencidos pais, senón o da propia vida dun pequeno ser humano que non pode decidir por si mesmo o seu destino. Creo que as persoas fan aos deuses á súa imaxe e semellanza, e non ao revés, e que as persoas que deseñaron a unha deusa como esta e que manteñen esta imaxe dela, pertencen a un tipo de mentalidade que quedouse tan fosilizada como as armas e os instrumentos de pedra".

Eurídice xa non o quixo escoitar máis. Apartouse del e comezou a cubrir de novo o seu corpo, ofendida, avergonzada e temerosa por ter provocado coas súas corteses concesións a un membro do sexo inferior unhas contestacións tan irreverentes cara a Grande Deusa ... Pero tamén sentía unha incontenible frustración e rabia. "Home impío! -berrou, con vontade de abofeteá-lo-. Se esa é a opinión que tés da relixión do teu país, ti, un príncipe real... Por que participas nun acto relixioso e sagrado? Só polo pracer de o profanar?"

"Participei porque participabas ti, Eurídice -dixo el, sen perder a dozura da súa voz-. Fai un ano que vinche nunha cerimonia externa do Templo das Ninfas. Desde logo che seguín, agachado, cada vez que podía. Espieiche, soñei contigo cada noite, compuxen música pensando en ti, desexándoche..." Eurídice, que xa se ía, detívose sorprendida, escoitándoo. El axoellouse aos seus pés e tocounos: "...E presenteime a esta selección coa tola esperanza de que recoñeceses na miña música os sentimentos que ti mesma xerache en min... e recoñecícheos, sen dúbida, por iso me escolliche entre tanto musculoso. Grazas, graciñas, grazas á Deusa polo feliz, marabilloso día que vivín hoxe. Perdóame se ao final che ofendín sen querer. Eu ámoche, Eurídice".

Ela atopouse, sen saber como, outra vez espida e abrazada a el, gañada polos seus sentimentos, fundindo a súa feminidade coa súa hombría sobre a terra fértil que esperaba ser fecundada. E de novo atinxiu o cume e coñeceu un pracer altísimo entre xemidos, un pracer que enchía todos os ocos do seu corpo, da súa emocionalidade e da súa mente, un pracer que todo o disolvía e unificaba. Pero tampouco esta vez Orfeo quixo derramar a súa semente.

"Ese é un tipo de home moi perigoso, Eurídice -díxolle a súa mestra principal, a Grande Sacerdotisa Dríade, despois de escoitar as súas confidencias-: habendo tantos rapaces lindos para escoller, miña nin a, fúchesche namorar dun mago". "Un mago?" "Si, un mago. Mago é aquel home capaz de manipular oportunamente os catro corpos elementais que nos compoñen, físico, enerxético, emoción e pensamentos, de forma que obedezan por completo e unificados á súa vontade rectora. Polo que me estás a contar, ese xove ten un importante dominio sobre a súa propia sexualidade. Ese é un tipo de home moi difícil de controlar". "...Pero eu non pretendo controlá-lo, Nai..." protestou ela.

"Non sexas inxenua, Eurídice. No amor, ou controlas ou es controlada. Un home é un espírito simple, instintivo, independente e nómada, con tendencias ao salvaxe, sobrado dun tipo de ruda forza que só tende a desbordarse, a cazar, a competir e a tratar de conquistar e dominar, impulsivo como un touro, rebelde, libérrimo, paixonal e variable. Se non os controlas, escravízanche; olla as gregas".

"E o que deberíamos facer nós para evitá-lo ?" "Enfrontarnos directamente e competir de poder a poder con seres tan primarios nos obrigaría a converternos neles, a endurecernos como as amazonas e a deixar de ser nós mesmas. Moi duro traballo, querida, moi alienante... non compensa. Pero desde que o mundo é mundo, as mulleres sempre puidemos toureá-los, agarrándoos ben forte polos seus dous puntos fracos: o moi previsibles que son as súas reaccións e sentimentos, tan simples e fáciles de satisfacer como os dun nin o, e a súa necesidade imperiosa de sexo, que para eles significa a penas algo tan elemental como poder penetrar e derramarse. Primeiro, dirixímolos cara onde nos interesa por medio dos nosos moi superiores xeitos de relación e seducción (sen que semelle que os estamos a dirixir, claro), e logo os facemos enguedellarse no seu propio desexo, dándolles un pouco de longas e establecendo pactos e compromisos de leal apoio mutuo, antes de cederlles o único que lles interesa de nós. Cando máis enguedellados están permitímoslles xenerosamente, e como un premio á súa paciencia, á súa dedicación preferente, ao seu bo servizo e á súa delicadeza, que descarguen dentro do noso seo toda a súa enerxía... E aí agarramos ao touro: home enguedellado, comprometido, alhagado e desenerxetizado, home dominado". "Por que?" preguntou Eurídice. "Porque ese momento de baleiro, o único no que o home, satisfeitos e diminuídos os seus invasores impulsos instintivos, deténse, reláxase e ábrese pasivamente e agradecido (desexando moito, ademais, que fiques contenta para poder repetir), é o ideal para lle influenciar, para que che escoite, para ligarlle máis a ti e á túa empresa persoal, para sementar unha suxestión civilizada nel, para conquistar ao conquistador, para conseguir que toda esa forza potencial espallada, enxebre individualismo en bruto, canalícese e comprométase ao servizo de algo útil: ao servizo dunha muller, que é o mesmo que dicir ao dunha familia, dunha tribo, dunha comunidade. Ao servizo da Vida, que é o mesmo que dicir Da Grande Nai".

"...Pero se el non se derrama..." "Se el non se derrama, se en lugar de disolverse se coalla, non só conserva en si toda esa forza individualista e anárquica, senón que a acrecenta a costa da túa, a que sae de ti cando ti orgasmas... e vaiche a saber para o que usa el todo ese excedente de poder acumulado e como influi en ti cando ti che baleiras... Os ritos taurinos da relixión cretense mostraban como a astucia e o xeito da muller pode dominar o impulso cego e a forza bruta do varón; pero ese touro teu non é toureable".

"Por que non?" "Porque non se entrega de todo, porque conserva para si a súa independencia, porque controla a súa instintividade... e, a pouco que che descuides, acabará dominándoche por onde máis forte e máis fraco o temos as mulleres: polo sentimento, que é a nosa espada de dobre gume". "Orfeo xamais fixo nada comigo que poida interpretarse como unha manipulación de sentimentos -protestou Eurídice-, e non utiliza esa enerxía acumulada para dominar a ninguén, naceu príncipe, non necesita máis poder; ata sóbralle... El di que a eleva ao corazón e á cabeza e que a usa para compor as súas músicas marabillosas... Unha vez dixo, exactamente, que con esa enerxía sublimada xestaba e paría aos fillos da súa creatividade".

"Non importa que non tente dominarche, miña nin a, nos enredamos e liamos soas en canto non podemos controlar. Eu xa che vexo ben enguedellada. Pobriña! pillouche un home así na túa primeira experiencia... ademais de todo ese autodominio seu, é un príncipe e un artista, un home acostumado a facer o que lle dá a vontade e que ademais ten un intenso feminino interno moi creativo, que lle permite un xogo de sentimentos moito máis complexo, versátil e sutil que o da maioría dos homes, e que non lle deixará sentirse completamente só nunca... tén todos os condicionantes precisos para facerche sufrir, a menos que che resignes ao papel de segundona... Pero ti es unha rapazaa brillante e encantadora; o teu nome significa "A que rexe ampliamente," non creo que poideses aturá-lo... eu que ti permanecería atenta e sen comprometerme demasiado, a ver se me mandaba a vida a alguén máis doado de levar..".

"Non Nai -respondeu Eurídice con determinación-, o que a vida me mandou xa é Orfeo e eu agradézolle moitísimo que mo mandase. E encántame que sexa como é, especial, diferente. Mentres el me queira como demostra quererme, eu bendicirei ao amor e a calquera sufrimento que puidesevirme como contrapartida da felicidade que agora me dá".

"Eurídice... -finalmente, a Grande Sacerdotisa decidiuse a abordar a súa preocupación principal-:...ti es unha Dríade da Deusa. O pai de Orfeo, un rei con tendencias patriarcais, e a súa nai, que é unha sacerdotisa olímpica, veránche moi pronto como unha clara rival política, como unha perigosa influencia para o seu fillo, o príncipe herdeiro de Tracia. Vasche enfrontar cun grande reto". "Se un home así supuxese un reto maior que o común, eu confío en min mesma abondo como para asumí-lo... E non necesito redobrar precaucións nin despregar estratexias, nin forzar ningún control para obter ilusión de seguranza: o que veña do amor para min, benvido sexa. E o que non veña, é que non era para min".

"Xa vexo que estás, non enguedellada, senón enguedelladísima con ese home -suspirou a Grande Sacerdotisa Dríade, movendo a cabeza-. En fin, alá ti... Pero por favor, nin a, mantenche prevenida e conta sempre comigo cando necesites reflexionar sobre o voso proceso". "O único que desexo é continuar amándoo como o amo aquí e agora, Nai, con total confianza e sen preocupacións, mentres sexa posible. Manterme prevenida sería saírme da evidencia que sinto de que el e eu somos o mesmo ser e serémo-lo sempre".

Eurídice continuaba sentíndose con total liberdade para participar nas orxías de primavera, nas que as Sacerdotisas invocaban a potencia fertilizadora da Grande Nai para as terras do val e, de feito, asistía con gusto ás festas e cerimonias valorando coas súas compañeiras aos candidatos entre risos. Aínda que, á hora en que as Ninfas escollían entre a fila de varóns expectantes, para unirse despois ritualmente cun deles sobre o suco do arado ou baixo a sombra dos frutais, pensaba en Orfeo e prefería retirarse soa á súa árbore preferida.

Porque, igual que facían as Ninfas Hamadríades das lendas, ela escollera como amiga a unha das árbores. Era un haxa colosal moi cercana á cascada, que tiña unha grosa póla baixa e curva á altura do seu peito á que era fácil subirse. Deixándose arrolar pola árbore naquel colo seu que se parecía aos brazos dun pai, contemplaba como caían, sonoras, as augas da montaña á lagoa. E falaba con ela do divino e humano, e faláballe de Orfeo como se a haxa fose un deus que podía protexerlle, estivese onde estivese, alá nos confíns orientais do mundo ou navegando nas augas do Mar Negro ou do Exeo...

Durante anos, a árbore foi a sús amiga e o seu consolo; cando estaba triste ou melancólica deixábase durmir na súa póla, arrolada polo fragor da cascada. erguíase despois sentíndose recargada de enerxía e de esperanza, e non deixaba nunca de lle dar unha longa aperta ao groso tronco, antes de se despedir.

Aquela tarde era de pura alegría. Eurídice estaba a celebrar coas compañeiras do seu grupo a súa despedida de solteira e a súa saída da Fraternidade das Dríades, para se casar ao modo grego. Aínda que a Sacerdotisa da Deusa, por moito que a quixese, non podía en absoluto mostrarse de acordo con aquela concesión aos rituais patriarcais dos Olímpicos (e por iso declinara a súa presencia), as amigas de Eurídice fixeron festa no bosque, comeron xuntas sobre a herba e danzaron en coro como rapaciñas. Unha das mozas fixo a brincadeira de que mágoa que xa non houbese máis sátiros nos bosques, como nos tempos mitolóxicos, para seren perseguidas por eles, igual cás ninfas.

"Eu serei o sátiro!" berrou unha das mozas, a máis traste, agarrando un pau e póndollo entre as pernas, como un falo erecto, mentres finxía abalanzarse sobre outra das súas compañeiras. "Non, non, eu tamén son un sátiro! Afasta!" bruíu ela, e esquivándoa, tomou outra póla, púxolla por diante e perseguiu á primeira para lle dar por detrás o que se merecía.

As rapazas morríanse de riso asistindo á liorta de ambos falsos sátiros, pero ao cabo dun pouco, un deles díxolle ao outro: "Compadre! Olla aí todas esas Ninfas!" o outro respondeu: "A por elas!" E todo o grupo espallouse por entre as árbores do bosque rindo a gargalladas, berrando e xogando o divertido xogo de "A Caza da Ninfa".

Eurídice, desde o seu recanto, viu pasar correndo por diante a unha das sátiras, que suxeitaba o seu pau coa mesma ferocidade marcial cá que cargaría un lanceiro na batalla. Botouse atrás e deixouna pasar. Ouviu máis adiante un berro, outro da sátira e os correteos de ambas, alexándose alegremente. De súpeto, sentiu unha presenza ás súas costas e voltouse, pero non era a segunda sátira, como cría, senón un belo galán, moi ben vestido, a quen coñecía case desde a infancia; un amigo.

Era o apicultor Aristeo, un xove guapo, brillante, de excelente berce e moi inxenioso, famoso por ter desenvolvido un método que permitía un eficaz cultivo doméstico das abellas en panais artificiais, a fin de lles extrair o seu néctar a vontade. Tamén coñecíaselle como "o rei dos cazadores," non só pola súa mestría na caza de cervos, gacelas e xabaríns polos montes veciños, senón porque comentaban as rapazas que era fillo de Apolo e que, coa súa apostura e galantería, seducira a moitas mulleres. Ninguén sabía se os chismorreos dicían a verdade, pero tal fama facía que moitas outras aspirasen a ser seducidas por el en canto deixábase ver.

El a ollaba a distancia, entre a sombra do bosque, cun sorriso encantador, que realzaba aínda máis a beleza dos seus ollos cor mel. "Aristeo! -dixo nun susurro, devolvéndolle o sorriiso e sinceramente contenta de lle ver -O que fas aquí, tolo? Como entras nun bosque sagrado sen pedir permiso? Pódenche esnaquizar as Ninfas". E avanzou confiadamente cara as mans que el lle tendía, as tomou coas súas e beixouno nas dúas meixelas.

"Necesitaba verche -respondeu el sen deixar de sorrir, con aquela voz tan bela como o seu rostro-. Ímonos un pouco máis adentro do bosque para falar, Eurídice. Se me ven a túas compañeiras vaise armar un escándalo". "Pero ten que ser agora? -respondeu Eurídice- Non podes vir pola tarde ao templo, coa xente que trai as ofrendas?" "Isto non pode esperar, Eurídice, imos agora, imos". Tomouna pola man e foron afastándose xuntos de onde se ouvían as voces das súas compañeiras, ata se achegar ao mirador que daba a cascada, rodeado de faias, onde Aristeo se detivo.

"Que beleza de lugar, Eurídice! Ven, súbeche a esta pedra un momento". Fíxoa colocarse nun lugar no que a xove parecía unha estatua sobre un pedestal, coa cascada derramándose detrás dela, quedando a un lado os riscos, e ao outro o vetusto bosque. Aristeo recuou uns pasos e finxiu que a pintaba sobre o aire, cun pincel imaxinario.

"Se eu fose un artista pintaríache agora mesmo, Eurídice. Como non o son, só poido dicirche que os meus ollos estanche a ver tan linda como se foses a Deusa das Cascadas". Ela quedouse encantada e se inclinou cara el nunha divertida reverencia cortesá. "Lindo es ti, príncipe azul. Mel para a túa boca!...Pero para me dicir iso fixécheme vir ata aquí?"

El deulle a man para axudarlla a baixar da pedra, cun pase xentil que parecía de baile, pero non a soltou, senón que a retivo preto e lle dixo: "Non, Eurídice, para o que vin é para che dicir que non poido deixar de pensar en ti". Seguía co mesmo sorriso no seu agrazado rostro, el si que parecía un deus, ela pensou que bromeaba. "Non é unha brincadeira -adiviñou el-. Quéroche. Estou tolo por ti". "Pero como? -estaba moi alhagada, aínda que non podía crerllo-...nos coñecemos fai anos e xamais dixécheme nada..". "Non me atrevín -respondeu-. Parecíasme demasiado boa para min, Deusa das Cascadas. Ollábache e ollábache. Non deixei de pensar en ti nin de día nin de noite durante todos eses anos, pero non me atrevía a dicircho ".

"Por que non?" "Porque se me rompería o corazón se me rexeitases, Eurídice, porque me morrería ou me mataría despois". "Quen che podería rexeitar?" pensou ela; e acariñoulle o rostro, conmovida. Mais na súa mente estaba Orfeo.

"Pero eu estou comprometida agora! Estou a piques de me casar con Orfeo!" "Non podes", dixo el suavemente, ollándoa con segura dozura. "Por que non podo?" "Porque ti tamén me amas, Eurídice, porque somos os dous para os dous". "Eu amo a Orfeo..." comezou a dicir, pero el cortouna: "Óllame un intre ben adentro, en silencio, e logo pregúntache outra vez a quen ti amas".

Ela o fixo, e o que atopou nos ollos de Aristeo foi sincero amor, sincera amizade, sincera admiración e sincero e san desexo masculino por ela. Abrazouno. "Amigo, amigo, amigo querido!" dixo con mágoa. Beixouno tenramente na meixela, mantivo a cabeza xunto ao seu ombro un pouco, gozando da súa viril vibración, da súa nobreza. logo se apartou un pouco e seguiu tomada da súa man e ollándoo sen saber como consolá-lo...Os homes son tan fráxiles!

"Quixese poder desdobrarme en dúas para darche unha parte de min e outra a Orfeo, como é normal entre as Ninfas... pero non poido -sorriu tristemente, e fixo un aceno cómico cos ombros, como para animá-lo a sorrir tamén-. Deixo a fraternidade e me caso ao modo grego. Monogamia, Aristeo. Nunca serei a Deusa das Cascadas".

"Dache toda para min só, Eurídice", insistiu el, cunha confianza esmagante en si mesmo. E avanzou, lento, pero imparable, cara o seu rostro, coas pálpebras semipechadas, con aquilos beizos marabillosos buscando a súa boca para o beixo. Sentiuse desfalecer, el estábaa a beixar na boca e logo no pescozo, e os seus brazos rodeában a e ela tamén puxo os brazos arredor do pescozo del, sentindo que todo o seu corpo comezaba a abrirselle, como unha flor a unha abella... aínda que, no último momento, antes de deixarse ir, voltou á súa mente a imaxe máis amada de Orfeo.

"Pero non! -tentou soltarse - Non!" dixo con máis firmeza cando el pretendeu seguir. El non fixo caso das súas súplicas, continuaba beixándoa no pescozo con paixón e as súas mans tentaban excitá-la.

Se desprendeu, deu un paso atrás e dixo moi seria: "Xa non pode ser! Tiñas que ter dito algo abondo antes! nin sequera presentácheche na última festa, cando pudimos escoller entre os homes-abella ou os homes-cabalo! Agora xa amo a outro e o amo totalmente!... Síntoo moito, Aristeo".

El a ollaba cunha intensidade que queimaba, pero na súa expresión non había a menor tristura, había seguranza, unha seguranza indomable de que íaa conseguir. Sorriu. Eurídice sentiuse vacilar ante tanta seguranza. Estaba moi fermoso e moi terrible sorrindo así. Sentiu o seu poder sobre ela, tivo medo. "Voume -dixo-. Adeus, amigo..". mais el avanzou e atraiuna cara si con suavidade, como crendo que ela bromeaba, abrazouna sen a beixar e estívose moi quedo, e a ela entroulle a tenrura e abrazouno tamén, pensando que fora todo moi boito. Oxalá que puidesen despedirse como bos amigos que, en verdade, se querían.

Pero xa tentaba de novo fasciná-la coa súa ollada melosa, xa buscáballe a boca outra vez e ela decidiu que iso tíñase que acabar. "Para, Aristeo! -dixo con forza-. Voume, agora si que me vou". Non a deixou desprenderse, insistiu, insistiu, e esta vez con determinación asoballadora. Sentiuse forzada, violentada, quixo desprenderse e recuar, pero tiña-a presa. Notou a virilidade del apertando o seu ventre baixo a roupa, e non era algo agradable nin excitante, senón agresivo, duro, obsceno, indigno de ser aturado por unha Ninfa. Pechouse tanto como antes se abrira. A man del conseguiu atopar un dos seus seos. Suplicou, tentou falar con el, co amigo xentil, co cabaleiro, co home.

Pero xa non escoitaba, non servía de nada falar, nin berrar, nin axitarse, nin tentar rabuñarlle nin morder. Xa non había alí amigo, nin cabaleiro, nin home, só un impulso cego buscando a súa propia culminación, unha vontade inconsciente de penetrar e posuir, un animal en celo lanzado adiante, a tumba aberta.

Eurídice viuse de pronto acurralada contra unha árbore, apertada polo ventre daquel home convertido nunha besta, que a agarraba fortemente cunha man, mentres tentaba erguerlle a roupa coa outra... aínda que non era unha árbore calquera, era A Súa Árbore, a haxa milenaria coa que tanto se comunicara, a grande árbore que tanta enerxía de amor recibira dela e que tanto amor e forza podía devolver.

Sentiuse, primeiro, protexida, despois, poderosa. Dun potente codazo en plena cara botou cara atrás a Aristeo. Inmediatamente chimpouselle encima, baténdolle brutalmente co xeonllo na entreperna, o que fíxolle caír cabeza abaixo, revolvéndose de dor.

Cando viuno no chan largoulle outra patada no mesmo lugar, que lle doeu tanto que esvaiuse por completo a súa vountade e, con ela, o feitizo que a dominaba. Na segunda caída quedou inconsciente.

Eurídice botou a correr, aínda que, a certa distancia, voltouse e quedou fitándoo en pé, disposta a seguir correndo. Pero o home estaba ben inmóbel. Preguntouse senón o mataría. agarrou unha pedra, ergueuna, ameazante, foiselle aproximando con total cautela, achegouna á súa cabeza, disposta a petarlle se reaxía e inclinouselle sobre o peito. Ouvíase o seu corazón, respiraba. Quedouse máis tranquila. Baixou a pedra sen descoidar a garda; apartou da cara do seu agresor coa outra man os cabelos que a cubrían e quedouse ollando un momento o rostro de Aristeo, que seguía sendo belo e sensual. O seu beizo inferior estaba amoratado polo seu primeiro codazo e soltaba un fiíño de sangue. Limpouno con cuspe e acariñouno con mágoa. logo púxose en pé, sempre coa pedra a punto, foi cara a súa árbore e a tocou un momento, agradecida. Cando alexouse abondo soltou por fin a pedra, amañou un pouco as súas roupas e se dirixiu a bo paso cara onde pensaba que estarían as súas compañeiras. Aínda que o que máis estaba a desexar, en realidade, era meterse embaixo da auga da cascada, lavarse e purificarse totalmente. Cando tornou ao cabo dun rato, con todas as ninfas armadas de instrumentos de labranza, machetas e cordas, para o atar e vingarse del, Aristeo desaparecera e por moita busca que fixeron, xa non o atoparon. "Iremos a por el á súa casa!" berrou unha. "Se escapouse, a queimaremos, para que aprenda!" bruíu outra. "Queimaremos tamén as súas colmeas de abellas, iso será o que máis vaille doer!" propuso unha terceira, furibunda.

Pero Eurídice, que xa se tranquilizara, contivo e acalmou a furia do seu grupo e, con moitas razóns, pediulles que non fixesen nada antes da voda nin o contaran a ninguén e moito menos a Orfeo. Xa que contarllo, dixo, só ía provocar que se vise na obriga de desafiar a Aristeo e que o seu inmediato casamento se tivese que aplazar ou se amargara por un lance de sangue no que a súa amada puidese correr perigo. Despois de moita discusión, conseguiu que se aviñeran a un pacto de silencio; pero as máis exaltadas dixeron que a segredo agravio, segreda vinganza, e que, cando pasasen dúas ou tres semanas despois da voda, non ía quedar senón fume da famosa granxa apícola do descarado violador que atrevérase a profanar un Bosque de Ninfas.

Aquela mesma mañá celebrárase o casamento, con centos de convidados entre os que figuraban os propios reis de Tracia, os príncipes e boa parte da nobreza. Foi, realmente, a voda á grega do ano na capital e non poucos dos antigos compañeiros de Orfeo viaxaron desde as terras veciñas para estaren presentes. As xoves da Fraternidade das Dríades danzaron en coro, deixando antes ben claro que o facían a título particular, rodeando a Eurídice ao compás da lira de Orfeo e dos instrumentos dunha vintena dos seus amigos músicos, máis outros vinte contratados, que daban son e cor á cerimonia.

Tras ter sido oficialmente declarados marido e muller polos sacerdotes de Hera, cos monarcas como padrinos e testemuñas, e despois de probar xuntos o marmelo confitado, beixarse coa boca chea da súa dozura e de seren vitoreados por todos, que chimparon sobre a parella un verdadeiro diluvio de pétalos de flores, anises, bendicións e desexos dunha longa vida, de felicidade a mans cheas, prosperidade e descendencia, comezou a grande enchente en medio da alegría xeral.

Ás sobremesas, os seus antigos camaradas argonautas pediron a Orfeo que lles declamase algúns dos seus famosos poemas cantados sobre as partes máis dramáticas da súa aventura, e que mostrase aos asistentes, máis unha vez, a maga-serpente-dragón Lillith que capturara.

O bardo respondeu alegremente que con moito gusto íalles declamar catro dos mellores cantos antes de retirarse do banquete coa súa esposa, pero rogou que lle dispensasen por esta vez de mostrar o seu trofeu, porque, aínda que durante a mañá pensara en traerse a súa cesta ao casamento, ao final decidiu que era mellor deixá-la na casa.

Llilith, a maga-serpente, estaba furiosa polo fracaso do enfeitizado Aristeo, pola súa volta a si mesmo e pola súa avergonzada fuga. Agora xa só quería morrer ou matar. Morrer antes de ser humillada unha vez máis, permitindo que a mostraran, como un fenómeno de feira, no casamento de Orfeo e Eurídice, ante toda Tracia reunida. A ela, a filla maior do Rei Eetes da Cólquide, Suma Sacerdotisa de Hécate no seu país, cuxo único delito fora querer servir ao seu pai e á súa patria, protexendo o Vélaro de Ouro coas artes máxicas que a súa selectísima educación e talento proporcionáranlle.

Maldixo unha vez máis ás deusas olímpicas Hera e Afrodita e á renegada da súa irmá Medea, que axudaran a Orfeo a encantá-la e a que concebira por el aquela inmunda paixón servil, infinitamente lastimosa e totalmente imposible de satisfacer, porque el só era capaz de a ollar como un trofeu, como un monstro, como unha rareza filtrada ao mundo real desde as esferas infernais. Nin sequera sentía desexo de a tocar, xa que o feitizo de Medea impedíraa tornar á súa verdadeira forma: unha princesa real elegante e bela, con dúas pernas, como todas as demais mulleres, en vez daquela noxenta cola de serpente que todos vían cando era obrigada a practicar as súas transformacións.

"Hécate! Hécate! -xemía encerrada na súa cesta- Por que me abandonache, deusa das tres caras? Non che servín con toda lealdade mentres puiden? Deusa da Lúa, ilumina un pouco esta negra sombra na que atópome pechada desde fai un tempo que xa parece unha eternidade! Deusa da Morte, libérame ou mátame para que se acabe dunha vez esta insoportable humillación, esta tortura infinita que me corroe! Deusa da Maxia, líbrame desta incapacidade que teño para chantarlle os meus velenos ao meu insensible tirano! Cada vez que os meus colmillos de cobra chegan preto dos seus pés, esta maldita paixón que me condena obrígame a beixarllos e lamberllos, en lugar de enviá-lo aos infernos para sempre! Hécate, mátame, libérame ou víngame! mátame, libérame ou víngame!!"

Ouviu como se abría a porta do cuarto, mudaron as condicións de luz tralos vimes entrelazados do seu cesto, sentiu os coñecidos pasos de Orfeo indo en procura da súa lira e da súa frauta, colgadas na parede de enfronte. Sen dúbida estaría xa vestido para a cerimonia e só viña a recoller os seus instrumentos e a súa propia cesta, para exhibirlla ante todo o mundo unha vez máis, convertida nun ser horroroso. Agora viña cara ela... Estaba a abrir a tapa da cesta! Deusa Hécate, libérame do meu feitizo, dáme forzas para morder a súa man ou, alomenos, para pular cara el, para agredirlle, de tal maneira que se vexa obrigado a esmagarme a cabeza! Deusa, Deusa, Deusa miña, escoitame!!

Orfeo abrira a cesta e a súa man estaba ao alcance dos seus colmillos, quixo pular e morderlle salvaxemente, pero unha grande parte da súa escravizada vontade non permitiullo tampouco esta vez. En lugar diso, se ergueu contoneándose, como un can que move o cola, e proxectou a súa lingua bífida nun servil beixo de saudación ás mans do maldito obxecto da súa paixón. Todo iso custoulle un esforzo tan inmenso que tivo, axiña, que roscarse sobre si mesma tornando ao fondo da cesta. Hécate abandonáraa definitivamente. Orfeo, elegantísimo no seu traxe principesco de casamento, a estivo a observar durante un rato, dubidando se levá-la ou non á cerimonia, para que todos se divertisen con ela. De pronto, por primeira vez, sentiu mágoa da súa prisioneira e viuse no seu lugar. Decidiu non levá-la. Pechou a tapa, recolleu os seus instrumentos e saiu do cuarto.

Llilith agardou a ouvir o son da porta ao pecharse, pero, no seu lugar, sentiuna rebater e quedar aberta... continuaba habendo, ademais, abondo luz natural no cuarto. Orfeo tiña moitas cousas que facer aquel día, tería présa e ademais estaría nervioso. Tivo un presentimento. Estirou a cabeza e comprobou que podía abrir con ela a tapa da cesta, Orfeo diminuira a súa alerta e esqueceuse de lle botar o tarabelo. Hécate estaba con ela.

Deslizouse fóra da cesta e baixou ao chan; a porta do cuarto estaba entreaberta. Cruzou a casa co máximo de atención: ningún son. Todos marcháranse á voda. A través dunha agachada fendedura nun punto do muro que coñecía, conseguiu saír ao xardín. Grazas Hécate! Grazas, grazas, grazas, Deusa miña!

Orfeo e Eurídice conseguiran desprenderse dos convidados ao casamento, montar xuntos sobre un cabalo branco e galopar ata a casa. Entrado o cabalo e pechado o portón ás súas costas, Orfeo puxo pé en terra e axudou á súa recente esposa a descer.

Ficaron un momento así, peito contra peito, ollándose tenramente aos ollos, engalanados ambos cos seus tan formais, luxosos e pesados traxes de voda que lles fixeran súar todo o día, ata que el deu un berro de neno traste, correu, sosténdoa entre os seus brazos, cara a pileta de auga que había no centro do xardín, e chimpouse con ela adentro.

Ascenderon á superficie xogando e rindo como rapaciños, ao tempo que arrincábanse a roupa un ao outro, se abrazaban, se beixaban. Eurídice logrou saír da piscina, medio espida, e botouse a correr polo xardín. Orfeo seguiuna, conseguiu apañá-la pola cintura, volveuna a empurrar á pileta e el botouse detrás. Ela chimpoulle auga á cara, esquivouno e conseguiu saír correndo polo xardín de novo; el ía detrás, pero esvarou e caiu, dándolle tempo suficiente para se agachar detrás das árbores, aínda que ela continuaba chamándoo e incitándoo.

Ese era o momento que Llilith esperara durante longas horas: saiu de onde estaba agachada, reptou ata as raíces da árbore e desde alí chantou o seu odio e o seu resentimento, con toda a súa forza, no tornecelo de Eurídice.

Un berro agudo sinalou a Orfeo a árbore trala cal estaba agachada a súa brincallona esposa. Chegou ata alá correndo, cun grande sorriso, disposto a capturá-la e gozá-la; pero ela acababa de desplomarse nun parterre de flores malvas, amarelas e violetas e unha cola de serpente trataba de se ocultar entre as follas secas que había ao pé do tronco. "Meu amor! -berrou inclinándose sobre ela- O que che pasa?" pero ela a penas acertou a suxeitar fortemente coa súa man a súa, mentres o seu corpo nu se convulsionaba. Orfeo descubriu o fiiño de sangue que manaba polo seu tornocelo e a picada de cobra; aplicou inmediatamente alá os seus beizos, succionou, cuspiu, succionou outra vez, berrou moitas outras pedindo axuda sen a conseguir. A ninguén se lle ocorre acudir á casa duns recén casados, por moito que berren.

A man de Eurídice afloxábase e el percibiu con angustia que se estaba indo; quedouse totalmente inerte, cos ollos abertos, vidrosos, e a súa respiración facíase cada vez máis dificultosa. Orfeo, esnaquizado da dor, vendo como Eurídice agonizaba entre os seus brazos, correu ata o cabalo para tomar a súa frauta, obrigou a saír do seu recuncho e capturou inmediatamente á cobra coa súa música, acosouna contra o recanto dun muro de pedra e a torturou, tocando sons estridentes que a facían revolverse por dentro, tratando de lle arrincar á forza o coñecemento de como facer para contrastar o seu veleno. Pero Llilith respondeu, con cruel sarcasmo, que calquera remedio para o odio criminal que acordara nela era inútil: "...O único que poderás facer pola túa Eurídice será ir buscá-la ao mesmo país dos mortos!"

Xusto nese momento, ao seu carón, Eurídice deixou saír o derradeiro suspiro cun leve laio e quedouse ollando ao ceo cos ollos abertos, asombrados. Orfeo, entolecido, agarrou á cobra pola cola, petouna contra o muro moitas veces e despois a pisoteou brutalmente e chimpoulle pedras encima, ata a deixar convertida nun amasixo informe.

IV. CRETA

Quedouse abraiado un intre, mentres a súa amada ía perdendo calor e cor. Pero logo reaxiu. saíndo á rúa, parou ao primeiro veciño que atopou, deulle o seu cabalo e enviouno ao pazo, a que trouxese os médicos reais. Estos chegaron inmediatamente, xunto cos seus pais e irmáns, pero tan só poideron certificar a morte de Eurídice.

Orfeo non quixo de ningunha maneira aceptá-la, el era un iniciado na Escola de Quirón e nos antiquísimos Misterios de Samotracia, que lle revelaran a eterna capacidade de rexeneración do Ser. Negouse a deixar que a súa mente se empantanase, como as das xentes vulgares, na ilusión materialista da morte irreversible. Así, asentou o mellor posible sobre o seu cabalo o cadáver de Eurídice, envolto en mantas, atouno ao seu propio costado para que se mantivese ergueito e cabalgou veloz cara a montaña máis alta e nevada dos Rhodopes. Cando o cabalo xa non podía seguir, a cargou nos seus brazos e ascendeu a pé, traballosamente, ata o borde do glaciar, onde depositou o corpo amado nunha furna de xeo natural, ampliada coa súa propia espada, para que se conservase durante todo o tempo posible, e o cubriu ben con todos os pedazos cortados e con pedras, de modo que ningún animal puidese chegar ata el.

Despois, tornou á corte, recorreu aos seus pais, e fixo que convocasen aos sabios máis famosos para que lle dixesen como voltar a Eurídice á vida. Pero todos explicáronlle que iso era imposible, pois o corpo e a mente se disgregan trala morte e as lembranzas da memoria individual esquécese.

Todo o mundo tratou de o consolar e de lle recomendar resignación. El non quería nin o un nin o outro, senón unha solución efectiva. Buscou a máis persoas de coñecemento, foi a visitar aos sacerdotes kabíricos e olímpicos, ás sacerdotisas da Deusa, aos chamáns das aldeas remotas, aos santos eremitas dos montes, aos meigos e ás feiticeiras. Nada do que tentou deu resultado. "Puiden tratar de recuperar á túa muller para a vida mentres ela facía o longo percorrido entre a súa morte e a súa chegada á Lagoa Estixia -díxolle un famoso feiticeiro ao que coñeceu dous meses despois-. Pero agora xa non, pasou moito tempo, xa estará no Hades e do Hades non se sai. Se visitárasme antes..."

As compañeiras de Eurídice na Fraternidade das Dríades cumpriron a súa ameaza e queimaron completamente a granxa apícola de Aristeo, que tivo que fuxir da rexión durante algún tempo. Porén, Orfeo nunca chegou a enteirarse daquel lance, pois ninguén quixo aumentar, relatándoselo, a evidente dor que xa sentía.

De cando en vez subía só ata o glaciar. Non quería que ninguén soubese onde estaba o corpo, para que non o foran enterrar sen o seu permiso. Leváballe rosas silvestres do vale, falaba con ela, retiraba as pedras para a ver de preto e dáballe unha certa esperanza comprobar que o xeo impedía a súa corrupción. A última vez que estivo alá, nevara tanto que custoulle moito atopar aquel sitio, que non quería, de xeito ningún, chamar tumba. Baixou ata o bosque, cortou unha árbore xove a golpes de espada e subiuna ata o glaciar, fincándoa xunto á furna de xeo para marcar o lugar. "Eurídice, o meu amor, xúroche que ireite a buscar ao País dos Mortos", prometeu ese día con paixón.

Volveu a recorrer a quen lle merecera máis crédito entre sabios, chamáns, sacerdotes, sacerdotisas, místicos, feiticeiras e meigos, preguntándolles como chegar ao País dos Mortos, pero non obtivo ningunha resposta práctica ou fiable. E todos aconselláronlle que non se empeciñase no seu van empeño, uns recomendándolle resignación e outros tachándole abertamente de tolo.

Con todo esto, pasaron dous anos. Os seus pais estaban preocupados pola súa saúde mental e esperaban que o tempo lle curase, pero, ao ver que persistía na súa obsesión, buscáronlle médicos, que el rexeitou. Entón, o rei Eagro chamoulle para que falasen moi en serio, deixando, sabiamente, que antes o fixese a súa nai, o doce Kalíope. Tras ela prepararlle coas súas comprensivas palabras de muller, entrou el e lle deu o toque masculino, dicíndolle que xa era hora de que asumise a súa desgraza como un home, que se deixase de pedir imposibles e que aceptase un traballo na corte, que estaba moi necesitada de servidores de confianza para resolver importantes asuntos. Neles podería canalizar a súa enerxía positivamente.

"Es moi xove, aínda podes casar de novo, ter fillos, enviudar e voltar a casarche máis veces. Se foses un rei, ademais, terías a obriga ante os teus súbditos de facé-lo así. É a vida, meu fillo, pura mudanza, transformación, fluidez. Non pode un apegarse demasiado a nada nin a ninguén, nin, moito menos, quedarse prendido do pasado".

"Deixádeme, antes, ir consultar ao Oráculo de Delfos -respondeu o seu fillo ao fin-. Se alá me din que o que pretendo é imposible, voltarei e aceptarei ese cargo". Os seus pais trocaron unha ollada e accederon á súa petición e a facilitarlle os medios para cumprirla. Estaban seguros de que se o deus Apolo non lograba curar aquela alma lacerada, ninguén máis o conseguiría.

Orfeo viaxou, pois, ata o Santuario de Apolo en Delfos, situado na Fócide, ao pé do alto e rochoso monte Parnaso, onde consultou á pitonisa, que facía de medium do Deus da Luz e da Curación. De camiño meditou moi ben sobre a maneira na cal podería enunciar con precisión a súa pregunta, para evitar unha resposta chea de ambiguedades, como as que acostumaban dar os sacerdotes.

Cando chegou ao templo, orou ao fillo do grande Zeus, incomparable no latexar da lira e en adiviñar o destino dos homes e das nacións. Logo ofrendoulle un sacrificio, sen esquecer a ningunha das súas Musas. Os seus desexos cristalizaranse, finalmente, nesta petición:

"Poderei conseguir que os soberáns do País dos Mortos me devolvan a Eurídice para que continuemos en vida o noso interrumpido amor ata que morramos xuntos?"

Despois de mascar follas de loureiro en xexún, sentada sobre un trípode de ferro, á beira duna fenda na montaña de cuxa profundeza abismal chegáballe, nun forte asubío como de serpe, unha corrente de aire xeado inspiradora, a pitonisa, unha sacerdotisa de máis de cincuenta anos vestida como unha doncela, convulsionouse e pronunciou algo inintelixible. O sacerdote-profeta puxera o ouvido xunto aos seus beizos e veu dar a Orfeo a resposta do Oráculo, que era así de sorprendente: "Aquilo que unha limpa, constante e desinteresada vontade humana chea de amor pretendese conseguir, se en verdade está liberado do egoísmo, do esmorecemento e da dúbida, logra que o universo enteiro, en todas as dimensións da realidade, conspire para a súa efectiva consecución".

Animado e esperanzado polo que lle parecían moi bos augurios e armado dunha determinación a toda proba, Orfeo xa non retornou a Tracia, onde temía que os seus pais insistisen en que aceptase un cargo público, senón que dedicouse a viaxar, preguntando e preguntando sen parar, do norte ao sur de Grecia, durante outros dous anos, sobre como debería facer para atopar as portas do Hades sen morrer. Colleitou respostas de todo tipo, mais ningunha delas lle resultou fiable. Por onde ía lle chamábanlle "O tolo polo Hades".

Finalmente, na orgullosa Tirinto dixéronlle que se bisbillotaba que o seu antigo compañeiro argonauta, Hércules, fixera, por encargo do rei, tres longas viaxes ao País dos Mortos, alá no Remoto Occidente. ata presentárase un día ante a corte cun monstro mal amarrado entre as súas mans, que fixo pasar polo mesmísimo can de garda do Hades.

Non houbo xeito de que o rei Euristeo de Tirinto accedise a verlle para falar de Hércules; a súa insistencia foi, incluso, contestada cunha ameaza de expulsión da cidade, se continuaba amolando. Pero, cando xa lle ía enviar un mensaxeiro ao mesmo rei Eagro de Tracia para que el lle pedise unha audiencia no seu nome, un comerciante recén chegado de Creta díxolle que o coloso se atopaba na illa, facendo non se sabía o que entre as ruínas do Labirinto.

Orfeo amañousellas para ser admitido nun barco que se dirixía a Creta, cando contou ao seu capitán a historia dos argonautas e dos traballos que el desempeñara na expedición coa maxia da súa música. Despois de tanto tempo sen o facer, sentiuse no seu elemento cando subiu á ponte, sentouse e comezou a tocar a lira, dando os tempos coa súa voz para que os remeiros se acompasasen e se afínaran no seu bogar. Os deuses pareceron saudar a empresa que emprendía cando, a pouco de saír das áreas máis navegadas polas pequenas embarcacións, unha bandada de golfiños púxose a brincar desde a proa á popa da nave e viciversa, seguíndolles un longo treito, como se estivesen encantados pola música que o bardo dedicáballes.

Hércules recibiu con campechana cordialidade ao seu antigo camarada de expedición nunha tenda de guerreiro que erguera entre as devastadas ruínas do famoso pazo real do Labirinto, o lugar onde dicía a lenda que, uns tres séculos atrás, o heroe Teseo de Atenas matara ao Minotauro coa complicidade da filla do rei Minos de Creta, Ariadna, quen, igual que Medea na Cólquide, traizoara á súa estirpe e á súa patria polo amor dun estranxeiro inimigo.

E efectivamente, despois de escoitar con interés as desventuras e as angustiosas buscas de Orfeo ante unhas cuncas de bo viño cretense, relatoulle partes soltas das súas aventuras no Remoto Occidente, en busca dos bois de Xerión e das mazás das Hespérides, así como, con máis detalle, a do seu descenso ao Mundo Escuro coa axuda de Hermes e Atenea, lugar aonde Euristeo de Tirinto enviáralle, para que fracasase e non volvese, coa orde, aparentemente incumprible, de liberar dos seus padecimentos infernais ao falecido vencedor do Minotauro, que igual que se atreveu a penetrar no Labirinto e tornar, tamén tivo valor para descender ao Inframundo a pedir a man de Perséfone para o seu amigo Piritoo, aínda que ambos quedaron atrapados polo Rei dos Infernos na Cadeira do Esquecimento, a causa da súa presuntuosa insolencia.

O tracio, centrado no que máis lle interesaba, adiantose a preguntarlle como chegar ata o Hades. "Realmente, pódese baixar ao Hades por calquera greta ben profunda que haxa baixo a terra -respondeu Hércules-. Hai unha na túa Tracia natal que se chama a Cova do Inferno, no macizo do Rhodope, por onde se despeña o río Trigrad baixo o chan. E está a fenda de Licos, no país dos Mariandinos, ao sur do Mar Negro, ou o Aorno, do país dos Tesprotes... ou Lerna... e esa outra no laconio Tenaro, onde contácheme que fixeras sacrificios cando o "Argo" tornaba a Iolcos... e hai outras, moi famosas, que penetran os baixos do Etna de Sicilia, ou o lago Averno de Kime, aínda que están demasiado cheas de gases sulfurosos como para as aguantar moito tempo... Pero a entrada principal do Mundo Subterráneo, do Erebo e da corte do seu Rei, atópanse no Extremo Occidente, baixo unha boscosa montaña que cai a pico sobre o Océano."

"No Extremo Occidente de qué? –preguntou o tracio- De Grecia ou de Italia?"

"No Extremo Occidente do mundo todo! -aclarou o guerreiro con contundencia- Alá onde se acaban as terras e a luz, alá onde non poden vivir os homes; alá comeza o maldito abismo ao que pretendes ir, meu tolo amigo! Mellor nin o intentes, advírtocho eu!"

Pero Orfeo non deixou que aquel ton dramático derrubara a súa determinación:

"Intentareilo mentres viva, se é que estar sen Eurídice é vivir -dixo con firmeza-. Axúdame en lugar de botarme para atrás, vello camarada, prégocho. Xa estou farto de que me boten para atrás, como cando íamos a polo Vélaro de Ouro. Se é verdade que tú conseguiche entrar no Hades, eu quero entrar tamén".

"...Entón, fíxate ben no que te digo –puntualizou Hércules mostrándolle agora o maior respecto-: se entrases por calquera das gretas próximas a Grecia, terías que percorrer distancias enormes ata alá, atravesando as complicadas e escuras galerías do subsolo, que ás veces son cegadas polos vulcáns ou terremotos... así que eu mellor che recomendo, tolo admirable, que vaias pola superficie ata a beira do Océano, no noroeste do País dos Mortos, Iberia, e que descendas ao Inframundo cando chegues alá."

"E como fago para chegar a Iberia?" "Terás que costear todo o ancho mar, sempre en dirección a occidente- dixo-, ata divisar a cadea de montañas que se atopa ao norte do lonxano río dos íberos. E despois seguí-la a pé durante uns dous meses polo seu lado sur (que é o máis soleado e praticable), atento cada noite á dirección que leva a Vía Láctea, ata que chegues ao punto en onde vexas que se acaba o mundo, porque chegan ao seu fin todas as terras e ata o Sol é tragado polo grande río Océano, que xúntase coa Lagoa Estixia. Terás, sen dúbida, que pedirlle a súa axuda a Hermes".

"Por que precisamente a Hermes?", preguntou Orfeo. "Hermes é un inmortal fillo de Zeus. Foi enxendrado cando o Rei dos Olímpicos, tras vencer a aquelas feras sabias dos Titáns, violou a Maia no seu santuario de Oestrimnis; Maia, á quen tamén chaman Selene, Celene ou Cilene, a Suprema Sacerdotisa Lunar de Atlantis, filla do xigante Atlas, titán da Lúa e emperador daquela nación. Nunca oíche falar dela?". "Non sei nada dela, nin do tal Oestrimnis nin de Atlantis -dixo o bardo-. Onde quedan esos países?"

"Atlantis xa non existe, afundiuse baixo as augas -explicou Hércules-. Era unha civilización insular moi poderosa situada no Océano, fronte a Iberia, cuxo extremo noroeste chámase, aínda hoxe, Oestrimnis. Cando esa Maia-Celene desembarcou alá, fuxindo do desastre da súa patria, e comezou a transmitir a sabedoría da Era dos Titáns aos rústicos membros do Clan do Lobo dunha das súas tribos, que despois se chamou a dos Selenos ou Celenos, en honra a ela, acolléron a cos brazos abertos e a fixeron a súa Raíña Loba. Portanto, o seu fillo Hermes, Lup ou Luc, "O Lobo dos Camiños," como chámanlle os oestrimnios, é o deus que mellor coñece as rotas que levan ao Extremo Occidente, xa que aquelas terras son as terras da súa nai, que están moi preto do que te interesa, da entrada principal do Hades. Tamén podes ter a certeza de que o Lobo dos Camiños é un dos deuses que máis escoita e comprace aos mortais... sen a súa axuda tériame sido imposible atopar o camiño para descender ata alá, nin sequera se me abrirían as portas... E parece ser que hai unha porta para cada tipo de home".

"...Baixar con Hermes aos Infernos para liberar ao heroe Teseo, coa benevolencia de Perséfone -seguiu contando Hércules sobre si mesmo-, foi o último traballo que me vin obrigado a facer para Euristeo, ese miserable tirano de Tirinto, ese rei feble dun reino forte que non quíxoche recibir porque odia ata que lle falen de min, a pesar de que servinlle coa maior fidelidade e paciencia... xa que tiven que escravizarme a el durante doce anos... Doce anos! Dícese pronto, meu irmán Orfeo! ...Doce anos de servidume total para que me perdoaran os deuses por unha traxedia horrorosa, provocada pola miña tolemia, da que xa, mellor, nin lembrarme".

Entón riu a gargalladas, con aquel vozarrón de Fillo do Trebón: "Se o vises...! Euristeo pulou dentro dunha grande tina de aceite, mexándose de medo, cando leveille ante o seu propio trono, encadeado, un monstro cego e branco, que saquei do Lago dos Infernos e que todos tomaron polo Cancerbero".

"...Sen embargo, amigo meu -seguiu, frunxindo o ceño-, cumprir con eses doce traballos, pasando por tantas terribles probas, penitencias e compensacións, non devolveume do todo a liberdade, como eu esperaba, xa que hai algo no meu explosivo carácter e na miña maneira de ser que fai que se me torzan as cousas, a pesar dos meus logros... hai algo que me empurra á precipitación e ao exceso, o cal acaba facéndome cometer erros tremendos, tráxicos, dos que despois me sinto culpable! ...E en canto ás relacións cos demais ... o meu brillo atrai, de primeiras, pero igual có do sol, ao cabo dun tempo comeza a amolar e despois queima, producindo envexas, celos e inimizades. Pedinlle ao pai Zeus nas miñas oracións que me liberase, non só por fora, senón tamén por dentro... Pedinlle que me ensinase a ter un pouco máis de dominio sobre o meu propio temperamento e sobre a miña potencia, para saír dunha vez desta longa serie de repeticións dos mesmos erros, condicionamentos, vicios... e aparecéuseme en soños".

"Aparecéusete?" Orfeo nin o dubidaba, todo o mundo dicía que a extraordinaria forza de Hércules debíase a que era fillo do mesmo Zeus.

"Aparecéuseme –confirmou con sinxeleza- percib in o tan claro e tan tanxible como estouche a percibir a ti, e con el estaba tamén Pontia, por iso encóntrome aquí agora."

"Non sei quen é esa Pontia, Hércules" "Ese era o nome que lle daban á Grande Deusa Nai os cultos e poderosos cretenses, Orfeo, ademais de todos os antigos habitantes das terras pelasgas á beira deste mar, antes de que decaíse o imperio de Minos e de que os pais dos actuais gregos se atrevesen a conquistá-lo".

"No meu soño, a Deusa –seguiu contando-, que ía vestida como unha emperatriz, exótica e moi luxosa... meteu unha man no meu peito e sacou del dúas serpentes, unha vermella, grande, e outro azul, moito máis pequena. Usando acenos como de danzarina, fixo un amasixo con elas e converteunas nunha só, da cor e da contextura do lume. Despois provocou tamén que aparecese aos meus pés, modelándose sobre a area, un grande labirinto feito de curvas, que parecíase ao signo do infinito. Meteu nel á miña serpe e deixouna que percorrese as súas complicadas espirais, ata que chegou de novo ao punto por onde entrara. Aí puiden ver que, durante o seu deslizarse polos intrincados corredores lle foran medrando unhas asas, e que a serpente era agora un belo dragón, con todas as cores do iris na súa pel, aínda que case transparente. Voou cara min e fundiuse comigo, co que sentinme moito máis lucido e sereno. A deusa desapareceu sorrindo, pero Zeus sinaloume o labirinto, e eu entendín que tiña que vir a a Creta para aprender algo del, aínda que xa estivera na illa antes, en un dos meus traballos... E aquí estou, Orfeo, parado e retirado desde fai algún tempo, estudando esta incrible obra dos antigos e meditando, o cal é excepcional en min, pois ti sabes que normalmente son pura acción e movimento".

Hercules levou despois a Orfeo a percorrer as vastas ruínas do que fora o pazo do rei Minos en Knossos, un labirinto en si mesmo, de innumerables aposentos en varios andares, patios, claustros e sótaos, adosados dunha maneira aparentemente anárquica a partir dunha praza central. Logo fíxolle examinar a grande explanada fronte ao pazo, onde se achaba, debuxado en mosaico sobre o chan, o verdadeiro labirinto: unha ampla pista cun deseño curvilíneo que servía para guiar aos danzantes que tomaban parte nas danzas sagradas rituais, eróticas ou astronómicas, dos solsticios e equinoccios. Tras responder a todas as preguntas que desexou facerlle Orfeo, o coloso fixo notar ao seu antigo compañeiro da selecta escola de Quirón, a harmonía matemática e xeométrica da estructura en espirais circunscritas e conectadas do labirinto, que formaban o signo do infinito. Logo contoulle que o Mensaxeiro de Zeus presentáraselle días atrás noutro soño, acompañado de Atenea, cuxos ollos verdes chispeaban:

"Presta atención, camarada Orfeo, porque as imaxes deste segundo soño parecen complicadas, aínda que non o son: díxome a Deusa de Ollos de Coruxa que todos nós somos pura enerxía, e que a historia pasada e as aspiracións de futuro da vida e do destino de cada ser humano poden describirse como un vieiro-labirinto, O camiño da nosa propia vida, que flui sobre a corrente da enerxía-consciencia que xeran as nosas experiencias persoais ao longo de ciclos de sete anos".

"Por que sete anos, precisamente?" estrañose o bardo. "Hermes dixo algo así como que cada sete anos todo o que somos muda completamente, ata a máis pequena célula. O Guía dos Camiñantes debuxou no meu soño o mesmo labirinto que deseñara a Deusa Pontia sobre a area dunha praia no soño anterior, pero esta vez non era plano, senón que foille dando alturas diversas aos seus vieiros espirais. Cada media espiral significaba un ciclo de sete anos da miña vida. Foi modelando máis altas ou máis baixas as curvas de nivel de cada vieiro de media espiral. E sabes con que criterio?"

"Non teño nin idea", repuxo Orfeo. "Pois modelaba as voltas do camiño da miña vida como máis altas ou máis baixas segundo a intensidade, maior ou menor, coa que vivín os momentos e as experiencias máis sentidas de cada ciclo. Séguesme?"

Claro que lle seguía, a imaxinación de Orfeo era unha imaxinación de artista. Nunha súpeta intuición creativa, traduciu a ciclos musicais as observacións que a Intelixencia de Zeus, Atenea, inspirara ao seu fillo mortal como método de reflexión e de guía sobre o seu camiño evolutivo, obtendo así a estructura e os tempos dunha complexa composición melódica.

"Cando acabou de modelar os meus ciclos xa vividos -seguiu contando Hércules-, Hermes me dixo que me faltaban por vivir os últimos ciclos do meu labirinto e que era cousa miña decidir se eu quería que se fosen conformando, a medida que os vivía, en subidas e baixadas extremas, tal como fora a miña tónica e o meu ritmo persoal ata agora... ou se prefería modelá-los eu mesmo previamente, como quen traza o proxecto dunha ascensión paulatina que levará a unha serie de obxectivos a conseguir, ao longo dos meus próximos posibles ciclos".

Orfeo sorriu e lembrouse do seu propio pai, o rei Eagro, que lle falara, o mesmo que Zeus a través do seu mensaxeiro, da importancia de ter claro un "plan persoal de futuro na vida" e de centrarse, como prioridade, en cumprí-lo. Si, todos os pais acababan sendo o mesmo pai.

"Ademais -continuou Hércules-, Atenea engadiu que, posto que eu non sabía canto tempo ía vivir aínda, era recomendable que fixese unha boa selección entre os meus obxectivos, para tratar de dedicar todas a miñas enerxías a atinxir, no próximo ciclo, o que máis importante considerase, en lugar de deixá-lo para un ciclo futuro, que non sabía se chegaría. Por último, Hermes fíxome comprender que debería contemplar a propia morte da miña existencia física como un derradeiro ciclo do meu labirinto; e que tamén podía modelar previamente esa etapa como unha suave e longa baixada do vieiro, tal como a moitos homes lles gustaría vivir a súa ancianidade... ou, se o prefería, trazar un rápido e vertical salto ata o comezo do próximo labirinto".

"Do próximo labirinto?" repetiu Orfeo sen comprender. "Si, do próximo, porque o labirinto repétese a si mesmo ata o infinito. El mesmo é o signo do Infinito; así que rematar unha vida, que é unha experiencia e un novo grao da aprendizaxe da consciencia do Ser Infinito sobre si mesmo, non significa máis que pasar a continuar experimentando, noutro grao máis elevado, as súas infinitas potencialidades durante o seguinte ciclo da súa Eternidade. Iso foi o último que dixo Hermes e logo acordei, lembrándoo moi claramente".

"Impresionante", comentou o tracio, que cada vez vía, tamén con maior claridade, a estructura musical arquetípica, aplicable a milleiros de composicións, que o relato do seu amigo inspiráralle. "Agora, se queres vir comigo, levareiche a ver unha cousa que estiven a facer", convidou o guerreiro.

Orfeo seguiulle e contornaron en dirección ao mar as ciclópeas ruínas da capital cretense, que foran terriblemente destruídas polo lado norte, como se un tifón derrubase dun só golpe todas as súas pezas pétreas en dirección sur. "Que aconteceu aquí, Hércules?" "Pois que toda a ampla costa norte de Creta, xunto coa capital, Knossos, e o pazo-labirinto, e a inmensa frota cretense, que dominaba os mares e non tiña rival, foron arrasadas por unha nube de lume e por un maremoto horroroso, cando estoupou o altísimo volcán da illa de Thera, que estaba a poucas horas de navegación cara o norte".

"Iso debeu ser un cataclismo terrible..." "Imaxina: un estoupido que se leva todo o volcán e máis de media illa polo aire, que prodús unha choiva de lume e unha nube de vapor ardente que se extende arredor a distancias enormes e que provoca que o mar se precipite nunha sima profundísima que quedou ao descuberto... foi, desde logo, terrible, non só aquí, senón en todos os litorais circundantes, Citera, Kerme, Tirinto... ata nos de Exipto e Lidia... E acabou co esplendor de dous mil anos de refinada civilización matriarcal cretense para sempre -dixo Hércules, facendo un aceno cara as ruinas-. A illa quedouse sen ningunha escuadra forte que a protexese, xa que o que quedara dela foi incendiada polos sicilianos. Así que, en cincuenta anos, os meus avós, os gregos xonios e eolios, que eran uns brutáns comparados con eles, xentes que a penas lograban preservar a súa independencia e que non sabían o que eles de mar, invadiron todos os territorios continentais e insulares da dinastía Minos e, finalmente, amañáronsellas para pular a propia Creta e a conquistaron, saqueando e incendiando o que quedara da súa rica e famosa capital despois do maremoto".

Entanto que conversaban, foron baixando ata unha pequena praia solitaria onde Hércules estivera a modelar sobre a area o seu propio labirinto persoal, o que representaba os ciclos xa vividos e os aínda non vividos da súa vida, seguindo a mesma planta do plano minoico, pero elevando ou descendo os vieiros en tres dimensións, segundo a intensidade con que vivira cada parte de cada ciclo.

"Estás feito un artista, Hércules", felicitoulle sinceramente o tracio, que non lle coñecía a súa faceta constructiva. A maioría da xente cría que non se trataba máis que dun forzudo sen seso, e acerca da súa forza e dos seus innumerables fillos versaban as súas lendas. Mais Orfeo sabía que Hércules tivera unha esmeradísima educación, tanto en Tebas como, sobre todo, no monte Pelión, xunto a aquel mestre de mestres que o centauro Quirón fora.

O labirinto quedáralle moito atractivo, parecía un xardín de area en distintas alturas. Medía uns vintecatrovinte pasos de longo por doce de ancho. "Isto é só un exemplo máis de como un rudo grego pode aprender da antiga sabedoría cretense... -dixo el sorrindo-. Tiven que reconstruí-lo, porque os rapaces da vecindade arrasáronmo aos tres días de que rematara a súa estructura. Iso obrigoume a chamar aos seus pais, poñer cara de heleno invasor e ameazarlles con que eu tamén podería arrasar algunhas das súas cousas senón contiñan un pouco aos seus fillos e lles ensinaban un pouco de respecto. Agora ninguén ven por aquí e me deixan en paz".

Orfeo sorriu. Podía imaxinarse o terror dos pobres veciños cando viron chegar ao coloso enfadado. Hércules non necesitaba falar demasiado forte para meter medo a calquera.

"Ves? -dixo a Orfeo-, a este tamaño poido enxergá-lo perfectamente na súa totalidade e en tres dimensións, non tendo que imaxinarmo a penas sobre as ruínas, a partir da planitude do mosaico, como estiven a facer durante todo o primeiro mes."

Orfeo percibiu as grandes cambios de nivel que tiñan os vieiros do labirinto, a inquedanza que posuía a todo aquel camiño vital.

"Aquí comeza o meu vieiro, nacimento –explicou Hércules-, abaixo do todo... e despois vai subindo a medida que vou tomando consciencia do mundo ao que acababa de chegar, primeira infancia. E logo hai todos eses altibaixos... adolescencia... Esta subida tan grande é a Escola do centauro Quirón, aquela na que ti e eu nos coñecimos, e tamén a Xasón, e a tanta xente de primeira...... E esta outra subida é cando coñecín á miña primeira esposa, Megara, e esas outras cando tiven aos meus pobres fillos... Se poidesen vivir aínda –a súa voz quebrouse un chisco-, os seus propios labirintos persoais poderían estar desenvolvéndose ao carón do meu, como medran os carballos xoves ao carón do vello..".

Orfeo fíxose cargo, con mágoa, do sentimento do seu amigo. A vingativa deusa Hera toleárao, e a súa tolemia causou a morte dos fillos que tivera con Megara. Para se purificar, o Oráculo de Delfos deulle o consello a el, ao máis forte e libre dos homes, de que se puxese ao servizo do desprezable tiranuelo Euristeo de Tirinto durante doce pesados anos.

"Estoutro alto ascenso foi a miña oportunidade de participar na gloriosa expedición dos argonautas, e esa tremenda baixada cando a miña oportunidade se frustou a penas chegar ao Asia... Ves desde aquí? -seguiu Hércules, dando unha volta arredor da espira-. Esta serra son os doce traballos que me ordenou realizar Euristeo, a ver se me perdía neles! ...As baixadas e subidas máis grandes da miña vida!"

"En verdade é unha serra, pero serra das de cortar madeira -observou Orfeo, admirado-. Es unha perssoa de totais extremos, Hércules, non hai termos medios nin suaves subidas ou baixadas, nin moito menos cháns, nos camiños do teu labirinto vital. Todo é un pueo balance violento, dun polo ao polo contrario. Poucos, menos fortes que ti, poderían resistir unha vida así por máis de trinta anos".

O coloso suspirou: "Pois para iso é este labirinto da Deusa Nai... para que un poida tomar consciencia do ritmo ao que vai polos ciclos da súa vida... Eu nunca percibira antes como se repetin e repetin as mesmas voltas cada determinado tempo, como se desaproveitan, unha e outra vez, as mesmas oportunidades en cada xiro preciso do noso camiñar... pero agora..." "Agora... que?" preguntou o tracio, ao ver que se quedaba atrancado.

"Agora xa non vou camiñar máis ás apalpadas pola vida, deixándome levar pasivamente pola pura reacción á acción, Orfeo, dando bandazos e rebotes sen rumbo, como a bóla dun cativo contra as paredes... agora quero tomar nas miñas mans, dentro do posible, as rendas do meu propio destino e calcular o xogada seguinte antes de xogar".

"E como vas calculá-la? -respondeu o bardo tristemente-. O futuro é imprevisible, somos xoguetes en mans de deuses caprichosos ou irresponsables... olla o que aconteceu co refinado imperio da liñaxe de Minos en Creta, olla o que a aconteceume a min con Eurídice... cando máis triunfantes nos sentiamos, cantos máis belos plans de futuro tíñamos, chega un cego cataclismo natural, ou chega unha maldita cobra vingativa e destrui os nosos plans e converte a nosa vida e o noso corazón nun deserto seco..".

"Pero non, meu amigo -dixo Hércules despois de deixarlle desafogar a súa dor-, non é iso o que eu aprendí aquí... observa as serras dese labirinto, a tal acción, tal reacción. E do mesmo grao e intensidade. Os deuses non son tan caprichosos, hai unhas leis que teñen que respect ar, o mesmo que nós: a do balance, a da compensación e a da rexeneración... Somos os arquitectos do noso propio futuro, Orfeo... se queremos colleitar froitos no verán, teremos que sementar antes, con esperanza, no pudrideiro do outono. E logo, teremos que pasar con serenidade polos aparentemente estériles tempos do inverno, nos que se xesta a primavera, que ao final sempre chega..".

"E como pensas sementar ese futuro que desexas colleitar, Hércules?", preguntou Orfeo, nada convencido.

"Antes de poder sementá-lo e despois xestá-lo e parí-lo, creo que o primeiro é saber exactamente o que un quere conseguir no próximo ciclo da súa vida, que talvez sexa o último... e iso, meu irmán, é o que máis estou a meditar nestes últimos días sobre este labirinto. A maior parte dos que constituen os obxectivos habituais da humanidade, xa esváranme. Si, si, esvaranme, deixanme indiferente... Creo que o único ao que paga a pena aspirar, colocando, por suposto, toda a propia carne no asador para o lograr, toda a nosa atención mental, as emocións, a conexión espiritual e as accións, é... a inmortalidade".

"A inmortalidade? asombrouse o tracio- Conseguir librarche da morte? ou... estás a falar de conseguir fama duradeira?" "Fama duradeira, creo que xa conseguin abondo e chega; non me fai falta máis. Morrer nunca me aterreceu e expuxen a miña vida á morte en tantas ocasións que a miña relación con ela xa se converteu nun xogo!... xogo que algún día ela gañará, naturalmente-sorriu o forzudo-. O que significa inmortalidade para min é atinxir nesta vida, ou ao traspasar a porta da morte... iso que podería chamarse o estado divino".

"Quero dicir -continuou explicándose, ao ver como o asombro de Orfeo aumentaba-, liberarme, superar dunha vez por todas as limitacións ás que está suxeita a ligación da nosa esencia a este corpo, a estas emocións e a esta mente, tan efémeros, tan vulgares, tan superficiais e tan encadeados á eterna repetición dos mesmos mesquiños desexos e comportamentos".

"Picas moi alto, amigo Hércules -respondeu o bardo con admiración-...Eu non aspiro a tanto, conformaríame coa inmortalidade física, e non para min, senón para Eurídice. E nin sequera por demasiado tempo: o xusto para que pudésemos vivir xuntos o que nos quedase de xuventude con vigor... E entón, postos a pedir, pediría que morrésemos, tamén, xuntos".

"Non sei quen pica máis alto nas súas aspiracións, Orfeo, se ti ou eu... Desexo que consigas o que queres e creo que, se existe algunha chave que abra todas as portas do Universo, debe ser, sen dúbida, o do amor... Eu vivín a miña vida a plena intensidade, camarada, non lle temo a ningún deus, confío en que sempre haberá outros deuses que me axudarán e creo que o home, calquera home, leva tamén dentro a semente dun deus. Con certeza o único sentido desta vida é darlle oportunidades para que se desenvolva... E paréceme que tantas maiores oportunidades lle dá canto máis altos e aparentemente imposibles sexan as súas aspiración., porque converterse nun deus significa deixar de amilanarse ante o aparentemente imposible, ou ante o que parece demasiado alto... Claro que esas pretensións significan, tamén, ter que afrontar maiores retos, máis dificultosas probas, maiores traballos..."

"Eu fixen, en verdade, case todo o que quería, camarada; aceptei e cumplí os retos e misións máis arduas e escabrosas... e tamén paguei moi caro por iso -continuou o coloso-. Este mundo está ben suxeito á lei da compensación. Non, non me sentiría moi triste nin botaría nada de menos se tivese que morrer agora mesmo, porque xa vivín moito do que este plano pode ofrecer a un home. O que me amolaría é que todo o que vivín non servise para acceder a outro plano superior da existencia. Pero xamais dubido de que se o pai Zeus é algo, ese algo é a Xustiza Divina, e o resto dos deuses son a penas os primeiros ramalazos das ondas das súas liñas de pensamento, nas que esa xustiza, feita de amor, firmeza e equilibrio, maniféstase a través de todos os fios do tapiz mental do Ser no cosmos. Sendo que ti e eu, e toda a xente e o mundo que coñecemos, somos a penas puntos dun deses fios que se axitan ao axitarse o tapiz todo co latexo da máis lixeira expresión da vida maior".

"...Ante a magnitude desa Alta Xustiza Impersoal –rematou Hércules-, creo que o acto máis intelixente e valeroso que pode realizar un guerreiro é renderse a Ela e aceptar que todo canto ocorre na súa vida é o resultado e a colleita de canto a súa concentrada atención sementou anteriormente para si mesmo".

Orfeo pasouse boa parte daquela noite cretense pensando como cada home ten o tamaño dos seus soños e traballando coa súa lira a estructura básica descuberta no labirinto, obtendo así, pouco a pouco, a forma e os tempos dunha complexa composición musical (que reune na súa primeira parte a enerxía suficiente para dar un salto cuántico cara unha oitava superior na segunda, tal como o salto que Hércules quería dar cara a inmortalidade).

Sobre ela, comezou a colocar os sentimentos e os aprendizaxes da súa propia busca, usando como elo básico da melodía o sonoro nome de Eurídice (de oito letras, cun intenso acento ascendente no medio), o que máis adiante iríase convertendo na súa "Canción Occidental".

V. O LONGO PERIPLO

"Eu só amo unha patria, a mar. E os meus compatriotas son os outros navegantes, xa sexan cananeos, cretenses, pelasgos, exipcios ou tartesios, ou de onde lles parisen as súas máis, incluso os fodidos gregos, ricos en engaños. Os navegantes son os que considero a miña familia e os meus irmáns, aínda que ás veces teñamos que abordar e botar a pique a un deles, sen má vontade persoal pola nosa parte -puntualizou-, porque o negocio é o negoocio e a competencia é dura".

Así falaba Beleazar, un fenicio de ralos cabelos, medio grises e rizados, nariz ganchuda, ollos maliciosos, complexión flexible con algo de feliz bandullo e unha autoridade que facía adiviñar desde lonxe que el, e non outro, era o capitán, aínda que se encontrase en terra, lonxe da súa nave "Astarté," que era, ao mesmo tempo, a súa deusa, o seu amor, a súa casa e a súa empresa.

"Astarté," estaba moi ben rematada, en madeiras de alta calidade e resistencia: cedro, piñeiro, aciñeira e ciprés, pintadas de negro. E era abondo grande: vintecinco remeiros por cada banda. E alta, para poder almacenar abundantes mercadorías. Coa popa en forma de cola de peixe, escamosa, broncínea, e coa proa vermella e espiral. Aproveitaba a forza do vento por medio de velas rectangulares, en cuxo centro había unha estrela dourada de oito puntas, que era, ao parecer, un distintivo de alianza concedido ao capitán tirio por un "Rei da Prata" ibérico.

Todos os remeiros eran escravos encadeados, suxeitos a unha disciplina dura e inflexible polo cómitre, e había que ir renovándoos sen piedade a medida que se escangallaban e quedaban inservibles. Navegaban en periplo, o que quere dicir sempre á vista do litoral e de día. De noite ancoraban con áncoras de pedra nalgunha rada ou, se tiñan forzosamente que navegar, usaban táboas de distancias e guiabanse polas principais luminarias do ceo, baseándose en coñecementos aprendidos dos caldeus, observando moi especialmente as dúas estrelas da Ursa Maior cuxa enfilación dá a Polar, e tratando de localizar puntos relevantes da costa. Se a mar púñase fea, buscaban un bo refuxio. Se había néboa, pombas amestradas marcaban o rumbo.

Beleazar era un auténtico lobo de mar que levaba na súa nave mercadorías orientais cara a parte central do continente europeo, e recibira a Orfeo nela despois que el lle falase da súa experiencia cos argonautas. "Eu diríxome a levar un cargamento para os Dorios da costa Dálmata de Iliria, facendo antes intentos de negocios nas Illas Xónicas, e logo aínda subirei a visitar á maga Circe na illa de Eea, para acabar recargando a miña nave no extremo norleste do Adriático e tornar a Tiro, vía Creta e Chipre. Se queres ir a Iberia por mar, poidoche levar comigo ata a illa dos Feacios, Drepane, na costa occidental de Grecia no Mar Xonio, e alá terás que buscar outra nave que vaia cara Italia... pero se non é verdade o que me dis que sabes facer e non me es útil, cobrareiche a pasaxe che vendendo como escravo no mercado de Pilos", afirmou tranquilamente.

O capitán poidera comprobar durante dous días, trala saída de Creta, a utilidade do bardo á hora de harmonizar o ritmo co seu canto e de amenizar o duro traballo dos remeiros coa súa música. Logo, ao chegar a Pilos, a areosa, sorprendeuse cando Orfeo propúsolle que fose con el a presentar os seus respectos aos soberáns locais, Neleo e Cloris, pais de Néstor, un príncipe amigo seu que, a pesar da súa xuventude, competira na selección para ser un dos argonautas, aínda que retirouse ao se enteirar de que estaban esperando a Hércules, quen sen dúbida dirixiría a expedición. Néstor coñecera de preto ao coloso en un dos seus peores momentos e non lle apetecía o máis mínimo nin estar baixo as súas ordes nin lle ter como compañeiro.

Foron recebidos con afabilidade e interés, xa que Neleo era tío de Acasto, que agora reinaba en Iolcos de Ptía, tralo asasinato do seu pai, Pelias, e tamén era amigo de Auxías de Élide, dous dos argonautas de mellor liñaxe, así que tiñan curiosidade por coñecer a Orfeo, aínda que estaba indignado co xefe da famosa expedición, Xasón.

"Traer o Vélaro de Ouro foi unha verdadeira fazaña da que todos os gregos estamos orgullosos -afirmou a raíña Cloris-, pero o que fixo Medea para lle devolver o trono de Iolcos a Xasón é unha canallada innobre que emporca completamente esa gloria: enganou coas súas feiticeirías ás fillas de Pelias, facéndolles crer que sabía como lle devolver a xuventude, e así convenceunas para que esnaquizasen ao seu propio pai".

"Xasón é un idiota, ou a debe temer moito, -engadiu o rei con rancor-. para continuar unido a semellante bruxa que, ademais, traizoou por el á súa familia e ao seu país. O día que teñan un desacordo, o defraudará sen piedade da mesma maneira. Teseo, que era máis listo, non se quixo traer a Atenas á rouxa Ariadna, que tamén deshonrouse ante o seu pai e ante a súa Creta natal, ao apaixonarse por un inimigo do seu país e colaborar con el, senón que abandonouna sabiamente na illa de Naxos. Acoller na túa casa a un traidor aos seus é como meter nela unha peste contaxiosa, só porque fíxoche o favor de che librar dos teus rivais".

Neleo tivo a xentileza, en honra de Orfeo, de lle dar a Beleazar toda clase de facilidades para as súas xestións no seu país, malia ser fenicio, en troco de que resolvese algúns negocios seus cos Dorios de Dalmacia. Pero non poideron ver a Néstor, que se atopaba viaxando. O tracio sentiuno moito, porque Néstor era un xove sabio, nobre como ninguén e sereno, sempre conciliador nas liortas. Ademais, todo un heroe: antes de tentar embarcarse con Xasón loitara contra os Monolidas, contra o xigante Ereutalión, participou no enfrontamento entre os lapitas e os centauros e na famosa cacería de Calidón, xunto con outros argonautas: Atalanta, Meleagro e o grande Anceo.

Beleazar sentiuse moi honrado pola visita aos reis e polas vantaxes obtidas dela, así que agora tiña en grande consideración a Orfeo e convidouno a cear e a beber na súa compaña e á súa conta, mentres pasaban a noite ancorados no porto, relaxándose e descansando despois dos dous grandes días de traballo que acababan de transcorrer, facendo tratos comerciais e descargando e cargando novas mercadorías. "Si señor -dicíalle a Orfeo, un pouco achispado, despois dunha boa cea nunha das mellores fondas de Pilos-, a miña patria é o mar e os meus compatriotas os a navegan. Aínda que nacese en Tiro, a ben murada, sentinme máis identificado cun pirata focense que tiven que aforcar despois de tres días de dura persecución e loita por sobrevivir, que con todos eses gordos traficantes tirios que me reciben igual que se eu fose un simple caravaneiro que ven de Lidia ou de Hatti, case daí ao carón, comprendes?... e que, segundo acabo de chegar dunha viaxe de máis dun ano ás Illas Casitérides, pónseme a regatear o estaño como se o estaño fose algo semellante a dátiles e la, e non á sangue de moitos dos meus homes, mortos nunha aventura heroica de descubertas nos litorais do Fin do Mundo; heroísmo que esa mesquiña xente non sabe valorar, porque nunca saíron das súas tendas na praza do mercado e nin sequera teñen idea do lonxe que se acaba o mar e comeza o Oceáno".

Presumido e bo falador, os seus temas de conversación eran dous: os negocios e as aventuras de descuberta e colonización, que para el eran a mesma cousa. Cando se decatou de que a Orfeo pouco lle importaban os primeiros, centrouse nas segundas para captar a atención daquel tracio de bo berce que tan ben sabía escoitar e que, ademais, era capaz de compor unha canción coas partes máis interesantes do relato ouvido, á que logo ía dando forma musical coa lira, sen descoidar por iso o seu necesario e eficaz traballo cos remeiros. A Beleazar gustáballe esaxerar (el dicía que era "creativo" cando se expresaba) pero, ao observar unha tarde como ríanse de esguello os seus tripulantes, despois de que Orfeo lles cantase un poema sobre unha fazaña mariña que, tal como o capitán relatárasella, non era demasiado real, senón máis ben todo o contrario, decidiu coidarse de volver a lle contar nada na cuxa versión non poidesen estar de acordo os seus homes.

"O mundo experimentou un retroceso trala caída do Imperio Minoico -dixo o capitán fenicio, facendo admirarr a Orfeo a calidade dunha cerámica do mellor período cretense, adornada con polbos e outros motivos mariños, que decoraba elegantemente o mellor lugar da sala-, e como imperio parécese a "emporio", que significa "establecemento comercial," a nós e aos gregos gústanos crer que somos os seus herdeiros e os continuadores da súa cultura... pero a verdade é que tan só pudimos asumir as formas máis prácticas e superficiais dela, e que demoraremos séculos en chegar a comprender e a asumir a sutileza e a alta evolución daquela civilización. Só os poideron conquistar eses aproveitados de xonios despois de que a furia da natureza lles deixara na ruína total".

"Capitán, fálame un pouco máis desas famosas Illas Casitérides do Fin do Mundo que mencionaches antes, por favor", pediu Orfeo, lle servindo máis viño. "Pois xa os cretenses percorrían todas as rotas do mar occidental, e inclusive chegaban a algunhas desas remotas illas, que están ben ao norte, no Oceáno Aberto, cando aínda a penas os fenicios e os gregos comezabamos a aprender a arte de navegar". "E que é o que ían buscar tan lonxe?" "Ían buscar o kassiteros, o estaño, e tamén chumbo, que son as aleacións que dan dureza ao cobre e que o converten en bronce... Aí na illa de Chipre, a unha terceira parte do camiño entre Tiro e Creta, podemos extrair todo o cobre que queiramos, pero sen eses minerais preciosos non teriamos mellores armas e ferramentas que aqueles pobos atrasados que aínda usan puntas de frecha e machetas de pedra".

"Descubriron os cretenses esas illas e o seu estaño?", preguntou Orfeo. "Quen as descubriu, nin se sabe; incluso hai lendas arcaicas que disque a clase dominante cretense mesma procedía do sur de Iberia, de onde se trouxo o culto ao touro... contáronme no porto de Faros, nas bocas do Nilo -dixo o fenicio en ton confidencial, tras ter rematado a súa crátera de viño-, que xa fai moitos anos que os cretenses trocaban contas de vidro ou de loza fabricadas nos obradoiros de Akhetaton, en Exipto, por estaño, chumbo ou incluso por ouro, que viña do Extremo Occidente en placas con forma de medias lúas, ou golas, ou diademas e tamén machetas planas que os bárbaros do Oceáno sabían decorar moi ben con motivos xeométricos".

"Cría que foran os gregos os que primeiro chegaran ao Oceáno. Diso presumiran sempre os meus compañeiros argonautas". "Non, non, estou a falar de fai moitos, moitísimos anos, máis de catrocentos ou quiñentos. Aínda non había gregos en Pelaxia e os cananeos traballabamos para os asírios, os cretenses, os exipcios, ou para quen mandase na área... os meus avós contaban que un emperador asírio, Sargón, creo que lle chamaban, conquistou Siria e todo Canaán e usou naves mercantes cretenses para chegar a Iberia e explorar parte do Oceáno. Cando os reis Minos reinaban en Creta, as penínsulas e illas do mar Exeo, que era o seu lago particular, viviron moitos anos de relativa paz, cultura e prosperidade, garantidos polo poderío da frota cretense, que, xunto aos seus aliados pelasgos, especialmente os carios de Asia Menor, extendéranse por todo o Mediterráneo, ata o Oceáno e ata as Casitérides... As galeras de Minos impuñan unha orde necesaria no Exeo, aínda que houbese que pagarlles os tribotos que, de todas formas, sempre hai que pagarlle ao máis forte, incluídos un número anual de xoves, destinados a ser sacrificados á Deusa Pontia, que era a mesma Deusa Nai da vida e da morte do resto dos pelasgos e da maioría dos pobos, cun nome cretense. Os cretenses eran a maior potencia naval que houbo". "A maior?" Orfeo nunca se imaxinara que unha civilización tan feminina e refinada como a cretense tivese un exterior tan guerreiro.

"A maior. Nunca houbo unha frota tan grande como a súa. Tanto, que nin preocupáronse de amurallar as súas cidades, porque as súas murallas mellores eran as súas galeras de guerra. Mantiñan a paz no Mediterráneo e permitían o comercio entre Asia, Exipto e Europa. E co poder que tiña a armada deles, pódese dicir que todas ou case todas as naves e mariñeiros mercantes ou de guerra do Exeo estaban baixo a súa lei e ás súas ordes... Porque aos que non estaban, os perseguían como a piratas. Monopolizaron o comercio do cobre chipriota e o almacenaban en lingotes en forma de peles de boi, que lexitimaban gravándolles un macheta de duplo gume como marca, o Labris... e traíanse o chumbo e o estaño doutro lado do mundo, xa que eses minerais cos que se fai o bronce foron e seguen sendo o motor do mundo e a orixe das grandes fortunas, meu amigo. Mellor que o ouro".

"Que outro mineral vai ser mellor que o ouro?", preguntou o tracio, escéptico. O seu profesor de Administración dicía que para gañar unha guerra ou disfrutar da paz só facían falta tres cousas: ouro, ouro e ouro. "O bronce é o Ouro Verde e é mellor que o ouro auténtico, o amarelo -dixo o fenicio-, porque o amarelo, aínda que suntuoso, non é tan necesario: unha espada de ouro non che serve para defenderche, non aguanta dous golpes seguidos sen dobrarse; o bronce é outra cousa". "E o que chaman o ferro?", preguntou Orfeo facéndose o parvo. O seu pai, o rei Eagro, estivera a recibir regularmente, desde facía moitos anos, moitos preciosos informes segredos sobre os progresos dos Hititas de Anatolia nos seus esforzos por conseguir un metal capaz de quebrar as espadas de bronce, e logo púidose ver moi ben como o lograba cando os aqueos invadiron Ptía.

"O ferro? Moi caro. Non me interesa -respondeu Beleazar con suficiencia-. Estou ben informado de que esas novas tecnoloxías son tan complicadas de elaborar e requeren unhas temperaturas tan altas que nunca se conseguirá unha grande producción nin será rendable. Quedará restrinxido ao uso duns poucos matahomes ricos, como agora, e nunca se construirán con el ferramentas de traballo. Para os demais mortais, o futuro seguirá sendo do bronce por moitos séculos, amigo meu, un metal nobre. E é máis doado venderlle a moitos un producto coñecido e que ten un bo prezo, que a poucos unha novidade carísima... e por iso seguimos buscando máis estaño, aínda que haxa que ir a por el ata moi, moi lonxe".

"Pero parece que agora os aqueos fixéronse co control do Exeo... non sei se me dixeron que grazas ás súas caras espadas de ferro, por certo... e que xa non deixan comerciar nel aos fenicios..." esbozou Orfeo. "Boh! Calquera paga máis polos nosos productos que os gregos -dixo Beleazar desdeñoso-. As mellores prazas comerciais aínda están nas nosas mans, non necesitamos ir facer tratos con eses trapalleiros... E, en canto ao tráfego dos minerais que veñen do Oceáno, non poden competir con nós... Non dubides que existen cara Occidente -continuou, baixando máis aínda a voz-, moitos antigos emporios e factorías fundadas polos cretenses que aínda non queren saber nada dos gregos e que preferiron continuar o seu comercio a través de nós, os fenicios, por rotas ben controladas ou pouco coñecidas, para evitar pirateos".

"Bon, eu ouvín moito sobre a expedición de Nidácrito... -apuntou o tracio-. Os gregos xuran que Nidácrito foi o primeiro que trouxo a Grecia estaño das Illas Casitérides, mercado aos tartesios..." " E oro, e prata, ademais -respondeu Beleazar-, e iso fíxolle famoso. Pero podes estar seguro de que xa os cretenses e nós o trouxéramos antes que el... Prata por cerámica decorada, que negocio! Ao principio os íberos non sabían darlle valor á prata... aínda que non o puidemos pregoar, como el fixo, porque non nos conviña que a competencia se enteirase daquela marabillosa oportunidade, como podes supor..".

"Hoxe xa pódese dicir, porque todo o mundo o sabe -seguiu, aínda que baixando a voz de novo-, que o primeiro que enviara aos seus navíos a buscar o estaño das Casitérides foi o rei dos tartesios, no lonxano sur de Iberia. El o almacenaba e o vendía aos cretenses e despois a fenicios e gregos, que ían buscá-lo a Tarschisch. Os diferentes soberáns que se sucederon chegaron a ser chamados "os Reis da Prata," non só polas riquezas que lles daba este comercio, senón porque eles mesmos enviaban caravanas do sur ao norte das Iberias, para que cambalachearan ferramentas, enfeites persoais ou obxectos decorativos, malas imitacións dos cretenses e exipcios (entre nós, baratixas), en troques do ouro e da prata dos nativos".

"Os tartesios producían imitacións de manufacturas civilizadas? cría que eran un pobo moito máis bárbaro, ou un mito", dixo Orfeo. "Os tartesios do sur de Iberia son un reino grande e xente culta, á súa maneira, claro, non á dos orgullosos gregos. Dicíase que podían contar en versos dous mil anos da súa historia e as súas leis... e tamén son bos navegantes, non vaias crer, curtidos, desde o seu nacemento, nese Oceáno endemoniado de grandes marusías -de novo Beleazar fixo da súa voz un susurro-, sen embargo, eles traían os minerais preciosos ata Tarschisch desde o noroeste de Iberia, non por mar, senón por terra, en caravanas ben armadas, polo que chamaban A ruta da Prata, que subía ata o país dos Gal".

"E que xente é esa, os Gal?" "Uns bárbaros abondo salvaxes, eses si, que habitan o Oestrimnis, o Fin do Mundo, fronte ao Oceáno. Tamén son chamados os Gaal. E a pesar do seu salvaxismo, que nin deuses teñen, son aínda mellores navegantes cós tartesios. Por Astarté, quen navegou nas súas augas perigosísimas navegou na mar toda!"

"Tan perigoso é? Gorgonas e todos eses monstros que disque hai entre o Oceáno e o Hades?" Orfeo non confiaba moito nas historias que declamaban os bardos; sabía que cada un adornaba á súa maneira o que oíra dos seus mestres. "Pior que iso: ventos terribles, temporais, tempo frío e chuviñoso, néboas, penas traidoras, acantilados... e máis ao norte, xelos á deriva de grande tamaño, que aparecen de repente xunto á liña de frotación no inverno... Incluso no verán pode chegar sen aviso unha manada de nubarróns escuros desde o horizonte, acompañada de vento do sur, e xa sabes que tés que correr en busca dunha baía ben protexida por illas ou promontorios, porque se agárrache a lufada no mar aberto, podes naufragar a causa desas inmensas ondas que se erguen no Oceáno, ou ser lanzado contra os arrecifes".

"E para un mar como ese terán unhas boas naves eses oestrimnios?" "Non, e aí está o mérito: nun mar así e cuns cascaróns feitos de simples peles de boi cosidas sobre quillas e cadernas de madeira, coa maior parte da estructura en vime, eses bárbaros descubriron as rotas que, desde o litoral dos galaicos, en dous ou tres días de navegación nos seus barcos de coiro, sempre costeando cara enriba e con boa mar, chegan ao Promontorio Armórico, onde viven os outros oestrimnios, os do norte".

"Chámanse igual? ...é que son o mesmo pobo?" "O foron noutro tempo, cando había ligures en toda Europa. E sen dúbida estiveron comúnicándose e cruzándose toda a vida desde que aprenderon a navegar, pero xa falan linguas diferentes por causa das invasións... En calquera caso, para nós son moi semellantes; son os seus curmáns do norte. Desde alá, que aínda é continente, pásase á Illa dos Albions, quen nos falaron doutros pobos moi feros, algo así como Lestrigóns e Cimerios, que habitaban preto deles".

"Supoño que esa última illa que mencionaches, será o tal País do Estaño". "Nin soñes que vouche soltar a súa localización -dixo o tirio con retranca mentres bebía-. Non a soltaría nin bébedo nin no potro de tortura. Pero ese país existe, e hai boa cantidade destaño nas súas pedregosas costas, fácil de cargar, ou os nativos van conseguí-lo onde eles saiban, e véndencho logo a bo prezo. Os que o venderon a nós, antes de que decidísemos continuar pola nosa conta máis ao norte, foron os oestrimnios do país de Gal, eses que viven no Extremo Occidental de Iberia, os audaces que primeiro se arriscaron a navegar esas duras rotas cos seus botes de coiro, para traer cousas que trocar cos tartesios... eles deixáron os entender que pódese subir de costa en costa, ata que se chega ao frío país das brétemas boreais e do ámbar".

"E aí acábanse as terras?" preguntou o bardo, expectante. "Máis ao norte que os Albións tamén falaban os oestrimnios de que aínda se atopa unha illa, no inverno xeada, que se chama Tule, de onde ás veces descenden frotillas de piratas a asaltar os seus poboados litorais... pero vaiche a saber o lonxe que estará, porque esa xente non sabe ou non quere precisar as distancias... ou se hai algo alá que mereza a viaxe e o risco. E logo hai lendas que falan doutras illas en medio do Oceáno, verdadeiros paraísos na imaxinación dos que cren nelas, pero que eu témome que non son máis que lembranzas utópicas dun continente que moitas culturas aseguran que se afundiu baixo as augas, cando o diluvio de Utanipshim, que os gregos disque non era o de Utanipshim, senón o de Decaulión e Pirra... boh, máis mitos. O Oceáno está pragado de fantasías. Nada que dea bo negocio. O negocio xurde, precisamente –afirmou Beleazar, categórico-, de atreverse a ir alén das fantasías, ata que se aclaran ou se disipan, para converterse nunha realidade nova a descubrir e explotar".

"E iso destar o Oceáno cheo de gorgonas e monstros, realmente, non son contos fenicios para despistar?" atreveuse a preguntar Orfeo, tamén en voz baixa e sorrindo, mentres servía a copa do seu patrón. "Contos fenicios, dis...? Pois terías que saber, listiño, que foron precisamente os tartesios e non os fenicios, como andan dicindo os gregos xonios, quen crearon todas esas lendas de monstros terribles e de perigos míticos que poboan o Oceáno cara o norte e cara o sur. E non só porque querían que nós o críramos, a fin de seguir mantendo o seu monopolio, senón porque son, de natural (aínda cando non necesiten enganar para gañar algo), moito máis esaxerados e mentireiros que o máis esaxerado e mentireiro dos cananeos... ata presumían de descender dos antigos atlantes, os superviventes dun imperio afundido do que falan certas lendas... iso, cando non lles daba por xactarse de ser descendentes do Faraón".

"Sen embargo, polo que eu teño ouvido dos gregos, agora mesmo son os fenicios os que tentades crear un imperio en Occidente", dixo Orfeo, por tirarlle da lingua. "Imos chamar ás cousas polo seu nome: nós os cananeos, xa sexamos tirios, ou sidonios, ou motios, ou bibliotas (que é o que en verdade nos chamamos, aínda que se empeñen os gregos en darnos o mote de "fenicios"), non somos nin queremos ser un reino estenso, senón unha serie de cidades-estado moi independentes. Aínda cando falemos a mesma lingua, sempre nos interesamos máis en comerciar, cada un pola nosa conta, en libre competencia e pagando os menos impostos posibles, que en construir un imperio grande, pesado e custoso, como os de Mesopotamia ou Exipto, aos que tivemos que aturar durante moitos anos, onde toda a recaudación pública vaise en manter a unha enorme casta de guerreiros, nobres, funcionarios e sacerdotes parásitos que non producen nada, senón a explotación do pobo ".

"Paréceme que non te gustan moito as monarquías, Beleazar", sorriu Orfeo, lembrando o contento que se puxera coas encomendas dos reis de Pilos.

"Encántanme como clientes, poden mercar ben e eu gabareilles canto sexa necesario para lles vender. Pero despois, sigan eles na súa propia casa e eu na miña. Os cananeos, xa sexamos tirios, ou sidonios, ou motios, ou biblitas (que é o que, en verdade, nos llamamos, inda que se empeñen os gregos en darnos o alcume de "fenicios"), aínda que desgrazadamente tamén temos reis, somos un pobo de traballadores, coa grande avantaxe e o grande inconvinte de que, desde sempre, atopámonos situados no centro de paso entre os principais imperios do mundo civilizado e asomados ao mar, que era a única maneira de escapar deles ou de comerciar con eles; así que convertímonos en bos navegantes, facendo de pontes entre mesopotámicos, hititas, cretenses e, sobre todo, exipcios, no Mediterráneo Oriental..".

"E que lles vendiades?" "Home, todo o mundo apreciaba os panos tirios e sidonios tinxidos de púrpura co molusco múrice que descubrimos, así como a excelente madeira de cedro e os papiros de Biblos. Por outra banda, os cananeos tamén somos, aínda que estexa mal que sexa eu quen o diga, un pobo intelixente e xeitoso que, de comerciantes en marfín importado, nos convertemos en peritos artesáns nese precioso material. Os nosos artífices tamén conseguiron obter de Exipto o segredo da fabricación do vidro; aprenderon o repuxado de metais e o traballo de esmalte, son finos xoieiros e realizan vasillas de metal".

"E o asunto do estaño?" "O do estaño veu despois de que se derrubasen os cretenses... tamén en canto deixaron de ser un perigo os nosos veciños máis belicosos, os hititas, e logo que debilitáronse os exipcios en loitas relixiosas por causa daquel iluminado de Akhenaton, que puxo o seu país patas arriba querendo substituir o politeísmo por un deus único -seguiu o capitán-. Cando puidemos gañar independencia e aprendimos a construir bos barcos modernos, saímos a navegar, tamén, polo Adriático e polo Mediterráneo Occidental, sentamos as bases para a creación dun novo Canaán no Magreb, Sicilia Occidental, Cerdeña e Baleares... exploramos o Mar Vermello, trouxemos ouro de Ofir, prata de Etiopía, cobre de Chipre..".

"Como conseguiu un pobo con tan pouco poboación estenderse tanto?", preguntou, estrañado, Orfeo. "Pois renunciando a conquistar ou colonizar, que iso é moi pouco rendable, como che dixen. No seu lugar creamos, nos enclaves máis estratéxicos, pequenas factorías fortificadas sobre promontorios e illas, vixiadas por mercenarios locais, que formaban os elos dunha cadea que se extendía polo Gran Verde... e finalmente, seguíndoa, decidimos aventurarnos pola nosa conta no Oceáno: saímos a contornar ata moito ao sur a costa de África; chegamos polo norte a Tarschisch, en busca do ouro e a prata, do chumbo e do estaño, en competencia cos xonios, eolios e pelasgos. E eu fun un dos primeiros cananeos en subir polo litoral dos oestrimnios..".

"Dos primeiros?", quixo confirmar o tracio. "Si señor, dos primeiros, xúrocho por Astarté, que guíe sempre a miña nave -dixo Beleazar solemnemente, levándose a man ao corazón.-...Como o noso interés principal en Mesech, que é como lle chamabamos nós a Iberia, era o comercio cos tartesios, cando veuse abaixo o imperio exeo de Minos, ocupamos o oco deixado pola frota cretense antes de que o fixesen os gregos, e cargabamos sal para toda parte nos saladoiros de Torre Vetusta e a Mata de Mastia, no surleste ibérico. Era tan apreciada no interior que pagabamos con ela aos nosos porteadores ou distribuidores, e daí o nome de "salario". Xa introducidos nas súas redes comerciais, negociamos cos "Reis da Prata" un permiso para fundar unha factoría enfronte de Tarschisch que, en principio, nos concederon, para almacenar e trocar os nosos productos polos seus. E deixáron os establecernos nunha illa, xa desde antigo habitada, que tiña un nome indíxena raro, algo así como Gadeira. Os gregos, despois de introducidas nela as oliveiras, chamáron a Cotinussa e nós, unha vez pechada de murallas, acabamos transformándoa en Gádir".

"Porén -rematou, antes de erguerse e pagar, para voltar ao barco-, desde Gádir, e a pesar das prohibicións de Tarschisch, que quería conservar o monopolio, amañamonos, sen que se desen por enteirados (non porque non o soubesen, senón porque non lles conviña romper relacións con nós), para chegar ata as Casitérides... e eu fun percorrendo, como piloto ás ordes do capitán Hiramis, que xa morreu, primeiro as galaicas, ricas en ouro e prata, e despois as outras. Xa que chegamos a explorar, en dúas viaxes sucesivas, unhas dez costas ou illas, grandes e pequenas, situadas máis ao norte das terras dos oestrimnios galaicos. E en dúas delas, cuxo nome perdoarasme que me reserve, conseguimos encher o barco destaño da mellor calidade ao mellor prezo..."

Desde as praias de Pilos, contornando a punta de Élide e cruzando do un ao outro lado a boca do longo golfo de Corinto que separa, como cortándoos, o Peloponeso de Etolia, a nave "Astarté" veu atracar na escarpada illa de Ítaca, separada por un estreito da súa illa irmá de Cefalonia, que era a patria de Laertes, fillo de Arcisio e Calcomedusa, os monarcas locais. Tamén Laertes, igual que Néstor, tentara ser compañeiro de Orfeo na aventura argonauta, aínda que non conseguiu pasar a estricta selección, xa que Falero de Atenas superáralle na proba de tiro con arco, a pesar da súa mestría.

De novo o tracio convidou a Beleazar a que subisen ao pazo real, abondo máis modesto que o de Pilos, a saudar a un amigo. E atopáronse con que Laertes facía pouco que era rei de Ítaca e que estaba casado con Anticlea, unha bela muller de ollos profundos e apaixonados que parecían ollar cara dentro. Pero estrañoulle que xa tivesen un fillo duns tres ou catro anos, sendo que Laertes asistira ao casamento de Orfeo e Eurídice e que por entón atopábase solteiro aínda. O rapaz, que se chamaba Odiseo, era robusto e cos mesmos ollos que a súa nai, aínda que volcados cara fóra, moi intelixentes e sagaces, que non perdían detalle.

Despois da recepción, o capitán Beleazar retirouse moi satisfeito porque o rei ordenara aos seus asistentes que lle atendesen, a el e á súa tripulación, como amigo da súa familia mentres estivese en Ítaca, e tamén encargoulle mandados seus para a illa de Nerito en Dalmacia, que lle permitirían establecer novas relacións comerciais. Foi entón cando o rei e Orfeo retiráronse a un xardín e estiveron moito tempo conversando sen protocolo, lembrando as competicións na praia de Pásagas en Ptía, durante a selección da tripulación para o "Argo," as aventuras vividas por Orfeo na Cólquide e tamén a desgrazada morte de Eurídice, xusto despois de tan belo casamento.

En determinado momento, o principiño fixo como que aparecía por alá por casualidade, ata que o rei mandoulle que se achegase. Levaba un arco en verdade demasiado grande para un neno tan pequeno e unha frecha. Laertes sorriu cos ollos para Orfeo e sinalou unha árbore que se atopaba ao outro lado do xardín. Sorprendentemente, o neno tensou o arco cunha forza inesperada e a frecha foi a chantarse no centro do tronco. Ambos homes aplaudiron. Laertes arrincou a saeta, entregoulla cunha inclinación e o chaval marchouse moi orgulloso da súa fazaña. "O teu fillo é impresionante", dixo o bardo con sincera admiración.

"Bon, realmente non é o meu fillo, Orfeo, senón o da parella anterior da miña muller. Pero como xa non ten pai, porque morreu, eu serei o seu e o serei con moito gusto, xa que realmente Odiseo é un neno excepcional. Claro que esa excepcionalidade ven, en grande parte, do xenio do seu pai biolóxic o". "E quen era el?", preguntou Orfeo. "Pois se chamaba Sísifo e era o primeiro rei, de orixe cretense, de Éfira, que agora os gregos chamamos Corinto. Foi un home tan insolente, astuto e malévolo, que ata atreveuse a desafiar aos deuses; incluso se conta que conseguiu burlar a Hades e escapar dos Infernos por un tempo".

"Que me dis! -esperanzouse Orfeo- Cóntame esa historia, por favor". "Mais que unha historia é un mito que a súa familia e o seu pobo desenvolveron, para deixar constancia do extraordinariamente astuto, sagaz e retorto que Sísifo era, aínda que o que hai, realmente, por detrás do conto, é a lección do que lle ocorreu a un rei que, como el, defendeu ata o derradeiro momento á antiga relixión decadente da Triple Deusa no seu aspecto Hécate contra Hades e contra a nova orde que os gregos viñemos a instaurar".

"Éfira estaba sen auga -continuou Laertes-, a causa dunha prolongada seca na rexión e o rei fixo todo o posible, xa por camiños dereitos ou tortos, para que a súa cidade non pasase sede. Abordou teimosamente moitas prospeccións, que complementaba con sacrificios e rogativas á Grande Deusa ; mais todo foi en van e a inmensa maioría dos seus súbditos preparábase para emigrar. Pero entón chegou a súa oportunidade: enteirouse polos seus espías de que Zeus raptara á bela Exina, filla do deus-río Esopo e dirixiuse ao angustiado pai para dicirlle que lle daría o nome do raptor se facía brotar unha fonte na súa cidade. Esopo accedeu, e acabou recuperando a Exina, aínda que Zeus quedouse tan ofendido pola delación, que enviou a Tánatos, a Morte, para que esposara a Sísifo e o levase ao Hades para sempre... aínda que ese rei era tan listo e tan cheo de malicia e trucos, que enganou a Tánatos e conseguiu aprisioná-lo coas súas propias esposas e pechá-lo nunha mazmorra. Ao estar preso, non podía cumprir a súa función e ninguén morría no mundo. Hades viu interrumpida durante un tempo a chegada de novos súbditos ao seu reino e queixouse a Zeus, que enviou inmediatamente ao fero Ares a que liberase a Tánatos, quen executou con moita gana ao desvergonzado Sísifo".

Orfeo deduciu, traducindo a realidades históricas a simboloxía que había detrás da narración mítica de Laertes: que os dirixentes patriarcais do prepotente reino veciño de Micenas enviaran a un sacerdote de Hades a Éfira para impoñer a substitución da suma sacerdotisa de Hécate e a da relixión da deusa pola dos Olímpicos; que Sísifo trataría de impedirllo, encadeando ao sacerdote, e que o exército aqueo, Ares, atacaría ao cretense acabando con el, ou cousa peor.

"...Pero o rei sabía que tarde ou cedo iso acontecería -seguiu contando Laertes,- así que deixara instruccións á súa esposa para que non lle fixese ningún rito funerario, senón polo contrario, que expuxese o seu corpo nunha praza pública. Xa que, segundo as leis do Hades, o barqueiro Caronte non podía cruzar a lagoa Estigia cunha alma que aínda non fora debidamente cremada ou enterrada. E non houbo máis remedio que enviá-la de volta a Éfira, a que reprendese á súa muller. Sísifo aproveitou para se quedar todo o tempo que puido con ela e co seu filliño recén nado, aínda que só fose como fantasma, e para disfrutar do agradecemento da súa cidade, que grazas a el tiña agora auga. Como ninguén se coida dun morto, conseguiu que pasase un ano antes de que Hades se decatase de que burláralle de novo e mandase a Hermes que lle trouxese ao Tártaro definitivamente. A lenda acaba contando que, cando chegou alá, a súa condena, por reincidinte, consistiu en que se pasara a eternidade subindo a unha colina unha pesadísima pedra redonda que, ao chegar á cume, voltaba a rodar cara abaixo de novo, para que el e os demais mortais aprendesen que é tarefa va tratar de enganar aos deuses".

"Se non se lles pode enganar -dixo Orfeo, lembrándose de que tampouco se celebraran ritos funerarios por Eurídice-, se poderá negociar con eles, ou conseguir que se compadezan..". "Eu non o sei, amigo... cunha historia como esa na familia da miña esposa, póidesche imaxinar que eu ando con moita prudencia en todo o que se refere aos deuses", respondeu o soberán sorrindo.

. "...E falando doutro asunto, Laertes -dixo Orfeo, sospeitando que o que acababa de oír era a versión da historia de Sísifo que os seus inimigos crearan para que servise de escarmento aos outros vencidos-.... Aparte de que conseguimos o Vélaro de Ouro, gloria e fama... Coméntase xa en Grecia que tivese algunha outra consecuencia interesante a nosa expedición á Cólquide?" "Pois supoño que xa estarás enteirado que o pobre Xasón non conseguiu que lle recoñecesen como rei de Ptía, porque aquela maldita feiticeira de Medea coa que casou, conseguiu enganar ás fillas de Pelias e provocar a súa morte con tan más e suxas artes, que o seu pobo non quixo ter a tal meiga despiadada por raíña; así que preferiu ceder os seus dereitos ao fillo argonauta de Pelias, Acasto, e reivindicar, no seu lugar, as de Medea ao trono de Éfira, conseguindoo; que foi polo que eu tróuxenme a Anticlea e Odiseo a Ítaca... eu non teño dúbida de que aquela romántica aventura vosa foi un primeiro paso exploratorio dos helenos na súa natural cobiza por tratar de dominar o outro lado do Exeo e o comercio asíático".

"Non sei se sabes que os micénicos, dirixidos por Atreo, xa estiveron a saquear e destruir todo o que os exipcios deixaron do antigo imperio hitita ao sur de Asia Menor, ese foi o segundo paso -seguiulle confidenciando Laertes-, e que, unidos en forzada alianza cos tirsenos, os licios, os sicelos, os sardos e algunhas naves Frixias nunha coalición chamada "dos pobos do mar," tentaron invadir Exipto, desembarcando no sur de Palestina; iso foi o terceiro".

"Atrevéronse con Exipto?" sorprendeuse Orfeo. "Atrevéronse, aínda que Exipto aínda é Exipto e o seu faraón puido conté-los e confíná-los ao litoral de Canaán, onde crearon varios principados aos que os exipcios chaman filisteos. Trataron de se estender costa enriba, pero como os fenicios se defenderon ben nas súas illas e cidades fortificadas, conformáronse cos territorios que quedan ao sur deles.

"Non me estrañaría nada -seguiu o rei-, que dentro duns anos, Micenas e Esparta, que son os dous reinos aqueos máis fortes e agresivos, formen, con calquera pretexto, unha coalición grega para atacar e conquistar Troia, que, evidentemente, é o principal factor contendor da súa expansión pola rica Asia Menor, onde se estableceron tantos pelasgos que eles expulsaron dos antigos dominios de Minos... E ese será, seguro, o cuarto paso dos gregos cara Oriente, despois da vosa expedición... Pero eu, cando chegue ese momento, non unireime a eles con gusto nesa guerra, se poido evitá-lo ".

"E por que non?", preguntou o tracio, alegrándose, xa que Troia e o seu país tiñan unha alianza. Ademais, nunca se sabía se, despois de meterse con Troia, os ávidos aqueos se atreverían a invadir a parte tracia do Helesponto. "Porque sería un brutal derroche de vidas e de medios durante anos, que non podemos permitirnos... Troia, ti o sabes, é fortísima tras esas murallas, tan tremendas que ata se xactan de que foron construídas polos deuses... e conta con moitos aliados. Por outra banda, estou seguro de que a miña illa, Ítaca, non ten o seu futuro nese Oriente conflictivo e abarrotado, senón no vasto Occidente, onde está todo por facer... nós e os nosos veciños do norte, os Feacios, a pesar da nosa modestia, somos as mellores plataformas naturais de Grecia cara o Adriático e, sobre todo, cara Italia e todo o Mediterráneo Occidental, onde pronto teremos que tratar de formar unha coalición, e esa si que nos convén, para expulsar das súas rotas e das súas factorías aos fenicios, que están extendéndose demasiado".

"Mentres non chegue ese inevitable momento -rematou a súa audiencia o rei Laertes poñéndose en pé a fin de despedirlle, para atender outras visitas-, que sexa benvido o teu amigo, o tirio Beleazar, en atención a que me proporcionou a alegría de poder verche de novo... Xa que el segue cara Dalmacia e que ti che empeñas en chegar ao Extremo Occidente (aínda que a min paréceme, francamente, unha empresa inútil), xa pensei como botarche unha man".

"E o que pensaste?", respondeu Orfeo encantado, pois estaba seguro de que Laertes lle axudaría. "Podo mandar que che dean, se queres, unha mensaxe para o meu veciño, o rei Alcínoo de Feacia, pois enteireime de que no seu porto de Corcira está avituallándose o comandante dunha frotilla tirsena, procedente de Lidia, do que dinse que é un verdadeiro pioneiro explorador e un grande mariño, que pretende establecer contactos comerciais e fundar sementes de futuras colonias polas costas de Iberia". "Pois que os deuses páguencho, querido camarada", respondeu Orfeo, abrazándolle, sinceramente agradecido.

Navegaron despois coa "Astarté" cara o Norte, ata Corcira, na illa dos Feacios, Drepane, a da forma de fouce, situada enfronte do país de Tesprotia, no Epiro. Corcira é o mellor porto para cruzar navegando o Adriático pola súa parte máis estreita, a fin de chegar ao sur de Italia, terra de promisión, que se estaba a encherse de ricas colonias gregas.

Orfeo despediuse afectuosamente de Beleazar e dos tripulantes da "Astarté", e subiu despois ao pazo do soberán local, Alcínoo, para lle presentar unha mensaxe do rei Laertes de Ítaca, que pedía que lle recomendase ao comandante dos tres navíos tirsenos.

Alcínoo era un home xove e determinado, culto e distinguido, de orixe cretense, tamén parente de Sísifo, quen, tivendo que emigrar da súa ocupada Éfira por causa da opresión dos aqueos, convertérase en rei da fértil Feacia mediante o seu matrimonio coa raíña pelasga Arete, fundando despois a cidade de Corcira ou Kerkira.

Tan magníficos mariños eran os feacios, que ata se dicía que a propia Atenea lles ensinara a construir naves rápidas e a navegar nelas. A parella de dirixentes logrou pórse de acordo nunha eficaz administración e diplomacia, abríndose aos novos tempos sen renunciar aos antigos, co que se fixeron amigos de todos e o continuo intercambio da nova Grecia con Italia enriqueceu ao pequeno reino insular.

Sen embargo, Arete era unha raíña da Vella Orde, Alta Sacerdotisa-Abella da Grande Nai na súa illa. A tradición matriarcal esixía que o seu home representase o papel de rei consorte e xefe de guerra por un período limitado, sendo sacrificado á deusa antes de tres anos, igual cós seus fillos varóns o eran antes de ter cumprido un, de maneira que a raíña puidese escoller home novo, máis xove para ter fillos e máis potente e temerario como xefe de guerra para o país. Cun precepto así, non había perigo de que un varón retivese por moito tempo o poder que correspondía ás matriarcas e que esta s legaban ás súas fillas.

Se o rei resistíase a obedecer a Lei, calquera príncipe ou campión que se atrevese a desafiarlle e a matarlle podería aspirar a ser escollido como rei consorte pola Raíña-Abella no seu lugar. Porén , ata coa deusa podíase negociar no mundo pelasgo, e Arete estaba encantada co seu home, o caballeroso, firme e xentil Alcínoo, un home dos de verdade, dos de antes, un dos últimos representantes vivos da antiga aristocracia cretense que quedaban en toda a Pelaxia, tan sabio e elegante que ata no trono dun reino pequeno parecía un emperador, en nada semellante a aquilos burdos helenos prepotentes e machistas, recén baixados das montañas do norte cun ferro na man, aínda cheirando a carneiro.

Así que, cada tres anos, Arete facía que o seu home abdicase nun neno que era sacrificado en lugar do rei. Despois, a raíña voltaba a escoller a Alcínoo por outro período, co que a Sagrada Tradición, por mulleres creada, adaptábase ao que as mulleres demandaban dela, sen necesidade de se reformar.

Poucos anos antes, durante o regreso dos argonautas a Iolcos tras roubar o Vellocino, unha escuadra colquídea de oito galeras de guerra conseguira finalmente localizá-los e bloqueá-los nestas augas, con orde de os coller presos e de devolvé-los á Cólquide para ser xulgados. Pero Alcínoo tomouse moi en serio o seu papel de xuíz sobre o que ocorría no seu litoral, e Arete amañóusellas para casar esa mesma noite a Xasón con Medea, co cal, segundo a lei patriarcal imperante en Grecia, onde se encontraban, a princesa se independizaba do seu pai e non tiña por que voltar á Cólquide, ao suposto reclamo da súa familia. Ademais, segundo a lei matriarcal imperante na Cólquide, como ela era a Sacerdotisa de Hécate gardiana do Vellocino trala desaparición da súa irmá maior, Llilith, era libre de o depositar nun templo da súa elección onde estivese seguro, pensase o que pensase o seu pai quen, por moi rei que fose, só era un varón ante a deusa, sen autoridade en asuntos da súa Relixión. Realmente foi a sagaz intervención e interpretación legal dos reis de Feacia o que conseguiu que a aventura dos argonautas tivese un final feliz e triunfante.

Agora, xantando con eles no seu espléndido pazo axardinado, Orfeo, rodeado de elegantes pinturas murais sobre temas marítimos e mapas, lembraba aquilos feitos, enteirábase da evolución dos seus antigos compañeiros e agradecíalles aos monarcas a súa inestimable axuda, desexándolles moita felicidade e louvándollos polo patente esplendor do seu reino.

"A nosa prosperidade débese á nosa neutralidade -respondeu Alcínoo-. Somos unha ponte entre unha morea de reinos que están inimizados entre si, portanto nos necesitan como mediadores dos seus inevitables trocos. Non somente o porto de Corcira é o mellor lugar de paso entre Grecia e Italia, senón tamén entre ambos e os dorios e molosos do Adriático, que están na ruta obrigada cara o centro do continente europeo, de onde traemos ámbar, la e trigo".

"Non sei case nada do que pasa no Adriático, eu son un home do Exeo -dixo Orfeo-. E quen son eses dorios de Dalmacia, maxestade? o capitán do navío fenicio que me trouxo desde Creta a Corcira me dixo que ía levar aos dorios da costa dálmata a maior parte das súas mercadorías".

"Ao norte de Grecia, a Occidente, hai un extenso país cuberto de montañas escarpadas e cortado por grandes torrentes de auga que se chama a Iliria. O seu litoral, cheo de illas e fermosas praias, a Dalmacia -dixo o rei dos feacios, sinalando un mapa pintado nunha das paredes da sala.- Contase que os aqueos, que antes conquistaran parte de Italia, pasaron desde alá a Dalmacia e dominaron o territorio antes de seguir conquistando o que hoxe é Grecia. Os dorios presumen de ser os descendentes dos helenos que se quedaron en Iliria, mesturados cos molosos e con outros bárbaros peores, máis ao norte, que só son uns salvaxes que nin saben usar a razón. Estes dorios -observou con preocupación Alcínoo-, son máis fortes e numerosos cada ano, e pode ser que un día decidan seguir cara o sur, ou que outros bárbaros os empurren, e darán os a todos un grande susto".

Orfeo quedouse ollando un rato o mapa e estrañoulle ver repetidos polo sur e o leste de Italia moitos nomes similares aos das rexións e cidades que el coñecía en Grecia. "Tampouco sabía que os aqueos conquistaran parte de Italia, o meu señor...A quen?...quen estaba en Italia antes que os aqueos?" "Os sabios cretenses contaban, amigo meu -a Historia era o tema favorito de Alcínoo,- que os poboadores máis antigos de Europa Occidental, incluída a península Itálica, que naquel momento non estaba separada da que hoxe chamamos a Grega, eran chamados ligures. Pero estes pobos, segundo a tradición, foron invadidos polos Atlantes, fillos dos Titáns Lunares, que viñan do Oceáno".

"Titans Lunares?" "Si, iso ven do mito pelasgo da creación, que di que ao principio, Eurínome, Deusa de Todas as Cousas, xurdiu do Caos e púxose a ordená-lo a base de danzas: a súa danza creaba ventos; o vento do norte, o Bóreas, transformouse na serpente Ofión, que fecundou á Deusa. Ela tomou logo a forma dunha pomba, aniñou entre as ondas e puxo o Ovo Universal; a serpente roscouse en torno e incubouno, e del saíron todas as cousas do mundo, tal como as coñecemos. Pero aí estalou a primeira liorta entre os sexos: Ofión dicía que o creador fora el. Eurínome enfadouse, arrincoulle os dentes dun puntapé, dos que saíron os primeiros homes, e desterrou á Serpente Primixenia aos Infernos. Despois A Deusa creou as sete potencias planetarias paro poboar o seu espazo, e puxo cada unha baixo o control dunha titánide e dun titán, emanacións conscientes súas. Febe e Atlas eran os Titáns da Lúa.

Este Atlas, ou Atlante (fillo de Poseidón e neto do titán Crono), reinou sobre un grande archipiélago de illas que había por entón no Oceáno: de alá viñeron os atlantes. As súas tropas imperiais conquistaron Exipto, Canaán, Siria, e tamén estableceron unha base en onde hoxe está a illa de Creta que, naquel tempo, estaba en grande parte unida ao continente. Desde alá tentaron dominar aos únicos que aínda lles resistían, os descendentes de Prometeo que vivían en Italia e Grecia, aínda que eses nomes nin existían daquela.

Prometeo era outro titán, hermanastro do emperador Atlas, pero estaba desterrado. Tempo atrás, explorara aquelas terras e, atopando fermosa á filla dun xefe ligur, Helen, sacerdotisa lunar, tivo fillos con ela, que foron os antepasados remotos dos helenos. Prometeo, que tiña vocación de mestre, iniciounos na avanzada cultura atlante. Por iso os seus descendentes, que construíran a primeira Atenas, a cidade olívica, estaban preparados para se opor aos imperiais, a pesar de todo o seu poder e coñecemento.

Houbo una guerra longa e durísima na que os helenos obtiveron as súas primeiras grandes victorias en nome de Zeus. Aliados aos ligures de Iberia, que foran desprazados polos imperiais, tomaron Creta e convertéron a na súa principal base de operacións, lanzando desde alá unha expedición por sorpresa á Fenicia na que capturaron unha boa parte da frota dos atlantes.

Finalmente, os atenienses lograron expulsar aos oceánicos de Canaán e logo do Exipto, onde axudaron a fundar o porto de Faros e a cidade de Sais, na que entronizaron o culto de Atenea, a quen os exipcios chamaron logo Neith ou Nit. Co mesmo impulso,seguiron empurrando aos atlantes ata as súas antigas fronteiras e incluso as asaltaron.

Pero logo produciuse un terrible terremoto e unha inudación que mudou a configuración do mundo, afundindo a todos aquilos antigos países xunto con quen os habitaban. Só os navegantes e as incultas zonas de montaña se salvaron, quedando convertidas en illas. Creta era unha das poucas onde deixara fundas pegadas a cultura dos Titáns: as máis importantes, a gadaría, a metalurxia, a arte de navegar (incluso polo Oceáno) e o alfabeto, que os mariños cretenses introduciron despois en Exipto, Fenicia e Pelaxia.

Dos superviventes dos heleno-ligures que quedaran nas montañas de Iberia e no Atlas, saiu o curtido tronco dos Íberos, que se estenderon polas costas do Mar Mediterráneo recén formado, ocupando todas as súas illas e a península itálica (hai ata quen di que dunha das súas tribos saíron tamén os gregos xonios, que fundaron unha segunda Atenas no golfo de Tarento e que máis tarde, navegando cara o Exeo, conquistarían a Ática e fundarían nela a terceira)".

"Despois de que as augas acalmáranse e de que a liña de costas quedase definitivamente conformada como a que hoxe coñecemos, a antiga Liguria, incluída Italia, con Córcega e Cerdeña, o mesmo que a Iliria, a Península Balcánica e as illas do mar Exeo, foron ocupadas por unha serie de pobos nómadas e pastoriles de variada orixe, procedentes do norte e da Asia, que acabaron por ser chamados pelasgos -seguiu Alcínoo-. Os pelasgos que se estableceron ao borde do mar Exeo eran incultos e non sabían nada de navegación, de maneira que os heleno-ibero-ligures que tomaran Creta aos atlantes, en primeiro lugar, máis algúns exipcios e os fenicios, comezaron a establecer factorías comerciais e colonias e a civilizá-los, pouco a pouco, acabando por integrá-los na cultura matriarcal da Antiga Deusa. Ata que todo o Mediterráneo Oriental se converteu nun mar cretense.

Parece que foi por entón cando apareceron os aqueos por Italia... En calquera caso, non temos outros documentos desa época e da orixe dos descendentes de Heleno que as lendas de transmisión oral cantadas polos bardos, aínda que poden estar a falar de algo que ocorreu nun lugar que, ao mellor, ten o mesmo nome en Italia que en Grecia e que non se sabe se se recolleu dun bardo da xeración anterior ou se provén de fai cinco xeracións... algunhas desas lendas e cancións de bardos disque os helenos aqueos chegaron de Iberia".

"De Iberia? -estrañouse Orfeo- Esa raza tan guerreira veu do País dos Mortos?"

"Non falan os aedos exactamente do mítico País dos Mortos, nin sequera de Iberia, que é un nome que só moi recentemente dímoslle a esa exótica península do Extremo Occidente, pero si dunhas illas mediterráneas que hai enfronte (cuxos habitantes talvez viñeron do continente), ás que os fenicios chaman Baleares e Pitiusas, onde se construíron grandes monumentos megalíticos e se adoraba á Grande Deusa .

En calquera caso hai un poema de antigas xestas, repetido por unha sociedade iniciática de bardos cretenses, un dos cales, por certo, era antepasado meu, que conta que varias fraternidades de guerreiros de raza... digamos ibérica, da tribo dos mirmidóns (moi agresiva e expansiva, como acostuman sé-lo a maioría dos pobos illeus), fartas de levar unha vida mediocre de simples pastores de ovellas no seo da civilización matriarcal que dominaba completamente o seu archipiélago, onde o seu honroso papel de cazadores xa non podía exercerse por falta de caza, se lanzaron á aventura de buscar novas terras que conquistar nunha frota de moitas pequenas naves, costeando o litoral norte cara Oriente...

... E acabáronse unindo nas bocas do río Ródano, á beira do Mediterráneo, con centos de varóns que migraran desde os ermos territorios doutra tribo da mesma familia ibérica, a dos helenos, buscando caza e pesca naquelas selvas, para os cales construíron máis naves coa abundante madeira do lugar, porque tamén eles desexaban conquistar con a espada novas terras e moitas mulleres das que eles poidesen ser os amos". Orfeo estaba estrañado, aquela versión da orixe ibérica dos helenos era totalmente nova para el. Os seus mestres ensináranlle que chegaran do norte, como os tracios e troianos. Pero Alcínoo seguiu co seu historia:

"Ambos continxentes xuntos, mirmidóns e helenos, formaron a primeira "Coalición Aquiya-Wasa," ou "Dos Pobos do Mar," nome que se reduciu a "Coalición Aquiya, ou Aquea," a cal arrebatóulles aos descendentes dos ligures o dominio de Córcega e Cerdeña -seguiu o rei, sinalando puntos no mapa-. En Cerdeña, que é unha illa moi grande, case tanto como Sicilia, crearon un reino moi forte que estivo durante moito tempo pirateando todo o Mediterráneo".

"Os guerreiros aqueos de Cerdeña, que tiñan un xeito como este -o sabio soberán mostrou ao bardo unha eestatuiña arcaica de bronce na que víase unha figura armada de coiraza, escudo, lanza e helmo, con grandes ollos e dous longas antenas, como de formiga-, lanzáronse desde alá sobre Italia, conquistando a rexión fronte á súa illa; e despois de eliminar aos varóns e mesturarse coas mulleres capturadas entre as tribos nativas, comezaron a sentar as bases dunha sociedade patriarcal. Sen se durmir nos laureis, cruzaron os Apeninos e seguiron exterminando aos pelasgos e repartíndose as súas mulleres no leste da península itálica..".

"Desde o surleste os seus curmáns xonios, mentres tanto, véndoos vir, tamén, de matanza en matanza, cara o seu rico porto -Alcínoo sinalou agora no mapa o centro do golfo de Tarento-, saltaron por mar, bordeando o Peloponeso, ata a Ática, a mellor plataforma sobre o centro do Exeo. Os aqueos saquearon canto poideron e logo cruzaron ao outro lado do Adriático, ao País dos Tesprotes do Epiro. E tamén dominaron, con certeza en colaboración cos seus curmáns eolios, o noroeste deste mar e a lagoa de mil illas do país dos vénetos. A partir daquela magnífica base nórdica, invadiron a Iliria e a Dalmacia".

"Ata aí, amigo Orfeo -dixo o rei voltándose-, o que cantaron os bardos antigos e o que contáronme a miñas avoas sobre a orixe da miña propia liñaxe... xa que desde a Ática, os xonios mantiveron intensas relacións de guerra e de amor con Creta e, por fin, un dos seus vástagos chegou a emparentarse cunha princesa-sacerdotisa da dinastía Minos. A súa filla, da cal descendo, recibiu o goberno de Éfira.

En canto aos outros gregos, xa postos na arrincada norte da Península Balcánica, irromperon no que hoxe se chama Epiro, Macedonia e Tracia, primeiro os eolios e, máis modernamente, os propios aqueos mirmidóns e helenos. E acabaron dominando a toda a Pelaxia Exea, á que chamaron Helas, como ti sabes, trasferíndolle os nomes, costumes e relixión dos seus antigos territorios itálicos".

Rematou aí a súa erudita explicación o rei Alcínoo, xa que a súa esposa desexaba conversar con el doutros asuntos. Orfeo estaba impresionado: moitas veces admirara aquel impulso determinado, temerario e expansivo dos orgullosos aqueos, ao tempo que se prevenía contra a súa agresividade, pero nunca supusera que viñesen, de conquista en conquista, desde un lugar tan lonxano como o extremo occidental do Mediterráneo. Aínda que, como bardo, non fiabase moito da historicidade dos poemas cantados, repetidos, adaptados, amañados, esaxerados, emparentados e transformados, con maior ou menor fortuna, polos seus colegas durante moitas xeracións, segundo o que desexase ouvir o público que podía darlles de comer, formado, xeralmente, polos que sobreviviron e prosperaron, polos vencedores. "...Pero así é como se rexistra a historia e como se crean as tradicións e o orgullo dos pobos", pensou, encolléndose de ombros.

Ao día seguinte o rei dos feacios mandoulle chamar de novo e presentouno e recomendouno persoalmente ao comandante tirseno.

Chamábase Arron e era un home robusto, moi alto e serio, duns cincuenta anos, cunha maxestade natural tan grande, que Orfeo pensou que calquera escultor estaría moi contento de terlle como modelo para unha estatua do Rei do Mar, Poseidón, con aquela ollada líquida e nebulosa sobre a aristocrática barba, nun corpo esbelto e musculoso de atleta.

"Eu proveño dunha estirpe de mariños errantes, os tirsenos, e a miña familia paterna e materna está formada polas dúas mellores pólas dos gregos: os xonios e os eolios, que tiveron que emigrar á Asia Menor por causa dos aqueos, a quen non lles gusta que lles confundan cos gregos -Díxolle o comandante Arron cando o rei Alcínoo lles deixou sós, aínda que ben atendidos por un copeiro, nun dos salóns do seu pazo-. Os meus compatriotas son os homes libres que honran esas liñaxes e a miña misión é axudarlles a tratar de seguir sendo libres".

"Coñecín a abondos aqueos de Ptía e a algúns eolios establecidos na costa tracia, pero a ningún tirseno e a moi poucos xonios, comandante, salvo os meus compañeiros argonautas Butes, o apicultor, sacerdote de Atenea, o arqueiro Falero, da casa real de Atenas e o propio Argo, constructor da nave -dixo Orfeo respectuosamente-. Poderíasme contar algo da vosa historia? (Non era verdade, coñecera a moitos xonios durante a súa iniciación na Escola de Misterios de Eleusis, aínda que estaba terminantemente prohibido falar diso con estraños. Incluso pasara catro días en Atenas. Pero desexaba estud iar a quen talvez podía levarlle na súa nave ata ben preto do seu destino, e non hai mellor maneira de coñecer a un home e de saber como pensa e como sente, que facerlle falar da súa patria e da súa liñaxe, como se un fose un ignorante sobre o tema).

"Se o desexas, sería para min un pracer contarche a historia dos meus antepasados nun día de descanso como hoxe, agora que xa acabei de preparar a miña partida -respondeu o mariño amablemente.- Pero é algo longo, porque, aínda que os tirsenos somos unha liñaxe xove, vimos da mestura dos xonios e eolios emigrados, como che dixen, que son pobos moi antigos" "Prégocho, se realmente non tes afán, comandante, son un bardo e recollo encantado historias e lendas onde as atopo", insistiu Orfeo, o que fixo que Arron se sentise a gusto e fixese un aceno ao servente, para que lles voltase a encher as copas.

"A saga dos auténticos gregos que eu coñezo comeza por un mito exipcio, pois contoumo un escriba do templo de Neith en Sais, para me explicar como os pobos, igual cás persoas, nacen, medran, envellecen e morren, sen gardar lembranza das anteriores evolucións, xa que este mundo está de continuo transformándose radicalmente, a base de grandes cataclismos.

Dicía aquel escriba que fai moitos, moitos milenios, a primeira potencia mundial, a máis esplendorosa civilización do pasado, era un pobo chamado os Titáns Atlantes, netos de Poseidón. Vindo desde o seu grande archipiélago de illas no Oceáno, os Titáns, que xa dominaban todo o que hoxe son as beiras do Mediterráneo Occidental, establecéronse en Exipto e tentaron conquistar tamén a patria dos meus antepasados, os descendentes de Prometeo, que ninguén lembra onde estaba, xa que o mundo non tiña entón a mesma forma que agora. A deusa Atenea fixera medrar a oliveira nela, polo que eles adoptárona como patroa e chamaron Atenas á súa comunidade. Estes teimudos guerreiros, libres e disciplinados ao tempo, que tiñan como deuses a Dio-Zeus e a Apolo, ademais de Atenea, conseguiron plantar unha dura resistencia a aquilos exércitos xigantes que obedecían ao emperador Atlas ou aos seus dez fillos, que eran dez reis.

Finalmente, tras unha dura campaña de anos, liberaron aos exipcios, que escribiron estelas de agradecemento nos seus templos, e foron rexeitando aos atlantes cara ao extremo Occidente. Chegaron, incluso, a invadir o seu territorio illeu, afundindo a un enorme número de inimigos no escuro Tártaro".

"O escriba exipcio díxome -seguiu contando Arron- que, xusto entón, produciuse un terremoto e un diluvio, e todas as terras e nacións daquel tempo se anegaron, desapareceu a cultura e tornouse ao primitivismo. A máis vella mitoloxía helénica transformou, tamén, a lembranza daquela guerra antiga nunha batalla de Titáns contra Olímpicos polo dominio do mundo e do ceo, que se librou tanto na dimensión dos mortais como na dos inmortais.

...Outros bardos gregos din tamén que Poseidón, ofendido e doído pola derrota e morte dos seus fillos, varreu a terra cunha xigantesca onda que destruiu a primeira Atenas. Fose como fose, parece que houbo no pasado unha grande inundación, que cubriu unha enorme cantidade de terras, da que só salváronse algúns mariños e montañeses. O mito conta que entre os superviventes estaba Decaulión, da liñaxe de Prometeo.

Decaulión desembarcou da súa arca no monte Parnaso coa súa esposa Pirra. Ambos foron pais de Heleno, quen uniuse a Orséis. O seu fillo chamouse Éolo, pai de Xuto e de Doro, a quen criou nas montañas. Doro foi logo pai dos dorios, cazadores e pastores nómadas que se manteñen, ata hoxe, rudos e patriarcais, na montañosa Iliria.

Xuto foi pai de Ion (aínda que os vaidosos atenienses presumen de que realmente enxendrouno Apolo), do segundo Éolo e de Aqueo, ascendentes dos xonios, dos eolios e dos aqueos. Di outra lenda de mariños que o primeiro lugar onde os fillos de Xuto se estableceron cando medrou a súa estirpe, foi no sur de Italia, no archipiélago das Lípari e no espléndido golfo de Tarento"

Orfeo escoitaba atentamente a Arron. Atando os cabos que deixaba soltos o seu relato, lembrou como, a súa vez lle contaran, na Escola de Misterios de Samotracia, que o primeiro Éolo viviu primeiro en Tesalia, ao norte da futura Hélade, pero despois viaxou cara Occidente cun grupo de amigos, acabando por se establecer, efectivamente, na escarpada Lípari, no archipiélago das Eolias, ao norte de Sicilia, onde Hera fíxoo garda dos ventos do Mar Tirreno... e tivo alá fillos e netos, a quen ensinou a servirse dos ventos para navegar a base de velas, os cales se estenderon e foron tamén pais de nacións nas illas do Mediterráneo Occidental e en Italia... Iso podería explicar de forma mítica a orixe da suposta emigración marítima (que o rei Alcínoo relatáralle en Feacia), dos aqueos ou "Pobos do Mar," bisnetos de Éolo, desde as tales Illas Baleares ata Italia, Iliria e o norte de Grecia, para despois invadir a Pelaxia.

"Tralo cataclismo, Creta -seguiu, logo de beber, o comandante-, que herdara parte do coñecemento marítimo dos titáns oceánicos vencidos, medrou e medrou en influencia civilizadora e poderío naval, ata imperar de forma indiscutible sobre todo o Mediterráneo. Os meus antepasados xonios pagábanlles impostos, ás veces moi pesados, para poder formar parte da súa frota. Sen dúbida dedicaríanse a singraduras mercantes con Occidente, dada a súa posición xeográfica. Aos pelasgos e fenicios gústalles pintar a todos os gregos primitivos como rudos pobos de pastores. Pero poderás imaxinarche que vivindo en tan magníficos portos naturais e adorando a unha deusa que representa a intelixencia adulta de Zeus, tiveron que facerse moi bos mariños e un pobo sagaz e amante do verdadeiro coñecemento: o que serve para ben vivir.

"Como o centro do comercio mundial era a Pelaxia, os ascendentes do meu pai, os xonios, contornaron coas súas naves o sur do Peloponeso, introducíndose no Mar dos Cretenses e na península peláxica, no principio como comerciantes e logo como piratas, en pequenos pero aguerridos continxentes, que ofreceron os seus servizos de mercenarios ás matriarcas, para manter aos seus países a salvo... deles mesmos. Os seus xefes foron eliminando aos reis-sacerdotes consortes das pelasgas e obrigaron ás raíñas-sacerdotisas, que formaban a casta dirixente das diferentes comunidades, a que se casasen con eles, os seus novos gardiáns, co cal adueñáronse da metade do poder herditario que elas exercían, e de algunhas ricas rexións.

Pero as sacerdotisas, con moita man esquerda, souberon facerlles sentirse a gusto entre os luxos do seu antigo modelo de civilización, convencéndolles de que lles conviña máis que respectasen as súas costumes, que seguisen entregando parte dos tribotos dos seus súbditos a Creta e que venerasen á súa Grande Nai. Así foi como os invasores, ao integrarse na élite dominante, pasaron a ser chamados "Grai-Koi" ou Gregos, que significa "Adoradores da Deusa Gris", é dicir, da Deusa Antiga.

Os gregos xonios fundaron na Ática unha cidade que repetía o nome daquela da cal proviñan, Atenas. E foron os primeiros, cando outro maremoto varreu á súa vez Creta (e despois de que os sicilianos, axudados polos inxenios do famoso Dédalo, afundisen o que quedaba da frota cretense), en organizar desde alá unha expedición que saqueou Knossos, a súa capital. O cal estableceu unha nova orde no Mar Pelasgo, agora chamado Exeo, que xa sabes que é un nome xonio, o do pai do heroe ateniense Teseo, vencedor do Minotauro, ou sexa, vencedor da coacción hexemónica que Creta exercía sobre os pelasgos".

"Gañar unha guerra é importante, pero máis importante é gañar a paz. Os sucesores de Teseo -seguiu relatando o mariño tirseno- tamén souberon integrarse de forma flexible e modélica, tanto entre os cretenses e pelasgos sometidos da península e illas, (simplemente deixando que a Grande Nai declarase, por medio das sacerdotisas, que os deuses varóns dos helenos eran os seus divinos fillos), como cós seguintes invasores gregos que chegaron cruzando Macedonia e Tracia, os meus antepasados maternos, os Eolios, a quen os Xonios, que eran os seus curmáns, recomendaron a mesma política de talante aberto e integración con intelixencia, conseguindo aliarse ambas liñaxes para recuperar e continuar mantendo baixo a súa dirección a orde marítima que os cretenses construíran tan traballosamente.

Asi, tras un inevitable retroceso, a civilización pelasga, agora mestizada cos gregos, readaptouse a un nacente patriarcalismo abondo tolerante e, pouco a pouco, ía logrando unha coexistencia máis ou menos tensa, que lembraba algo á dos tempos de Minos... ata que chegaron, como un torrente, os durísimos Aqueos, que formaran con Xonios e Eolios a terceira póla do tronco orixinal dos netos de Decaulión.

Baixando cos seus carros de guerra desde o país dos Tesprotes, viñeron sobre o centro e o sur da Península Exea, tomando cidade tras cidade, a pesar das súas murallas, e establecendo as súas capitais principais en Micenas, Tirinto e Esparta.

Os aqueos burláronse dos seus curmáns xonios e eolios por terse deixado "amansar polas matriarcas" e non quixeron saber nada de integración intelixente coas costumes pelasgas. Naturalmente, aos orgullosos fillos de Aqueo, netos de Xuto, bisnetos de Éolo e tataranetos de Heleno, non gustáballes nada que lles chamasen Gregos, aínda que xa todo o mundo faino, hoxe en día. Eles sempre se chamaron a si mesmos Helenos, co nome do seu tataravó, e lle deron o de Hélade á península que lles conquistaran aos pelasgos. Acusaron aos nosos pais de que a súa diplomática adaptación á cultura dos vencidos era pua decadencia e dispuxéronse a instaurar unha nova orde, que acabase con calquera oposición ao patriarcado total.

Ao mesmo tempo, foron arrebatándonos o poder sobre os nosos territorios e saquearon Creta de novo. Ante un panorama de tal dureza, o rei xonio Tmolo anticipouse prudentemente a emigrar a Lidia, cunha parte dos seus súbditos, en Asia Menor, ao outro lado do Exeo. Alí comezou a medrar a chamada Xonia Lidia.

Mentres tanto, na península grega, os reis-sacerdotes superviventes, consortes das raíñas-sacerdotisas, como Tántalo, fillo de Tmolo, e os netos de Éolo, Salmoneo, Eetes e Sísifo, tentaron unha última resistencia contra a orde patriarcal, pero os aqueos os venceron, humillaron e mataron... salvouse o famoso Eetes, porque emigrou no último momento á Cólquide. Eetes conseguiu, grazas á súa inmensa valía, facerse poderoso naquel remoto país, ata que vós os argonautas, impelidos por Pelias, que o odiaba, fostes a arrebatararlle o Vellocino e aos seus desgrazados fillos".

Orfeo suspirou, percibindo de repente, tantos anos despois, a verdadeira razón pola que Xasón fora enviado polo seu manipulador tío ao extremo do Mar Negro. Non era agradable escoitar a versión da súa gloriosa aventura xuvenil contada polo bando que resultara perxudicado por ela.

"Os que emigraran a tempo con Tmolo a Lidia -seguiu contando Arron sen resentimento algún-, crearon unha federación de cidades xonias e eolias independentes en todo o litoral de Asia Menor, que se converteron, sobre todo as xonias, en verdadeiros centros culturais, como Mileto, Éfeso e Focea, na costa, de onde partimos nós, e Chío e Samos nas illas".

"E os tirsenos, comandante? -preguntou Orfeo, canso de tantos devanceiros e querendo chegar a el- De onde saíron?"

"Pois o mito conta que Tiro, filla de Alcídide e do resistente eolio Salmoneo, fecundada por Poseidón, foi a nai de dous pobos de grandes navegantes: o dos que se estableceron no litoral semita de Canaán e fundaron a cidade de Tiro, os tan coñecidos como Fenicios, que agora son os nosos principais competidores, e o dos nosos Tirrenos ou Tirsenos, que emigraron á costa occidental de Asia Menor, que fundaron as cidades de Tirrha e Thirsa, e que se mesturaron e integraron moi ben cos xonios e con todos os pobos que había por alá".

"E como é Lidia e as xentes dese país que tan ben acolleron aos xonios e eolios?"

"Acolleron... ti sabes como son esas cousas, Orfeo: os comerciantes mañosos comezan por establecer un emporio comercial na costa dun país e logo, pouquiño a pouquiño, acaban por dominar a súa economía e por impoñer os seus costumes... iso foi o que ocorreu con nós en Lidia. Os nativos lidios do interior son medio semitas ao sur, como os seus veciños carios e fenicios e, ao norte, medio frixios, como os outros veciños, meonios e troianos.

Lidia está situada na mellor confluencia para o comercio mundial. Ten enfronte o golfo de Esmirna, de onde saise para a florida Samos, Mileto, Icaria e as Cícladas, un rosario de illas que forman unha ponte cara os portos da península: Atenas, Áulide, Micenas e Tirinto... ou cara o cabo Malea, Creta e todas as rotas que van cara Italia e o lonxano Occidente".

"Cara Occidente?", preguntou Orfeo, interesado. "Cara Occidente -confirmou o comandante-. Os xonios calcidios, que emigraron fai moito desde Eubea, e que se estableceron preto do teu país, Tracia -continuou, trazando no aire un mapa imaxinario-, contrataron aos excelentes mariños da illa de Samos, e foron os primeiros gregos que, en tempos máis modernos, voltaron a navegar cara Italia e Iberia, recuperando as antigas rotas cretenses. E máis tarde, outra vez aliados cos samios, tamén o ficeron os focenses".

"Eu tiven un compañeiro argonauta nado en Samos, o pequeno Anceo- lembrou o bardo-. E tamén había un focense... o grande nadador Eufemo de Tenaro, que salvounos un par de veces da persecución das naves colquídeas". "Os focenses son fillos da dificultade e iso fará deles algún día un grande pobo -asegurou o tirseno-. Proceden da montañosa e improductiva Fócide, onde está o Santuario de Delfos, cuxos primeiros habitantes eran os lélegos, que foron empurrados polas invasións ao centro de Grecia. Alá integráronse tan ben cos xonios que logo se viñeron cos nosos pais á Asia. Agora a súa colonia de Focea medra na península que está máis ao norte da Xonia Lida. Son magníficos mariños... e din as malas linguas que tamén famosos piratas... os cales conforman a metade da miña tripulación actual, por certo. Pero non teñas medo, porque eu sei dirixirlles como lles gusta e manté-los en disciplina, e así consigo que saia cara fóra o mellor que hai neles".

"Os xonios de Calcis e Samos chegaron, pois, a Italia -seguiu-, modernizaron os asentamentos que fundaran os cretenses no sur e foron os primeiros en controlar con emporios os mercados de Etruria, facéndose amigos dos belicosos sardos, que dominaban toda a rexión. Eles permitiron e facilitaron aos outros xonios e eolios o paso polo estreito de Scilla, en Sicilia, que é por onde nós iremos agora, para non ter que aventurarnos a través de zonas controladas polas galeras de guerra fenicias, procedentes de illas que fortificaron, Ortigia, Mozia e Malta... ou dun enclave que situaron na punta do litoral africano, Útica, desde os que piratean toda nave pelasga ou grega que atopan, posto que eses abutres mariños tratan de ir convertendo o Mediterráneo Occidental nun mar reservado ao tránsito exclusivo dos seus propios buques".

"Hai, pois, perigo de ser atacados polos fenicios?" preguntou Orfeo cun deixe de preocupación. "Haber, sempre haino, por iso imos nun convoi de tres naves ben armadas, para nos protexer mutuamente, este é un oficio para guerreiros -respondeu o tirseno desde a súa ecuanimmidade-. Os fenicios dominan a antiga ruta norteafricana cara Iberia e xa non nos deixan usá-la como antes. Así que nós, xunto aos demais xonios e eolios, patrullamos e defendemos a que vai de illa en illa ata as bocas do Ródano, pola costa norte do Mediterráneo. A competencia fíxose tan dura que estamos a estud ar a posibilidade de desenvolver moitas galeras de guerra de vintecinco remos a cada banda, como esta , e de máis, se é posible, a fin de conseguir o máximo de velocidade, aínda que non axude o vento".

"...Pero estábasme a contar, comandante, o que ocorreu cando os teus chegaron a Lidia, fuxindo dos aqueos..." retomou o fio da narración o bardo. "Pois si –seguiu Arron-. Naquela caótica época da emigración xonia e eolia á beira asiática do Exeo, igual que ocorreu moitas veces antes na historia, varios pobos desprazados tiveron que buscarse a vida, como desesperados sen patria, desprazando a outros. Iso fora o que acontecera xa coa maioría dos pelasgos peninsulares e coa clase dominante cretense, trala destrucción de Knossos. En verdade, eles contribuiron moito a facer de Lidia, de Caria e de Licia, países cultos e refinados. Cando o litoral de Asia Menor xa estaba desbordado pola segunda onda de inmigrantes, a dos meus antepasados, apareceu nas súas naves a terceira, formada polos xonios, eolios e pelasgos que se quedaran, pero que xa non aturaban máis a tiránica dominación dos aqueos, quen estaban a acabar coa antiga relixión da Deusa... O inicio desta terceira onda foi pacífico e ata tiveron unha boa acollida, dentro do posible, nun país sobrecargado de refuxiados. Pero despois só chegaba xente queimada, moi resentida e violenta, imposible de integrar, que buscaba o seu lugar coa espada na man. Eses causaron verdadeiras devastacións e rapiñas sen fin.

Durante un terrible período de carestía que durou dezaoito anos, o noso pobose tivo que decidir a dividirse en dúas partes, os que se quedaban en Lida, os máis fortes, e os que tiñan que emigrar. Os meus pais, xunto con outros moitos mariños empobrecidos, saíran do conxestionado, competitivo e vulnerable país, dispostos a facerse un lar para vivir onde poidesen. Dirixidos por un príncipe chamado Tirsenos, fillo do rei lidio, fóronse a Esmirna, construíron barcos e buscaron onde establecerse... e ocorréuselles aceptar unha alianza cos licios, sardos e outros "Pobos do Mar" que tentaban tomar pola forza unha parte do litoral palestino, onde formaron os principados filisteus do sur. Desde eles, atacaron sen éxito aos fenicios, e logo ata atrevéronse cos exipcios, aproveitando que estaban divididos por loitas relixiosas. Os tirsenos, xunto cos sardos, logramos manter unha cabeza de ponte durante uns cantos meses no delta do Nilo, onde os nativos nos chamaban "Turuscha," pero por fin fomos duramente rexeitados por un faraón ben guerreiro e, coas poucas forzas que nos quedaron, xa nin podiamos pensar en voltar xamais a Lidia ou Filistea, nin insistir en Asia".

"Por entón eu era a penas un rapaz -lembraba Arron cun sorriso melancólico-. Os superviventes tirsenos e sardos de Exipto navegamos alén de Sicilia, ata a illa dos nosos aliados. Alá en Cerdeña estivemos unha temporada, pero é moi difícil integrarse nunha illa e había moita malaria, así que lles pedimos que nos deixasen establecer unha colonia na porción da península que tiñan enfronte, Etruria, no centro-noroeste de Italia. Dese modo, sen necesidade de usar a forza bruta, conseguimos, por medio dunha negociación, un pedazo de litoral que os sardos ocuparan desde moito antes. Naquel territorio, regado polo Umbro, fundamos o emporio chamado Tirsenes (que comeza a ser coñecido tamén como a cidade de Tirrena). Desde aquel centro do Mediterráneo, comezamos a comunicar o Oriente co Occidente. Así foi o noso asentamento en Italia. Agora, se queres, Orfeo, póidoche contar o que fixemos en Iberia".

"Conta, conta, por favor, quero saber todo o posible sobre ese tebroso País dos Mortos, aonde me dirixo". "De tebroso nada, home, é una terra ben luminosa, sobre todo o levante e o sur, onde está Tartesós, o seu máis importante reino... no pasado, a dinastía Minos axudara aos carios, os nosos posteriores veciños en Lidia, a quen respectaban moito, a establecerse nunha illa situada na dupla desembocadura do río Betis, onde estaba o porto deles, o máis rico en trocos do sur de Iberia. Así que, na época do meu pai, os tirsenos tamén namañámonos para conseguir, por intermedio deles, que os reis ibéricos nos cederan terrenos para construir un depósito seguro para as nosas mercadorías. A nosa primeira factoría, un simple almacén fortificado, chamábase Mainake e estaba moi lonxe dos mellores mercados, pero para a segunda conseguimos terrenos xusto enfronte da súa capital, situada na illa interior da desembocadura do río Tinto ou Híbero, Eritia (á que os gregos chamabamos Eritheia). O noso novo emporio tiña por nome Tursha e atopábase nunha longa lingua de area exterior, preto da illa do León, Gádir, onde os fenicios construíran tamén a súa propia factoría.

Do modesto emporio Tursha, cando se agrandou, saiu o novo nome de Tarssit. E entón, xa que poucos navegantes eran capaces de pronunciar a denominación indíxena, extendeuse a de Tartessós para toda a cidade, que se foi popularizando na medida en que fómonos asentando alá máis e máis xonios-eolios-tirsenos procedentes da desgrazada Lidia".

"Desgrazada, por que?" preguntou Orfeo. "...Porque se os emigrantes-invasores que chegaron a Asia e a Exipto cando o meu pai era xove, só eran uns desprazados que a penas buscaban un pedazo de terra no mundo onde quedar, os actuais saqueadores de Asia Menor son puros piratas, comandados na sombra polos voraces aqueos, a quen aínda non lles interesa aparecer directamente como invasores da súa vicindade ante os troianos. Xa deuche o rei Laertes noticia das devastacións causadas en Frixia polo micénico Atreo. Non é así? Pois fun eu quen informoulle, a través do rei Alcínoo. Eu vin as cidades máis cultas e refinadas do litoral de Anatolia expoliadas e incendiadas por eses brutos e aos prisioneiros superviventes, xente que valía moito máis que eles, convertidos en escravos... ou en cidadáns de segunda categoría, se os seus coñecementos eran imprescindibles para eles.

...E acabarán tratando de apoderarse tamén da rica Troia, xa o verás. E detrás dos aqueos, cando xa se haxan acomodado á civilización, chegarán algún día ao Exeo os seus parentes de Iliria, os dorios, abondo máis bárbaros que eles, ou xurdirá en Mesopotamia un novo imperio conquistador que tente dominar Asia Menor... Grande, moi grande, infortunadamente, vai ser a próxima desbandada de refuxiados e será pronto. Así que moitas destas persoas confian no bo éxito da nosa misión".

"E poido saber que misión é esa, comandante?", preguntou o bardo. "Eu represento a un grupo de cultas familias de Lidia -declarou Arron-, que me encargaron explorar as costas de Occidente, co obxectivo de buscar algúns lugares adecuados onde poder vivir en paz e prosperidade, sen ter que aturar a superpoboación máis as sucesivas invasións de bárbaros que estánse a preparar para caír sobre o centro do mundo civilizado. A nosa misión é atopá-las ao longo do litoral de Iberia, crear algunhas pequenas factorías de troco cos nativos e mandarlles logo aviso para que poidan establecerse nelas".

"E que non lles gusta Italia? ou a tal Tartessós?" " Gustar, claro que lles gustan. Durante os últimos anos eu dediqueime a poboar Tirsenes e Tartessós cos moitos que soñan con escapar de Asia Menor. Pero ambas cidades xa están a medrar demasiado, o cal é incompatible coa paz, e precisamos ir creando outros posibles asentamentos, así que pensamos na costa oriental de Iberia, onde aínda hai moito mercado posible por explotar. Hai tanta xente en Lidia que desexa saír daquel agobio, que os de Etruria, antes de sobrecargarse de refuxiados e conseguir, con iso, que os seus veciños nativos, os perigosos Latinos, síntanse invadidos por estranxeiros e reaxan en contra, preferirían mandá-los levar o lume sagrado do templo de Atenea a terras virxes, co que se converterán nos heroes dos seus futuros pobos... Iberia será o lugar ideal para iso durante os próximos cen anos. Só viven alá, a excepción dos tartesios, tribos moi atrasadas que están en perpetua guerra entre si. Necesitan a alguén que lles faga o favor de pacifica-los e civilizá-los".

"Coñezo esas palabras -atreveuse a dicir Orfeo, para medir o grao de susceptibilidade do comandante-. Son as que xustificaron todas as invasións, desde o principio da historia". "Boh! -respondeu el sen alterarse en absoluto-, nós non pretendemos invadir a ninguén, só negociar a fundación dalgunhas factorías protexidas nas que comerciar cos nativos e nas que se poidan ir establecendo os pobres lidios... O problema é que os fenicios tamén andan detrás do mesmo, xa que a súa terra é lugar de paso e campo de batalla inevitable para todos os invasores, e devecen fundar unha Nova Canaán no Mediterráneo Occidental... así que o futuro será deles ou noso ".

Despois de que Arron expuxese os seus plans, Orfeo, vendo que se atopaba ante un home de honra, serio e determinado, aínda que demasiado convencido da superioridade cultural da súa patria, confioulle os seus e rogoulle que lle levase como ritmador das cantinelas dos remeiros do seu barco.

Aínda que lle pareceu que só perseguía unha quimera, o comandante tirseno quedou ben impresionado por aquel fino e culto tracio, tan atento e con tan boas referencias e recomendacións, evidentemente un nobre, que só se diferenciaba do máis civilizado dos gregos naquela pequena tatuaxe de tres círculos concéntricos en metade da súa fronte, a cal delataba, sobre os seus claros ollos nórdicos, a súa pertenza a un país aínda semibárbaro. Así que aceptouno e deulle a ben-vida á súa nave de cincuenta remos, con mascarón de proa en forma de cabalo alado, que se chamaba "Tursha," como era de esperar. Ao amañecer do día seguinte, a frotilla partiu de Corcira e atravesou o Adriático polo estreito de Otranto, costeando logo o calcañar da bota itálica ata o espléndido porto natural de Tarento, onde cargaron teas de luxo tinxidas cunha boa imitación daquelas tinturas púrpura que deran nome aos fenicios, xa que fenicio significa, precisamente, "vermello" ou "púrpura".

Aos poucos días, preparábanse xa as tres naves para cruzar outro estreito moito máis perigoso, o que separa a punta de Italia da fértil Sicilia, en cuxa entrada se alza o volcán Etna, como para dividir o Mediterráneo en dúas partes: o Mundo Civilizado e a Terra Incógnita.

"Non debes fiarte de nada do que che quixo contar un fenicio -asegurou, categórico, o comandante canddo Orfeo, aproveitando que o bo vento facía innecesario remar, fíxolle comentarios discretos, neutrais e contidos sobre as viaxes de Beleazar polo Oceáno, para sondar ata que punto os gregos tiñan coñecemento deles-. Eses tirios, sidonios e biblitas están máis preto do pirata que do comerciante. Acostumados a ser sempre deshonestos, ata chegan a engulirse as propioas mentiras que un día inventaron para outros. Eles presumen de ter sido os primeiros en chegar a Tartessós, ou disque foron os cretenses, pero na xonia Samos sábese moi ben que o primeiro que chegou foi Nidácrito, quen, chimpado alá por unha tempestade, vendeu tan ben o seu cargamento aos íberos, en troco de prata, estaño e oro, que volveu rico á súa illa e non tivo necesidade de navegar, senón por pracer, no resto da súa vida".

"Pero...é certo o que se fala, de que existen países no remoto Oceáno, máis alá de Tartessós?", preguntou Orfeo. "Claro que si, eu naveguei ata eles persoalmente: deica Tartessós ata alá o periplo dura, con bo vento, uns vinte ou veintidós días viaxando sen parar. Tralo cabo dos Conios costéase a costa occidental de Iberia, que os indíxenas chamaban Oestrimnis e nós Ophiusa. Aí podes obter estaño e chumbo entre os galaicos, en troco de cerámicas decoradas, sal e obxectos de cobre. Despois dóbrase cara o leste e séguese a costa norte de Iberia ata o interior do Golfo Galático e ata o cabo de Afrodita. Logo, navegando ao longo da costa occidental da Galia, chégase á Armórica, o país dos Oestrimnios do Norte (que con certeza se chamará así porque foi colonizado algún día polos do sul), quen son navegantes audaces de raza ligur. O seu é o primeiro país onde hai mercados costeiros nos que se atopa ben abundante e barato o estaño. Eu estiven aló cando era máis xove. E máis ao norte, parece ser que hai outras illas estañíferas. E tamén a terra do ámbar".

"E ese lonxano norte é un bo país para colonizar?" "Nin pensá-lo –torceu o xesto Arron-. Máis ao norte da Galia está ben para comerciar, para obter productos a pouco prezo, pero de maneira ningunha para vivir alá...! Despois de ter percorrido unha boa parte do Oceáno, tanto cara o norte como cara o sur, asegúroche que o litoral do Mediterráneo é o único lugar bo para vivir neste mundo... cara o norte é demasiado chuviñoso e frío, e cara o sur demasiado seco e desértico. Serán sempre países tristes e salvaxes, non lles vexo moito futuro, realmente... Os habitarán os ignorantes e os covardes, os que se conforman co único que coñecen ou os que non se conforman, pero non teñen o que hai que ter para agarrar unha espada, como fixeron os meus antepasados gregos, ou os teus, tracios, ou como estamos a querer facer nós agora, para ir a conquistar un sitio agradable e próspero ao sol e saír da grisura e da pobreza, ou da angustia e o amoreamento...Queres saber se un país é bo para vivir nel? É moi doado, Orfeo: onde se dan suficientemente ben as uvas como para que se poida facer un bo viño, sempre é un bo país para vivir os homes. Os demais países só son bos para os ursos ou para os camelos".

"E como é Iberia, o País dos Mortos?" "É un país moi grande, cálido, boscoso, montañoso, abundante en bos metais, oro, prata, chumbo, ferro, cobre... e tamén esparto, liño, lá, peles, mel... En Tartessós vendese estaño, que traen por terra do Noroeste, pero como sai realmente barato é indo directamente a buscá-lo ao porto dos galaicos ártabros... e hai toda clase de pobos en Iberia, pero ningún deles, que eu coñeza, ten nada que ver cos mortos, se diga o que se diga... son, máis ben, moi vitais, orgullosos, hospitaleiros, xenerosos, comunicativos, alegres, máis canto máis ao sur, que é ben soleado, como te dixe, e moito máis civilizado que o resto da península. En Tartessós vívese moi ben, home, é unha verdadeira cidade, con todos os servizos. Ademais hai alá unhas mulleres fermosas e quentes, que danzan mellor que as exipcias e as cretenses, e bos templos de prostitutas sagradas, que saen baratísimas para nós".

"De que maneira se consegue permiso dos nativos para fundar alá unha factoría, comandante?" "A clave para facerse rico alá é ofrecerlle a algún cacique local, un que controle os excedentes da producción deles, o papel de axente intermediario entre as nosas mercadorías e a súa xente. E darlle moito a crédito, moito, máis do que precise e soñe, endeudá-lo, hipotecá-lo, atá-lo durante vinte anos a nós, enviciá-lo a el e á súa muller e aos seus fillos, no uso e disfrute dos nosos mellores productos, comezando polo viño. Pola conta que lles ten, coidarán dos nosos intereses, que serán os seus, se civilizarán e en pouco tempo desexarán vivir como vivimos nós e tremerán ante a soa idea de que o seu status perigue, co que sempre nos serán fieis. Eles serán o escaparate das nosas mercadorías, serán envexados, imitados e emulados por todos, e convencerán coa súa sóla apariencia e modelo ao seu pobo de que necesitan mercar todas as cousas que nós vendemos, para ascender desde a condición das bestas a unha existencia digna".

"Pero iso mudará totalmente os valores das súas propias culturas..." arguiu Orfeo. "Boh! fóra de Tartessós, non se pode chamar cultura ao que eses bárbaros tan elementais teñen. Hai que ensinarlles a vivir decentemente, e a que pensen e vistan como nós, a que abandonen o bandidismo tribal e que se organicen como nacións, a que aprendan a traballar dunha maneira puntoal, eficaz e constante, a que respecten os seus compromisos comerciais tanto como a súa honra de guerreiros... É toda una labor civilizadora ingrata e lenta, desde a pura base, igual que se ensina aos nenos, Orfeo: ao principio levabamos cousas luxosas, como manufacturas en marfín... pero non sabían apreciá-las. Sen embargo, quedaban cegados, sobre todo as mulleres, ante simples contas brillantes e coloridas de vidro... Tralo deslumbramento, que é a introducción, hai que comezar ofrecéndolles veiño, logo sal, óleo de oliva e frutas, se dispoñes delas. E, por suposto, as máis simples receitas civilizadas para comer con gusto e para que nos merquen os nosos productos, xa que eles só saben comer e beber como bestas os alimentos salvaxes e gratuitos que lles dá a natureza circundante, e só pagan ben por satisfacer a barriga, o sexo e a vaidade...E na mesma venda, pódeslles ofrecer cacharros de cociña e os obxectos máis comúns e vulgares que debe haber en toda casa. Pero, como tarde ou cedo os seus artesáns imitarános, é fundamental estar atentos a mudar o deseño en cada temporada e a renovar, poñendo de moda cada vez unha chuchería diferente, sobre todo perifollos femininos, dicindo que son "O que se leva agora mesmo en Grecia ou en Exipto". E todos desexarán mercá-lo a bo prezo, para non ser menos có seu veciño... O viño axuda moito a convencerlles... O viño cretense, que antes foi exipcio, prendeu moi ben nas nosas factorías naquelas terras".

Arron fixo o aceno de quen empina o cotovelo para beber, chiscou o ollo para Orfeo e dixo:

"Se algún deus triunfou no mundo todo, compañeiro, ese é Dionisio: durante moitos anos eu dediqueime a transportar ánforas de viño cretense polo mar e esa era unha mercadoría que en parte ningunha deixou de ser debidamente apreciada e que serviume para gañar a amistade de tribos enteiras de bárbaros".

"As uvas teñen unha longa historia: en Oriente dícese que viñeron dun poderoso e culto reino da antiguidade que se afundiu baixo un diluvio. Os mariños superviventes lograron desembarcar nunha montaña do Cáucaso, igual cós nosos Decaulión e Pirra no Parnaso, e o primeiro que fixeron en canto poideron tocar terra firme foi plantar unha viña, sementar, facer viño e bebé-lo, para recuperar a alegría, tras ter sido testemuñas da morte de todo o mundo que coñecían. Os vates gregos, pola súa banda, contaban que Decaulión era irmán de Ariadna de Creta, filla de Minos, que, cando Teseo de Atenas a abandonou en Naxos, casouse con Dionisio, quen levou a toda parte a cultura do viño. O caso é que aos poucos anos do diluvio, as uvas xa medraban salvaxes na costa sur do Mar Negro. A través de Asia Menor e Palestina, extendeuse o seu cultivo ata Exipto e todo o norte de África, desde alá pasou a Creta, onde a irmandade dos homes-cabra encargábase de elaborá-lo, por iso Baco sempre se representa rodeado de sátiros. Os cretenses levárono, por Oriente, ata Persia e a India... e por Occidente, as naves gregas (e eu tiven a honra de ser mensaxeiro de Dionisio nesa misión), ata o remoto litoral dos Oestrimnios do Norte, onde desprazou á loura cervexa".

"Non conseguiu desprazá-la en Tracia... -contestou Orfeo sorrindo-. Alá, como en Frixia, as orxías dionisíacas das ménades continúan facéndose con cervexa elaborada pola irmandade dos centauros. Por certo que o centauro Quirón de Ptía coñecía un preparado alcohólico moi antigo, a base de cervexa de abeto mesturada con hedra e adozada con aguamel, do que se di que é o néctar que toman os deuses nas súas festas do Olimpo".

"Non me fío moito desas receitas demasiado antigas -dixo Arron-, desde que me enteirei de que o néctar de Zeus non pasaba de ser unha elemental aguamel torrada e que a famosa Ambrosía, o alimento do que se di que daba a inmortalidade aos deuses, non era máis que unhas gachas de cebada, óleo e frutas troceadas... Claro que iso ocorría nunha época na que os homes só subsistían de asfódelos, malvas e landras..."

Orfeo sabía, por Quirón e por Eleusis, que todos aquilos ingredentes da Ambrosía que o comandante citaba compuñan, coas súas letras iniciais xuntas, a palabra "fungo" en grego, e que a inxestión ritual de fungos enteóxenos era a chave que as antigas chamanas matriarcais e os homes-centauros descubriran, nos bosques do monte Pelión ou entre o esterco dos cabalos de Tesalia, para coñecer aos deuses... aínda que era algo sobre o que xurara gardar total segredo iniciático.

Arron ía seguir falando, pero o timonel berrou desde o seu posto, para todos, que xa se comezaba a divisar a mole ruxidora e os fumegantes exabruptos do volcán Etna de Sicilia no horizonte occidental.

Era un coloso altísimo, o volcán máis elevado e activo de Europa, dicíase, coa súa base extendéndose sobre toda a metade nordés da illa e co cume cuberto de neves perpetuas das que saía fume continuamente, ás veces con suavidade, ás veces acompañado de pavorosos estoupidos. "Está en erupción agora mesmo?", preguntou Orfeo. "Está como sempre, este é o seu estado normal desde que os homes o lembran, tranquilo pero abondo vivo -respondeu Arron-, a última erupción real foi fai douscentos anos e esa si que daba medo, segundo contaban os antigos. Sen embargo os habitantes dun pobo que hai aos seus pés, seguen aí desde sempre, tamén, e non se van. A primeira vez que eu pasei por aquí case anoitecía e estaba a chimpar tales emisóns de coada de lava polos catro cráteres do seu cume, que nos voltamos, estarrecidos, porque parecía que ata o mar ardía.

Pero logo soubemos que iso só indica que os fantasmas dos cíclopes que Apolo matou para vingar ao seu fillo Asclepio seguen realizando a súa actividade habitual aí dentro. Nada do que alarmarse, aínda que os sabios disque se volven cada ano máis violentos... quen sabe se algún día o pavoroso xigante Tifón, ao que o mesmo Zeus enterrou aí abaixo, como di o mito, se escapará da súa cadea e voltará este mundo do revés...Tamén nas abas do Etna hai un precipicio sagrado, o acantilado de Cíane, xa que se di que Hades abriuno cando raptou á doncela Core, filla da deusa Démeter, para a baixar ao Mundo Inferior no seu carro de negros corceis, onde agora reina xunto a el co nome de Perséfone".

"Se poderá descender aos Infernos por ese acantilado, comandante?" preguntou Orfeo con grande interés. "Esa greta está cegada pola lava das últimas erupcións; hai algunhas máis noutros puntos do volcán que aínda están abertas, pero non se pode introducir ninguén sen asfixiarse ou queimarse inmediatamente... En calquera caso, estas cousas tan especiais que Sicilia ten fixeron que ninguén, senón os fenicios, se decidise a colonizá-la durante moito tempo".

"Entón está baleira de gregos?" "Non, un día un tal Teocis foi chimpado aí por unha treboada e non atopou cíclopes enormes dun só ollo, senón pastores moi pacíficos que vivían nun lugar moi fértil. Así que volveu a Grecia, trouxo xente civilizada e fundou Naxos. Se todo vai ben, esta noite durmiremos nese porto".

A máxica maneira de cantar e tocar de Orfeo e a forza do seu sentimento non só animou, cativou e entretivo aos mariñeiros tirsenos, lidios e focenses que con el ían, todos homes libres, senón que tamén contribuiu a salvá-los de perecer afogados no perigoso estreito que separa Italia e Sicilia, abundante en sereas, segundo se dicía. Pasábase de barco a barco entre os mariños en Naxos a noticia da morte de toda unha nave de homes-centauro de Ptía que, tendo fuxido da vinganza de Hércules tras unha liorta criminal provocada polo viño, acabaron sendo devorados polas rompentes, contra as que se chimparon, enlouquecidos polos cánticos que ouvían obsesivamente nas súas cabezas, segundo relataban os dous únicos superviventes.

Aquelas noticias viñan acompañadas dunha tristísima nova para o bardo: o seu mestre, o centauro Quirón, que se supuña inmortal, xa non vivía máis. Pero non era verdade, como algúns contaban, que fose atravesado por unha frecha do seu discípulo Hércules, quen o amaba entrañablemente. "Como é posible que un inmortal como Quirón, fillo de Cronos, morrese...?", se preguntaban todos. "Só porque el mesmo escolleu, divinamente, renunciar á vida", contestaban outros.

A verdade é que Hércules lle cravara, sen querer, unha frecha dirixida a outro, cando Quirón meteuse polo medio tratando de deter unha liorta de bébedos entre o coloso e algúns centauros. Era unha ferida moi leve, pero a frecha estaba envelenada polo sangue da Hidra de Lerna, e Quirón sufriu tanto durante varios anos, sen que o seu enorme coñecemento médico puidese aliviá-lo, que finalmente trocara a Zeus a súa inmortalidade pola de Prometeo, pai dos homes, para se librar da incesante dor que lle carcomía. Dicíase que Hércules estaba tan desconsolado polo seu tremendo erro que se ofrecera a morrer en lugar de Quirón. O vello mestre non o aceptou e deixou para sempre a súa frutífera vida, durante a que tantas xeracións de heroes formara.

Pero Orfeo tivo que deixar a un lado a súa dor para se concentrar en axudar á súa xente a pasar a parte máis angosta do estreito de Scilla sen se perder. A maneira, como xa aprendera durante a navegación cos argonautas, era manter absorta a atención da súa tripulación para que non se visen afectados polos cantos de fascinio das míticas provocadoras de naufraxios.

Os islotes apareceron de repente á vista, entre as axitadas ondas, cos seus cumes rochosos pragados de numerosísimas bandadas de brancas aves, que alzaron o voo sobre eles ao divisarlles e que encheron o aire, arredor da nave, dunha horrorosa algarabía. O bardo sabía que, a pouco que os remeiros obsesionáranse por ela, empezarían a imaxinarse que aquilos grandes paxarracos, que por todas partes se colaban, tiñan cabeza de muller e cantaban, e se adurmecerían coa dozura e a sensualidade duns cánticos que non eran máis que unha ilusión da mente. Calquera descuido en medio daquel archipiélago semisubmerso de ourizadas penas faríalles quebrar o casco contra elas e servir de machacado pasto aos voraces abutres mariños.

Como o máis importante era manter a tranquilidade e a sincronía das bogadas, Orfeo recorreu ás máis xocosas e marchosas cancións mariñeiras, as que tiñan retrousos lascivos que todos os remeiros sabían corear, nos momentos nos que era preciso un esforzo muscular maior para salvar unha liña de escolos. As alternaba con doces cánticos tranquilizantes que só cantaba el, con voz de tenor, nos espazos sen perigo, para que a tripulación se relaxase e estivese atenta ao coro no seguinte momento duro. Os retrousos colectivos remataban nunha ruidosa exclamación que sobresaltaba aos abutres e cernícalos e que facía que, por uns momentos, se separasen do barco, diminuindo o seu acoso.

Desa forma e seguindo eses ritmos, as tres naves, coa "Tursha" abrindo e marcando o camiño e o ritmo ás demais, conseguiron superar o promontorio Pelorus e a praga de paxarróns mariños, que foron retornando ás súas penas. Ao cabo dun rato, poideron alzar de novo as velas para aproveitar un cálido vento do sur que lles axudou a remontar a granítica costa de Calabria. Orfeo deixou de cantar, os remeiros poideron descansar logo e o primeiro que fixeron foi unha longa ovación en honra do seu bardo, que lles soubera manter ben coordinados e atentos durante aquel pesadelo.

A lenda das sereas viña de mitoloxías moi antigas, que as facían servidoras da deusa da Morte, quen as enviaba a recoller as almas dos náufragos para leva-las ao Ultramundo. Os mariños eran moi supersticiosos e con só ver preto do barco unha bandada de cernícalos, lles parecía un sinal de tan mal agoiro que facilmente entraban en pánico no momento en que máis sangue fría, precisión e sincronía se necesitaba.

Subindo a costa itálica cara o norte, a frotilla veu a ancorar unha tarde na Illa dos Monos, Pithecussa, onde estaba a factoría máis antiga de Occidente, fundada por xonios de Calcis e de Eubea, que mudaban aos nativos samnitas próximos o seu abundante trigo por vasos de cerámica decorados con historias de deuses e heroes (o que era unha piadosa forma de contribuir a civilizá-los). Alá descargaron e cargaron mercadorías durante dúas xornadas. Orfeo admirábase da beleza da paisaxe, coa mole piramidal do monte Vesubio dominando o centro da ampla, cóncava e luminosa baía, que acababa pechándose ao sur co cabo Sorrento e coa linda illa de Capri.

O bardo baixou a dar unha volta pola ciudadela grega e polo borde do continente e puido entender polo que Italia era chamada "terra de promisión," ao coñecer os plans de medranza e expansión pola baía que os colonos tiñan, especialmente na base do promontorio Miseno, fronte a Phitecussa, onde querían construir unha cidade continental á que ían chamar Kime ou Cumas, en lembranza doutra cidade deles destruída había tempo en Eubea.

O solar de Kime estaba xunto a unhas colinas cheas de castiñeiros e parras de videira recén prantadas e por detrás delas había unha pequena lagoa pétrea consagrada a Hécate, á que chamaban o Averno, que quere dicir "sen paxaros," xa que era un antigo cráter de volcán. A auga estaba a ferver e de cando en vez soltaba vapores sulfurosos que asfixiarían ás aves que se aventurasen a cruzá-lo. Orfeo conseguiu que lle guiasen alá, pero non viu forma algunha de baixar por aquela pota de fritir ata o Hades sen se queimar ou asfixiarse como os paxaros, así que decidiu continuar ata o Extremo Occidente, tal como Hércules recomendara. Por causa da estensísima e fértil chaira cerealista que se extendía cara o golfo situado máis ao norte, ben regada polo río Volturno e estrumada por antigas lavas volcánicas, Kime parecía o proxecto de colonia con máis posibilidades de futuro que Orfeo coñecera. Así, pasou a tarde compoñendo un canto na súa honra, imaxinando unha civilización, a da "Grande Grecia" que, partindo daquel lugar, se estendería por toda Italia e por todo o Mediterráneo Occidental, levando aos remotos países bárbaros a luz de Apolo, a alegría de Donisio e o firme amor da Deusa.

O boscoso territorio ao norte da praia de Mirmix e do cabo de Caxeta estaba en poder de pobos salvaxes moi agresivos: samnitas, volscos e latinos, que vivían pelexando entre si ou asaltando o comercio grego co norte. Así que por precaución, ao saír de Phitecusa, preferiron cruzar fronte ao litoral de Traquina e o promontorio de Circe de noite e resguardarse de día máis alá, entre as Marismas Pontinas, para evitar que as embarcacións de posibles piratas avistasen á frotilla e se lles botasen encima como unha manada de lobos. Por fin superaron aquela zona de perigo, ao divisar no horizonte o Monte Arxentario, o Parnaso itálico, que parecía unha illa, de onde os tirsenos expulsaran á antiga guarnición fenicia para establecer o seu primeiro fortín protector. Tras el, comezaba a Etruria, coa desembocadura do río Umbro no seu centro. De cara a Occidente, mentres avanzaban, destacábanse as illas Calidnas coroando o horizonte como unha diadema.

Así, chegaron por fin á tan mentada Tirsenes ou Tirrena, unha cidade en construcción, talvez unha futura nación de xentes prósperas e libres, onde as tres naves desembarcaron aos numerosos emigrantes lidios que traían, xunto coas súas pertenzas. Durante os días seguintes dedicáronse a avituallar o "Tursha," pois tan só el partiría, con Arron comandando unha tripulación de focenses, en procura da descuberta de novas posibles colonias, ao tempo que tentaba o troco de manufacturas orientais baratas polo ouro e as peles de animais salvaxes dos nativos. Mentres, os outros dous barcos tornarían a levar mercadorías etruscas aos lidios e a traer máis emigrantes. Tirsenes trataba de ir parecendo unha verdadeira cidade civilizada chea de actividade, como as de Grecia, ordenada, limpa e con todos os seus servizos funcionando perfectamente. Notábase, a pesar da súa xuventude, que había riqueza nela, porque non faltaban bos templos nin pazos, nin monumentos escultóricos nos puntos emblemáticos. Mantiña un intenso tráfico coa illa de Cerdeña, que era o primeiro lugar onde se estableceran os Tirsenos, antes de fundar a súa cidade na península itálica. O porto estaba moi ben defendido e todo o conxunto atopábase rodeado dunha empalizada de troncos, mentres construíanse as imprescindibles murallas de pedra.

Os seus habitantes eran xonios e eolios asiáticos de toda clase que se sentían agradecidos aos deuses por ter podido establecerse nun mundo novo onde había paz (aínda que sempre tiñan que coidarse dos nativos) e onde eles xa non eran "un máis," como na populosa Lidia, senón "a civilización" no medio dun continente de salvaxes. Estaban convencidos, aínda os recén chegados, de que algún día chegarían a ser ricos ou dirixentes dunha sociedade diferente onde case todo estaba por facer, e no que calquera persoa con algún especial talento tería igualdade de oportunidades onde demostrá-lo e destacar. Seguiran o modelo fenicio da cidade-estado que se rexía por medio de asambleas comunitarias nas que non sempre eran escoitados e seguidos os máis comprobadamente capaces e serviziais; nin sequera os fundadores que non permanecían alá todo o tempo, como Arron, que víase un pouco resentido pola falta de agradecemento de Tirsenes cara unha persoa que fixera tanto pola colonia como el.

"Eu fun creando esta cidade en cada un das miñas viaxes -dixo o mariño a Orfeo, algo amargado, ao tornar dunha asamblea-. E cada novato que traio de Lidia, parece que porta baixo o brazo un proxecto revolucionario de cidade ideal e de república perfecta, para o reformar todo desde os cimentos en canto lle conceden voz e voto. Sería mellor que o poboase con bárbaros e logo lles ensinase a organizarse, en lugar de tanto xonio archisabido". "Por que estás tan enfadado hoxe, Arron?", preguntou o tracio. "Dous tipos a quen tiven a desgraza de traer de Mileto, que se chaman a si mesmos "filósofos," propoñeron á asamblea crear unha escola, presidida por eles, claro está, onde se puidese formar ao máis selecto dos fillos dos inmigrantes gregos en Italia para os converter nunha clase sacerdotal dirixente da nova sociedade. "Reis-filósofos," din eles. Eu contestei que para clases sacerdotais dirixentes da sociedade xa tivéramos dabondo coas sacerdotisas da Deusa primeiro e cos reis-sacerdotes dos Olímpicos despois; e que se queriamos crear unha nova sociedade de verdade, a ficésemos coa voz e o voto dos mortais libres, non deixándonos manipular de novo por unha pirámide xerárquica en cuxo cume están os supostos intérpretes dos deuses, que sempre acaban por dividir á comunidade en castas, das cales, a máis alta (a súa, naturalmente), perpetúase a si mesma no poder".

Cando por fin partiron dalí, cruzando o mar cara o oeste, Orfeo cantou un himno en honra de Poseidón, pai da liñaxe tirrena, tan emotivo e tan belo que o deus do mar tivo a ben concederlles a mellor das travesías posibles e, grazas ao vento propicio para as súas velas, non tardaron en divisar aquela enorme "montaña no mar": Córcega.

"Calista! (a fermosa)", berrara o timonel en canto viuna asomar no horizonte. Era a illa máis alta do Mediterráneo, prolongación dos Alpes, dunha luminosa e agreste beleza natural incomparable. Cando fóronse achegando, se puido ver que estaba rematada por altos picachos orlados de neves resplandecentes e de exhuberantes bosques, riscos esculpidos polos ventos, desfiladeiros, ríos, cabos roxizos, acantilados calizos, calas salvaxes e íntimas, golfos profundos de augas verdiazuis e transparentes, con praias de area dourada, sombríos soutos... tan atractivo o lugar que o comandante mandou desembarcar a todo o mundo, excepto aos gardas designados por quendas para as naves, puxo sentinelas tamén na praia e, despois de organizar a reposición de auga e a procura de mariscos e caza, anunciou a todos que descansarían un par de días naquel paraíso, orde que foi recibida con alegría xeral.

"Algún día gustaríame retirar a vivir sinxelamente nun lugar como este -comentaba Arron máis tarde, mentres cociñaban lagostas nunha salsa de aromáticas herbas silvestres frescas, sal, cebolla picada, aceite e viño-, lonxe do amoreamento da civilización e dos seus luxos artificiais, por milleiros de bandidos cobizados". "Incluso aquí poderían aparecer os fenicios ou os aqueos, ou os mesmos nativos, a augua-la túa festa -respondeulle xocosamente o timonel-. Só descansan de verdade os mortos". Orfeo pensou de repente se iso sería certo e se Eurídice non estaría naquel momento nun paraíso sen inquedanzas, mentres el percorría medio mundo para atopar a forma de a devolver á preocupación, ao risco e á ansiedade, propios dos viventes.

Pero as súas reflexións foron interrompidas pola chegada do primeiro grupo de cazadores, que traían un par de xabaríns abatidos polas súas frechas. O xefe do grupo comunicou a Arron que tamén atoparan un santuario cavernícola.

O comandante quixo que lles guiara axiña ata alá. Tratábase dunha cova de pouca profundidade xunto a unha umbrosa cascada, rodeada dunha zona de pequenas mámoas, estelas, menhires e restos de todo xeito de ofrendas, probablemente un lugar de enterramento, ademais. No seu interior había unha representación en pedra da Grande Nai neolítica que debía ter milleiros de anos. Era un tosco torso feminino de forma fálica e coa cabeza como un glande, todo iso inscrito nun rombo ocre roxizo, cor da fertilidade e da resurrección. Manifestaba a crenza dos antigos no carácter hermafrodita da deusa, que se autofecundaba para crear a vida, sen necesidade de que existise un complemento masculino que colaborara na súa fertilidade. Tiña un colar formado por signos en zig-zag e borboletas, para realzar a súa xerarquía e o seu carácter de eterna rexeneración. Polo mesmo, a súa parte superior estaba rematada por unha serpente. Había outros signos astronómicos que aludían ás diferentes personalidades e funcións da Deusa protectora da vida, da morte e do renacemento. No seu ventre estaba gravada unha árbore de amplas pólas e frondosa copa que lembraba a un feto, cuxo tronco se convertera nun óvalo cun punto no centro do círculo, que simbolizaba a Vulva Universal, o Mundo Subterráneo que dá lugar a todas as manifestacións da vida.

Arron e os seus acompañantes recolleron flores e ofrendáronas á deusa co maior respecto. Logo ordenou ao xefe dos cazadores que se trouxesen ata alá as lagostas mailos dous porcos bravos e o resto da caza e pesca que se conseguira, para os cociñar na ara que había diante da cova. En honra da Nai de todos os Deuses fixeron libacións e sacrificios, queimando completamente para ela os ben apreciados xamóns dos xabaríns, ben engraxados e envoltos nas tripas, mentres Orfeo dedicáballe un himno de louvanza coa súa lira. O restante foi distribuído entre os tripulantes, que se congratularon de estar a comer en familia, rodeados dunha acolledora vexetación e do recendo da terra fértil, na venerada compaña do Feminino Universal.

Antes de se marchar, enterraron todos os seus resíduos, para deixar limpo o lugar, e dispuxeron sobre o chan, na boca da cova, algúns emblemas tirsenos e focenses, un prato con comida, unha ánfora de viño tinto e dous vasos decorados de certo luxo como ofrenda, non só para manter propicia á divindade, senón tamén para que os nativos soubesen que disfrutaran da súa illa, das súas pezas de caza e do seu santuario como agradecidos hóspedes da Nai, e non como piratas.

Ao saír decatáronse de que varias das pedrafitas circundantes eran, en realidade, outras representacións da deusa no seu aspecto fálico, aínda que as chuvias de varios séculos desgastaran abondo as súas cadeiras e seos, así como o seu rostro inscrito no glande. As extremidades acababan en puntas revoltadas cara enriba ou cara abaixo, para realzar máis aínda o seu carácter fecundador. Outro tiña sexo feminino por diante e masculino por atrás.

"A verdade é que unha imaxe dunha deusa contén perfectamente a un deus dentro de si -comentou o comandante Arron-, mentres que á imaxe dun deus sempre lle está a faltar algo. Iso debese, crío eu, a esa maldita necesidade ou devezo sexual que lle saca algo da súa soberanía a Zeus e aos varóns en xeral, sempre buscando fóra, sempre carentes de algo, fronte á perfecta maxestade serena da deusa, acolledora, nutricia, abundante e completa, un centro que atrae todo cara ela, por moi soa que semelle estar... aínda que pode que isto que digo non sexa senón unha apreciación subxectiva, influída por milenios de cultura matriarcal". Orfeo sempre se sorprendía por aquelas deduccións espontáneas, intelectuais e agudas, propias do carácter dos xonios, tan propias como a solta alegría con que comían, bebían, bailaban, bromeaban, traballaban, comerciaban, pelexaban e amaban. Tan preto da deusa e de Dionisio como de Zeus e Apolo. Decididamente, eran o tipo de grego que máis lle gustaba.

Aquela noite lembrou como atopara unha vez a Eurídice sentada xunto ao miradouro que había na parte pública do Templo das Ninfas, disfrutando concentradamente do serán. Pareceulle naquel momento tan completa e perfecta no seu propio ser, tan real a súa vivencia do presente, tan libre de necesidade ou de carencia algunha, tan plena, tamén, de posibilidades, ao rodear coa súa beleza externa e sagrada unha matriz interna capaz de xerar vida universal, que nin se atreveu a achegarse. E limitouse a quedarse contemplándoa e compartindo o seu delicioso silencio a unha certa distancia.

Arron estaba no certo: as mulleres daban a impresión de estar sempre ben conectadas consigo mesmas, coa divindade e con todo. Como cando el tocaba a lira, pero sen necesidade dunha lira. Os homes necesitaban unha musa para se inspirar e crear obras. Elas eran a musa e a propia inspiración, elas eran a creación natural enxebre en forma humana e a máis perfecta obra creada pola deusa, a imaxe e semellanza de Si Mesma. "...Aínda que pode que isto que sinto non sexa senón unha apreciación subxectiva, influída pola miña melancólica carencia de amor e por milenios de cultura matriarcal", pensou, emulando ao comandante tirseno.

Tralos dous días de delicioso relax, as tres naves partiron de Córcega, contornaron o Promontorio Sagrado ao norte da illa e cruzaron de novo o amplo mar con bo vento, ata avistar os cumes azulados dos Alpes Marítimos, que coroaban o litoral sur do continente europeo, ao oeste do Golfo Ligur.

Ao chegar ante a costa de Camargo, preto das bocas do río Ródano, que se extendían nun grande abanico de canais discorrentes entre selvas tupidas dun intenso verdor escuro cubrindo todo o horizonte, viron como lles facían sinais de fume desde a costa. Achegáronse, e unha pequena embarcación saiu ao seu encontro desde un dos caños entre as árbores, con acenos claros de que querían comerciar. Os da barca eran focenses que facía pouco que crearan un pequeno emporio alá, ao que chamaban "Massalia" e quedáronse encantados ao descubrir que a tripulación da galera estaba formada, na súa maioría, por compatriotas seus. Convidáronlles a que se achegasen ao seu lar, que era a penas unha cabana fortificada nun alto, que separaba do inmenso pantanal a unha aldehuela de pescadores situada sobre unha lingua de area, asomada á lama da boca máis oriental do delta múltiple.

"Como vos deu por establecervos precisamente aquí?", preguntou Arron ao baixar a terra, chapoteando entre a espesa lama mentres trataba de apartar do seu rostro unha pesada e persistente nube de mosquitos. "Apostamos porque no futuro, dada a súa situación, este lugar acabará por se converter nun importante porto de troco comercial -respondeu un dos anfitrións-. Algún día, cando atraigamos suficientes colonos, fundaremos aquí mesmo unha cidade que leve o nome da nosa empresa". "Iso é moita pretensión", pensou Orfeo, ao ver a primaria austeridade do seu asentamento e a situación de verdadeira miseria e insania na que se encontraban os nativos daquela costa palúdica. Se esta era a terra de caza e pesca onde se concentraron no pasado os aqueos helenos, non lle estrañaba que o deixaran todo para se lanzar á aventura da descuberta e da conquista do descoñecido, xunto cos mirmidóns baleáricos... se fose verdade o que lle contara o rei Alcínoo.

Desde o incipente emporio, sen embargo, víanse bandadas de centos de flamingos rosados, que pululaban na lagoas interiores do delta, acompañadas por milleiros doutras aves máis pequenas das que se alimentan sobre o limo: zarapiños, agullas, correlimos, ostreiras, chorliños e chorlitexos. De cando en vez unha bandada botábase a voar, cubrindo o ceo todo.

Compartindo o viño cretense co que lles obsequiou Arron en troca dos rústicos productos do país, os focenses contaron que preto de alí había unha chaira totalmente sementada de grandes pedras que era territorio tabú para os indíxenas. A prohibición sagrada de a percorrer debíase a que, cando Hércules pasara por ela, traendo consigo os rebaños roubados en Iberia ao rei Xerión, os ligures atacáronlle en grande número para arrebatársellos. Esgotadas as súas frechas, caíronlle encima en tropel como praga de lagosta, lle sacaron a crava da man e só puido defenderse a puñetazos. Invocou entón a axuda de Zeus, e choveron de súpeto ríos de pedras que os machacaron ou afullentaron... sen danar ao coloso nin ao gado! Desde entón, cando se lles pregunta aos naturais da rexión polos seus medos e espantos responden que só unha cousa temen: "que o ceo se desplome sobre as súas cabezas".

Logo falaron da cadea de montañas que corre ao norte do grande río dos Íberos e de como esa costa segue baixando ata o sur, onde se contaba que o mesmo Hércules, na súa seguinte viaxe a Iberia, alzara unhas columnas entre Europa e África, nas dúas marxes do estreito que se abre ao Oceáno (e ao outro lado do cal , cara o norte, atópase Tartessós), para avisar de que se entraba en augas perigosas.

"E aonde chegaríase se, en lugar de torcer ao norte, deica Tartessós, un seguise recto cara Occidente?" preguntou o bardo. "Non chegarías a parte ningunha -contestou o xefe da factoría-, só encontraríasche, durante días interminables e coas túas provisións esgotándose, ante un mar inmenso e deserto, con ondas cada vez máis grandes e bravas, axitadas por tempestades pavorosas. Un Oceáno habitado por monstros xigantescos, que probablemente acaba derramándose en cascada sobre a lagoa Estigia que rodea os infernos de Hades. Non hai máis alá das columnas de Hércules. O único que se pode é costear cara Tartessós polo norte ou cara ao deserto mauritano polo sur". Orfeo reconfirmou a súa decisión de seguir a pé a ruta terrestre que o mesmo Hércules lle recomendara por experiencia directa, abandonando o navío en canto chegasen á tan mentada Iberia.

Partiron pronto de alá, despois de lles ceder aos focenses unha carga de viño e aceite, coa cal esperaban fascinar aos nativos, e algunhas parras e mudas de oliveira, por se lograban facé-las medrar en terras algo máis secas que aquel insano humidal, en troques do compromiso de poder contar coa súa base para futuros intercambios. Remaron durante o que quedaba de día, pois non sopraba o menor vento para as velas. Esa noite, ancoraron nunha enseada tranquila e libre de mosquitos, que penetraba a terra entre dous leves promontorios, alén das zonaspantanosas daquela ampla desembocadura fluvial.

Cando todos os remeiros estaban xa a descansar, Orfeo deleiotuse no espectáculo da saída da lúa chea, acompañada pola algarabía de rás, sapos, carricantas e aves limícolas da marisma, entre os que destacaban os piídos dos ostreiros, que soaban a mágoa, e o po-po das garzas, mesturados co chap-chap das ondas sobre a enseada, mailo hu-hú dalgún coruxo real próximo. O bardo quedouse evocando outra Lúa como aquela, a da última noite pasada con Eurídice antes da súa partida ao encontro cos Argonautas.

Abondo antes do amañecer, Orfeo erguérase do leito e saíra ao patio da cabana cercana ao bosque das Ninfas, alugada a un pastor para o seu encontro con Eurídice.

A Lúa Chea presidía o ceo maxestosamente, parecendo marcarlle o rumbo cara aquel país de maxia, a Cólquide, aonde ía en busca da aventura e pola aventura mesma, sen que lle importasen, en realidade, ningunha das razóns que lle dera ao seu pai para se incorporar a ela. El era un xove apaixonado que precisaba saír do poderoso influxo feminino da súa nai, a musa, e que, por outra parte, se aburría a morrer no mundo formal e oficial da corte. O que necesitaba era unha empresa guerreira ou corsaria na que forxar o seu propio tempero, e para iso prefería a compaña dos agresivos e individualistas xoves gregos á dos mercantilistas troianos ou á da súa propia xente tracia, que sempre o trataría como trataban á familia real, e nunca como a un igual.

Deulle vontade de converter nun himno épico toda a excitación que sentía dentro, pero non tiña a súa lira a man e se contentou con a pulsar imaxinariamente. Desexaba con toda intensidade verse a si mesmo despregando as súas potencialidades nun ambiente diferente ao coñecido, sendo un máis, sen outras xerarquías que as que establecen o valor ou a intelixencia de cada home dentro dun grupo. Desexaba coñecerse a si mesmo en liberdade, sen as avantaxes que lle daban o seu rango e a súa liñaxe, sen o amor protector e ao mesmo tempo posesivo dos seus en torno. Sen o amor, siquera, de Eurídice, a única muller que realmente lle impresionara na súa vida despois da súa nai.

Ao cabo dun pouco tornou á cabana. Cando abriu a porta, a luz da Lúa entrou e modelou o corpo nu de Eurídice durmida, tal como se fose unha estatua de mármore. Estaba tan bela, as súas costas e cadeiras curveando sobre as sabas, os seus longos cabelos derramándose arredor, ondulados e brillantes; tan espléndidos víanse os volumes do seu corpo, que Orfeo deixou a porta aberta e estivoa contemplando, primeiro de fronte e despois por cada un de ambos lados do leito, a fin de gozar de varios puntos de perpectiva visual.

Disfrutou da silenciosa contemplación das súas estilizadas curvas, dos ben torneados membros, das súas femininas concavidades e convexidades, dos incitantes pregues da súa pel, entrepechadas portas cara o seu interior que facían palpitar de novo o seu sexo coa súa mera visión e coas súas suxestións de delicias e de fusión. Inclinouse cara ela enchéndose do seu perfume, olfateou en van, como un cego animal instintivo, as zonas íntimas da fémea en busca de acres arrecendos lunares, de humidades convidadoras; beixouna, aloumiñouna, pero só obtivo un lonxano sobresalto molesto da súa durminte amante.

Enfriouse entón un tanto e separouse dela porque dáballe a impresión de que Eurídice non estaba naquel corpo xacente, que, aínda que atractivo, deixaba de ser deleitoso ao tacto sen a súa atención esperta dentro. Volveu a tocá-la e confirmou o alexamento da súa amada,

"Si, é unha atención o que somos -pensou-, sen a atención, estas formas non son senón unha bela estatua inhabitada á espera da súa dona... Eurídice...onde estás que aquí non estás?"

Sentouse a contemplar a aletargada estatua de carne, pensando o que era realmente Eurídice, o que era Eurídice para el e o que seguía sendo cando non se atopaba no seu corpo como agora, cando aquela atrainte arquitectura sensual se convertía en algo inerte, baleira da súa presenza consciente.

Pechou os ollos e pensou nela primeiro como Eurídice individuo, como aquel sabio, doce, alegre, amoroso e bo individuo que era o seu compañeiro da alma, unha persoa totalmente leal e afín a el, en quen se podía confiar a vida ou a morte. Unha persoa independente, sincera, alguén que seguiría sendo un amigo valiosísimo aínda que non existise nin sexualidade compartida nin ningún outro tipo de interés material entre eles. E deu grazas á Vida por aquela perfecta amistade.

Pensou despois nela como muller, abrindo de novo os ollos á beleza do seu corpo; como Eurídice muller, a fermosa ninfa, tan muller e tan señora, que lle escollera a el, entre tantos machos completos, guerreiros virís, destros campións, proveedores seguros de pracer, de alimento, de bens conquistados e de seguridade. A el, que nin necesitaba afeitarse, a el cuxo vigor muscular pouco diferenciábase do dela, a el, de quen facían chistes os guerreiros ás súas costas nos campamentos despois de cada exercicio. A el, ante quen o seu marcial pai desesperábase pensando que "iso" era o herdeiro lexítimo a quen a coroa de Tracia estaba destinada, ata que renunciou en favor do seu irmán... a el, cuxo único atractivo era saber dominar as vibracións da voz e da lira cunha sensibilidade tan feminina, que tiña que modulá-la coidadosamente para facé-la soar viril.

O que vira Eurídice nel aparte diso? Sentiríase tan atraída polo seu rango de príncipe herdeiro que considerou pouco importante todo o demais ?

...Non podía nin quería crer naquilo, estaba acostumado, desde pequeno, a percibir claramente cando as rapazas se deixaban atrair pola ilusión ou polo calculado interés pola coroa e non pola súa persoa, e Eurídice vía a persoa, ademais da coroa. Sen dúbida víaa e apreciábaa. E tampouco se enfriara o máis mínimo o seu amor e a súa entrega despois de terlle comunicado a súa irrevocable renuncia ao trono.

Desexaba estar xa lonxe de todos aquilos condicionantes natais, facerse home ante a dificultade, realizar fazañas, lograr que a súa amada puidese sentirse orgullosa del a partir de cero polo seu valor, pola súa resistencia, pola súa sagacidade, pola súa arte, pola singularidade especial de ser quen era, e non por ser fillo do seu pai... ou da súa nai, xa que rexeitaba aquel cego orgullo que Kalíope sentía por el, o xustificase ou non algún mérito persoal, tan só porque o consideraba parte de si mesma, como facían todas as nais cos seus fillos.

Aquela mesma noite Eurídice dixéralle que estaba disposta a abandonar oficialmente a Fraternidade das Ninfas se se casaba con ela ao modo grego e deixaba no seu ventre a semente dun neno antes de partir; así non habería o menor perigo de que as sacerdotisas quixesen sacrificar á deusa, como a Lei esixía, o posible fillo varón dunha ninfa.

Pero el non quixo aceptar. E explicouno así: "O meu amor, un fillo noso non é só producto e obra da túa capacidade natural de creación e xestación e unha síntese túa, por moito que as sacerdotisas da deusa o aseguren. Eu estou convencido de que é tamén producto e obra da miña e unha síntese de todo o que eu son no momento de o concebir (e de todo o que houbo antes de min e me formou), como calquera das miñas composicións musicais, ou das que compoño conxuntamente con outros músicos".

"Do mesmo modo -seguiu-, que eu só canto en público unha composición cando estou completamente seguro de que ese fillo artístico meu está ben concebido e xestado porque non lle falta nada do que poido darlle, graza, potencia e equilibrio, así quero tamén que sexan os fillos vivos que coloco no mundo, para que atopen no seu propio fluir natural a súa felicidade e sexan capaces de a expandir. Non poido poñer fillos no mundo neste momento porque aínda non desenvolvín en min as potencias que quero transmitirlles. Tratarei de as desenvolver nesta expedición á Cólquide. Voltarei a ti con elas desenvolvidas, e logo xúroche que nos casaremos e teremos fillos, se ti aínda estás libre e o desexas... ou non voltarei nunca".

"En que potencias estás a pensar?" preguntou Eurídice, moi preocupada por aquel exceso de rigor. "A primeira -contestou el-, agora que renunciei á coroa do meu pai, é a de lograr facerme rei de min mesmo, libre, independente e autosuficiente, e non por causa do nome ou dos bens da miña liñaxe... Esa soberanía natural e esa liberdade para mais amañar en calquera lugar do mundo e baixo calquera circunstancia, quero que sexa algo que os meus fillos leven no seu sangue, ademais do que ven da túa propia soberanía persoal, Eurídice. E preténdoa conseguir sendo un estranxeiro sen títulos oficiais que forma parte, como un máis, dun grupo ben competitivo de campións gregos.

A segunda, é que desexo coñecer na práctica onde están os meus límites como home de acción, cuan forte é o poder da miña vontade, como de real é o meu autodominio, a miña prudencia e o meu valor, é dicir, a miña virilidade. Sei que é maior que o que di a miña apariencia, pero necesito afrontar retos para me medir cun realismo que poida comprobar.

E como o que máis desexaría para o resto da miña vida sería entregarme ao cultivo e ao desenvolvimento harmónico dos meus fillos xunto a ti, tanto os da carne como os da música, necesito vivir a miña aventura, agora que son xove e libre, a fin de que inspire a miña vida e a miña obra, e que fortaleza tamén a miña autoestima, para poder ter vivencias propias que cantar e unha boa opinión de min mesmo sobre min mesmo, a única que me interesa, antes de que chegue o tempo no que as responsabilidades me obriguen a deixar de pensar en aventuras.

Ademais, compañeira da alma, espero que esta ausencia miña sexa a última proba de que é verdadeiro, sólido e potente o noso amor. Se sobrevive a ela, se converterá nunha paixón tan forte que será eterna, que irá máis alá da vida e da morte. Ese é o único tipo de amor que me interesa, o que desexo ser capaz de xerar para ti, Eurídice... e o que quero para quen vaian ser os pais dos nosos fillos, uns fillos que serán os primeiros dunha nova era na que non haberá outras diferencias entre a muller e o home, ou entre Dionisio e Apolo, que esas diferencias que lle dan a súa alegría, o seu pracer e a súa graza á variedade asombrosa da existencia". Nada máis dixo Orfeo, calou e se quedou mirádoa, e nos seus ollos se vía cuan claramente estivera a meditar o que dixera, antes de o dicer.

"Eu adiviñei que todas esas potencias existían en ti, o meu poeta, desde o día en que che coñecín... creo nelas e non necesito comprobá-las -respondeulle Eurídice-. ademais creo naa túa grande nobreza interior, que é moito máis patente e brillante aínda que a da túa liñaxe. Todo iso, xunto á túa marabillosa creatividade musical e á beleza da túa expresividade, decidíronme, sen a menor dúbida, a ceder ao meu primeiro impulso instintivo e a escollerche para que foses o pai dos meus fillos. Agora que che coñezo, quero máis cá túa semente, quero pasar a vida ao teu lado, quero que o compartamos todo xuntos... ata quixese que cando se acabe esta vida, poidéramos compartir xuntos á seguinte". Se abrazaron. Tras un rato de comungar na emoción, puro presente sentido ata a médula, rematou Eurídice, mirándolle aos ollos: "Pero se crés que necesitas desenvolver máis esas potencias ata as comprobar, e plantexarte retos e vivir a túa aventura, vaite, acéptaos e vívea, meu amor, que eu comprendo o que che pedes a ti mesmo e serei a animadora dos teus soños e quen máis celebre cada un dos teus logros ou das túas tentativas, cando saiba delas. E esperareiche sempre, o meu amigo, o meu cómplice. Celebrareino contigo cando voltes, coroando os teus triunfos con pracer ou aliviando as túas feridas e fracasos cos meus beixos, que de todo haberá neste mundo para nós..."

El abrazouna de novo e meteu a cabeza entre os seus peitos, querendo tocar coa súa fronte o corazón que moraba naquel val de tenrura. Ela acolleuno como se acolle a un neno e acariñouno docemente. "Ve guerreiro meu, guerreiro artista, poeta querido, realízache, construi a túa propia lenda para que poidamos contarlla aos nosos fillos e iso anímelles a facerse grandes en todo, a fin de que queiran tamén realizarse e construir a súa".

Todo iso lembraba Orfeo que ocorrera no cuarto daquela cabana de pastor, xusto antes de que se entregasen á unión apaixonada da súa despedida, que acabara cun salto de Eurídice a un pracenteiro estado de fusión no baleiro, unha especie de doce pequena morte, da que aínda non retornara ao seu corpo, aquel corpo fermoso de fémea ben amada que iacía sobre o leito baixo a luz da lúa. "Onde estás se aí non estás Eurídice?" preguntou por última vez. E desde o seu propio corazón chegoulle clara a resposta: "Estou en ti, Orfeo meu, sempre estarei en ti mentres en min penses, porque eu son ti, o teu feminino interno, que incorporou ese corpo que aí ves nesta vida, a penas para mellor poder amarche ".

VI. OS PIRINEOS

Unha mañá nubra e ventosa avistaron, por fin, no horizonte occidental, ao final do Golfo de León, a cordilleira dos Pirineos, que naquel tempo estaban cubertos por unha frondosísima selva salvaxe, mais temperada, que se derramaba sobre o mar. O comandante chamou a Orfeo e díxolle que o derradeiro cabo antes dos montes se chamaba Cabo Cerbero, como o can de garda dos Infernos, "...porque ao outro lado comeza a Iberia, o País dos Mortos, onde está o reino cavernoso de Hades". Ante aquela agreste beleza, o corazón do bardo se acelerou, sentíndose cada vez máis preto de Eurídice e do seu rescate.

Pero o vento tramontano comezou a arreciar desde o norte inesperadamente, picando o mar e formándose unha violenta tempestade que os foi levando, en andanadas cada vez máis violentas, contra as altas e picudas penas da costa, que non mostraba refuxio ningún. Arron ordenou retirar a vela e que todos remasen con todas as súas forzas en dirección contraria ao litoral. O bramido imponente da lufada facía restalar as cordas da nave e intoxicaba de pavor os corazóns. Para se animar a si mesmo e aos tripulantes, Orfeo arrincouse a cantar.

E a vibración do seu canto era tan intensa, a pesar da sinistra ventoleira, que, sen el sabé-lo, tamén lle emprestaban atención os máis vellos habitantes da rexión litoral, os xigantes fillos da Terra, aquilos que, segundo se dicía, alzaron antigamente as vetustas mámoas da cordilleira, os mesmos que, tras ser derrotados polos deuses imperantes nesta nova era, se sutilizaron, mudaron de dimensión e agora son os invisibles xenios elementais das montañas.

Aínda que se di que viven nun mundo paralelo ao noso, inmersos completamente na estructura interior da natureza como parte da súa vitalidade, os antigos xigantes tectónicos non deixan de ser moi sensibles ás refinadas vibracións emitidas polo verbo daqueles humanos que están ben evolucionados, así que, cativados polo canto do bardo, fóronse inclinando e inclinando cada vez máis en dirección a el para lle escoitar, desexándolle a aquela marabillosa voz que sobrevivese ao duro transo no que parecía atoparse.

Pero non serviron de nada nin a habilidade do comandante Arron nin os desesperados esforzos dos remeiros: a nave, arrastrada pola lufada e polas ondas, acabou por chocar contra un islote do Golfo de Rosas que hoxe se coñece como O Gato, abríndose unha grande fenda ao seu costado. Todo o mundo entrou en pánico e ninguén se preocupaba senón da súa propia salvación. Orfeo colocárase na fronte a fita púrpura dos Kabiros de Samotracia e invocaba co seu canto a protección dos poderes ígneos da terra e do mar, salvadores de náufragos. Pero o barco comezara a afundirse irremisiblemente mentras seguía chocando e chocando, lanzando a homes e remos dun lado a outro. Agarrado ao mastro e sentindo que ía a xuntarse con Eurídice na dimensión da morte, o bardo non paraba de cantar e incluso o seu ton íase facendo máis e máis intenso.

Os xenios elementais do subsolo, profundamente conmovidos, non poideron evitar un estremecemento vibratorio, que produciu un derrube xeral de toda a estructura xeolóxica que a súa enerxía mental sostiña en dirección ao cantor. Impulsados polo poder dos Kabiros, os extremos da cordilleira derramáronse sobre o mar nun tremendo cataclismo, formando de golpe o pétreo cabo de Creus, de barrancos e puntas ourizado.

Cando Orfeo, Arron e a súa tripulación xa estaban braceando angustiosamente na auga, en medio dunhas ondas axitadísimas que os podían esnaquizar en calquera momento contra o islote, os titánicos elementais dos Pirineos se estenderon xuntos baixo eles, como se fosen a pouta extendida dun enorme dragón, formando unha sólida plataforma de rocha que os recolleu e os elevou moitas decenas de metros sobre o mar.

Unha vez sentíndose a salvo e en pé sobre a terra, o vate voltou a entoar o seu máis alegre canto, esta vez mellorado polo xúbilo da supervivencia, en agradecemento aos deuses do subsolo. Baixo o seu maxistral dominio das vibracións, os ciclos sonoros da súa música fixeron que a danza dos elementais ao seu compás conformase toda unha estructura de espirais nun labirinto con planta en oito, que cohexionou e deu volume tridimensional ao colosal cabo recén creado, elevándose as súas curvas de nivel ao mesmo ritmo que as intensidades da sinfonía. ademais, a galerna foise calmando e o sol brillou de novo. En adiante, ese alongado e alto saínte sería chamado Cabo de Orfeo, ou Cap Norfeu.

O comandante Arron estaba sorprendido de que, nun desastre tal, non houbese que lamentar a perda de un só dos seus homes, nin feridas graves, salvo contusións, e que se preservase a maior parte da mercadoría, xa que,aínda que o "Tursha" estivese abondo estragado, non se afundira, senón que quedara retido nun pregamento da montaña na metade do cabo. Case todo o que del saíra aboiando, atopábase espallado polo seu plano lombo, igual cá eles. En canto a súa tripulación reuniu o máis necesario, fixeron devotamente pingües sacrificios sobre unha ara improvisada, sen esquecer a ningún dos seus deuses protectores, para agradecer o milagre evidente que acababa de lles beneficiar.

Os tirsenos e focenses interpretaron que se lles sinalara desde o alto o lugar de asentamento que buscaban e decidiron quedarse a erguer un almacén fortificado e un mercado onde trocar cos naturais os bens que conseguiran recuperar do naufraxio e os que poidesen traer en adiante, en canto se lograse construir un novo barco.

Escolleron para iso a primeira praia ampla que atoparon ao sur do cabo recén formado, cercana a montes onde había abundante madeira, beira dun amplísimo golfo semicircular ao que se asoma unha fértil e ben regada chaira.

Os naturais ibéricos que vivían na chaira, os indiketas, acolleron aos náufragos con compasiva xenerosidade (ao principio pareceu que se negaban a todo canto se lles solicitaba, pero logo resultou que o seu aceno para dicir "si" era o mesmo cós gregos usaban para dicir "non", mover a cabeza enriba e abaixo). Aínda que rústicos como as pedras, a proximidade ao mar os fixera abertos e cordiais, xa que había moito tempo que estaban acostumados ao troco con navegantes estranxeiros. Asombráronse moitísimo do horroroso derrube que lles salvara, prolongando, ao mesmo tempo, o seu territorio sen lles causar o menor dano. Así que o consideraron un bo augurio e non lles pareceu mala a idea de que aquilos protexidos dos deuses establecesen na súa costa un mercado franco permanente.

Orfeo pasou algunhas semanas axudando a obter o consentimento oficial do Consello dos nativos ao asentamento grego, así como a cesión de terrenos e a colaboración persoal de futuros socios do emporio, para o que usou do encanto das súas músicas, que eran unha linguaxe de entendemento universal. Pero despois decidiu continuar o seu camiño cara o Fin do Mundo.

Antes de deixar aos seus compañeiros, quixo trasplantar unha roseira silvestre local para ornar a base de pedra sobre a que se asentaba o mascarón de proa do navío "Tursha" naufragado, que representaba a Pegaso, o mítico cabalo alado, personificación da gloria na que se transmuta o vencimento das maiores dificultades, que naceu do sangue da terrible Gorgona Medusa cando o heroe Perseo lle cortou a cabeza. Os mariños colocárano como tótem e lembranza da súa cultura patria no centro do terreno que os íberos lles concederon. O vate tocou docemente a súa frauta en honra a Eurídice, e os elementais da xove roseira, fascinados, fixeron que se desenvolvese plenamente en poucos minutos. Ata brotaron dela tres espléndidas rosas vermellas, que acabarían por dar nome e emblema á nova colonia grega en Iberia.

"Entón que, Arron -dixo despois- quedarásche aquí?" "Nin falar, compañeiro, eu son home de mar, fixarme en terra firme como un buque varado me envellecería dez anos en só dous... construiremos un novo barco e voltarei a Tirsenes cos que o desexen, e logo seguirei navegando de aquí para alá. Este asentamento, para min, non é senón outro porto máis da miña ruta e da miña obra, xa que farei todo o posible para que medre, igual que fixen en Italia ou en Tartessós..". "Pois que os deuses acompáñenche, que sexas feliz nas túas navegacións e que se lembren sempre de ti as cidades que axudache a crear", e o bardo deulle unha grande aperta.

"Que atopes o que tentas atopar... ou a satisfacción de o ter tentado, amigo Orfeo! Entrementes, non esquezas que a vida é o camiño e non a meta!", respondeu o comandante con afecto.

Logo de se despedir de todos, Orfeo comezou a camiñar cara o norte, explorando a beleza primixenia e telúrica do novo cabo que o derrube creara, ata chegar ao punto máis oriental de Iberia naquela zona, que era un longo e alto promontorio bordeado de acantilados rochosos. Sobre a súa proa e cara ao mar azul que lle mantiña a unha enorme distancia da súa terra natal, o bardo construiu unha cruz cun par de troncos en homenaxe a Hermes, señor das encrucilladas, patrón dos camiñantes e guía das almas que viaxan ao Ultramundo. Encaixouna no alto dun montículo cónico de pedras, como se acostumaba, e logo pediulle con intensidade ao deus que lle guiase na longa viaxe a pé cara Occidente que ía emprender.

Xusto despois da petición, unha bandada de centos de ánsares salvaxes de bico rosado, peito branco e asas apardadas, que se encontraban descansando nas marismas que bordean o golfo, na metade da súa emigración outonal desde o Norte de Europa ata a cálida África, mudaron de súpeto a súa ruta instintiva de sempre, pasaron rápida e ruidosamente, dando continuos aleteos, moitos metros por encima da cabeza de Orfeo, describiron unha grande curva e avanzaron polo espazo de Leste a Oeste, sinalándolle o camiño ao Fin do Mundo. Case axiña, outra bandada de grúas coloridas con penacho na cabeza alzouse e partiu detrás dos ánsares.

O bardo agradeceu o clarísimo sinal do seu apoio dado polo Deus dos Camiños e emprendeu a marcha na dirección tan ben indicada. Desde entón, a oca ou ánsar é un dos animais totémicos dos camiñantes do Fin do Mundo, que darían o seu nome a moitos dos puntos do vieiro Sagrado onde a axuda do Grande Guía fíxose máis patente.

En adiante, aquel lugar sería venerado por outros peregrinos, se erguerían nel outras cruces propiciatorias e se acabaría chamando Cabo de Cruces ou Cap de Creus, espazo máxico que acollería e inspiraría igualmente aos máis grandes artistas e músicos, os cales deron prestixio cultural en todo o mundo a Cadaqués, a fermosa vila costeira que hoxe queda máis próxima ao cabo.

Orfeo incorporou á súa Canción Occidental todas estas imaxes e sensacións, compoñéndoas nunha fermosa cascada (hoxe a penas un fiiño de auga), que refrescaba o corazón da antiga floresta de Selva do Mar, onde o bardo se bañara e purificara por respecto antes de subir á montaña sagrada dos indiketas. Cantouna unha vez máis desde o seu cume, que domina a panorámica do Cabo, en honra dos seus salvadores, os Kabiros. Sabía que aquel era o último punto, moi boscoso e poboado de construccións megalíticas antiquísimas, desde onde podería divisar o mar Mediterráneo antes de adentrarse no vasto interior de Iberia; así que despediuse do Grande Verde como quen se despide dunha nai.

Ao baixar do cume entrou na maior daquelas mámoas, que tiña forma de galería. Tras meditar un pouco no seu interior, pulsou a súa lira para probar as súas condicións acústicas, e achounas moi boas, tanto como as dunha caverna. Preguntouse por que e advirtiu que a inmensa pedra plana que facía de teito atopábase a penas suspendida das puntas das losas laterais que facían de soporte. Incluso en varios lugares se introducira unha diminuta pedra redonda entre soporte e mesa para reducir ao mínimo a superficie de apoio.

Fosen quen fosen os constructores, era claro que procuraron conseguir o máximo de tensión e o mínimo de apoio, para evitar a dispersión de enerxía e o seu baleiramento cara terra, polo que a losa superior era un enorme acumulador de tensas vibracións e constituía un excelente contendor de resonancias, algo así como un instrumento musical de pedra.

Pasou un bo tempo facendo mil conxeturas sobre os tipos de enerxía que os antigos Titáns deberon utilizar alí para a intensificar, elevá-la a oitavas superiores e, se cadra, ata acumulá-la e almacená-la; de tal modo que, cada vez que se servisen do dolmen, poidesen dispor dunha reserva de enerxía conectada co subconsciente colectivo sobre a que continuar traballando, é dicir, unha egrégora, en lugar de ter que criá-la ao principio de cada sesión. Supuso que, cada vez que se usaba, a enerxía-pensamento ou a enerxía-sentimento acumulada inspiraba aos participantes, quen, ao mesmo tempo, recargaban e aumentaban a información do acumulador.

Apostou que deberían tratarse de sinerxías colectivas, a base de cantos e músicas rituais como as de Quirón, que con certeza se empregarían para curar ou para facer decretos máxicos, invocar aliados astrais, meditar sobre decisións importantes, exorcizar negatividade e ata enterrar baixo o seu teito ás persoas máis sabias, aos heroes da comunidade ou aos obxectos totémicos que representasen os seus poderes e virtudes, de tal maneira que ese espírito permanecese entre eles. Deduciu que outros recintos sagrados, máis amplos e ao aire libre, tales como un grande círculo de enormes pedras fitas que vira no medio dun bosque ao subir, servirían para se reunir en cerimonias maiores e danzas colectivas.

Con certeza os bardos como el ocuparíanse, naqueles tempos remotos, de aplicar a táboa da harmonía a aquel enorme instrumento musical de rocha, a fin de o manter na afinación desexada. Tamén contarían alá dentro as historias e tradicións da tribo, para iniciar dunha maneira solemne aos xoves nos valores que darían continuidade á comunidade, durante o período de paso da infancia á xuventude, tal como facían os homes-centauros do monte Pelión. En tal lugar, imponente e sagrado, os rapaces poríanse nun estado de receptividade máis concentrado do habitual, talvez axudado pola inxestión de substancias visionarias... Lamentou Orfeo que aquel antigo coñecemento templario se perdera co cambio de era.

Antes de saír, afinouse canto puido coa enerxía do ambiente e pediu aos espíritos gardiáns do país dos íberos e ás súas egrégoras que lle inspirasen e guiasen na busca e realización do seu obxectivo. Logo cantou e tocou os seus máis sagrados e universais himnos, ofrendándoos á esencia divina que mora en todas as entidades conscientes de todas as dimensións, fose cal fose a forma particular na que se lle rendese culto naquela terra.

Cando baixou do monte, o día declinaba. No medio da chaira, como unha última estribación desgaxada da serra das mámoas, alzábase en solitario un alto penedío, sobre o que os nativos indiketas levantaran un poboado fortificado. Achegouse aos seus muros, pediu hospitalidade e, tras se identificar, concedéronsella nos propios aloxamentos da garda, unha especie de cova tapiada entre paredes de penas ciclópeas.

O lugar chamábase algo así como Karmanzó. Orfeo tocou algunhas cancións para os guerreiros indiketas no alto da muralla, mentres o sol despedíase por Occidente. Os seus anfitrións, compracidos, inda que a penas podían comunicarse con el mediante acenos, mostráronse moi amables e convidáronlle a compartir un asado de cabra que estaban a dourar sobre as brasas, máis un recendente viño de frutas. Foise a deitar cedo porque botoulles de alá un forte vento que viña de detrás da serra, o mesmo que estrelara o barco de Arron.

Durante toda a noite, aquel vento obsesionante non deixou de azoutar os teitos do seu aloxamento nin por un momento, como se os quixese arrincar. O vento coóuse nos soños do bardo e converteuse nun caótico concerto de graves trombetas que lle levaron a revivir os momentos terribles do naufraxio, mentres tocaba, aferrado ao mastro, coa fita púrpura dos Kabiros na súa fronte.

As trombetas se converteron en serpentes xigantes que baixaban das montañas ao mar, que rodeaban á súa nave e a todos os tripulantes e que levábanllos sobre os seus lombos, voando terra adentro. As serpentes, danzando a música do vento, seguíanse unhas a outras trazando un labirinto de espirais concatenadas no aire, sobre toda a rexión do cabo da súa salvación e da serra das mámoas.

Finalmente, confluían encima da fortaleza rochosa de Karmanzó, penetraban baixo a teitume erguida polo vento e eran atraídas pola boca dun titán de longos bigotes curvos, en pé cos brazos abertos no centro da estancia, que as engulía a todas. Orfeo saltou polo aire no último momento, quedando agarrado dun trabe do teito, mentres vía como a súa serpente era engolida tamén.

O rostro bigotudo do titán experimentou unha enorme transformación, como se os réptiles seguisen axitándose no seu interior. Os seus ollos xiraron e abríronse como pratos, alucinados, e a súa cabeza estoupou de repente en mil anacos, saíndo dela a deusa Atenea, fermosa e altiva, envolta nunha capa curta de pel de carneiro e armada de longa lanza.

"Cada quen se merece o que soña, esa é a Lei", dixo, volta cara a Occidente. E a un aceno da súa man toda a parede derrubouse. Logo ergueu a lanza sobre o seu ombro, concentrouse en posición e chimpouna con grande forza cara o horizonte. Despois se desprendeu do seu chal de pel e chimpouno tamén, pero cara enriba, en dirección a Orfeo.

No aire, a pel converteuse no Vélaro de Ouro e este, de inmediato, nun grande carneiro vivo de la dourada que recolleu a Orfeo sobre o seu lombo e saiu voando cara o exterior polo oco da parede derrubada, ante os ollos verdes penetrantes da deusa.

A incrible velocidade, o carneiro atravesou como nun salto a noite, adiantándose ao tempo, rebasando á lanza de Atenea, que aínda corría cortando o aire, rebasando ás bandadas de ansares e grullas coloridas de Hermes e chegando ao outro extremo de Iberia cando apenas estaba o sol a punto de tocar o horizonte aceso en lapas do Océano do Fin do Mundo.

Entón, hoube un grande remuíño na superficie do mar, que tomou a forma dunha ampla copa ascendente que se alzaba para recibir e engolir ao Señor da Luz no seu seo. Un intre despois, tamén o Carneiro de Ouro, con Orfeo na súa grupa, se precipitaba dentro.

Cando o tracio acordou, nun recuncho do corpo de garda do poboado fortificado de Karmanzó, o vento deixara de soar, permanecían intactos o teito e a parede, e a luz da alba filtrábase a través dunha xaneliña, anunciando o día en que comezaría o seu longo camiño a pé a través de Iberia.

Co tempo, os colonos focenses de Rosas, que, chegando desde a crecente Massilia, acabarían substituindo por completo aos tirsenos, dedicaron un templo a Afrodita de pel rosada, deusa da beleza e o amor, sobre a montaña na que cantara Orfeo... aínda que séculos máis tarde os cristiáns o derrubarían, e os seus restos acabaron servindo para construir refuxios a algúns ermitáns. Tamén ergueron outro eremitorio no pico do monte, o de San Salvador de Verdera ou Montsalvat, que hoxe é un castelo en ruínas, dominando unha paisaxe á que moitas guerras e incendios seguídos e unha explotación antiecolóxica, brutal e sen amor, despoboaron case totalmente do seu primitivo verdor exhuberante e sagrado. Claro que case todo se pode recuperar, cando se desenvolve a consciencia de que o maior tesouro e a maior calidade de vida que existe é a que pode medrar no marco da natureza enxebre e preservada, aloumiñada pola arte e polo saber vivir cultivando a harmonía.

A canción de Orfeo, sen embargo, persistiu na alma do lugar, formando, como continuación do labirinto de Cap Norfeu, un segundo labirinto sonoro en forma de oito, co seu centro situado no que os íberos indiketas da zona chamaban "a Serra Sagrada dos Antepasados". Sobre a galería dolménica onde meditara o bardo se construiría máis tarde, na alta Idade Media, a cripta do impresionante mosteiro de Rodas, onde se gardaron reliquias de grande fama (fálase que o Santo Graal entre elas), que farían desviarse cara alá a moitos peregrinos de Santiago.

Este Segundo Labirinto sonoro segue a dirección da serra e un dos seus eixos principais une o Cap Norfeu co lugar de poder onde se construiu o mosteiro de San Quirc de Colera, seguindo a liña do Montsalvat de Verdera e tendo como centro a San Pere de Rodas. O seu extremo oriental está na punta do cabo de Creus, e o occidental, seguindo a liña do paralelo 42, na zona que hoxe é Peralada, máis alá da peneda onde aniña o castelo de Quermançó, caixa de resonancia do vento tramontano, onde (segundo cantou un bardo moi posterior a Orfeo, chamado Wagner), puido ocultarse a Lanza da Paixón, nunha rexión na que tamén se fala dun tesouro en dracmas gregos enterrado polos xudeos de Vilajüiga nunha tal "cabra de ouro," que apareceu no lugar chamado "O Argunista," o que, se cadra, tería algo que ver co Vélaro de Ouro e cos Argonautas, xa que o tempo acaba deformando todos os topónimos orixinais.

Tras se despedir agradecidamente dos gardiáns indiketas, Orfeo emprendeu camiño terra adentro, polos baixos da cordilleira dos Pirineos, seguindo a dirección natural da cadea de montes e percorrendo, nos días seguintes, os vales de Ceret e Vallespir ata Prades, onde quedou impresionado pola potencia piramidal do Pico Canigó. Os naturais do país, xentes simpáticas de raza ligur que lle deron hospitalidade e que lle convidaron a un banquete de festa, lle explicaron que o pico da montaña fora ergueito polo mesmo Hércules durante a súa primeira viaxe a Occidente e o bardo nativo que presidía a cerimonia cantou, trala comida, a historia dos seus amores con Pirene.

VII. PIRENE

Así, Orfeo puido escoitar, en simples pero saborosos versos de romance popular, o relato de como o seu antigo camarada argonauta (alá tamén coñecido, malia o lonxe que estaba Iberia de Grecia) recibiu, mentres estaba ao servizo de Euristeo de Tirinto, unha orde do seu tirano para que fose ao remoto Occidente a arrebatarlle ao poderoso rei Xerión o seu rebaño de vacas e bois vermellos.

Euristeo odiaba a Hércules. Ao principio achábase moi orgulloso de ser o seu amo por orde dos deuses, pero non deixaba de triunfar, fazaña tras fazaña, e o pobo o adoraba. Cando aparecían xuntos en público, non había vítores máis que para el, e iso facía sentirse ao rei da máis poderosa cidade-estado aquea, fillo do famoso heroe Perseo... como máis mediocre aínda do que era. Por causa do cal ordenáballe misións cada vez máis difíciles, coa esperanza de que por fin fose derrotado e humillado.

Dicíase do tal rei Xerión (fillo de Crisaor e Calírroe, cuxo pai era Océano, Titán do Luceiro da Alba) que era todo un xigante, forte e brutal como unha treboada, que tiña tres cabezas e seis brazos, e que vencera e enterrara a moitos mentados heroes.

Cando Hércules, sen amedrantarse, chegou aos Pirineos, que aínda non se chamaban así, puido averiguar que o que se dicía en Grecia do xigante Xerión fora deformado, como sempre, polo boca a boca, a imaxinación e a distancia, e que non era verdade que tivese tres cabezas nin tantos brazos, senón tres poderosos exércitos que, partindo de Atlantessos, o seu reino do sur da Iberia, con capital na illa Eritia, foran dominando con forza asoballante os outros tres puntos cardinais de Iberia. Ante tal poderío, Hércules buscou a alianza dos íberos que aínda ofrecesen resistencia ou que desexasen liberarse do conquistador e foi así como os primeiros deles aos que se uniu acabaron levándoo a ver á princesa Pirene nas montañas.

O grego quedouse abraiado ante a beleza e a maxestade daquela rapaza loura que, aínda que só reinaba sobre un remoto campamento de rebeldes medio desesperados, moitos deles feridos e abondo carentes de medios de combate, daba a impresión de que aínda se achaba na máis nobre e civilizada das cortes, descendente dunha antiga, rica e moi evolucionada cultura.

Tras lle recibir coa maior dignidade e mentres compartían con el o pouco que tiñan, Pirene contou a Hércules que era filla do asasinado rei Bébrix, descendente de Túbal, cuxa familia viña directamente da liñaxe dos antigos reis da Hesperia Branca, "Terra do Serán," un dos dez estados que conformaran o imperio oceánico de Atlantis, que fora a máis refinada civilización mundial durante a pasada Era dos Titáns.

A princesa explicoulle, cun extenso relato, como os antigos Atlantes, os seus antepasados, fillos de Poseidón e de Clito, foran civilizados polos deuses Titánicos, moito antes de que existisen os Olímpicos.

O avó de Pirene, Túbal, lle contara cando era unha nena que, ao principio, o Ser Eterno repousaba en si mesmo, contendo no seu interior a posibilidade de tódalas cousas. Estaba como durmido, inactivo, e no Universo, que é a súa mente, somente imperaba a máis negra escuridade, baleira de manifestación.

Entón o Eterno acordou, a súa mente púxose en actividade a partir do caos, e o caos ordenouse nunha primeira idea que era o xerme de toda a creación, tal como hoxe a concebimos.E esa idea foi como un ovo de prata cargado de potencias que desexaban manifestarse, ou como o nacemento da lúa chea sobre a noite da mente do Ser.

O ovo primordial abriuse e del xurdiu, luminoso, Fanes, que significa "O Que Se Revela", o espírito do amor que dá a vida, quen pronunciou as primeiras vogais sagradas.

Aquel verbo seu creador emanou e despregou en torno a si ao universo todo nunha expansión, organizada en ciclos espirais sobre os ritmos concatenados dos tres grandes principios: desenvolvimento, reproducción e transformación.

Fanes, que era un ser andróxino, deu a luz de si mesmo, como a súa obra prima, á Triple Deusa, que era o ceo da noite pleno de luminarias, a mar e o ventre fértil da terra, en cuxa placenta oceánica o primeiro lume caído das estrelas nocturnas enxendrou e xestou ao Deus Pai do ceo, Urano, e a Deusa Nai da Terra, Xea, de cuxa unión saíron logo o resto dos deuses primarios: os Titáns do ceo, da terra e do mar. E tamén a primeira raza de homes e mulleres, que habitaron as distintas rexións do mundo. Todos eles eran emanacións ou aspectos do Único, máis simples ou máis complexos.

Xea gobernou todo o creado co amor, o rigor e a harmonía con que unha nai goberna o seu lar, durante milleiros de séculos. ata que Urano, vello e obsesionado pola luxuria, dexenerou, e xa só era capaz de enxendrar monstruosos xigantes sen seso, centímanos e cíclopes, no seu sufrido ventre. Cando ela protestou e o rexeitou, el volveuse tiránico e impositivo, pechou aos seus horribles fillos no profundo do Tártaro e a forzaba cada vez máis, para poder seguir descargando nela o seu envilecido desexo.

A Deusa chamou entón no seu auxilio ao seu máis querido fillo, Crono, quen, apoiado polos outros Titáns, seus irmáns, puxo fin ao tempo do seu pai mutilando a súa potencia xeradora cunha fouce e sentando o inicio dunha nova era na que reinou en compaña de Rea, o aspecto ninfa de Xea, quen modelou e vivificou aos cinco Dáctilos ou Kabiros cos dedos do seu novo esposo para que a servisen, e os fixo gardas e cronistas dos seus Misterios na montaña sagrada de Samotracia.

Pero o castrado Urano, antes de se diluir no esquecimento, maldixo a Crono coa profecía de que tamén un dos seus fillos lle destronaría. Así que, moi pronto, os remorsos e o temor fixérono tolear e o dexeneraron: devoraba aos seus fillos en canto Rea dábaos a luz. Enguliu primeiro a Hestia, e despois a Démeter, Hera, Hades e Poseidón. Xa enviciado polo sabor do sangue e pola sensación de alta vitalidade e poder que provocaba o canibalismo, comezou a esixir sacrificios humanos aos seus súbditos, que os seus sacerdotes, ocultos tras horrorosas máscaras gorgónicas, realizaban a ducias no alto de pirámides escalonadas, co pretexto de que senón se alimentaba con sangue humano aos deuses, estes non poderían soster a continuidade da vida no mundo.

Rea, horrorizada, decidiu acabar con aquilo e enganouno, dándolle a tragar unha pedra envolta en coiros en lugar do seu sexto fillo, Zeus, a quen criou ben oculto en Creta.

Cando Zeus fíxose adulto, namorouse da titánide Metis, personificación da sabedoría da Deusa Primordial, quen aconselloulle unha argucia: tras conseguir que a súa nai lle nomease copeiro de Crono, administroulle unha pócima que fixo que trouxase a todos os seus irmáns, os cales, como eran inmortais, saíron xa adultos do seu ventre, detrás da pedra do engano.

Entón escaparon xuntos, atrincherándose nunha alta montaña chamada o Olimpo, onde conseguiron, co tempo, que se lles fose unindo un pequeno exército formado polos cíclopes e os xigantes de cen mans liberados por eles do Tártaro, así como por todos aquilos que estaban fartos da tolemia de Crono, e iniciaron contra el unha guerra despiadada, como todas as guerras civís, que durou moitísimos anos, xa que a maioría dos Titáns lle seguían sendo fieis.

Os Crónidas, todos eles abondo vellos e decadentes, buscaron entre os seus netos un caudillo xove que oporlles, e o foron a atopar na persoa dun fillo bastardo que enxendrara Poseidón, irmán maior de Zeus, cando recén liberado: o fortísimo Atlas ou Atlante. Atlas tiña unha explosiva mestura de orgulloso amor e de resentido odio a Poseidón, quen forzara á súa nai, a ninfa Clímene, filla de Helios, arrebatándosella ao seu amor, o titán Xáfet ou Xápeto, un corazón nobre que, malia todo, criouno como se fose un máis dos seus tres fillos lexítimos con ela, sen facer a menor diferencia.

Atlas atacou aos olímpicos como se estivese atacando ao seu odiado pai biolóxico, e a rabia fíxoo vencer. Tralas súas primeiras victorias sobre os rebeldes, Crono colmou de honras e riquezas ao seu campión para se asegurar a súa lealdade, facéndolle emperador do mellor e máis evolucionado dos seus territorios sobre a terra: o Archipiélago Oceánico, que, desde entón, pasou a chamarse A Atlántida.

Este belo e grande país formado por illas e penínsulas, situado ante o que hoxe son os litorais occidentais de Iberia e o norte de África, verde xardín mimado polos deuses, estaba habitado desde os tempos máis antigos polos fillos dos titáns da Lúa, de Marte e do Mar máis sabios e máis fieis, a quen Urano primeiro e Crono despois, ensinaran a dominar as leis naturais de tal maneira que, cando o resto do mundo a penas sabía vivir doutra cousa que da caza e de froitos silvestres, eles xa podían servirse da enerxía dos elementos e de técnicas agrícolas que, partindo de sementes seleccionadas e perfeccionadas, producían enormes colleitas de cereais e frutas sobre campos sabiamente cultivados e fertilizados por grandes cadeas espirais de canais de rego. Domesticaran coa súa maxia, tamén antes que ninguén, a numerosas especies de animais, e posuían grandes rebaños de vacas, de cabalos e ata de elefantes de razas melloradas, aos que utilizaban para construir grandes edificios.

Ademais desenvolveron a metalurxia e a navegación a vela e sabían desprazarse a bordo das súas naves ata enormes distancias, tendo moitas colonias tanto cara o Oeste, por onde se pasaba dunha illa a outra, Aliba, a sagrada Undal (onde residía o eterno colexio de sabios, herdeiros do Coñecemento da Árbore da Ciencia, que os seus antepasados da Lemuria tiñan arrebatado aos arcaicos deuses vindos de Sirio e de Nibur), Sarpedona, Melousa, as Pontion e as Antilias, ata un continente, rico en minas, que había no remoto Occidente... como cara ao Leste, as tres Hesperias. A Grande Illa alongada de Atlán, a capital, estaba no centro dun enorme golfo, formado polos bordes peninsulares da actual costa suroeste de Iberia (chamados a Hesperia Branca ou Eritia, que entón penetraban moito más no océano), onde o emperador Atlante entronizara ao seu fillo Gádir. O seu prestixio cultural e o seu culto ao touro influenciou aos ligures que vivían próximos, desde moito antes de que se lles coñecese como íberos .

Os ligures ou lucures eran os habitantes máis antigos de Europa, se chamaban a si mesmos fillos de Luc ou Lug, segundo a rexión e as derivacións da súa lingua común orixinal, e se estendían, polo sur do continente, arredor dun grande lago de auga doce que había no centro do que hoxe é o Mediterráneo Occidental. Chegaba ata o pé dos Alpes e os Apeninos e a través do norte de África, daquela libre de desertos, estreitándose ata preto de Exipto e, cunha prolongación de pequenos lagos conectados, ata a terra de Canaán. Ao leste de Grecia desembocaba o grande río que facía descender desde o norte as augas sobrantes do mar Negro (entón chamado Grande Lago do Cáucaso), que se xuntaban alá coas do Nilo, xa que as costas exipcias e fenicias estaban moito máis próximas a Creta do que están agora.

Grazas á súa sabedoría conectada á raíz, a rica civilización atlántida fora medrando e medrando, ata poboar completamente todo o seu territorio insular, de tal maneira que tiveron que utilizar os seus grandes coñecementos e poderes tecnolóxicos para construir pontes e diques cos que estender a súa patria durante varios séculos, gañándolle terreno ao mar. Todo un sistema de grandes penas móbiles, colocadas polos sabios sobre os lugares adecuados, xeralmente cruzamentos de correntes subterráneas, regulaban a choiva ou a seca, se dirixidas cara enriba ou xacentes, mantendo estable o subsolo do país, sen que lle afectaran demasiado os terremotos ou as erupcións volcánicas que, noutros lugares, produciran grandes cataclismos.

Ao longo de milenios, aquela cultura en continuo perfeccionamento construiu un mundo modélico, un verdadeiro paraíso, chamado antigamente o Adama e logo o Atlana ou Atlán, cuxa lembranza (traída a Oriente por un exilado chamado Prometeo, fillo lexítimo de Xáfet e Clímene, o máis sabio hermanastro do emperador Atlas, que fora desterrado de alá cara o salvaxe Leste por tentar apoderarse dunha das mazás de ouro da inmortalidade que custodiaban as Hespérides no seu xardín sagrado), quedaría rexistrada nos primeiros anales dos imperios mesopotámicos co seu nome deformado en Adán ou Edén.

Sabios de moitas tribos e nacións emprendían a longuísima viaxe cara ao extremo Occidente en busca do coñecemento dos Titáns. A ruta principal atravesaba todo o norte de Iberia ata a beira do Océano, onde estaba o principal porto de intercambio entre eles e os ligures. Era fácil comerciar, pero só aos estranxeiros de moito mérito lles permitían embarcarse cara as súas benaventuradas illas. Os que tornaban de alá convertéronse nos mestres iniciadores dos seus pobos á agricultura, á gadaría, á metalurxia, á construcción, á medicina e a moitas artes e ciencias máis.

Pero, como a todas as grandes nacións, tamén chegoulles o día aos adámicos, cadrando cos derradeiros anos do reinado de Atlas, apoiado pelos descendentes dos titáns de Marte, que predominaron sobre os da Lúa e do Mar, en que comezaron a falar dos seus principais valores, disciplina social e virtudes peculiares, como ríxidas severidades e moral propia do pasado, e en desprezar os valores intuitivos do amor en nome do intelecto e da forza... A partir de ese día o seu poder real converteuse en va e destructiva soberbia e o seu impulso constructor en decadencia, que foi empeorando na medida en que as novas xeracións fuxían cada vez máis da fe e do esforzo e se entregaban á pasividade hedonista, ao consumo polo consumo e ao escepticismo egolátrico.

Para ocultar aos cidadáns a corrupción xeral que se estaba apoderando do imperio, a clase dominante nos seus reinos, que cada vez chegaba máis ao poder mediante a intriga, o fraude ás leis e o asasinato, cando xa non podía xerar máis postos de traballo, nin sufragar servizos sociais, nin aumentar o enorme e estéril aparello de funcionarios parásitos que vivían a costa dos poucos que producían riqueza real... anticipándose á inevitable revolta que ía a desencadenar o malestar xeral, lanzouse a toda unha serie de aventuras exteriores de conquista de países circundantes, que realmente non eran necesarias, pero que servían para manter a vitalidade dos dexenerados deuses titánicos de Marte(mediante Maxia Negra, ofrendándolles sangue de prisioneiros), para asegurarse a fidelidade dos xefes militares ante a posibilidade do botín, para dilapidar o tesouro público en armamento destructor ou en obras de re-construcción, con grande ganancia dos políticos intermedíarios, e para impoñer un férreo control ao pobo, a base de restrinxir as liberdades cidadánas, aplicando a censura e a disciplina militar ás voces críticas e aos disidentes do sistema, os cales eran acusados, como é habitual, de antipatriotas.

Foi así como, mentres na dimensión dos deuses loitaban Crónidas e Olímpicos coas súas propias potencias sutiles, os homes eran utilizados por estos como peóns de xogo no seu combate sobre a dimensión física. Inspirados por Crono, os atlantes planearon apoderarse, por unha banda, de Exipto, Fenícía e Siria (plataformas previas para o dominio da rica Mesopotamia) e por outra, do resto de Iberia, Galia, Italia, Creta e Grecia, que por entón nin chamábanse así, nin eran territorios áridos de recortado litoral en medio dun mar interior, como agora, senón uns enormes vales salvaxes, baixos e ben regados por enormes ríos, procedentes tanto das montañas do norte, onde se refuxiaran os partidarios de Zeus, como do Grande Lago do Cáucaso ao nor-leste, e como do Nilo, polo sur.

Aquela tremenda conca, que acababa derramándose no enorme Lago Ligur ou de Luc, ao leste de Iberia, estaba bordeada dunhas depresións boscosas tan húmidas e fértiles, e bendicida, ao tempo, cun ceo tan soleado, que, se se lles aplicase o coñecemento atlante de agricultura, dicían os xerarcas cara á opinión dos cidadáns, poderían converterse nos celeiros do mundo. Porén, no máis alto nivel, tratábase de sitiar aos Olímpicos no seu territorio ata someté-los ou eliminá-los, cortando antes as axudas e suministros que lles chegaban do Próximo Oriente.

Concentradas todas as súas forzas nun só impulso desde as súas bases no norte de África e no sur de Iberia, comezou a invasión en toda regra e en pouco tempo foi Exipto dominado polos Atlantes, quen construiron alá as primeiras grandes pirámides escalonadas para os seus cruentos sacrificios humanos ao sanguinario Crono, por cuxa fama pasa hoxe o país do Nilo por ser a máis antiga e culta nación do mundo coñecido, aínda que non eran distintas das moitas que servían no archipiélago como lugares de culto. Tan fortes eran os oceánidas, tan imponentes as súas construccións e dunha forma tan cruel trataron aos invadidos que, durante un tempo, foron temidos como malvados deuses inmortais por eles; e ese é aínda hoxe o significado da palabra "titán", "ante" ou "xigante," que son as corrupcións de "Atlán" ou de "Atlante" cos que os seus inimigos os denominaban.

Os xerarcas oceánicos o sabían e cultivaban ese temor e esa crenza. Porén, así como dominaron o sur e o cercano oriente, e xa se preparaban para asaltar desde alá a Mesopotamia, non se esperaban a terrible resistencia que atoparon nas tribos ligures das zonas salvaxes onde hoxe están a Iberia setentrional, Italia, Iliria e Grecia, que naquel tempo eran as partes montañosas dun só país continuo, que formaba a marxe norte do Lago Ligur. Comparados coas actuais tribos europeas, por exemplo, aquilos antepasados seus non eran máis que uns rudos e incultos cazadores dos bosques, pero enxebres, fortes e posuidores dun indomable espírito de individualismo, liberdade e independencia.

De entre estes pobos destacaba, por ser o máis sabio, guerreiro e teimudo, unha tribo da que os seus veciños dicían que fora "creada da lama e da auga polo titán desterrado Prometeo, que lles deu vida despois de roubar para eles o lume sagrado dos deuses". Tras esa metáfora, en realidade, había unha mestura de titáns inimigos de Crono e ligures, a quen os seus mentores atlantes civilizaron o suficiente como para que poidesen opoñerse aos imperialistas da súa mesma raza. Hoxe poderíamoslles chamar helenos arcaicos ou heleno-ligures, xa que, por influencia dos seus mestres, aceptaran a Zeus como pai das súas divindades ancestrais, sincretizando así ao seu deus Luc con Hermes e a súa deusa Deia con Atenea, amiga, cómplice e protectora de Prometeo. Vivían nun lugar de situación hoxe descoñecida, que chamaron Adenia, Denia ou Atenas en honra a ela.

Os atenienses primitivos non só detiveron o avance atlante nos seus pantanos e montañas a base de forza moral, heroísmo e espírito de resistencia, senón que, durante moitas décadas, os atacaron por todas as súas fronteiras sen axuda de ninguén máis, aínda que entón, a medida que liberaban territorios, foron uníndoseselles outros loitadores ligures cuxos países foran soxulgados polo imperio. Xuntos, foron expulsando aos invasores das súas conquistas en Europa Continental, a base dunha teimosa e desgastante guerra de guerrillas.

...Loitadores ligures tales como os das tribos independentes de Iberia que, non poidendo resistir o primeiro empurre dos Atlantes, cruzaran os Pirineos, daquela moito máis baixos, e se refuxiaran nas espesas selvas do río Ródano ata que chegou por alá unha frotilla de baleáricos do lago de Luc, tamén exilados polo avance dos titáns sobre as súas illas. Uníndose, construíron embarcacións para todos e chegaron ata Cerdeña, pasando dela a Italia, onde se xuntaron aos helenos da primeira Adenia-Atenas e lles axudaron a tomar Creta.

Grazas a aquel importante reforzo naval inesperado, e cos íberos, que coñecían ben aos atlantes, facéndose pasar por eles, os atenienses poideron entrar na fortificada capital de Canaan disfrazados e tomá-la por sorpresa, raptando a Europa, alta sacerdotisa da Deusa do Mar, que era filla de Axenor, fillo de Libia e Poseidón (ou sexa un atlante-exipcio que os titáns fixeran gobernador do que hoxe é a terra dos fenicios). Tamén arrebatáronlles toda a frota que tiñan ancorada en Tiro e a levaron a Creta.

Esta fazaña foi convertida en símbolo polos bardos no famoso mito de Zeus, transformado en touro (disfrazado de atlante), levándose a Europa ata Creta sobre o seu lombo, onde se reconvertió en águia (ou sexa, recuperou a súa verdadeira identidade) e a violou, enxendrando nela a liñaxe de Minos, futuro emperador dos mares, o primeiro "europeo" propiamente dito, no que se mesturaban os sangues e as culturas de Atlantis, Exipto, Fenicia, Iberia e os helenos arcaicos.

Creta, que por entón non era illa, senón unha península unida ao que hoxe é o sur de Grecia e Italia, converteuse na base principal da frota heleno-ligur; os íberos exilados introduciron nela o culto do touro, as danzas dos curetes (as mesmas que bailan hoxe os tartesios), os rituais labirínticos e moitas outras costumes (en grande parte procedentes do seu longo contacto cos atlantes), que permanecerían na alma do lugar durante moitas xeracións máis.

Por fin, aproveitando que os xerarcas de Atlán estaban demasiado ocupados en sofocar unha multitudinaria revolta interna, lanzaron un ataque combinado naval e terrestre, desde Creta e Canaán, que fixo que os titáns tivesen que abandonar o rico Exipto primeiro, para repregarse cara o Oceáno despois, tanto pola beira norte do grande lago Ligur, onde desembocaban os ríos da conca europea, como pola súa beira sur, a Libia. O lago estaba separado do Océano por un istmo de montañas que viñan desde o sur de Iberia ata o Atlas e que marcaba as fronteiras da Atlántida propiamente dita.

Por tres veces durante moitos anos, os heleno-ligures, que foran asimilando moitos dos coñecementos dos seus decadentes inimigos (o cal disgustou a Zeus, que comezou a ter celos deles e ata mandou encadear a Prometeo, o seu iniciador), tentaron penetrá-las fronteiras do imperio, pero, aínda que en principio conseguiron grandes victorias, a superioridade numérica e os recursos de Atlantis eran tan grandes que os exércitos insulares acababan sempre desembarcando en Iberia ou a Libia Occidental e recuperando as posicións conquistadas.

Sen embargo, a última vez que o fixeron, o caudillo ateniense, un tal Alceo ou Alción, decidiu avanzar ao tempo por terra e coa frota, rodeándoos en forma de tenace polo norte de Iberia e por Mauritania, co que pretendía embolsá-los e tomar os portos de onde lles chegaban reforzos e vituallas. A manobra deu un óptimo resultado, a expedición de desembarco atlante foi rodeada, bloqueada e sitiada por fame, ata que non lle quedou máis remedio que renderse. A Hesperia Branca e os seus portos foron tomados e, desde eles, rexeitáronse todas as sucesivas invasións que o cada vez máis decadente imperio tivo ánimos de tentar. Entón, os heleno-ligures, inspirados por Atenea, Hermes e Zeus, viron chegado o momento de invadir a Grande Illa capital do Atlán e preparáronse para iso, acumulando todas as súas forzas no golfo de Gadir, no sur de Iberia, que estaba enfronte dela.

Para salvar ao imperio conquistador de ser conquistado polos bárbaros, os xerarcas dos titáns concebiron un calculado plan de exterminio súpeto e total: abrir todas as esclusas dos seus diques e canais de tal maneira que as augas do Océano, atravesando o istmo natural que unía Europa con África, se precipitasen incontenibles sobre os seus atacantes dunha maneira controlada, quedando eles a salvo.

Porén, os helenos descoñecían ata que punto era sofisticada e complexa a Civilización Atlante no uso das enerxías naturais e, a pesar de que os ligures ibéricos liberados dela advertíronlles de que non tocasen as construccións sagradas por estar dedicadas aos Kabiros, antigos deuses ígneos do subsolo, se lles ocorreu, na embriaguez da victoria e do saqueo, e xusto cando os atlantes abrían as esclusas, derrubar tres daqueles menhires xigantescos que aínda proclamaban, nos portos da Hesperia conquistados, a antiga maxestade e a gloria dos seus inimigos.

Nun só día e unha noite terrible, unha antiga falla sísmica que había ao pé do istmo que unía Iberia co norte de África, abriuse dun xeito totalmente incontrolado, como se abre unha tea que se descose, e elevouse a placa tectónica, facendo que as augas, que foran torrencialmente lanzadas cara Oriente, chocaran contra a elevación, rebatesen e varresen todo o archipiélago de Atlán cara Occidente. Ao chegar ao outro lado do Océano, a onda devastadora voltou en sentido inverso. O seu multiplicado peso chocou contra a barreira de montañas, fixo bascular a placa de novo, e así unha vez máis, afundíndose todo o litoral occidental de Iberia mentres se elevaba o oriental e os Pirineos, ata que se cortou e derrubouse definitivamente o istmo e, con el, desapareceron as tres Hesperias e todas as arrasadas terras atlánticas.

O mundo se conmoveu cando as augas do Océano invadiron, nunha esmagante cascada de cen metros de altura, o lago de Luc e a conca enteira do grande val do sur de Europa. Todo o exército heleno-ligur foi tragado polas xigantescas ondas, igual cós seus inimigos, extendéndose as ruxintes augas por Iberia, a chaira gala e por todo o que hoxe é o grande Sahara, que enfrontou a destrucción maior por estar máis baixo, formándose o que agora se chama o mar Mediterráneo.

Moitas nacións desapareceron por completo, incluída a dos atenienses arcaicos, e os poucos que conseguiron sobrevivir nos cumes das máis altas montañas, que agora eran archipiélagos de illas, voltaron ao primitivismo. O sonoro e exacto idioma Atlánico ou Adámico, que servía como lingua franca para a comunicación universal, escindiuse e corrompeuse na multitude de linguas nais das que hoxe separan aos homes. Só as pirámides atlantes construídas en Exipto quedaron en pé, para testemuñar que no pasado existira unha tan soberbia e avanzada civilización.

Porén , malia que o cataclismo segou a vida dunha grande parte da humanidade e toda a súa cultura, na dimensión dos deuses, os Olímpicos triunfaran plenamente sobre os Titáns. Unha nova era comezaba, e tamén ía a desenvolverse unha nova raza de seres humanos sobre a terra, mestura dos superviventes de ambas faccións.

De todo o grande pobo da Atlántida ou dos seus inimigos, só se salvaron aquilos que, no momento do afundimento, achábanse a bordo de naves no Océano, lonxe do centro do cataclismo ou nas marxes do lago Ligur, e que foron capaces de arrostrar as primeiras oleadas devastadoras dos maremotos e soportar a fame e a sede que chegaron despois, durante moitos días, ata que conseguiron desembarcar no cume de algunha montaña, agora convertida definitivamente en illa.

Desa maneira sobreviveu a liñaxe de Pirene, cuxo antepasado, Noieh ou Noel, descendente do rei Gádir de Hesperia, con cento nove persoas máis, animais domésticos e plantas de cultivo, conseguiu desembarcar, cando as augas se acalmaron, nun monte chamado Aro, dunha serra do extremo occidental de Iberia, que coroa e divide verdes vales fluviais costeiros, aínda hoxe asulagados polo Océano, denominados rías.

En a ladeira daquela serra plagada de mámoas, ao borde do mar, a súa bisneta Noela, Noelia ou Noía fundou máis tarde a vila do seu nome, moi preto do que fora terra dos seus inimigos, os ligures-helenos máis occidentais, ou lugóns, con cuxos decimados descendentes comezaron a unirse os fillos dos divinos Titáns, ao encontrar fermosas ás fillas dos simples mortais.

Os lugóns superviventes estaban nunha situación tan miserable despois do cataclismo, que Noel e a súa familia foron para eles como santos deuses iniciadores, que lles ensinaron de novo os rudimentos da civilización. Os heroes, xefes e chamáns de todas as tribos voltaron a peregrinar cara alá para recibir o prezado coñecemento antigo. Séculos máis tarde, cando se ofrece un premio aos cativos, aínda se lles di que se se portan ben, traerálles regalos o Pai Noel ao principio do próximo ciclo solar.

Xáfet (a quen chamaran así en lembranza de quen fora tan bo pai para Atlas como para Prometeo), era un dos tres fillos de Noel, que non lle fixo noxos a confraternizar coa outra raza e enxendrou a Túbal nunha lugona, quen, ao chegar a mozo, namorouse dunha sacerdotisa lunar helena-ligur do Clan do Lobo na terra de Maia, chamada Gal. Máis tarde, buscando terras altas onde poidesen ter quedado máis sobreviventes á catástrofe aos que unirse, ambos desembarcaron na serra de Aralar, ao pé dos Pirineos e fundaron a primeira cidade importante da Iberia post-diluviana: Tubalia. Alí, a nova liñaxe atlante puido xa dispor de xente e forzas suficientes como para se expandir cara Oriente, desde o litoral oceánico. Así que crearon un reino ao longo de toda aquela cadea montañosa, de mar a mar, coa súa capital nas montañas vascas. Túbal tivo tres fillos da súa esposa nativa Gal, dúas fémeas e un varón: Noela, Galxáfet e Pirene. Hai quen di que Galxáfet, que gobernou a terra da súa nai e se extendeu pola costa atlántica cara o sur, a medida que as augas foron descendo, foi o antepasado das tribos Galaicas e Lusitanas.

O fillo de Galxáfet chamouse Bébrix, pai da segunda Pirene e de Antía ou Andía, e acabou inteirándose de que nas serras nevadas do sur de Iberia, e no Rif e no Atlas norteafricanos, e ata na lonxanas Grecia, Frixia, Fenicia, o Cáucaso, Etiopía, outros navegantes atlantes superviventes tamén conseguiran atopar terras emerxidas e formar novos reinos a costa dos nativos, moi inferiores en coñecementos... e quen sabe se, igualmente, tamén lograrían desembarcar algúns superviventes nas illas benaventuradas do Extremo Occidental do Océano. Os reinos máis cercanos a Bébrix eran os de Xerión e Anteo, quen afirmaban descer, o primeiro, dos últimos dirixentes do desaparecido imperio, e o segundo, dos reis de Antilía ou Antilla, que era a illa situada máis ao oeste de Atlantis, a idílica terra das palmeiras; así que lles enviou embaixadas, para brindarlles a súa irmandade e a súa colaboración.

Pero, aínda que ambos compatriotas lle responderon con regalos e manifestacións de fraternidade, estas só resultaron ser unha suxa táctica para lle atrair a Atlantessos, o país que agora se chama Tartessos, á capital de Xerión, na illa Eritia, onde o pai de Pirene foi vilmente envelenado nun banquete e a súa comitiva aprisionada, xa que Xerión e Anteo puxéranse de acordo en se repartir os antigos territorios de maior influencia atlante, Iberia toda para o primeiro e o Magreb e a Libia para o segundo.

Acto seguído, Xerión enviou aos seus tres exércitos a conquistar o reino montañoso de Bébrix. Un, polo oeste, ocupou a sagrada costa atlántica onde desembarcaran os antepasados. Outro polo centro, dividiu o reino en dous pedazos. O terceiro, polo leste, aínda tentaba acabar de pechar a tenace.

...De maneira que os guerreiros que Hércules se atopara con Pirene resultaron ser os derradeiros resistentes do sector máis acosado, aquilos que se encastillaran nas intrincadas montañas da cordilleira oriental, e que quedaban separados do centro do reino, o cal resistía no alto das montañas vascas baixo o comando da irmá menor da princesa atlante, Andía, ademais de algúns irredutibles nos montes cántabros e astures. Ambas puxéranse de acordo en que a coroa do seu pai sería para quen conseguise facer máis por unificar de novo o antigo territorio de Bébrix.

Foron estes guerreiros quen contaron ao coloso que os rebaños de vacas e bois vermellos que Euristeo ordenara que lle levase, e que estaban na illa Eritia, eran o que se salvara da antiga gadaría do paraíso Atlán, durante moitos séculos sabiamente seleccionada e mellorada, que daría, nuns pastos verdes como os do norte de Iberia, aonde se ían trasladar no verán, a mellor carne e leite do mundo.

(Orfeo estaba asombrado, escoitando aquela historia da Grande Inundación que destruíra a civilización principal da Era Anterior, ouvida dos beizos dun rústico vate das montañas ibéricas, que non facía senón repetir, razoándoo, o que aprendera de bardos anteriores e que cadraba no esencial co que lle contara Hércules en Creta sobre a nai de Hermes e coa historia simbólica do mundo que se transmitía en segredo aos iniciados de segundo grao dos Misterios de Samotracia. A propia Samotracia era unha desas altas montañas do norte da antiga Grecia que se salvaran das augas do Diluvio, como a illa de Lemnos, ou Creta, ou o Parnaso en Fócide, onde se contaba que desembarcaran da súa arca Decaulión e Pirra, descendentes de Prometeo.

O pico de Samotracia acollera a un pequeno número de sobreviventes dos helenos arcaicos e agora é a illa de Samos-en-Tracia, territorio sagrado onde os haxa e Escola Iniciática respectadísima, máis cás de Delfos ou Eleusis, onde se transmite o coñecemento práctico e renovado dos máis antigos deuses da Era dos Titáns, os mesmos que tiñan os atlantes, os poderosos Kabiros, espíritos ígneos da Vida Eterna que están por detrás de todas as aparentes transformacións da materia, mostrando a infinita unicidade de todo e a ilusión mental que é a morte definitiva. Tamén dicíase nela que, trala derrota dos titáns e a reconstrución do mundo, Zeus enguliu o andróxino primordal, asumíndolo en si mesmo, para despois colocar a súa semente en Sémele, enxendrando con ela a Dionisio).

O interesante vate, que se chamaba Xacín, seguiu coa historia de Hércules e Pirene, os cales, desde a primeira vez que se encontraron, quedaran apaixonados o un polo outro. Tras contar ela as súas orixes, estivéralle a mostrar as forzas de que dispuña e a fortaleza natural que era o selvático pico en que se refuxiaran.

Véndoa subir tan áxil polas penas, a penas cuberta cunha lixeira túnica curta de montaña, mentres daba intelixentes ordes aos gardas, igual que un xeral, Hércules pensou que unha bela e firme guerreira daquel xeito era o que el necesitaba para estabilizarse por fin e para cumprir co seu destino de digno fillo de Zeus. Cando, pola tarde, tornaban ao campamento, el miróuna aos ollos coa maior admiración e tenrura e dixo: "Sabedes, Señora, que estouvos a querer moito?" "Creo que voume desmaiar..." respondeu ela, ollándoo de esguello coas pálpebras entornadas. E el xa a viu, na súa imaxinación, caindo entre os seus fortes brazos. Pero tratábase dunha filla de reis dunha civilizadísima liñaxe e non lle pareceu ben ser tan elemental e precipitado, así que, con esforzo, se contivo e decidiu darlle tempo ao tempo.

Sen embargo, pouco puido esperar o seu leonino impulso e esa mesma noite Hércules introduciuse nos aposentos da princesa, burlando ás súas sentinelas e sendo acollida con naturalidade por ela no seu leito, como se o estivese a esperar, posto que soñara toda a primeira parte da noite que nadaba e xogaba co forzudo estranxeiro, ambos nus baixo o sol, nunha fresca cascada da montaña. Así que non lle pareceu moi estraño acordarse e atoparllo ao seu carón, degustando, con desexo contido, a beleza e o perfume do seu corpo xuvenil sen se atrever a tocá-la. ata que ela apartou a un lado a roupa de cama e abriulle acceso aos seus encantos, entregándose á súa hombría.

Horas máis tarde, fundidos polo amor, Hércules prometeulle que a axudaría a reconquistar o seu reino e que vingaría o asasinato do seu pai ou morrería no empeño. Ao día seguinte, Pirene ordenou aos seus comandantes que coordinasen os seus plans de acción cos do grego e pouco a pouco, a base de golpes guerrilleiros asestados no tempo e no lugar adecuado, o exército ocupante de Xerión foi debilitándose e debilitándose e os seus homes comezaron a perder a gallardía e o ánimo.

Transcorreron seis meses nos que ambos amantes sentíanse no paraíso, enchendo as súas noites de paixón e loitando de día xuntos, na maior harmonía, por conquistar un reino para os fillos que pensaban ter, ao tempo que planeaban unha organización social renovadora e utópica, unha Nova Atlántida onde se aunaran a máis moderna civilización, comandada por unha asamblea meritocrática de heroes e sabios, co maior grao de liberdade dos cidadáns.

Pero Hércules non se sentía libre. Necesitaba liquidar os seus compromisos co pasado para poder dedicarse integralmente á construcción do seu prometedor futuro con Pirene sobre aquel belo país. Comezou a obsesionarse coa idea de que, se conseguía levarlle a Euristeo o gando vermello de Xerión, con certeza o tirano consentiría en rescindir o seu xuramento de servidume, posto que se marcharía a vivir a súa vida a unha terra tan alexada de Tirinto... Claro que podía primeiro tratar de derrotar a Xerión e logo adueñarse dos seus bois; pero conseguir arrebatararlle o norte de Iberia ía ser, calculándoo con realismo, unha tarefa de moitos anos, dado o grande poder do atlante.

Así que decidiu pedir a Pirene trinta homes valentes e baixar a Atlantessos dunha vez a polo rebaño. Se chegaba triunfante con el a Tirinto e obtiña a súa liberdade, estaba seguro de que podería tornar cun bo grupo de expertos guerreiros gregos que lle axudasen a apoderarse de Iberia a troco de terras e cargos.

Pirene, que se atopaba empreñada, tivo un mal presentimento, pareceulle un proxecto inoportuno e precipitado e suplicou ao seu amado que non se alexara dela neses momentos para unha aventura que só a el lle interesaba e que supuña meses de arriscados viaxes a lugares arriscados. Que atendese, máis ben, á defensa e expansión do seu territorio, tendo como primeira prioridade conquistar o espazo que os separaba dos resistentes vascos. E que considerase que a súa obsesión por se liberar de Euristeo non era máis que unha cadea puramemente mental que el mesmo construíra na súa cabeza, xa que ninguén podería ser máis libre que Hércules, se Hércules quería sé-lo...

...Tampouco lle gustou nada que o seu amante, convencido da superioridade dos seus compatriotas gregos sobre os "bárbaros," proxectara buscar mercenarios estranxeiros para reconquistar o seu reino. Iso era só un prexuízo máis e non era a mellor maneira de facer as cousas nun país de xentes tan orgullosas e independentes como o eran as de Iberia. Por se acaso, enviou un mensaxeiro á súa irmá Andía explicándolle o plan de Hércules. Ela, como xa o esperaba, rexeitouno de plano: "Non importa se toda a nosa vida non serve senón para consolidar un reino forte e seguro nas montañas do Norte -lle explicou Pirene unha noite, facéndose eco do que Andía dixera-, os nosos descendentes chegarán ao trono cunha misión herditaria e un destino: estender o seu dominio cara o rico sur tanto como lles sexa posible. E isto si que creará unha grande nación de guerreiros teimudos que valorarán o que tanto lles custou conseguir e sempre o defenderán, cun adestrado espírito expansivo que acabará extendéndose polo mar e por outros continentes, aínda que conleve unha xestación de mil anos... Iso me parece máis realista, meu amor, que querer resolver cun grupo de mercenarios ávidos de lucro, contra os que seguro que teremos que seguir loitando despois, para recuperar a nosa soberanía e liberdade".

Durante moitos días, o grego estivo a dar voltas na súa cabeza aos pros e os contras do seu proxecto, a fin de tomar unha decisión acertada; pero, en realidade, xa a tiña tomada desde o principio: sentíase tan atado ao compromiso de acabar de pagar as súas culpas do pasado e considerarse en paz cos deuses, que nin podía durmir. Cando lle dixo á súa amada que partía cara o sur, a súa relación amorosa comezou a deteriorarse.

Porén , insistiu tanto e agriouse de tal maneira, que Pirene, con grande dor do seu corazón, tivo que entregarlle os seus mellores homes e deixá-lo partir. O heroe, cheo de impaciente xúbilo, descendeu pola costa mediterránea, pediulle emprestado o seu barco ao deus Helios para cruzar agachados desde Mainake ata a illa Eritia, que estaba xunto á de Gádir (o que quere dicir que conseguiu unhas naves dos seus compatriotas do emporio grego, que tiñan un sol como emblema nas súas velas) e amañousellas para descubrir os pastos da famosa grande manada de vermellos bois e vacas atlantes, gardada polo terrible can de dúas cabezas Ortro, nado do monstro Tifón e de Equidna, que fora antes propiedade do emperador Atlas, e polo xefe dos pastores de Xerión, Euritión, fillo do deus da guerra, Ares (Ou sexa, un xefe de mercenarios).

Hércules loitou contra ambos no monte Abante, derrotóunos coa súa terrible maza recuberta de bronce e fixo que os seus homes conducisen nas naves de Hélios á preciosa manada capturada cara Mainake, que aínda hoxe é a capital da chamada Costa do Sol, e despois cara os territorios da súa amada, mentres el buscaba a Xerión na capital de Atlantessos.

Pero outro pastor, Menetes, que andaba pola rexión apacentando as vacas de Hades, avisou rapidamente ao rei atlante do roubo, e este saiu tralos ladróns coa súa caballería de élite, mentres Hércules aínda andaba buscando a maneira de se introducir no seu pazo de Eritia. A marchas forzadas, chegaron os xinetes ao grande río Íber que está ao pé das montañas do Norte e rodearon aos cuatreiros cando se dispuñan a cruzá-lo, matando á metade deles e recuperando o seu gando. Os superviventes tentaron salvarse ocultándose nas altas montañas onde se atopaba a súa princesa, pero Xerión, antes de pór ás súas tropas en perigo nun terreno tan difícil, preferiu prenderlle lume á cordilleira polos seus catro costados.

Hércules comprendeu demasiado tarde que o titán non estaba en Eritia, e saiu correndo tralas pegadas do gando, co corazón estrangulado de malos agoiros. Xa desde a chaira puido divisar a inmensa humareda; toda a parte oriental da cordilleira parecía estar a arder. De noite, a súa luz iluminaba a carreira desesperada do guerreiro penedos enriba, entre as brasas dos troncos calcinados.

Ao amañecer, conseguiu chegar ata o refuxio de Pirene, pero xa non había nada que facer, salvo berrar e chorar e enterrá-la na terra queimada, enterrando con ela ao último príncipe de Hesperia que levaba no seu ventre, aos seus fieis seguidores e aos soños ibéricos de ambos.

Hércules propúsose erguer en honra ao seu grande amor un mausoleo sen igual; e así, coas forzas da súa rabia, da súa dor e da súa vergonza por ter tomado unha decisión tan desgrazada, acumulou grandes penedos sobre o monte ata crear unha imponente pirámide de penas, que hoxe parece o cume máis grande da cordilleira, aínda que realmente hai outras de máis altura.

"Chamámoslle o pico Canigó -dixo o vate ibérico que contara a lenda-, é para nós un lugar sagrado e no solsticio de verán acendemos lumes nel para lembrar aos protagonistas desta historia... en honra a Pirene, tamén lle chamamos Montes Pirineos a toda a ancha serra".

Así acabou a súa narración, sendo moi aplaudido polos asistentes. Pero Orfeo quería saber máis e preguntoulle que acontecera despois con Hércules e con Xerión.

"Xerión -seguiu o bardo despois de refrescarse un pouco-, logo de recuperar o seu gando e de lle prender lume á montaña non quixo, por precaución, tornar axiña a Atlantessos, e se retirou, nunha marcha de moitos días, cara o extremo occidental de Iberia, a terra dos Gal, onde había inmexorables pastos, algo máis ao norte da serra costeira na que desembarcara o tataravó de Pirene cando logrou sobrevivir ao afundimento da Atlántida.

Hércules filtrouse entre o inimigo e foi a pedir axuda aos vascos, pero a princesa Andía considerouno culpable da ruína da súa irmá Pirene no Leste e non quixo nin recibirlle, de maneira que tivo que marcharse sen homes. Subiu tamén ás montañas dos resistentes cántabros e astures, sen conseguir que sequera lle escoitasen. Pero aínda así non esmoreceu. Só, foi rastexando durante semanas as pegadas do gando ata a terra dos Gal e ata o litoral océanico e acabou localizándoo nunha illa moi cercana a terra, onde os bois vermellos pastaban nun monte que caía sobre o mar.

Entón obrigou a espallarse aos seus homes cunha choiva de frechas e esperou agachado. Cando avisaron a Xerión de que lle estaban a roubar de novo, el presentouse cos seus mellores gardas montados no lugar. Hercules saiu dun salto do bosque, plantouselle diante e bruíu o seu nome con furia. Xerión tensou o seu arco cara el, pero unha única frecha certeira do grego, directa ao centro do seu peito, fíxoo caír do cabalo lanzando un bramido de dor. Aquilo satisfixo os seus devezos de vinganza, aínda que non puido levar a paz ao seu propio corazón, baleiro e atormentado como un deserto de lava seca.

O forzudo asaetou tamén, ou puxo en fuga, aos desmoralizados homes de Xerión e logo recolleu e enterrou ao atlante no alto daquel monte que ollaba ao tempestuoso Océano do que chegara a súa raza. Como ofrenda póstuma á infortunada a Pirene e ao seu fillo non nado, ergueu sobre a tumba unha torre de pedras e acendeu sobre o alto unha fogueira, na que queimou as armas e a ensina do seu inimigo. Esa construcción aínda serve hoxe de faro aos navegantes naquelas augas tan perigosas e todo o mundo a chama Torre de Hércules.

Os vascos descendentes de Andía resistiron e acabaron expulsando do seu montañoso territorio aos descendentes de Xerión, da mesma maneira que, máis tarde, resistirían a calquera que tratase de os dominar e de lles facer perder a súa orgullosa identidade á forza, aínda que nunca deixaron de aportar as súas potencias e a súa teimosía ás empresas de quen souberon tratarlles como verdadeiros iguais e amigos. Son os máis antigos habitantes de Iberia e aínda falan unha lingua propia, da que se di que é un vástago directo do antigo idioma Atlánico.

A filla de Xerión, Eritia, tivo un fillo con Hermes, Nórax, pero os seus súbditos ibéricos, azuzados polos colonos gregos, estaban tan fartos da prepotencia tiránica dos Oceánidas, que lle fixeron fuxir a Menorca e de alá a Cerdeña, sendo substituído pola actual dinastía de "Reis da Prata," que mudaron o nome do reino de Atlantessos por outro que significaba "Porta do Tártaro", a parte máis remota e maldita dos Infernos, para esmorecer aos navegantes estranxeiros de se atrever a competir co seu monopólio comercial sobre o trevoso Océano, e que veu a dar en Tartessos co uso. En Menorca e en Cerdeña Nórax fixo construir grandes monumentos en pedra, ao modo atlante, e por fin morreu e con el a súa liñaxe, na cidade que fundou na segunda illa: Nora.

Hercules volveu a cruzar toda Iberia e media Europa, tendo que sufrir grandes traballos para lle levar parte do gando a Euristeo, quen, en lugar de aproveitar as excelentes vacas atlantes para mellorar a cabana grega, despechado polo novo triunfo do envexado servo, preferiu sacrificarllas á deusa Hera, a súa celosa e eterna inimiga".

"Así acabou o décimo traballo do famoso heroe -dixo o vate pirenaico, botando man a unha cunca de viño-. Euristeo aínda lle encomendou un undécimo, pouco despois, no que tivo que voltar a Iberia para enfrontarse ao outro rei atlante de África, compinche de Xerión".

Orfeo non quixo abusar do bardo Xacín, que xa realizara o seu traballo, e lle deixou que se relaxase e se integrase no disfrute xeral da festa, pero ao día seguinte o foi a visitar á súa cabana, levándolle como ofrenda de amizade unha artística fíbula para capa, en forma de cabeza de cabalo, tallada na concha dun molusco, que lle regalaran a el os recentes colonos de Rosas. Xacín agradeceu moito o detalle, convidouno a comer e despois contoulle a segunda aventura de Hércules en Iberia.

VIII. AS MAZÁS DE OURO

"A lenda grega -comezou o bardo Xacín o seu segundo relato-, dicía que, ao casarse Hera con Zeus, recibira, como presente de Xea, un xardín de mazás de ouro, símbolo de inmortalidade. Esas mazás, que primeiro estiveran no archipiélago atlante custodíadas polas tres Hespérides e pola serpente Ladón, poderían atoparse agora nunhas illas imprecisamente situadas no extremo occidental da Libia que dá ao Océano, onde o norte de África se chama o Magreb ou o país dos Moros.

O fillo de Euristeo suxeriulle ao seu pai que, se ordenaba a Hércules que se apoderase delas, non só o estaría a enviar a un remoto fin do mundo de onde era moi probable que non volvese, pois non se sabía se as Hespérides existirían, se eran un coléxio de sacerdotisas oceánicas da Antiga Deusa , ou seres míticos doutra dimensión, ou unhas illas e, en caso de que o fosen, nin sequera había certeza de se esas illas eran actuais ou se formaban parte das terras afundidas na Era Anterior...

Ademais estaba claro que, se ousaba ir a por elas, tería, forzosamente, que ofender a unhas deusas tan poderosas como Hera, que xa o odiaba, e Xea; e non tería máis remedio que vérseas cos terribles xigantes Anteo e Atlas, por cuxos dominios non podería evitar o paso. Así que Euristeo deu a orde para o undécimo traballo e Hércules houbo de obedecer e partir, xa que se sometera a ser o servo daquel miserable a causa dunha feiticería de Hera, que non lle perdoaba ser o máis brillante dos fillos ilexítimos, (ou sexa, opostos ao vello Sistema Matriarcal), cos que a ofendera o seu infiel esposo, aquel libertino de Zeus.

Por moito que preguntou, ninguén soubo informarlle onde se atopaba o tal xardín das Hespérides. Moitos dixéronlle que con certeza non nesta dimensión, senón na dos deuses olímpicos ou, se cadra, nalgunha das illas que sobreviveran no Océano ao afundimento do país dos titáns. Marchando a través de Iliria e Italia, chegou ao río Po e alá forzou ao deus mariño Nereo, tan vello que criara a Afrodita, a que lle informase sobre a localización do horto das mazás de ouro. El díxolle que se alguén o soubera, ese alguén sería o xigante Atlas, antigo emperador do Atlán, xa que as tres Hespérides eran fillas súas e dunha das súas mulleres, Hesperia. Nereo explicoulle que actualmente vivía nunha alta montaña do extremo occidental de África, condenado a soster a boveda celeste.

Seguindo polo mediodía do país que despois se chamaría a Galia, Hércules tornou aos Pirineos e chorou e fixo sacrificios ante o monumental túmulo da súa añorada Pirene. Logo descendeu ao extremo sur do litoral mediterráneo ibérico, onde informouse que o atlante Anteo, rei de Tinguis, no Magreb, estaba a tratar de invadir os dominios do desaparecido Xerión, que agora se chamaban o Reino de Tartessos, para o cal tiña recén acabada unha enorme ponte de balsas aboiantes ben amarradas, feitas de trabes de grandes árbores recubertas de planas lousas de pedra, que poderían soportar o paso rápido de centos de carros de combate e elefantes (reconectando África con Europa como nos tempos do imperio atlántico) e se preparaba para o atravesar coas súas tropas, a fin de conquistar Tartessos e logo a Iberia toda.

Os colonos gregos do emporio Tursha, que sentían tan pouca simpatía polos descendentes de titáns que dominaran no recente pasado Tartessos (favorecendo máis aos fenicios do emporio Gádir) como polos do Magreb, contáronlle que Anteo presumía de ser un fillo directo de Poseidón e Xea e que lle viña tanta flexibilidade do seu pai e tanta forza da súa nai, que retaba a calquera estranxeiro que chegaba á súa terra a unha loita singular coas mans espes. Desa maneira, lograra matar a tantos campións, que cos seus osos ergueu un templo a Poseidón en Tinguis.

Hércules tiña que atravesar as terras de Tinguis para chegar á cordilleira onde estaba Atlas, e como non se esquecía de que o titán que reinaba nelas se compinchara con Xerión para lle tender a Bébrix, pai de Pirene, a vil trampa na que foi asasinado, mandou un heraldo tartesio a pedir permiso para cruzar a ponte, a fin de combater limpamente con Anteo á vista do seu pobo. O heraldo tornou dicindo que Anteo aceptaba o desafio e que lle esperaría dentro de tres días ao outro lado da ponte colosal, cuxos gardiáns tiñan a orde de o deixar pasar.

Efectivamente, ao amañecer do terceiro día, ambos forzudos atopáronse fronte a fronte sobre a primeira praia africana, rodeados dunha multitude que madrugara para presenciar o combate e que daba vivas ao seu rei, convencido de que o gañaría, como todos os anteriores.

A loita libre coas mans espes era unha especialidade de Hércules, aprendida facía moitos anos na escola do centauro Quirón e longamente adestrada nos seus combates amistosos cos seus compañeiros argonautas, algúns dos cales eran verdadeiros campións, como Pólux, quen nunca puido con Hércules. En moitos outros combates, non tan amistosos, o poderoso fillo de Zeus acabou con temibles inimigos, así que confiaba no seu saber e na súa potencia.

Iniciouse a loita e nunca se viu outra igual: ambos contendientes practicaron toda clase de fitas, mañas e trucos. Deron aos seus espectadores as mellores leccións de canto pódese facer coas mans núas, a atención concentrada, as pernas áxiles e o pensamento rápido. Porén, a pesar do bon xeito do atlante, o grego resultou ser máis versátil e máis forte. Por tres veces conseguiu chimpá-lo a terra, pero as tres, cando xa só faltaba aplicarlle a chave da derrota, Anteo parecía recuperar toda a súa frescura inicial, apartaba a Hércules dun empurrón, alzábase e voltaba ao combate. A terceira vez que o fixo, Hércules xa se atopaba fatigado, mentres que el parecía recén ergueito da cama. O seguinte foi un violento acoso do que a penas acertaba a defenderse. Un dos golpes acertoulle na sien e lanzouno a terra. A multitude ruxiu, aclamando a Anteo, a quen xa vían gañador.

No chan, o grego sentiu que se lle nubraba a vista. Veu a el un desexo inmenso de pechar os ollos, de se abandonar. Todo chamáballe a acabar, descansar e apagar dunha vez. Ouviu ao xigante achegándose a rematarlle. Sorprendeuse, de pronto, de se atopar así de pasivo e de desesperado, a punto de se render. Sentiu vergonza. No derradeiro intre rodou sobre si mesmo e o golpe mortal do seu inimigo machacou a terra no seu lugar, como un mazazo.

Hércules respirou fundo e encomendouse a Atenea, a súa ánima invisible: "Deusa, confío, confío, confío, imos vencer". Case ás toas se puxo en pé tambaleándose. Anteo xa viña de novo a por el como un touro. Xusto entón, a luminosa intelixencia de Zeus en si mesmo fíxolle unha revelación interna: "Cada vez que Anteo cai en terra, recárgase de novas enerxías, xa que a Terra, Xea, é a súa nai. Para o derrotar teño que impedir esa conexión".

Reunindo todas as forzas que lle quedaban, Hércules pulou de cabeza contra a cintura do titán e agarrouna, flexionando os xeonllos; logo alzouse, distendíndoos, e ergueu a Anteo no aire, ao tempo que atenazaba e apertaba a súa caixa torácica entre os seus poderosos brazos e a cabeza, colocada como un ariete contra o esterno do adversario.

Apertou e apertou ata case os seus últimos alentos, resistindo os intentos do atlante por se zafar ou por poñer un pé na terra. De repente un Crack! e un alarido agónico. As costelas de Anteo estouparan. Hércules seguiu apertando os seus órgaos internos ata que asfixiouno no ar. Logo botoullo ao ombro mentres apoiábase no tronco dunha árbore para recuperar forzas. Só cando o sentiu ben morto depositouno sobre as pólas. Non se fiaba da dorida Terra, que muxía e se axitaba baixo os seus pés tal como se fose a desatar un terremoto.

Sen facer caso, caeu de xeonllos sobre a praia, agradeceu sentidamente a Atenea, Helios, Hermes e Zeus a súa continua protección e apelou ante eles ao sentido de xustiza de Xea, dicíndolle que non asasinara ao seu fillo, senón vencido en boa lid a un terrible campeón; co que o tremor foi cesando pouco a pouco. Logo dirixiu a súa vista ao Norte, por onde debía estar a tumba de Pirene. "Bebrix foi completamente vingado, meu amor! -clamou dentro de si- Alomenos puiden cumprir a metade das promesas que che fixen!"

A multitude estaba revoltada ante a morte do seu rei e o indigno espectáculo que daba o seu cadáver colgado das pólas dunha árbore, pero ninguén atreveuse a deterlle. Hércules cruzou as terras de Tinguis e foi baixando ata o centro-sur do país, onde se alzaba a poderosa cordilleira no cuxo cume vivía a súa magoante servidume o gran xigante Atlas, antigo Señor do Horizonte Oceánico, ex-emperador de Atlantis, caudillo da Guerra dos Titáns contra os olímpicos, no seu fallido intento de manter a orde divina do vello Crono.

Zeus lle derrotara no ceo e na terra, incluso matou a un dos seus irmáns de nai cos seus lóstregos; pero a el perdoáralle a vida a condición de que usase a súa descomunal forza para aguantá-la boveda celeste sobre os seus ombros eternamente, avisándolle de que sería esmagado por ela o primeiro, se ousaba apartarse.

Atenea dentro de si suxeriu a Hércules que agora xa non se trataba dunha fazaña de forza e valor, senón de astucia e negociación. Así que o grego ascendeu ao alto da montaña, saudou ao poderoso xigante con moito respecto e expúxolle o encargo que se vía obrigado a cumprir por orde do rei Euristeo de Tirinto, suplicándolle a súa axuda e asegurándolle que a súa intención non era ofender a ninguén nin roubar nin desafiar, senón só poder tornar coa misión cumprida. Atlas pareceu quedar compracido coa súa correcta actitude e respondeulle: "Con moito gusto axudareiche, Hércules, eu mesmo iría buscar as mazás de ouro para ti, pero xa ves que non poido soltar a boveda celeste, ou todos seriamos destruídos... Crés que serías quen de a suxeitar mentres chas traio?"

O grego probou, xuntou o seu ombro co de Atlas, que foille cedendo, pouco a pouco, o peso dos sete ceos. Cando viu que aguantaba, o titán inclinouse suavemente e deixouno só, prometéndolle tornar canto antes cos froitos sagrados. Axiña alexouse en dirección a Occidente.

Case todo o día transcorreu e Hércules entendía perfectamente o suplício reservado a aquilos que tratan de conquistar máis poder que aquel do que se poden facer cargo con responsabilidade e liberdade. O peso inaguantable do conseguido sen xustiza é o castigo dos soberbios. Ao caír da tarde sentía que íase quedar petrificado, como a montaña sobre a que se apoiaba. Pero entón ouviu como Atlas tornaba polo vieiro.

"Atlas é home de palabra, Hércules! -dixo, abrindo as súas mans ante el-. Aquí tráigoche as mazás de ouro que che prometín. Pero...sabes o que estiven a pensar todo este día? Pois pensei que é marabilloso andar por onde un queira, como un simple vagabundo, sen ter que levar encima o peso do universo! Así que quédache coas mazás, pero tamén co meu traballo, que eu voume tomar unhas boas ferias á túa saúde! -e o xigante partíase do riso-... Se queeres, eu mesmo levareillas ao rei de Tirinto no teu nome, para que saiba que cumprir, compliches con el".

O grego viu que xogárasella ben e cavilou rapidamente buscando un ardid que lle permitise librarse daquela magoante situación. Ocorréuselle facerse o parvo. "Se me prometes que as levarás a Euristeo no meu nome, a miña honra quedará a salvo e darei por ben empreguado este novo traballo, Atlas. Pero, por favor, achégame esas mazás para que eu as vexa, antes de que te vaias".

Manténdose a distancia e aínda sorrindo, o titán tendeu as palmas das mans, cos froitos encima, cara o estúpido heroe. "Estas mazás non son de ouro! -berrou Hércules supetamente coa maior ffuria- Estás a querer enganarme!" "Como que non son?" e Atlas deu un paso ao fronte para examiná-las. Xusto nese momento, Hércules fixo un regate e deixouse caír a terra, xunto aos seus pés, soltando o ceo. A boveda celeste véuselles encima e o xigante, que estaba máis alto, por puro instinto de supervivencia e por hábito, soltou as mazás e sostivo o ceo con todas as súas forzas para que non lles esmagase. Hércules agarrounas e, rodando sobre si mesmo, deixouse caír monte abaixo.

Riu, desde lonxe, ao ver que Atlas estaba a ter que soportar o peso nunha posición moito máis incómoda que antes, pero non se apiadou daquel truán que quixera escravizá-lo."Mellor levareille eu mesmo as mazás a Euristeo, Atlas! Ese tirano podería tratar de che converter no seu escravo e eu, ao fin e ao cabo, xa estou acostumado! Agradézoche que mais trouxeses! Eu tomareime esas férias na túa honra! Coida ese lombo, amigo, e que che sexa leve!" E o astuto grego alexouse botando gargalladas.

Cando voltou a pasar por Tinguis coa súa preciosa carga, xa un fillo seu substituira a Anteo e ordenou aos seus gardas que aprisionaran ao matador do seu pai. Pero Hércules desfíxose deles a puñadas e correu ata a entrada da ponte de balsas de madeira e pedra que cruzaba o estreito. Arrincou as pesadas losas e as foi lanzando xunto cas trabes, como proiectís, contra as tropas cada vez máis numerosas que lle perseguían; logo pasou á segunda balsa e tamén arrincou as súas losas e as súas trabes e as chimpou cara atrás, e así fixo con todas, ata a metade do estreito, lanzando a continuación cara a costa de Iberia todos os demais materiais das balsas que seguía destruindo. Cando chegou á beira, non quedaba nin rastro da ponte ciclópea de Anteo, co que quedou definitivamente separada África de Europa. En adiante, as acumulacións de losas de pedra e trabes que o forzudo chimpou, formando dúas grandes moreas a un lado e outro do estreito, foron chamadas "As Columnas de Hércules". Nos invernos seguintes, serían cubertas de area e terra polos fortes ventos da zona e acabarían transformándose nos cabos de Abila en África e de Calpe en Europa. Os tartesios, que lle pasearon pola súa capital no carro do triunfo, nomeándoo heroe local mentres aclamaban a plena voz a súa victoria sobre Anteo. Cantando coplas humorísticas na súa honra, pintaron dúas columnas no escudo do seu reino, coa inscrición "Non máis alá"... aínda que, precisamente por entón, o seu oráculo da deusa, no Bosque Sagrado da Marisma, declarou que aquela rexión e toda a Iberia levan inscrito na súa liñaxe o destino de seguir ao Sol sobre as augas, ata un "Mais Alá" que hoxe por hoxe, nin podemos adiviñar".

"Hércules tornou a Tirinto coas mazás de ouro e llas entregou a Euristeo, quen, para non meterse en problemas cos deuses, ofreceullas a Atenea. Din os sacerdotes que Atenea decidiu devolvé-las ás Hespérides, para que Hera non tivese un motivo máis polo cal aumentar o seu encono contra Hércules... e co seu traballo número once acabado -sorriu o bardo Xacín dando un último latexo á súa lira-, tamén este conto acabouse, amigo Orfeo".

Orfeo agradeceu pola narración e louvou a maneira tan simple e áxil, e realista dentro do posible, como a soubera contar o pirenaico.

"...Eu xa ouvira declamar partes desa historia a outros aedos -explicou- e dicían que Hércules separouu, coa súa forza descomunal, Europa de África, empurrando as montañas. En Grecia están moi orgullosos do famoso equilibrio apolíneo e do xusto medio onde se asegura que mora a virtude... pero, en realidade, o pobo é dionisíaco e lle encantan as esaxeracións e os excesos, canto máis desmadrados mellor".

"Iso gusta en todas partes, colega, é a servidume do noso oficio -respondeu Xacín cun chisco-... a xente nos esixe historias sobrenaturais e incribles, con deuses, demos e dragóns. Sen embargo, ti e eu sabemos que as mellores historias non son as vividas polos heroes capaces de derruir unha montaña coas súas mans, senón as da xente corrente, que supera a súa propia sinxeleza a base de amor e lealdade... a min gustaríame escoitar unha boa historia de xente corrente, na que non aparecesen magos, nin guerreiros, nin deuses nin dragóns".

Orfeo apurou a súa cunca e respondeu cun sorriso: "Se me permites, Xacín, contareiche unha historia así, que non se sabe quen a compuxo nin onde, e cuxos protagonistas non teñen nin nomes. Na miña terra, Tracia, chamámola A Nai de Tódolos Contos".

"Pois veña esa historia", dixo Xacín, brindando cara o tracio.

IX. INTENSIDADE

"Un home xove decidiu casarse ao modo grego coa muller que amaba, para poder disfrutar da súa doce compaña sempre que o desexase -comezou a contar Orfeo- e, aínda que pouco antes tiña fermosos soños sobre as empresas e fazañas que aspiraba a realizar cos seus talentos, non tivo ánimo, disciplina ou firmeza para os manter, deixou de confiar en si mesmo e na vida e se someteu, para poder soster as obrigas materiais que conleva manter unha casa, un lar e unha esposa, a aceptar un traballo mal pago ao servizo dos soños doutros, como tantas persoas fan, no cal explotábanlle tan duramente e tantas horas que, cando saía de alá, estaba demasiado canso para desenvolver a súa propia creatividade, estaba demasiado ofendido para pensar noutra cousa que no que permitía que lle fixesen, e só apetecíalle tratar de afogar as súas frustracións en viño.

Lembraba con saudade o libre que fora cando non tiña compromiso con ninguén e percorría o mundo como un nómada, disfrutando das súas belezas sen necesidade de as posuir nin defendé-las, e amañábasellas para conseguir alimento cada día colectando ou cazando, sen ter que dedicar máis dunha interesante hora ou dous a resolvé-lo. Lembraba como durmía dun tirón en calquera lugar cando estaba canso e como a miúdo conseguía os favores dalgunha muller que quedaba prendada da súa xuventude e da súa liberdade e que pasaba con el unha ou dúas intensas noites de pracer, aínda que logo o puña na porta cun beixo, antes de que chegase o home vulgar que aseguraba o seu cotián co seu esforzo.

...E agora, víase obrigado a ser o home vulgar mesmo para manter un tipo de vida na que a súa esposa parecía necesitar unha inacabable lista de obxectos de consumo para se sentir satisfeita e segura, inmersos ambos nun aburrido sedentarismo no que cada día era igual ao anterior e ao seguinte, engranados nun sistema social que vendía a ilusión de ser dono de algo pero que, en realidade, facía pagar continuamente pesados impostos, tribotos e hipotecas pola ilusoria posesión e disfrute de bens que a natureza creara para o libre disfrute de todos.

Ao principio, aceptara encantado todo aquilo en troco da beleza de poder tornar de noite á súa propia casa, decorada coas súas propias cousas, cear xunto á súa muller nun ambiente íntimo, belo e confortable, deitarse despois con ela e gozar xuntos das delicias do seu amor antes de se quedar durmidos. Pero despois, a medida que o seu traballo íase facendo cada vez máis opresivo, porque cada vez esixíanlle máis horas de traballo polo mesmo pago, tornaba a casa tan fatigado que só lle apetecía cear, gozar e apagar pronto. Á mañá seguinte, os seus momentos de satisfacción aparecíanselle como totalmente descompensados fronte ao duro e continuado esforzo que tiña que despregar para os conseguir e a súa muller, ademais, non parecía corresponder á súa paixón por ela co mesmo entusiasmo alegre e sensual que antes.

Sentíase preso nunha grande trampa, enganado por unha conspiración de toda a comunidade, que escollera unha inepta maneira de vivir e que establecía que "aquilo" era a normalidade e a realidade. Unha conspiración que afirmaba que o que el vivira antes, fundamentalmente a procura do Amor en liberdade, só formaba parte dun período de inmadurez adolescente polo que pasaran tanto a humanidade como o individuo, en etapas moi primitivas que era ilusión tratar de repetir.

E cada vez era máis infeliz e cada día bebía máis e se sentía máis afastado da súa muller e cada vez a trataba con menor simpatía cando voltaba a casa.

Entón comezou a considerá-la a causa da súa escravitude, a vé-la como a serea que lle atraíra á trampa coa ilusión duns encantos que xa rara vez lle compracían de verdade. Comezou a atopar estúpido e convencional todo o que ela falaba, ou a entrever, tras cada unha das súas palabras, os reproches que el lanzábase a si mesmo por dentro... e iso obrigáballe a estar continuamente enfadado coa súa propia covardía e preguiza, por se rebaixar a facer todo canto estaba a facer, só para tratar de manter aquela situación inaguantable...

Unha noite na que ela o desprezou como amante e chamouno borracho, encolerizouse, insultouna e se lle escapou unha bofetada. Ela pechouse nun cuarto, chorou e despois pasou varios días ignorándoo como senón existise. El, moi arrepentido, sentiu reavivar a súa tenrura e a súa compaixón por ela; cortou coa bebida por unha temporada, a cortexou outra vez sinceramente, e fíxolle mil regalos e promesas para que lle perdoara. Ao final, emocionáronse xuntos e de novo fixeron o amor como se fose a primeira vez.

Pero ao cabo dun tempo volveu a ser dominado pola rutina e a beber. A partir daí, foise facendo un costume que, cando tornaba bébado, tentase deitarse con ela naquel estado e disfrutá-la (que para iso se pasaba o día traballando), antes de derramar toda a súa enerxía, apagar e quedarse durmido.

E ela, que aínda o quería, aturaba aquela maneira torpe, posesiva, instintiva e cega de ser amada, comprendía a súa frustración e se concentraba na seguranza de que, ao final, todas as circunstancias que a provocaban mudarían e el volvearía a se converter no xove xeneroso, nobre e valente de quen namorárase.

Sen embargo, era unha maneira de vivir que non tiña calidade, así que volveu a encherlle de reproches, o que provocou que el montase en cólera e a petase de novo.

Non fixo caso das amigas que, ao descubrir a marca do golpe na súa cara, a aconsellaban denunciarlle aos poderes comunitarios ou, simplemente, tornar á casa da súa nai. A pesar de todo amaba a aquel home e mantiña a firme convicción de que un amor como o seu acabaría por vencer calquera atranco. Tampouco lles emprestou ouvidos cando lle dixeron que o seu non era amor, senón estupidez que perxudicaba a todo o colectivo feminino, porque a rexeneración dun macho alcohólico que estábase acostumando a practicar o maltrato era imposible e, noutros tempos menos ignominiosos que os actuais, cando aínda imperaba o matriarcado e os seus valores con todo o seu poder, as gardianas da Deusa houbéseno castrado antes de o desterrar do territorio da tribo, do mesmo modo que se facía cos violadores antes de descuartizá-los.

Ela estaba segura de que todo tiña unha forma de se solucionar e que ela a atoparía. Unha forma mental negativa apoderárase da súa alma amada. Non se trataba de renunciar á súa alma amada, separándose e abandonándoa ao monstro que a posuía, senón de transmutar, de curar, de tornar positiva a forma mental que estaba aprisionándoa. Se el fose seu fillo xamais o abandonaría, por moi doente ou perdido que parecera acharse. Como non ía a facé-lo mesmo polo seu marido?

Pero a cousa ía a peor e un día decatouse de que estaba empreñada e de que o seu fillo corría un perigo mortal se o seu home volvía a encolerizarse e se lle escapaba un golpe no seu ventre. Sen embargo, pensou que a súa velenosa frustración só ía aumentar se se escudaba tralo feito da maternidade para lle esixir deter os seus malos hábitos. Necesitaba outro tipo de táctica.

"Como se creou ese amasixo de autoconmiseración que se apoderou da cabeza do meu home? -cavilou-...A base de repetirse moitas veces, na súa maneira de mirarse, os mesmos argumentos polos que se obriga a renunciar a cumprir os seus propios obxectivos, deixando de ser el mesmo, para adaptarse ás conveniencias desconsideradas dos que lle cubren as súas necesidades básicas. Iso é un edificio de palabras, de sentimentos e pensamentos, que el estivo a construir na súa mente, unha creación artificial, unha obra de arte mesquiña e maligna que lle sacou da súa autenticidade e que desvioulle dos seus verdadeiros obxectivos nesta vida. Terei que atacar a ese demo que está a dominar a súa atención".

"E cómo farei?" preguntouse. E pasou o día todo imaxinando tácticas, pero, por moi sólidas e xustas que lle parecían a súa razón, a intuición rexeitábaas por inseguras, duras ou extremas. Finalmente, e antes de aceptar sentirse débil, ignorante e impotente, decidiu apagar a súa axitada mente por un tempiño, encomendouse á Deusa, pedindo luz ao Universo, e deitouse a durmir unha sesta. Cando acordou, a Sabeduría do seu xénero, dentro de sí, xa colocara un bo consello na parte máis visible da súa mente:

"Atacarei a ese demo coas súas mesmas armas, terei que construir eu tamén un edificio mental, unha obra de arte chea de luz e moi atractiva para todas as súas percepcións, que teña forza abondo como para poder rescatar a atención do meu amado de todas esas sombras creadas polo seu reconcomerse, das que volveuse un adicto".

Así que, esa noite, cando el entrou na casa con verdadeira vontade de descargar a súa rabia acumulada ante a "porcallada de vida que tiña que vivir por causa dela,", en lugar de ampararse nunha distante reserva, como adoitaba, achegou os seus ollos aos del sen medo, sorriulle e díxolle: "Escóitame, meu amor, porque teño algo moi interesante que contarche". E comezou a relatarle un conto dunha maneira atraínte, narrándoo coa súa máis bela voz e expresándose con todas as grazas do seu corpo. Logo, foino unindo de forma xeitosa con outro e estivo captando a atención enchendo a mente embriagada do seu home con aquelas historias, sen deixar que se acabasen do todo, ata que se converteu na heroína do conto e el no heroe. Finalmente, colocados ambos neses novos personaxes, pasou do conto á caricia e alimentou a súa imaxinación, a súa sensualidade e a súa tenrura, ata que el quedouse durmido sobre o seu peito.

Ao día seguinte, ela estivo recollendo outras historias de entre a xente que coñecía e cando o seu marido tornou pola noite, seguiu contando o conto onde o deixara e enlazándoo con outro, ou improvisando... ou convidándolle a que el improvisase posibles saídas para os nós aos que chegaba na súa narración. Deste xeito, cada noite enchía de interés creativo o tempo que estaban xuntos, facéndoo medrar tanto en intensidade que compensaba todas as horas nas que estaban separados.

Por outra banda, foi escollendo ou adaptando, cada vez con maior coidado, os contos que máis o estimulaban a reflexionar e organizarse, a fin de poder ir en busca dos seus obxectivos persoais, "contos para animar", chamábaos ela. E aquilo mantiña a atención del ocupada tamén durante o día e facía que, en lugar de se queixar e autocompadecerse, tornase a crer nas súas posibilidades de realización e estivese atento ás oportunidades para o conseguir.

Até que transcorreron meses e el fora deixando de beber e non a voltou a maltratar durante todo ese tempo. O feito de que o puxese a interpretar o papel dos heroes lendarios elevara a súa autoestima e as moralexas dos contos fixeron que fose substituíndo a súa amargada e obsesiva frustración por outros valores e intereses. Ela xamais lle preguntaba de forma directa se preocupárase de sementar para, ao longo, recoller. Pero non paraba de lle contar historias de personaxes que o facían, que perseveraban, e que acababan obtendo bos froitos. Aplaudía todos os pasos que el daba nesa dirección, sen pretender dirixí-lo nin meterse no seu terreno, de maneira que puidese sentir que, tanto as súas buscas como os seus logros, eran resultado de manobras totalmente persoais.

Unha noite, o home acabou por decatarse de que a súa muller estaba claramente grávida e cando botou contas para calcular cando comezara a xestación, percibiu de repente o verdadeiro heroísmo e a proba de amor e de lealdade que a súa muller lle dera, así como a súa habilidade, que levoulle a representar discretamente o papel de musa ou deusa inspiradora, o máis marabilloso papel que unha muller pode representar para o seu home, a fin de deter os seus malos hábitos e transmutá-los, sen ter que pór ao neno por diante, como unha inocente víctima coa que botarlle en cara a súa covardía. Esa noite deixou a bebida por completo.

E cando o fillo por fin naceu, el volveuse o mellor dos pais e,co iso, o máis querido e o máis namorado dos esposos, concentrándose tanto en mellorar a súa situación que acabaron, mesmo, sobrándolle algúns aforros, realizando un excedente de producción propia no tempo que antes malgastaba na taberna e elaborando coidadosamene boas estratexias para ir atinxindo, por fases, os seus obxectivos. Co que puido, finalmente, reunir mercadorías orixinais que ofrecer aos posibles compradores ou sobre as que obter crédito, independizarse, facerse o seu propio xefe, conseguir socios, clientes e aliados e atopar a maneira de realizar os seus soños de xuventude, converténdoos, ao mesmo tempo, na súa fonte de ingresos e de progreso...

E aquí acabase "a Nai de Todos os Contos," sen que aparecese, case, ningún dragón, colega Xacín", rematou Orfeo o seu relato.

O bardo do Pirineo quedouse un rato en silencio, degustando o que acababa de escoitar. logo felicitouno coa mirada e dixo sorrindo: "É a historia de muitos de nós, xente común, cando naufragamos por escoitar ás sereas da autoconmiseración e da desesperanza... cada un acaba obtendo aquilo no que pon toda a súa atención, amigo, nos convenga ou non; pero fai falta botarlle valor, amor, imaxinación e constancia para merecer resultados positivos e conseguí-los". "Valor e amor constante é o mesmo que fé. Quen se mantén na fe de que pode conseguí-lo, o consegue-, dicía o meu mestre Quirón. Iso é a xustiza da vida para os animosos".

Xacín encheu as copas de madeira e brindou: "Estimular a fe no propio valor e amor dos nosos ouvintes é a esencia e a ética do noso oficio, Orfeo... e xa que ti es un pelasgo de Tracia con cultura grega, gustaríame saber o que pensas dos vosos mitos, tan variados e fantasiosas... Eu os oio cando vou polos portos ou aos festivais, e seme me agradan, os traduzo e os canto para outros, ao meu xeito e desde a miña propia mentalidade, naturalmente, pero non mos creo. Nin espero que se os crea o meu público".

"Tampouco os gregos os cren, bos son eles para crer! -ironizou o tracio-. A menos que sexan nenos ou persoas moi simplonas. A xente aguda percibe que son formas metafóricas para aproximarse a realidades ben difíciles de definir, pero que se senten se un é sensible. A nosa cultura é unha barquiña sobre un océano de misterio. Os mitos son unha maneira en que os pobos, ao longo de moitas xeracións, deron nome ás distintas caras do descoñecido, a fin de poder xogar con iso. As historias de Afrodita, por exemplo, serven paran facernos reflexionar sobre como se comportan os nosos desexos e sentimentos... a de Crono describe como o tempo vai devorando aos seus fillos e como cada espíritu de una era é destronado polo da seguinte, cando xa pasou a súa época..".

"E a devoción aos deuses, a quen os mitos dan personalidade?" preguntou Xacín.

"Iso non ven mal -respondeu Orfeo-. Para o meu sentir está claro, aínda que non o poido explicar coa razón, que existe unha Intelixencia Cósmica que sostén a complexidade da Vida Universal e, dentro dela, a miña insignificante vida persoal. Entón chámolle a esa intelixencia vital "A Grande Deusa ", ou "o Pai dos deuses", e agradézolle cando poido comer, ou cando disfruto dun bo viño e dunha compaña amable e interesante, como agora. E síntome menos só cando subo ao alto dunha montaña e poido felicitar á divindade, co nome que máis me agrade, no meu interior, pola beleza e a grandeza do mundo que esa intelixencia creou e está a soster".

"Ben -dixo o pirenaico-. Iso é fácil de entender, a consciencia humana capta a infinitude indefinible da vida e lle dá un nome de deusa ou de deus para se comunicar no seu interior co Todo do que forma parte". "...Co cal séntese conectado e comunicado con todo -seguiu Orfeo-. A devoción é unha atención amorosa a algo, o estado necesario de apertura para gozar dos beneficios do amor, xa sexa para o proxectar ou para permitir que nos chegue".

"Moi ben -repetiu Xacín-. Pero, como é que uns chegan a facerse tan devotos de Hermes ou Atenea, ou Apolo ou Hécate, que ata poden esquecerse da Divindade Nai en si, que é a orixe de todas esas forzas?" "A min paréceme que dicir Nai é unha forma máis entrañable de o dicir, ou Pai, xa que a Divindade non ten sexo e ten, ao mesmo tempo, todos os sexos e caras que ela mesma imaxina (supoño que a través de nós) e que converte en realidades vivas sobre o plano da súa propia manifestación ao imaxiná-las... Non creo que ninguén medianamente sensible chegue a esquecerse completamente desa Totalidade Divina á que chamamos A Nai ou O Pai...

En canto aos aspectos específicos da divindade que escollemos para comunicarnos con Ela desde a nosa humanidade, aínda que eu saiba sempre que só son caras parciais e á medida dos humanos do Conxunto, da Abstracción, do Innominable. Pero é doado de entender que cando estou no medio dunha tempestade sobre un navío, ou ante un seísmo, me dá máis forza rezarlle ao aspecto da divindade chamada Poseidón, rei específico do mar ou dos terremotos, que á Deusa ou a Zeus".

"...O mesmo que invocar ás Musas cando imos cantar?" esbozou Xacín, sorrindo. "Iso é, ou a Hermes en medio dun negocio ou dunha viaxe... en realidade estamos dirixíndonos ás potencias específicas do noso interior ou do cosmos para que nos axuden nun lance específico. E non cabe dúbida que algún de nós, á hora de se confiar ás súas potencias, sabe que pode confiar máis no seu Ares, o ímpeto, que no seu Hermes, a diplomacia, porque o manexa mellor, dado o seu carácter natal... ou o inverso".

"Orfeo, eu non quixese para nada ofenderche –se atreveu a dicir o íbero con circunspección-, pero me dá a impresión de que os deuses gregos están tan cheos de pulsións emocionais como os homes, incluso pulsións negativas, como a falsidade, a luxuria, a envexa, a cólera, a crueldade, a prepotencia... e que poden ser moi inmisericordes e destructivos". "Non me ofendes, amigo, é verdade o que dis -contestou o tracio-. Os nosos deuses doo Exeo, non só os Olímpicos, tal como normalmente os concebimos, non son senón nós mesmos nun plano de maior liberdade, coñecemento e poder, pero aínda nun plano de dualidade e competencia, que se acentúa cando relaciónanse deuses e deusas, ou cando se agrupan en bandos contrapostos, servíndose, ademais, dos mortais, como peóns dos seus xogos de ego".

"A min gústame ter como modelo e centrar a miña confianza nun deus que está por encima de todos eses xogos de ego e de dualidade", dixo Xacín. "Xa o vin, xa... cando relataste a historia de Pirene dábaslle entrada coa cosmogonía dos tales atlantes contada polo seu avó, a partir dun Ser Eterno que se manifesta neste plano como un deus andróxino do cal saen todos os deuses duais que normalmente se coñecen... -observou Orfeo-... Xacín, iso non é novo para min, pero no mundo do que veño, ese coñecemento profundo se reserva para os iniciados que o busquen co máximo interés e sexan quen de encontrá-lo. Darllo gratuitamente, sen que cho pidan siquera, aos que son incapaces de o comprender, é como chimpar pérolas aos porcos, colega. A inmensa maioría da xente non pode relacionarse cun Deus orixe de todo, único e perfecto... e total, nin positivo nin negativo cara a moral humana, total. Pero tan elevado, inabarcable e abstracto que, ante el, somos a penas como unha pinguiña máis de auga para o peixe que vai polo mar. O teu relato estivo moi ben, pero os teus ouvintes só comezáronche a atender con comprensión e identificación cando empezaste a falar dos conflictos de poder e sentimentos entre o deusa e as súas parellas sucesivas, ou entre pais titánicos e fillos olímpicos. Iso sónalles coñecido e real, ten imaxe e materia para eles, é comparable ao que atopan na súa casa e na súa comunidade. O anterior déixalles fríos".

"Pero o mundo seguirá como está mentres non nos preocupemos de elevar a mentalidade da maioría... Nós somos comunicadores -dixo Xacín con paixón-, temos un deber, un compromiso con nós mesmos ante a nosa propia capacidade, debemos dar o mellor da verdade que recibimos e comprendimos".

"O meu pai dicía que o viño do coñecemento pode ampliar a mente -lembrou Orfeo-, pero que igualmente podde pechá-la e fanatizá-la. E que non se pode dar viño aos nenos... Non é demasiado prudente entregar coñecemento a quen non está preparado para o aproveitar como é debido. Ademais –engadiu-, tampouco debes preocuparche tanto polo teu compromiso ante o mundo, creo eu: cando un está preparado, o coñecemento, simplemente, aparece. Así foi sempre comigo".

"Perdoa, pero paréceme que iso é unha maneira aristocrática e elitista de o ver -se empeñou o íbero-. Axiña se ve que ti fuche finamente educado desde o teu nacemento, que es un privilexiado. Sabes o que me custou a min comprender o que agora canto? O coñecemento debería estar a disposición de todos... Claro que os reis e sacerdotes saben que o coñecemento é liberdade e é poder. E resérvano para eles e preferen que os seus pobos sigan sen pensar, porque así son máis manexables, ou non?".

"Tamén hai certa verdade niso que dis. Pero, no que a min reférese, eu só puiden aprender o máis importante con dor, esforzo de busca e sacrificio, igual cá ti. Non mo ensinaron os meus pais nin os meus profesores, senón a vida. Por iso estou seguro de que non serve de nada contarlle á xente cousas que non teñen interés en buscar, porque nunca as viviron. Non é misión nosa. O coñecemento non está oculto, está en todas partes -e percorreu o entorno cun aceno circular-. É persoal e intransferible, e a cada individuo situarállo a vida no seu camiño e no seu propio sentir cando chegue o momento".

"Entón, segundo ti -suspirou Xacín-, aparte de entreter, divertir e estimular as emocións da xente como fan os bufons, que é o que facemos os vates cando contamos un mito ante unha fogueira?" "Pois o que facemos é axudar a imaxinar sensiblemente, por medio de metáforas, algo que ten un ensino práctico fronte á vida, como os contos que as nais contan aos seus nenos, mostrando como en tal situación, usar o noso Hermes en lugar do noso Ares pode conducir a este ou aquel desenlace, sobre todo se anda Afrodita polo medio, por exemplo. Ou, polo contrario, se é Hades o que anda. Ese ensino, esa lección, é o que conta e o que grávase na memoria... esa lección que sae do conto edúcanos e adéstranos mentalmente para barallar posibilidades e tomar decisións cada vez que chega o momento en que hai que facé-lo... a verosimilitude ou inverosimilitude do mito non me parece tan importante como o ensino que contén".

"Incluso cando o mito reférese ás historias tribais ou nacionais?" "Incluso entón -retrucou Orfeo -. Ao fin e ao cabo, o que chamamos historia non é senón un conto máis que se pode contar de moitas maneiras, como ben o saben eses contistas oportunistas que son os políticos... eu son un artista e non un historiador ou un político, e cando louvo aos íberos na casa dos íberos, que me trataron como un amigo, contando unha historia na que os íberos poden sorrir orgullosos e quedarse moi contentos, ninguén me pode chamar traidor ou mentireiro porque logo vaia contar unha historia parecida aos aqueos na súa propia casa, na que os que quedan como heroes enfronte dos íberos son eles..".

"Claro, os mitos, mitos son -concordou Xacín-. E quen queira converté-los en dogma de fe ou usá-los para desprezar aos demais, non é culpa do mito nin do bardo, senón da súa propia cerrazón mental". "Eu creo que ambos somos constructores de mundos mentais e sensibles, que o noso público o sabe e o acepta, e que nos está permitido inventar e tomarnos todas as licencias creativas que nos parezan adecuadas para edificar unha historia máis brillante. Agora ben, a min gústame, se é posible, documentarme e compor historias o máis verosímiles, imparciais e convincentes que poida, aínda que ás veces teña que falar de dous heroes que viviron en dúas épocas diferentes, por exemplo... pero non me importa, senón están alexadas no tempo.

"Estou de acordo -dixo Xacín sorrindo-. Quen queira datos históricos "veraces," que lle pregunte aos anciáns da tribo... cando eu o fago, cada un me conta a mesma batalla dunha maneira diferente..". " O que para min importa, como aedo, ou bardo, ou artista -rematou o tracio-, é o gusto da historia mesma e a reflexión, a mensaxe interna que o mito produz nos ouvintes. E concédolle maior valor se a reflexión é dignificadora, liberadora ou un estímulo á medranza evolutiva. Pero sempre calibrando o nivel de interés e comprensión de quen me escoita e poñéndome nese nivel; non pretendendo que eles accedan ao meu. Penso que é o positivamente esencial da arte e da vida, e o único que, en verdade, ímosnos levar na memoria da alma cando saiamos por fin deste corpo".

Orfeo ollou cara fóra, caía a tarde e os cumes das espléndidas montañas do Pirineo, exuberantes de aciñeiras milenarias, volvíanse douradas. Os paxaros creaban un bosque de trinos arredor da casa. Había un rumor de augas vivas correndo por toda parte, vivificando o corpo da Nai Terra no que todos os seres se sustentan. Propuxo a Xacín saír a dar un paseo.

Camiñaron ata un lugar máis alto, desde onde a vista abrangía unha grande perspectiva da cordilleira. Longo tempo quedaron ambos bardos en silencio, contemplando a paisaxe. O silencio é o manantial de todas as inspiracións, a alma necesita facer baleiros para se encher, o baleiro mellor que o ser humano fai é cando se abre á contemplación da beleza e da grandiosidade da natureza, ante as cales quédanse pequenas as palabras.

Porén, o baleiro momentáneo da nosa mente volta a colmarse axiña de novos pensamentos, que gozan en se converter en expresión, sobre todo cando hai preto un espírito afín co cal comunicarse. E xurden de novo as palabras, porque o home é consciencia, a consciencia é luz e as palabras son as lapas que a luz da consciencia acende nas nosas mentes.

"Ti que tanto viaxache, que es tan grande músico e poeta e que, ademais de ter un alto berce e educación, adquiriche por ti mesmo moitas experiencias... Que é o máis importante que aprendiches nesta vida, Orfeo?" preguntou Xacín con toda sinxeleza, como se preguntase algo doado de contestar.

O tracio gardou un longo silencio. O seu mestre Quirón dicíalle que para saber que cousa era importante en cada momento, había que preguntarllo á Morte, que vive ao noso lombo, xa que é a outra cara da nosa Vida.

Co ollo da imaxinación, Orfeo ollou por encima do seu ombro esquerdo e preguntoulle á súa Morte: "Se fose a morrer inmediatamente, que é o que hai dentro de min que xustificase a miña vida?" A Morte, sen dubidar, envioulle unha serie de sinxelas lembranzas envoltas en auténtica calor humana. Iso era o esencial. E o resto, glorias e obras, a penas as circunstancias secundarias que o sustentaban. Entón, respondeu a Xacín: "O máis importante que aprendín nesta vida é a amar a plena intensidade".

Quedouse calado, pero axiña ollou cara el e adiviñou que estaba a esperar unha nova historia. Era un íbero amable e sensible e un poeta. Falaba correctamente a lingua franca pelasga. Orfeo sentíase moi ben na súa compaña e con vontade de sacar para fóra as súas vivencias máis íntimas. De se liberar.

"Queres que che conte como descubrín a intensidade? É unha historia longa. É a miña historia". "Son todo ouvidos -dixo Xacín sentándose sobre unha pedra-. Aínda demorará moito en anoitecer". "Pero non é nada que estexa preparado, irá saíndo a borbotóns, podemos dialogar".

"Dialogaremos pois".

Orfeo tamén sentouse de fronte á paisaxe. Ollou cara Oriente, como se buscase ao lonxe o seu país, e comezou: "Se eu imaxino que vou morrer nun minuto e ollo cara adentro e busco o que me poido levar como lembranzas principais desta vida, o que máis destaca na miña memoria entrañable son uns cantos momentos de grande intensidade que xa pasaron, pero que continúan dentro, ao vermello vivo, como os rescoldos dunha fogueira.

Fai moitos, moitos anos, sendo un neno pequeno, eu amaba todo, porque cría que canto existía ao meu redor non diferenciábase de min mesmo. Cando contemplo unha paisaxe como esta , torna a min aquel sentimento. Despois, seguínme amando naquelas persoas que me parecía que tamén eran parte de min, os meus pais... Pero un día, tras un forte desacordo, comezou a parecerme que xa non éramos máis a mesma cousa.

A partir daí, comecei a contemplar o mundo como unha grande chaira na que había millóns de pequenas lapiñas separadas, unhas máis altas, luminosas e firmes, outras débiles, ondulantes, mortecinas, todas elas en continua transformación. Eu coidaba da miña buscando a miña propia satisfacción, apreciándome, autocompracéndome, dándome atención, afecto e praceres físicos, emocionais e mentais a min mesmo. É dicir, amándome. E parecíame que cada persoa facía o mesmo para coidar da súa propia lapa.

Segundo fun medrando e me desenvolvendo, xurdiu en min a necesidade de acrecentar o meu lume persoal. O seu pequeno fulgor non me abondaba, me deixaba esfameado, necesitaba máis.

Eu nacera fillo da familia dirixente do meu país. Pronto descubrín que podía apoderarme de parte das lapas das outras persoas para intensificar o brillo da miña. Era o que todo o mundo facía no ámbito do poder, e fun aprendendo moitas maneiras diferentes de o conseguir. Cada persoa tiña a súa, pero a maneira habitual da miña familia era amañársellas para captar a atención dos demais, impresionando para dominar. Porque estamos completamente coa maior parte da nosa enerxía onde a nosa atención está.

Atender a outro é tender cara el unha ponte de comunicación na que se produza un troco enerxético. Nese troco uns dan da súa propia lapa vital e outros toman da lapa dos demais .

A clase social na que eu nacera chamaba a atención por si mesma: onde eu ía, as persoas abrían a súa ponte e a súa porta ante min, debruzábanse, púñanse á miña disposición, daban do seu lume. Eu me deixaba venerar, os meus desexos eran ordes, todo o mundo sentíase honrado de me regalar e compracer. Raramente daba da miña propia lapa, a menos que mo pedisen, e aínda así, o que eu daba, non era meu, eran os recursos que o estado destinaba a cada tipo de petición razoable. Eu só era un funcionario que tiña un certo poder para os distribuir con xustiza, de acordo á lei. A miña amabilidade era puramente convencional, unha pose aprendida e ensaiada mil veces. Sen embargo, eles sentíanse ben. En realidade, recollían a súa satisfacción da ilusión de estar relacionándose Co Importante, Co Poder. Que non era eu, senón a coroa do meu pai que estaba detrás de min.

Durante dezaoito anos da miña vida, as persoas adoraron en min algo que non era eu. Eu representaba o meu papel, era o meu traballo, educáranme para iso desde meniño, e os meus pais, ademais, esixían que o fixese ben. Pero cada día odiaba máis ter que dar vida a aquel personaxe que non era eu, mentres o meu eu carecía de manifestación, porque ninguén o vía. O brillo do personaxe que representaba apagaba completamente o meu propio.

Eu aburríame, sentía que o mundo era algo horriblemente tedioso e estaba convencido de que a maior parte das persoas eran estúpidas. Neses momentos me percataba de que a miña lapa persoal estaba a mínimos, mortecina, asfixiada pola rutina e pola falta de intensidade.

Un día, recibimos unha embaixada dos aqueos que dominaran Ptía, un reino pelasgo cercano ao noso, ao sur, na Tesalia. O embaixador traía un maxestoso cabalo branco tesalio como presente para o meu pai. Para a miña nai, ricas xoias de ouro que con certeza saquearían dalgún templo da Antiga Deusa. E non se esqueceu dos fillos: a min tocoume un falcón de caza.

O embaixador ofreceuse a ir comigo á serra e ensinarme a usá-lo. Aceptei. Tres días despois cabalgamos coas nosas escoltas ata unha montaña cercana, baixo a cal corría un río torrencial por unha gorxa boscosa. O embaixador aqueo era un home duns corenta e oito anos e rostro curtido, cun brillante pasado de xefe guerreiro. Era pai de moitos fillos, e viume a min como un fillo máis, abondo frouxo. Non contentouse con me ensinar como cazaba o falcón, quixo darme unha lección de hombría, inculcarme o seu propio espírito de cazador.

"Este falcón está adestrado, desde hai tres anos, para cazar por si mesmo para o seu amo -dixo-. O soltas, busca a súa presa, a executa e cha trai. Iso é interesante a primeira ou a segunda vez, pero despois faise aburrido, porque é el quen o fai todo e ti tan só estás aí, recibindo a súa ofrenda e facéndolle unha caricia".

"O entendo", contestei. Podía entendé-lo moi ben, porque durante toda a miña vida iso era o que estiveran a facer os funcionarios do meu pai para min. Eu só tiña que estar aí, recibindo as súas ofrendas e dándolles en troco unhas palabriñas que fixesen brillar aínda máis a lapa da súa autoestima... A cal era moito máis potente que a miña, porque estaba sustentada sobre a realidade do bo traballo que realizaran.

"Para que poidas disfrutar da nobre arte da cetrería -seguiu o embaixador-, tes que converterche no propio falcón coa túa imaxinación, tes que poñerche nel e captar desde dentro del toda a intensidade da súa forma de cazar".

Instruiume para que cubrira cunha grosa luva o meu puño, no que pousou logo á rapaz. Tiña a cabeza cuberta por unha caperuza de coiro empenachada, que non lle deixaba ver. "Sente ao falcón -dixo-; aloumíñao, é teu. Sénteo como se fose a túa propia man dereita".

Fixen o que me dicía, aloumiñeino coa esquerda, tiña unha bela plumaxe de agradable tacto, sentín os latexos do corazón baixo o seu peito cálido. "Ese corazón é o teu, porque a súa vontade está cega. Non ten visión, só instinto. Ti escolles por el e útilizá-lo. Fai da túa vontade a súa vontade. Mira cara o val e escolle unha presa".

Mirei cara a gorxa boscosa, alá abaixo. Sobre o verdor escuro das frondosas aciñeiras destacouse a brancura dunha pomba torcaz que sobrevoaba o río. Sinaleina ao embaixador. "Sente que a túa propia man dereita é capaz, desde agora, de descargar, igual que Zeus, un lóstrego mortífero a grande distancia. Un lóstrego en forma de ave rapaz. Sácalle a caperuza e ordénalle ao lóstrego que vaía a pola pomba, Xa!"

Así o fixen, saqueille a caperuza e inmediatamente o impulsei, cun movimento enérxico do meu brazo e cunha orde, en dirección á presa. O meu falcón alzouse, descubriuna axiña e foi a por ela como un lóstrego.

"Ti es o falcón -dixo o embaixador moi preto de min-. descubriche á pomba sobre a corrente, concentrache toda a túa atención nela, esquecendo o resto dos teus intereses; a túa atención centralizada e prioritaria sobre ese obxectivo fai que todas a túas potencialidades de todo tipo póñanse ao seu servizo para atinxir o cumprimento da túa vontade; o teu estado mental mudou a unha onda de alerta total, torrentes de enerxías de reserva flúen a ti para acrecentar o teu poder de realización; axústase de imediato ao obxectivo a túa maneira de voar, e o teu cerebro de ave realiza instintivamente cen mil cálculos instantáneos para determinar previamente a arriscada manobra que a continuación executas: lánzasche en picado a toda velocidade para chegar alá abaixo, sobre o río, co ángulo adecuado, a fin de poder atrapar coas túas poutas á pomba polo lugar preciso, xusto despois do momento en que as súas propias percepcións lle avisen do perigo e descúbrache; agarrándoa, non no lugar onde estaba, senón no punto do aire onde calculache que estará cando che descubre e trata de escapar. Tocada! Inmediatamente de atrapada a presa, segues a curva ascendente do picado previsto para che remontar cara enriba, a pesar do peso; rebasas os arbustos da beira e as árbores sen chocar contra elas e acabas esa acción impecablemente, de novo na altura, para poder pasar á que a seguirá...O que sentiche?"

"Uau! -exclamei, posuído pola excitación, vendo tornar ao meu falcón coa presa nas súas poutas-, sentín que todo eu era pura atención concentrada no meu obxectivo, a vida ou morte!"

"Ben -dixo el-. Así é como se ten que sentir un home de poder cando se expresa a si mesmo".

Orfeo voltouse cara Xacín. Realmente a paisaxe circundante parecíase algo á que acababa de describir. Sinaloulle co dedo, alá abaixo, a unha bandada de pombas torcaces que sobrevoaba o río. "Aquel día -seguiu-, descubrín que, cando realmente estamos a vivir a vida a tope e non simplemente vexetando, somos, en esencia, unha atención concentrada en algo concreto. O momento no que a lapa da nosa enerxía vital brilla con maior intensidade é ese no que un saiu da rutina da percepción pasiva e espallada, para se converter en plena atención a vida ou morte.

Igual que o falcón, nun nivel moi básico, o noso sentimento de intensidade pode acrecentarse cando vagamos polo bosque verdadeiramente famentos e xurde unha presa, un gamo, un xabarín, corremos tras ela, esbozamos con plena atención e conseguimos atravesá-la coa nosa frecha.

Pero iso, para nós, xa se converteu nunha intensificación moi excepcional. A obteción de comida para o home, por causa dos moitos recursos que temos hoxe en día, rara vez deixa de ser unha rutina máis, de agradable, pero baixa intensidade de atención".

"Xa vexo por onde vas -dixo Xacín-. Nos queda o sexo, ou o atletismo, ou os negocios, a política... ou a guerra, para conseguir intensidade".

"Iso é, pero hai niveis maiores, xa o verás. Por ser fillo de quen era, coñecín desde moi xove a elevación da lapa da atención que produz o sexo polo sexo e o poder de vida ou morte sobre as persoas, que é unha intensidade que non se diferencia moito da enxebremente animal de cazar a outro ser máis débil ou menos xeitoso ou atento, ou máis inxenuo que ti, e comercho. As facilidades que me daba a miña privilexiada posición social para aquilos xogos fixeron que, co tempo, se volvesen tan rutinarios, elementais e pouco intensos como o de conseguir alimento cada día.

Así que tiven que buscar outras motivacións para manter viva e sá a miña atención. O meu pai aconselloume o ximnásio e a caza, pero nunca puiden pasar dun desenvolvimento físico mediocre e o mesmo como cazador. O meu falcón aqueo e os meus monteiros facían a maior parte do traballo e, aínda así, cós mesmos recursos, a maioría dos que me rodeaban eran sempre naquilo mellores que eu. E eu non conformábame con marcas mediocres. Sempre quería chegar ao máximo; non polas louvanzas dos demais, que gabación era o que sobraba ao meu arredor, senón polo meu propio sentimento de estar a atinxir a miña mellor altura.

Eu tiña un irmán maior, Lino, que, educado pola miña nai, se converteu nun músico xenial, único co ritmo e a melodía. a penas sendo un rapaz xa compuña himnos a Dionisio e aos antigos heroes e ata fixo toda unha Epopeia da Creación. El foi o meu ídolo e o meu mestre de música desde que ambos éramos uns críos. Era igual de sabio en todo e estaba destinado a ser o herdeiro do meu pai, pero por desgraza, morreu demasiado xove e eu sucedinlle por lei. A miña nai, desconsolada, verteu en min toda a afectividade que antes lle dedicaba a el, ademais da que me correspondía, e pasaba moitísimo tempo comigo, liberando os seus sentimentos por medio do canto e da música. Aquilo que ela cantaba e tocaba era tan auténtico e tan sentido, que a súa vibración prendeu na miña propia alma como en terra fértil e descubrín que era na Arte onde me atopaba ante posibilidades sen fin de ascensión na intensidade. E para as que eu estaba ben dotado!

Ti sabes como é, Xacín, cada vez que nos poñemos a compor unha obra, a nosa atención concentrada atinxe altas luminosidades, e iso xa é fantástico. Pero cando pasamos a dar expresividade ao que compuxemos, o brillo rube e rube e cando, por fin, podes executar ante un público, se consegues chegarlles ao corazón, a túa lapa convértese nunha grande fogueira que ten unha enorme avantaxe sobre a que che dá a caza da comida, o sexo polo sexo e o poder sobre os demais: non só che enche de luz... senón que non lle quitas a ninguén a súa". "É algo marabilloso -concordou o músico pirenaico-, se a cousa estivo ben, todo o mundo sai aceso na súa emoción ou na súa comprensión. Ver esa luz que se desprende deles eleva a miña ao infinito".

"A arte, se é Arte de verdade -engadiu Orfeo-, descúbreche o mundo sublime dentro de ti, a causa do estímulo que exerce sobre a sensibilidade, que sempre está a esixir algo máis perfecto, máis grandioso, máis sabio e máis sutil. Iso faiche ensaiar, ensaiar e estudar, facerche preguntas e facerllas a outros, buscar e investigar. No meu caso, busquei mestres: primeiro de música, despois de vida. E tiven a sorte, tamén pola miña posición social, de ser admitido nas mellores escolas de coñecemento. A máis intensa, a primeira, no monte Pelión de Tesalia, na Irmandade dos Fillos de Crono, dirixida polo home-centauro Quirón, todo un mestre da Arte da Vida que creaba obras inmortais, non pintándoas sobre un lenzo, ou con sons, nin modelándoas sobre mármore, senón brunindo a pedra bruta do ánimo dos xoves a quen instruía, para os converter en homes realizados e en modelos dignos de ser imitados polas xeracións seguintes.

Do mesmo modo que na música descubrín unha motivación para o desenvolvimento da intensidade que só dependía de min mesmo e do meu esforzo e non de ser fillo dos meus pais, así foi tamén na Escola de Quirón, que educara ao máis selecto da xuventude pelasga e logo grega, xa que o centauro viviu unha longuísima vida, séculos, dicían (a menos que os mestres anteriores da súa fraternidade se chamasen igual cá el)... Naquela Escola eu era un máis, entre príncipes de países moito máis cultos, fortes e importantes que o meu país, entre campións que me superaban en case todo".

"E o que vos ensinaba Quirón?", preguntou Xacín. "Aprendíamos Caza, Hípica, Loita, Medicina, Cirurxía, Herbas, Astrología, Música... pero iso era o de fóra, a roupaxe. Por dentro, todo o seu ensino, realmente, ía encamiñado a converternos en heroes".

"Heroes? Pero iso non é para calquera, Orfeo, iso é cousa do destino".

"Cousa do destino pode ser que un heroe chegue a ser un heroe famoso... Quirón non se preocupaba pola fama nin polas cousas que só son producidas polo destino ou pola sorte, Quirón se ocupaba do heroísmo en si, da vontade e a dignidade de sé-lo e dos asuntos que teñen que ver co esforzo persoal". "Co esforzo persoal?" "Iso é. El dicía, exactamente, que a sorte dun home, así como a súa disposición para enfrontar con éxito o seu destino, só dependen da súa atenta observación persoal para se coñecer a si mesmo, do seu esforzo persoal para controlar e desenvolver ao máximo o que xa coñece de si mesmo, e da súa fe no seu propio poder e no poder da vida en si".

"Se un heroe non é un fillo dunha divindade e un mortal, nin alguén que se fixo famoso polas súas grandes fazañas -preguntou Xacín-...O que é un heroe?" "Eu vivía preguntándome exactamente iso -respondeu Orfeo-. Que podería aspirar a lograr nunha escola onde calquera era máis destro, máis forte, máis resistente, máis atrevido, máis aposto e máis valeroso cá min? Pero isto é o que dicía o meu mestre: "Un heroe é calquera persoa que se propoñe coñecer e atinxir o máis alto de si mesmo e que se concentra con toda intensidade na tarefa de O Tentar". E cando descubriu cales eran os meus persoais talentos, me dixo que podía faltar ás leccións de caza, de hípica e de loita, se nese tempo ensaiaba música como se tivese que gañar unha batalla útilizándoa como arma. E ao ver que realmente eu puña toda a miña enerxía e constancia no intento, inicioume en aspectos do seu coñecemento, ademais dos musicais, nos que non iniciaba aos que ían para guerreiros ou para reis... Cando saín de alá aínda estiven en Samotracia, en Eleusis e en Exipto, pero só para confirmar que o que Quirón me ensinara podía expresarse tamén doutras maneiras, con outros estilos e noutras linguas.

O que me ensinou Quirón, por exemplo, deume a confianza necesaria en min mesmo para ir en busca do que nese momento máis me interesaba: eu estaba tolo por unha xove que pertencía á Irmandade das Dríades. Un coléxio de sacerdotisas que formaba Ninfas para que tivesen fillos para a Grande Deusa e para formar cadros xerárquicos de total confianza para a casta dominante feminina".

"Acontecera -seguiu contando Orfeo- unha mañá na que eu acompañaba aos meus pais, xunto cun grande séquito, nunha cerimonia oficial da antiga relixión no Templo das Ninfas, encravado nun bosque sagrado. Estabamos alí porque había que estar, por política, sen ningunha vontade. Nin ás sacerdotisas do Templo caíalles ben a miña familia, nin á miña familia caíanlle ben elas. Era un acto oficial de tantos que tíñamos a obriga de presidir.

Entón a vín, bela, radiante, portando unha grilanda de flores para a miña nai, entre outras xoves Dríades. E iso foi todo. Non lle dixen nada, ela non pareceu reparar demasiado en min, pero quedeime ollándoa durante toda a cerimonia. Marchei de alá e seguía lembrando o seu rostro, que quedara gravado na miña mente... e así durante días. Ao final coéime no Bosque Sagrado, onde estaba prohibida a entrada sen permiso aos varóns, fosen da clase que fosen, baixo durísimas penas. Espieina moitas veces, agachado entre as árbores.

Namoreime perdidamente e a retratei en mil cancións cheas de suspiros. Eu, que era un cínico enfastiado de sexo baleiro, eu que falaba do amor como se fose un simple instinto da parte máis animal do home ao que hai que satisfacer de cando en vez, igual que cando lle botas comida aos teus cans de caza, entendín agora que o máis importante do amor non é recebé-lo, senón proxectá-lo e que se poida proxectar a todo. Aprendí que esa proxección, se é consciente, intensifica ao máximo a lapa da nosa vida... Pasaron meses en que eu só pensaba nela, sen que ela soubese nada de min.

...Porque era como namorarse dun imposible, por moi alta que fose a miña liñaxe. As Dríades convertíanse en Ninfas en canto chegaba a Festa da Sementeira, á que asistían os mellores campións de cada clan de Tracia, sempre que pertencesen ao clan que correspondía a cada tipo de fertilización: elas escollían libremente un, iacían con el e se nacía despois unha nena, esa nena era educada para Dríade. Se era un meniño, o sacrificaban á deusa.

En canto unha Dríade deixaba de ser virxe, chegaba a Ninfa, a reproductora, e cada primavera había unha Festa da Fertilidade na que, de novo, escollían un campión que sementase vidas para a deusa nelas. Ao cabo dun número de partos e de sacrificios de meniños varóns, as Ninfas accedían a Sacerdotisas, as Sacerdotisas formaban o Consello de Anciás de Tracia e a Suma Sacerdotisa que elas escollían era a lexítima Nai e Raíña do país.

Durante moitos milenios, para as castas de sacerdotisas que acapararan o poder político das tribos tracias e as de toda a Pelaxia, os homes eran apenas un luxo biolóxico que se podían permitir para o seu pracer (como os zángaos nunha colmea) os verdadeiros seres humanos completos, que eran as mulleres, imprescindibles para o nacemento, cría, mantemento e continuidade da especie.

...Sobre todo despois das terribles carestías, producidas ao esgotarse a caza, o que deixaba en paro forzoso a tradicional utilidade masculina, superada pola salvadora descuberta e extensión da agricultura por parte das recolectoras. Ademais, o especial talento feminino para a relación e organización comunitaria... perfeccionou outros factores colectivos eprácticos de supervivencia, civilización, e incluso sabedoría, que desenvolveron a través da inxestión segreda de plantas de poder, descubertas por elas e vedadas aos varóns.

As mulleres inventaran a relixión e as leis, e con elas mantiñan controlados e sometidos aos machos por medio dos sacrificios humanos, da administración ao seu libre albedrío do sexo, da comida e... dos velenos. E, sobre todo, da educación dos nenos no temor da Deusa e no terror á Maxia das matriarcas.

Cada ano, a Suma Sacerdotisa escollía un Xefe de Guerra como Rei Consorte ao que manexaba ao seu capricho mentres non xurdise a oportunidade de o substituir por outro que lle agradase ou lle conviñese máis. ata fai unhas poucas xeracións, era sacrificado ritualmente ao acabar o ano, no mes número trece, o fatídico, ou desafiado a morte por outro aspirante á precaria xefatura consorte. Logo da chegada dos primeiros gregos a Pelaxia (que sacaron aos homes da súa condición de "sexo inferior ou prescindible"), fóronse facendo componendas á lei: mudouse o Ano Lunar de mandato real polo Grande Ano, de cen lunacións, e máis tarde polo Ano Maior, de trescentas vintecinco lunacións, ou sexa, de dezanove anos, que se equiparaba co ano solar; e o día do sacrificio substituíase ao rei por un neno.

O meu pai xa era o cuarto rei que lograra manter a súa coroa en contra da tradición. A base dun férreo control do interior e dunha boa relación con veciños tan poderosos como os aqueos, que se propoñeron acabar definitivamente coa Vella Orde Feminina nos seus territorios conquistados, e que estaban dispostos a invadir os matriarcados circundantes.

Por iso foi o primeiro que se atreveu a mudar o sacrificio periódico dun neno polo dun touro no seu lugar. Pero o verdadeiramente revolucionario foi decidirse a tomar como nova esposa (cando morreu a vella raíña de quen era consorte), non a unha Ninfa ou Nereida da deusa, como se adoitaba, senón a unha sacerdotisa de Apolo, que era un deus olímpico, grego, patriarcal, e oposto ao matriarcado.

O Consello de Anciás conmoveuse: iso significaba perder a dirección do país, pois desde sempre, a raíña saíra de entre elas. Preitearon en van ante as máis altas instituicións nacionais de xustiza, porque o meu avó Cárope, sabiamente, ao conceder liberdade relixiosa para acoller a Dionisio, xa conseguira equiparar de forma legal o Coléxio das Musas de Apolo có das Dríades da Deusa. Portanto, calquera dos dous podía representar a propiedade das mulleres de Tracia sobre as terras do país.

As Ninfas intrigaron para fomentar unha revolta, pero non poideron poñer ao pobo contra o meu pai, porque gañóusello favorecendo aínda máis os cultos e celebracións do deus do viño, a quen, sendo o máis moderno dos Olímpicos, o pobo tracio consideraba, estrañamente, como un deus antigo e popular, xa que traía de volta consigo o máis gozoso do pasado: as festas orxiásticas e a alegría da deusa. Por se opoñer a el perdeu o trono o antecesor do meu avó. Ademais, a casta sacerdotal das Ninfas Dríades fórase facendo tan soberbia e excluínte, por herditaria, que a maioría das mulleres que non pertencían á cúpula da casta dominante perderan a combatividade e o interés pola política que caracterizaba ás xeracións anteriores".

"Entón, se che entendín, namorarche da dríade foi como namorarche do inimigo" dixo Xacín.

"Así foi, pero eu viña tan fortalecido na miña autoestima pola Escola de Quirón, que me atrevín a presentarme á elección de campións do meu clan dos centauros na Festa das Virxes dedicada á sembra de Cereais, confiando en que as sacerdotisas, por política, non mo ían impedir e en que a forza do meu amor por aquela muller, que era tan grande, a faría fixarse en min. Eu non podía competir cos guerreiros, nin cos atletas, así que o fixen con música e poesía, declamando un canto ás Dríades que era un retrato inconfundible da muller que amaba e dirixíndollo a ela durante o concerto, coas miñas máis sinceras olladas e con toda a calor do meu corazón, tal como se estivese a esbozar ao seu co arco de Eros".

"E acertaron as frechas?" preguntou Xacín, cun grande sorriso. "Acertaron. E ela escolléume, con grande disgusto inicial por parte dalgúns membros do Consello de Anciás. Pero, despois de reunírense, con certeza decidiron que podería ser a oportunidade para volver a ter influencia sobre un futuro rei ou sobre a súa filla, e deron o seu visto bo á nosa relación, aínda que eu non permitín ao meu corpo que resultasen fillos dela para a Deusa".

"E como o conseguiche?" se estrañou o íbero. "Non é algo demasiado difícil, se che adestras niso como che adestras co canto ou coa lira. Trátase de alternar actividade, cando a túa parella está pasiva, con pasividade, cando está activa. E de controlar os teus movimentos e a túa excitación a base de respiración serena, de maneira que che poidas relaxar cada vez que chegas ao borde da catarata, sen deixarche precipitar por ela".

"Onde queda o teu pracer, entón, senón che derramas?" "En prolongar e modular a vontade o contacto sensual todo o tempo que a túa compañeira aínda o desexe, en considerar o camiño máis importante que a meta, en gozar co gozo da túa parella, pero sen chegar nunca ao derramamento da semente, que tamén é o final do pracer. É... como deleitarte tranquilamente con tres copas de viño a pequenos sorbos durante toda a noite, mentres conversas dunha forma solta, inspirada, alegre e sempre intelixente, en lugar de as baleirar de tres grolos seguidos e quedarche logo completamente inconsciente, tras un momento explosivo de brutal exaltación descontrolada".

"Controlar os instintos e as emocións non significará desnaturalizá-las e desvirtuá-las?" arguiu o pirenaico. "Para min, hoxe por hoxe -respondeu Orfeo-, non hai cousas máis innaturais e desvirtuadas que a ilusión e a inconsciencia; controlar a excitación e a emoción sanamente é controlar a ilusión e a inconsciencia. E non é tan complicado... se consigue respirando lenta e profundamente, mantendo en calma a túa consciencia mentres observas, sen deixar de participar nin de estar completamente concentrado no momento e na experiencia que vives".

"Moi sofisticado paréceme iso -dixo Xacín-, non che quedas inflamado e morto de ganas durante todo o resto do día, despois de ter xerado tanta enerxía á que non lle dás a súa saída natural?" "Quedaría, si, se o meu mestre Quirón non me ensinara a elevar esa enerxía desde o meu sexo ata a miña cabeza". "¿Cómo faise iso?" "Por medio de rápidas e profundas inspiracións polo nariz, mantendo recta a columna, e mediante visualizacións nas que vas impulsándoa (e ao tempo refinándoa e sublimándola), do centro enerxético do ventre ao do plexo solar, deste ao do corazón, deste ao da gorxa e deste ao do centro da fronte... é como ir subindo a escala das notas musicais de oitava en oitava..."

"...E cando chega esa enerxía fervente á cabeza..." "...Se converte no máis elevado combustible para a inspiración dun artista, Xacín: a potencia xeratriz que ía destinada a enxendrar a un fillo teu e da túa compañeira dentro dun efémero corpo de carne e oso, enxendra, se che concentras en compoñé-la e moldeá-la mentalmente, o mesmo fillo de ambos no corpo sutil dunha obra de arte inmortal ... ti sabes que as nosas mellores cancións son pura enerxía sexual sublimada".

"Xa entendo... talvez me decida a experimentar con ese orixinal método de creación algunha vez... -dixo sorrindo- Pero que lle pareceu á dríade que non derramases a túa semente material nela?" "Non gustoulle nada. Durante un tempo estivo avergonzada. Sentía que estaba a traizoar á súa Fraternidade, aos seus principios e á Deusa, incluso temía un castigo divino. Eu trataba de a compensar demostrándolle tanto amor que, na seguinte primavera, cando foi a Festa da Sementeira das Ninfas, volvinme a presentar entre os campións centauros, con novas frechas musicais no arco da miña lira... e me volveu a escoller".

"E aquilo dos fillos para a Deusa?" preguntou o pirenaico. "Continuei sen dársellos, pero, ao mesmo tempo, dáballe razóns. Razóns e amores, todo o amor. Dicíalle que tamén eu tiña que enfrontar a oposición do meu pai a un amor cun membro da principal instituición iniciática dos seus inimigos políticos interiores. O cal era verdade, o meu pai considerábame un indigno sucesor seu, sen interés polas armas nin pola administración, sen cobizas políticas, un príncipe decadente que só se interesaba por música, filosofía, viaxes, pola cultura grega (mentres que el era un convencido pro-troiano) e por mulleres totalmente inconvenientes".

"Podo imaxiná-lo -dixo Xacín-.Vaia lío!" "Dicíalle que, por suposto, eu desexaba ter fillos con ela, pero que non quería que os nosos fillos fosen manipulados e usados polo matriarcado. Faláballe dunha Nova Era de homes e mulleres ceibes (que nós dous poderíamos iniciar), na que ambos sexos vivirían en harmonía, nun pacto de igualdade real e de equilibrio que se saíse, tanto do extremo da caduca sociedade matriarcal da Idade de Pedra, como doutro extremo traído pola Idade do Ferro e polo intransixente patriarcalismo a ultranza dos aqueos. Faláballe de conseguir un equilibrio entre A Grande Nai e Zeus, entre Apolo e Dionisio, entre gregos e asiáticos, entre a vella Tracia e a nova Hélade e entre o lado occidental e o oriental do Exeo e dicíalle que só había unha maneira de chegar a conseguir ese equilibrio entre tantos aparentes opostos". "E cal era?" "O amor, un amor de verdade, como o noso, que convertese en complementarios aos opostos, igual que cando un músico xoga cos graves e cos agudos, ata os poñer en harmonía. E a maior tensión, a maior contraste, a maior compromiso, forza, dozura e intensidade, maior expresividade e beleza resultante, se a harmonía que os equilibrou foi real".

"Como respondeu a túa amada ao que lle dicías?" "Creume, Xacín, confíou en min, entendeu as miñas razóns porque o seu corazón dáballe razóns que a súa mente non era capaz de lle dar. Vivimos un ano de amor a tal intensidade que, ao ano seguinte, eu atrevinme a pó-lo a proba".

"Unha proba? O que fixeche?" "Simplemente, cando chegou a seguinte primavera, lle dixen que me ía a Samotracia e Eleusis e que non me volvería a presentar á elección de campións para a Festa das Ninfas. Díxenlle que a amaba con tolemia e que ela era libre para facer o que quixese, pero que non íame a emprestar máis ao xogo das sacerdotisas".

"E que ocorreu?" "Pois que funme a Samotracia, efectivamente, e a Eleusis, e chegou o día da Festa das Ninfas e desfilaron os mellores campións de Tracia despregando os seus encantos virís. E cada unha das súas compañeiras escolleu a un". "E ela?" "Ela participou na elección, pero non escolleu a ninguén". "Non forzárona a escoller?" "Non podían. A sociedade matriarcal tamén tiña as súas cousas boas: quen xa pasara dúas veces pola elección, podía absterse de escoller se nón lle agradaba ningún novo candidato ou se xa tiña un favorito do seu corazón".

"Tornache axiña, supoño", dixo Xacín. "Non, estiven moitos meses fora, en Samotracia e na Ática, lle quixen dar tempo a que se o pensase con calma; e tamén mo quixen dar a min. Eu quería un grande amor, un amor que fose máis alá das moitas circunstancias externas que parecían envolver a nosa relación".

"Como cales?" "Eu necesitaba estar totalmente seguro de que se o meu amor me quería, me quixese por min mesmo, non por ser un príncipe herdeiro, nin por influencia dos cálculos e previsións políticas das sacerdotisas. Tamén anhelaba que alguén me escollese para sempre e non ter que competir pola muller amada cada ano, como fora o tormento das xeracións de namorados precedentes. E desexaba moito ter fillos co meu amor, pero para que fosen tamén os meus fillos, non só os fillos da súa nai. E repugnábame que se llos quedasen as sacerdotisas, ben convertendo en dríade a unha neniña a ou en cadáver glorioso a un neniño... Agora ben, para o conseguir, a miña amada tiña que abandonar a súa Fraternidade, a fin de escapar á súa lei. E casarse comigo ao modo grego".

"Puxéchello ben difícil á rapaza", dixo o vate pirenaico admirado. "Era moi difícil para ela -recoñeceu Orfeo-. O máis difícil, case unha indignidade entre as Ninfas Dríades, a decisión de abandonar a súa Fraternidade para se entregar ao matrimonio, unha instituición estranxeira e advendiza, creada polo patriarcado invasor para converter ás orgullosas mulleres tracias en seres dependentes, na cal renunciaban á súa liberdade de elección de amantes e a ser as únicas lexítimas propietarias das súas terras e dos seus fillos. Claro que eu estaba disposto a pactar unhas condicións matrimoniais máis igualitarias que as que contiña o compromiso aqueo e a potenciar a súa ratificación como lei e a súa aplicación, para que se poidesen acoller a ela todas as parellas que o desexasen, en todo o reino de Tracia".

"Que ocorreu cando retornache?" "Acolleume co mesmo contento e co mesmo agarimo que se nos separáramos a noite anterior e vivimos outro tempo de intensísimo amor e paixón, aínda que non quixo nin abandonar a súa Fraternidade nin visitar a miña casa. Seguía vivindo no Bosque das Ninfas e víamonos e pasabamos con frecuencia as noites xuntos, pero sempre en lugares neutrais e discretos. Ao ano seguinte díxenlle que me marchaba a Exipto. Funme, de novo houbo Festa das Ninfas e de novo abstívose de escoller. E tornei de Exipto e todo volveu a ser paixón e harmonía, pero de matrimonio, nada. Mentres tanto, tiña cada vez máis problemas co meu pai".

"Polo que?" "Por todo: porque me ía a recibir instrucción iniciática a países estranxeiros durante longo tempo, porque, polo camiño, facía boas relacións cos gregos e moi poucas cos troianos, porque non emprestaba a atención que el demandaba ás miñas clases de administración ou aos meus deberes militares, porque non lle gustaba como me vestía ou penteaba ou no que gastaba o meu orzamento; porque non lle gustaban a miñas opinións sobre nada, porque contestaba ás súas, porque organicei varios concertos de lira ante público, porque escapaba do pazo cada vez que podía e, sobre todo... porque xa estaba en idade de me casar con algunha princesa troiana cuxa alianza lle conviña e eu non quería nin saber diso".

"Vaia coa vida principesca!" "Eu víame metido nunha roda que xiraba vertixinosamente en todas direccións e non sabía como facé-la deterse, para apearme e marcharme a facer a miña propia vida, o que eu quería. Ou, polo menos, non ter que facer o que non quería. Logo apareceron un día os heraldos de Tesalia, proclamando que quedaba aberta a selección de candidatos para a expedición dos Argonautas á Cólquide. Sentinme chamado, aí estaba a miña oportunidade de me facer respectar polo meu propio nome e non polo do meu pai. E tamén a aventura libre, con toda a intensidade vivencial que supuña. E a compaña de moitos dos valentes aprendices de heroes que coñecera xunto a Quirón. Así que, nun impulso, sen saber o difícil que ía ser que me admitiran, me considerei admitido e fun a dicirlle, tanto ao meu pai como aa miña amada, que íame".

"E que pasou?" "Pois que o meu pai me deu a escoller entre renunciar á expedición ou abdicar dos meus dereitos á coroa no meu irmán. E decidín abdicar. E que a miña amada me dixo logo que non lle importaba que abdicara, que me quería por min mesmo, que sempre me esperaría e que se conseguía tornar da Cólquide, aínda que fose lisiado, abandonaría a súa Fraternidade, se casaría comigo ao modo grego e teríamos fillos... ademais dixo que se me mataban, iría a buscarme ao mesmo País dos Mortos".

"Voto a todos os Deuses!!" exclamou Xacín coa boca aberta.

"Así mesmo xurei eu, por dentro, cando ela mo dixo, pero sentindo que me volvía tolo de ledicia e de amor! E esa alegría e amor déronme ánimos durante a longa e perigosa aventura, mantiveron alta a miña lapa vivencial nela e conseguín vencer moitas difíciles probas, colaborar moi ben cos meus compañeiros, aínda que era o máis mingurrias do grupo e, por fin, retornar vivo, enteiro e triunfante ao meu país".

"Un heroe! -dixo Xacín- Estou a falar cun heroe!

"Pois a verdade é que así me sentía eu naquel momento marabilloso da miña vida... Ela me estivera a esperar todo o tempo e seguía igual de namorada... E ata o meu pai estaba orgullosísimo de min! Aceptou o casamento coa miña amada despois de que ela anunciou oficialmente que abandonaba a Fraternidade das Ninfas e encargouse de redactar e de facer sancionar un novo pacto matrimonial moito máis igualitario que o dos aqueos, así como de organizar unha cerimonia nupcial por todo o alto..".

"E casáchedes, claro! Final feliz!" Xacín estaba entusiasmado.

"Casamos, pero o mesmo día do casamento picouna unha cobra nun pé e matouna". Dixo Orfeo.

Foi como un baño de auga fría para o vate pirenaico, despois de se ter exaltado de alegría na calor da narración. Quedaron os dous homes en silencio longo tempo, contemplando como o sol final da tarde ensangüentaba o contraluz tralos cumes nevados, cumes que íanse facendo máis solemnes e grandiosos segundo avanzaban cara o misterio do Extremo Occidente.

Comezou a anoitecer e aínda se encontraban alá sentados sen dicir nada. Finalmente, Xacín púxose en pé, apertou coa súa man o ombro de Orfeo e dixo: "Repito a miña primeira pregunta, se queres contestá-la de novo brevemente, camarada: que é o máis importante que aprendiches con todas esas experiencias?"

"Aprendín que o Amor é un deus que todo o consigue, Xacín -respondeu Orfeo con determinación-. Porr iso estou indo ao Fin do Mundo para lle pedir a Hades que me devolva á miña alma amada".

X. O CAMIÑO DAS ESTRELAS

Todas as historias que recollía polo camiño, máis as músicas propias de cada paisaxe e comunidade que ouvía interpretar aos bardos nativos, máis as súas propias experiencias e creacións, ían engrosando a Canción Occidental de Orfeo, quen foi cruzando os maxestosos Pirineos pola beira dos ríos que corrían polos seus vales, entre altos cumes encaixados.

Os íberos da rexión interior ao pé dos Pirineos, que nin sabían que os estranxeiros chamábanlles íberos como conxunto e que só se autoidentificaban co nome das súas propias tribos, xa tiñan un xeito abondo diferente aos da rexión máis oriental, que estaban preto do Mediterráneo e eran, portanto, máis abertos e permeablesaos modos civilizados.

Estes interioranos víanse como xente moi burda e moi sinxela, coa que ás veces Orfeo só podía entenderse con señas. Eran duros guerreiros, brutais e feroces fronte ao inimigo e aos prisioneiros, aínda que amables e hospitaleiros cos camiñantes, aos cales trataban coa maior xenerosidade. Tiñan un xeito ben austero, durmían no chan, sobre palla, como os animais, e encontraban belo, tanto os homes como as mulleres, deixarse medrar o cabelo ata medio lombo ou máis, o que lles obrigaba a cinguirse a fronte cunha banda para traballar ou loitar. En realidade, pasaban a maior parte do tempo con aquelas ridículas bandas postas sobre as súas cabezas e só lucían as súas lustrosas melenas durante as festas e cortexos, para que os demais as admiraran.

Comían moita carne de chibo dos seus rebaños, complementada cun pan de landras de aciñeira. Para o elaborar, deixaban secar as landras e logo esmiuzábanas, moíanas e facían con elas a masa, que se forneaba. O pan resultante non tiña mal sabor e se conservaba durante algún tempo. Aínda que normalmente só bebían auga, coñecían tamén a cervexa e a sidra, e as consumían nas súas festas, en abondo cantidade e sen mesura. Isto e a súa costume de falar a berros, entrecruzando as conversacións e sen que ninguén escoitase a ninguén, ademais da súa teima de coleccionar as cabezas cortadas dos inimigos mortos, coas que decoraban as súas casas e ata os seus cabalos, era o que máis xeito de bárbaros lles daba aos ollos dun estranxeiro culto, e o que máis repugnantes lles facía aparecer, cando se entregaban a aquilos excesos.

O viño, que lles traían as caravanas de arrieiros dentro de pelellas de cabra co pelo voltado cara dentro (o que dicían que daba un mellor sabor), o trocaban moi caro polo do seu gando, mel e peles, ou por escravos prisioneiros de guerra, cando os capturaban. Portanto, bebíano en raras ocasións. Pero se o conseguían, consumíano tal como se fose cervexa, compartíndoo coas xentes do seu propio clan e cos hóspedes en festíns moi pouco elegantes, porque non sabían para nada dosificarse. Ían en busca da pura borracheira e da inconsciencia, despois de pasar por un van e pesado estoupido de euforia e prepotencia xactanciosa que lles quentaba demasiada a alma, deixando que saísen á superficie todas as competencias entre eles e os seus instintos guerreiros, o que, con frecuencia, facía que as brincadeiras e pullas que tan alegres comezaron, dexenerasen en liortas terribles, que algunhas veces acababan en derramamento de sangue.

Na hora da bebida, nin os máis altos e cultos entre eles practicaban nada semellante a un ritual de concentración: nin separaban o comer e o beber, nin sacralizaban a inxestión do poderoso néctar de Dionisio. Estes rústicos montañeses, igual cá outros habitantes de rexións incultas, nin sequera coidábanse de rebaixar a pureza do viño mesturándolle partes de auga, segundo a vibración ambiente, para alongar a sesión sen perder a dignidade, senón que bebían o viño enxebre xunto coa graxenta comida, servíndose eles mesmos, sentados ou ata en pé, dunha maneira ruidosa, axitada e vulgar, manchándose os vestidos, sen ofrendas aos deuses, nin cánticos, nin sentido de comunión, nin xogos, nin a menor altura intelectual, repetindo e repetindo da bebida mentres quedase unha pinga. Con todo o cal, máis que á sociabilidade, a alegría intelixente, a inspiración, a conexión e o éxtase, daban saída axiña ao que de máis brutal, bestial e inconsciente había neles.

No medio da festa, os homes arrincábanse a danzar en corro con moita algarabía, ao son de frautas e trombetas, dando saltos e acabando nunha xenuflexión arrogante, cos brazos abertos, como quen di: "Aquí estou eu". Nalgúns lugares Orfeo puido ver que as mulleres, sempre máis finas ou recatadas dentro da barbarie, non tiñan reparo en beber e en danzar cos homes que lles gustaban diante de todo o mundo, apañándolles das mans. Estas rudas maneiras, nunho pobo que, polo demais, mostraba un grande encanto natural e gallardía persoal, eran o que máis desagradaba a Orfeo, xa que era a causa delas que os gregos desprezaban aos campesiños e montañeses do seu propio país, Tracia, dicindo que a diferencia entre un home grego e un home tracio era que, "cando bebía, o home tracio quedaba en puro tracio e perdía o home".

Usaban manteiga para cociñar en vez de aceite, o que lles facía cheirar como as ovellas. Comían sentados en bancos de pedra empotrados nos muros, en orde á idade e o rango. Os manxares pasábanse en círculo, reservando un sitio de honra aos convidados e servíndolles os primeiros. Utilizaban recipientes de barro cocido ou vasos de madeira moi vulgares, os seus lares carecían da menor estética. Os días de festa celebraban derrochadoras enchentes comunitarias, que contrastaban enormemente co austero do seu acotíán. A pesar daquela rusticidade e incultura, había algo nos ibéricos que fascinaba ao bardo: ata do máis andraxoso deles emanaba de forma natural unha dignidade tan grande que lle facía parecer un aristócrata disfrazado, ben consciente da súa soberanía interior. Nin sequera os mendicantes parecían submisos. Pedían extendendo a man en silencio, e lles desen ou non lles desen, daban as grazas nun ton que facía sentir ao outro que era el o beneficiado por brindárselle a oportunidade de se mostrar xeneroso cun irmán e que, en calquera das voltas que dá a vida, o que agora recebía a axuda podería ser o que axudase.

A soleada península occidental debeu ser un país moi apetecido por todos desde tempos moi remotos, e víase un grande mestizaxe. Parecía abondar entre eles a mestura de ligures mediterráneos con outras razas, que que lle facían lembrar a Orfeo tipos humanos que coñecera, orixinarios de pobos do remoto Norte, talvez hiperbóreos, ou ilirios, ou, se cadra, da Escitia, allende a Cólquide e o Cáucaso. Algún dos seus nomes tribais máis mentados soóulle como "Sefes" e dicíase destes que eran a tribo que predominaba no extremo occidental de Iberia. Estes Sefes inscribían con frecuencia o seu tótem, en forma de serpente, sobre penas que delimitaban os seus territorios, xunto aos camiños principais.

Dos poucos que aprenderan a falar algunha lingua franca, o bardo entendeu que crían que as estrelas do ceo eran as almas dos seus antepasados, quen vivían noutra dimensión. Que pola noite se movían polo camiño celeste que ía cara o oeste e que cada un de nós converteríase algún día nunha estrela e tamén marcharía na mesma dirección que o sol. Tanto polas conversacións das moitas xentes do camiño que lle deron pousada, como a través da relación entre outros camiñantes cos que chegou a compartir algunhas xornadas, Orfeo se enteirou, sorprendido, de que aquela ruta que el percorría cara o remoto Fin do Mundo considerábase un camiño sagrado desde os tempos máis antigos. E que moitas persoas, fosen quen fosen os seus deuses, viñan desde todas partes a percorré-lo, en concentrada actitude de peregrinos, aspirando a facer morrer ao longo del aquilo de si mesmos co que non querían convivir máis, a fin de retornar despois aos seus lares fortificados, limpos de cargas do pasado e sentíndose totalmente renovados.

Isto lle fixo lembrar o que o bardo Xacín cantara acerca de aquela ruta pola que os antigos sabios tribais ían ao Extremo Occidente, coa esperanza de recibir coñecementos da mítica civilización atlante.

Chamábana actualmente o "Camiño das Estrelas" cara Poente, xa que se vía moi ben de noite como seguía o dirección da Vía Láctea (Orfeo non podía saber que séculos máis tarde sería chamada Camiño de Luc ou Lug, de Hermes, de Mercúrio, ou de Xacobus, Iaco, ou Sant Iago, pois o patrón dos viaxeiros foi mudando de nome a medida que distintas culturas e relixións ían dominando a Iberia).

O lugar da arrincada ibérica do Camiño das Estrelas, non para os que viñan por mar como el, senón a pé desde o interior do continente, era unha poboación situada á saída dun dos desfiladeiros que cruzaban o Pirineo desde a Galia, chamada Iaca. (Orfeo, que como bo tracio tiña a Dionisio como un dos seus deuses favoritos, se asombrou de que no outro extremo do mundo, ademais de haber un grande río que tamén se chamaba Ebro, como o seu Hebro natal, houbese tamén un Camiño de Iaca, xa que Iaco foi o novo nome de Dionisio-Baco despois que sufriu, como o exipcio Osiris, unha morte a mans dos Titáns, a quen Hera ordenou que lle esnaquizasen, e un segundo nacemento, propiciado por Zeus no mesmo Mundo dos Mortos)

Aínda que soaba como unha pura coincidencia, non lle estrañaría que Iaco andara tamén por alá, xa que Dionisio era un deus moi camiñeiro e nómada, en toda parte estranxeiro e ao mesmo tempo moi grego, provisto dunha máscara que expresa tanto a presenza como a ausencia; que foise ata a India e a conquistou, a base de encanto e de ruidosos enfrontamentos, traéndose de alá a crenza na reencarnación e na transmigración das almas a corpos superiores ou inferiores, segundo os méritos da vida anterior... Foi Dionisio quen inventou a elaboración do viño a partir das uvas e o transo extático, e impulsou sempre a homes e a mulleres a non escravizarse a regulamentos nin a prexuízos morais, a vivir a vida a plena intensidade, a substituir na mente as mágoas e preocupacións pola xeración consciente da alegría individual e colectiva e do optimismo. E a gozar do amor sen freos, xa que a vida é eterna.

Pero, ao mesmo tempo, e igual có viño tomado sen mesura, Dionisio tiña un aspecto destructor, terrible, o do furor que tolea, dirixido contra aquilos que lle desdeñaban ou que obstaculizaban a súa libre circulación, ou que non gardaban o respecto debido á Bebida Sagrada. Tracia foi o primeiro lugar onde o novo deus se presentou co seu séquito de ménades danzantes, sátiros e silenos. Tracia foi tamén o primeiro lugar onde un rei, o impío Licurgo, se opuxo violentamente ao seu paso contaxiante.

Dionisio volveu contra el a súa propia intolerancia e violencia, toleouno e fixo que segase cunha macheta as extremidades do seu propio fillo e herdeiro, tomándoas, na súa inducida embriaguez, polas dunha parra de videira. Tralo asasinato do seu fillo, Licurgo quedou tan impuro que volvía a terra estéril ao seu arredor e todo o seu reino comezou a pasar unha fame terrible durante un ano. ata que os tracios, por consello do oráculo de Delfos, lle encadearon e levaron ata o santuario oracular do propio deus do viño no alto do nevado monte Panxeo, onde o esnaquizaron os cabalos salvaxes. A súa morte proporcionou a coroa a Eagro, pai de Orfeo, e á súa liñaxe. Os mesmos feitos repetíronse logo noutros lugares de Grecia: Argos, Tebas, Orcómeno... e Dionisio facía tolear ás mulleres dos seus opositores, somerxíaas nun estado de teima fanática e desenfrenada no que se convertían en asasinas, ás que todo o mundo marxinaba despois.

Pero na cultivada Atenas foi outra cousa. Cando, ao principio, os atenienses quixéronlle impedir o paso, o deus da espontaneidade fixo que todos os homes da cidade tivesen que andar, durante días, nun ridículo estado de erección continua, que ademais, de tan tensa, doía... ata que o rei Anfictión, fillo de Decaulión, decidiuse a recibirlle coas honras que se merecía. Cando lle escoitou sen prexuízos, que era o único que Baco demandaba, quedou tan interesado, que se di que rogoulle que lle iniciase na maneira correcta de tomar viño en conexión con Apolo e as Musas, perfectos complementos de Dionisio, a fin de atinxir a alta consciencia a través do pracer, en lugar de se entregar pasivamente ao estado de brutal exaltación e á inconsciencia vulgar na que caían as bacantes.

Ante Anfictión e un grupo de sabios atenienses escollidos, Dionisio mostrou os seus Misterios para iniciados, ben diferentes das rústicas orxías populares de viño enxebre que escandalizaran a Licurgo pola súa tosquidade. O iniciador sutilizaba e transmutaba a enerxía do viño a través das regras que convertían nunha alquimia o Banquete Sagrado ou Simposio:

Reunidos nun local previamente purificado e embelecido, despois de que se comera a carne e o pan (sempre despois, porque non se presentarán as Musas ante unha mesa da que non se retiraran os restos de comida), os comensais eran presentados, lavados, incensados ritualmente e adornados con coroas de hedra.

O mestre de cerimonias, o simposiarca, era electo polo voto segredo de todos, a causa do seu talante grato e moderador, tal como libremente se escolle na guerra, pola súa autoridade natural e sentido da estratexia, un xefe indiscutible. este abría a sesión cunha invocación ao Ser Colectivo que conformaban, facendo circular solemnemente unha primeira copa de viño puro entre o grupo enteiro para que a compartisen en comunión, sen tomar máis que un sorbo cada un.

O simposiarca realizaba logo sobre unha ara, de forma respectuosa e concentrada, a mestura de viño e auga nun grande cálice ou graal, facendo as ofrendas debidas aos deuses cun cántico de consagración, mentres que os asistentes, relaxados, sen emprestar atención ás xerarquías sociais, en ágape de amistade libre (thiasos) e nun ambiente sacralizado e ornamentado con gusto, escoitaban con atención ao aedo, o vate.

O aedo invocaba os poderes da inspiración e da harmonía sobre aquela Bebida de Poder, xa que, igual cá un bo ferreiro é capaz de modelar o ferro co seu lume, sabiamente aplicado, o viño é capaz de modelar a alma co seu, de tal forma que, libre de rutinas e preocupacións e elevada a calidade da súa atención, cada un poida recibir a sabedoría oracular de Dionisio e Apolo, así como a creatividade bela das Musas. O discurso de apertura do aedo, que podía ser declamado ou cantado e acompañado por música, marcaba un nivel de invocación á calidade intelectual na que debía desenvolverse o resto do "simposion", no cal non debe admitirse o desorden nin a trivialdade (para está a autoridade do moderador), aínda que si a rotura das xerarquías e convicións imperantes no exterior, a fin de que flúa a sociabilidade intelixente.

Unha vez servidas a todos as copas de viño mesturado e consagrado (Pharmakon), comezaba unha comunicación cordial, pracenteira, fraterna e distendida, aínda que ordenada, harmónica e creativa, na que cada cal mantiña o autodominio da consciencia, aínda que deixando sen timidez que a súa inspiración filosófica se expresase nunha refinada atmósfera comprensiva, afectuosa, intuitiva e poética, a través da cal os deuses que nos habitan poidesen facer aflorar a súa verdade e os seus dons de amor na mente daqueles irmáns reunidos en comunidade.

O moderador daba ou retiraba a palabra con amabilidade e firmeza aos que a el se dirixían, poñendo atención en que non se rebaixase para nada o nivel medio de calidade intelectual que se pretendía conseguir, coidando de que se establecese un grato equilibrio entre o pracer e a orde, entre a confianza e o respecto, ao tempo que se encargaba de seguir mesturando e distribuindo as copas, segundo percibía que a vibración xeral demandaba máis auga ou máis lume. Tratábase de chegar ás portas da embriaguez sen caír nela e, para iso, servíanse lixeiras sobremesas ou frutas cando o ambiente estaba demasiado cálido, ou se limitaba a bebida, ou se ordenaba silencio, sen posible discusión, a quen xa chegou máis alá do punto conveniente. Incluso os criados lle podían acompañar a outra sala onde había un vomitorio e un leito para durmir en paz, sen amolar a ninguén. Quen non soubese comportarse correctamente, non sería convidado outra vez.

A sesión amenizábase con xogos sociais e con danzas e cantos de artistas contratados, pero o fundamental era que o evento non decaíse en vulgar festín, no cal os placeres dos centros inferiores do corpo privaran sobre os da sensibilidade e da mente. De forma selectiva, íase aumentando en cada encontro a calidade humana dos convidados, quen acababan por constituir unha creativa e exclusiva irmandade, que exercía grande influencia sobre o carácter e as formas estéticas da cidade na que vivían.

Como todas as cerimonias sagradas, o simposion iniciático acabaría cunha recopilación e conclusión das máis altas inspiracións e propostas nel expresadas, unha profesión de amistade entre os asistentes, un agradecemento ás potencias sutiles inspiradoras e aos organizadores materiais do evento, e un peche sacramental.

Isto era o que ocorría con Dionisio entre as clases refinadas de Atenas e os iniciados de Eleusis, quen, usando rituais de control semellantes, tras ter xurado gardar segredo sobre canto se facía ou se dicía na xuntanza, atrevíanse a interpoñer sacralmente, tamén, outras substancias moito máis fortes, como o Kikeon, composto con cebada, menta e un extracto do ergot ou "cornozelo do centeo," un fungo que parasita algúns cereais e que produz un estado extático visionario, o cal, ben conducido por unha sabia ordenación colectiva, permitía viaxar polos Olimpos ou polos Infernos da mente sen perder a consciencia nin a memoria do sentido.

Despois de experiencias como aquelas, nas que chegou a percibir claramente a súa identidade real como unha consciencia que podía separarse do seu corpo, e incluso vivir sen el, Orfeo non podía dubidar de que tanto o ser de Eurídice como o seu propio ser eran algo que ía moito máis alá da carne mortal. Algo cósmico, sabio e indestrutible, o cal reafirmáballe na súa busca.

Nas montañas de Tracia, porén, en Frixia, en Tebas, en Cadmea, os festivais de Dionisio se regaban con viño puro, cervexa de hedra e poderosas substancias vexetais procedentes do monte. Apolo brillaba pola súa ausencia e neles se cometían toda clase de excesos.

Orfeo coñecía moi ben, como artista, o estilo dionisíaco elemental, o vivir ao día seguindo os dictados espontáneos do corazón, sen pensar no mañá, por tantos artistas practicado en todas as culturas e épocas. O que tamén é a filosofía dos que afirman que o único que temos é o aquí e o agora, a filosofía do "abóndelle a cada día o seu afán" e do disfrutar a propia liberdade sen se atar a falsas necesidades creadas, nin á vaidade do ter por ter, nin ao medo á inseguridade nun mundo sen seguranza posible, nin de hipotecar o presente a un futuro que nin se sabe se chegará.

O artista arquetípico aseméllase á carricanta que canta á beleza do verán, sen se preocupar de acumular para o inverno, como fai a sensata formiga, convencida a animosa cantora de que sempre acabará atopando unha solución ou que, en último caso, máis vale vivir ciclos de pouco tempo, aínda que gozándoos a plena liberdade e creatividade, posto que a vida é abundante, xenerosa e eterna... que tentar alongar unha encarnación, primando a cantidade e non a intensidade do tempo vivido, a base de se centrar na preocupación pola escasez e de se escravizar á prevención das necesidades materiais de hoxe, de mañá e, por se acaso, dos próximos corenta anos.

Durante toda a súa xuventude, Orfeo vivira dunha maneira dionisíaca e entre xentes dionisíacas, como os seus compañeiros argonautas, apurando ao máximo a copa da intensidade vivencial. Porén, ao igual que Hércules, os erros cometidos, así como os sufrimentos e cargos de conciencia causados pola morte das persoas máis amadas, fixéronlles plantexar unha certa necesidade de poñer algo de cauces e límites ao desenfrenado torrente da paixón de vivir, a fin de conseguir unha certa estabilidade e paz interior, un pouco de calma no propio ritmo, que lles permitise tomar as rendas da propia vida sen se deixar, simplemente, arrastrar polo propio temperamento e circunstancias.

Sentía esa necesidade de autodominio, de se centrar na luz das virtudes persoais e das tendencias máis positivas, para poder controlar o propio destino e realizá-lo, tal como se fose a procura do equilibrio de Apolo no noso interior, o que tamén, para quen participase nun simposion ateniense, podería chamarse o "estilo dionisíaco superior".

O bardo, como grande artista que era, sabía que a expresividade só se logra a base de contrastar en toda a súa riqueza os máis intensos opostos aparentes, e non escollendo un e castrando ao outro. Ademais era consciente de que Apolo e Dionisio, como todos os arquetipos, non son opostos senón complementarios, igual có solar e o lunar, o masculino e o feminino, o racional e o intuitivo... no santuario de Delfos, embigo e centro do mundo heleno, adorábase como deus principal a Apolo durante os meses luminosos do ano e a Dionisio nos escuros.

O seu mestre, o nobre centauro Quirón, ademais de ser xefe de clan pelasgo do Cabalo, dirixía a antiga Fraternidade dos Fillos de Crono, unha sociedade selecta de heroes e xenios que tentaban preservar a sabedoría e os valores esenciais da antiga Pelaxia, ao tempo que os adaptaban ao que tiña de mellor a nova cultura helénica, presidida por Zeus Olímpico.

A súa Escola no monte Pelión de Tesalia, furaradado de covas, trataba de cultivar a intelixencia, o autodominio, a nobreza e a espiritualidade humana, equilibrándoas todo o posible coa forza, o xeito e a axilidade do poldro salvaxe dentro do cal habita a nosa consciencia. "Mente sá en corpo san" era o seu lema.

O mestre do clan dos homes-centauro dixéralle un día a Orfeo que o home era un deus que podía experimentar a súa propia manifestación na Terra, por el creada, sentíndoa a fondo, porque para iso se ocupara tamén en se construir un corpo efémero, mais sensible aos catro elementos que conformaban este plano, xa que estaba feito de terra, de sangue, de aire e de paixóns.

"Tés un corpo, tés desexos, tés emocións, tés pensamentos e lembranzas -dicía Quirón-, pero ti non es nin o teu corpo, nin os teus desexos, nin as túas emocións nin as túas lembranzas... o que ti es de verdade, e sempre fuche e serás, é o enxebre centro de atención consciente que percibe que ten todas esas percepcións... Non hai nada que poidas facer para che converter nesa consciencia divina que sempre fuche, simplemente porque xa o es -confíoulle o centauro antes de que Orfeo marchara do Monte Pelión-. Ningunha das disciplinas de guerreiro que aquí estiveche aprendendo serve para acrecentar o que xa es nin un ápice. Luz é luz, non existe media luz... a túas disciplinas só serven para que non che esquezas no soño do mundo, por moito tempo, de que sempre serás exactamente ese centro de consciencia atenta e esperta, aínda que a túa periferia, ás veces, se durma e se tome demasiado en serio os seus pesadelos..."

Cando o bardo comezou a camiñar polo Camiño das Estrelas propiamente dito, a súa Canción Occidental xa estaba moi desenvolvida e o labirinto sonoro estiraba e alongaba a súa forma de oito para se voltar unha liña de intensidades ondulantes, desde a pirenaica Iaca ata o corazón do País dos Gal en Oestrimnis, ao borde da costa oceánica. Cento dez estrofas tiña o poema musical; cada unha conformaba unha estación do Camiño Evolutivo do Home na Vida. O conxunto era unha obra na que se unían o seu coñecemento iniciático, o seu empeño de equilibrar a Dionisio con Apolo en todo o seu amor irreductible por Eurídice, un amor que lle empurraba incansablemente cara diante, convencido de que todo o que unha mente humana devece conseguir, incluso a resurrección do ser amado, pode conseguirse se logra manterse firme a propia fe na posibilidade da consecución.

Imaxinaba como Eurídice camiñaba todo o tempo, invisible pero presente, ao seu carón esquerdo. Se conectaba á súa inspiración cando compuña e lle dedicaba as súas conclusións tralos ensaios. Falaba con ela, pedíalle consellos e el mesmo respondíase. Deitábase de noite abrazando a súa mochila como se abrazase a tenra calidez da súa amada.

O feito de seguir o Camiño do Sol cada día, véndoo desaparecer pola tarde ante si, para de novo nacer cada mañá ás súas costas, daba forza á súa convicción de que a vida é eterna e de que a extinción non é senón unha fantasía de mentes rendidas, ignorantes da divindade esencial que mora en cada ser humano.

Os habitantes das rexións interiores do norte de Iberia, por onde ía pasando Orfeo no seu longo camiño, sacrificaban sobre aras de pedra a un tal Coso (que ao tracio parecíalle un deus da guerra) chibos, cabalos e guerreiros inimigos capturados, cando os tiñan. Facían hecatombes de cada especie, igual cós gregos, e mesturaban con viño ou cervexa o sangue dos seus máis coraxosos inimigos degolados ante o altar, para apoderarse do seu valor ao beberlla. A Orfeo dábanlle noxo os sacrificios humanos, e incluso todos aqueles nos que corría o sangue, aínda que fose de animais. Pero non só aquilos bárbaros os practicaban, por todas partes se facían e tamén na súa propia terra. Tracia paría moi duros e feros loitadores que eran contratados como mercenarios por moitos reinos.

Aínda que tiñan unha sociedade matrilocal abondo igualitaria e non existía o matrimonio, notábase un certo predominio dos varóns naquelas tribos de belicosos pastores que talvez non facía moito tempo que deixaron o nomadismo. Realizaban moitas competicións ximnásticas e hípicas, simulacros de combate equipados con rústicas armaduras pesadas, puxilato, carreira, escaramuza e combate en formación e tiñan o orgullo de o facer mellor se había un estranxeiro como el de espectador. Estaban moi acostumados a ir a roubarlle os seus alimentos ás tribos próximas cando se lles acababan, e o que era delincuencia entre os seus se convertía en honra cando o perxudicado era o inimigo ancestral, é dicir, o veciño máis cercano. Canto peores eran as súas terras, máis se dedicaban á guerra, ben pola súa conta, ben a soldo doutros. E non era nada raro que as súas mulleres tomasen as armas e loitasen xunto aos homes.

Os condenados a morte pola asamblea tribal eran despeñados e aos parricidas lapidábanos fóra dos seus poboados, para non contaminá-los con sangue tan sucio e perverso.

Cando dous guerreiros se inimizaban e se pelexaban con armas preto do inimigo, o caudillo electo mandaba atá-los xuntos polas pernas e enterrá-los ata a cintura, un fronte ao outro, nun lugar deserto baixo o sol, abandonándoos despois de deixar un pau ao alcance de cada un. Antes de dous días, ou un matara ao outro, ou matáranse os dous, ou reconciliáranse e axudáranse mutuamente a desenterrarse e liberarse das ataduras.

Os enfermos, igual que como disque se facía antigamente entre os exipcios ou os babilonios, eran expostos á entrada dos camiños para que quen pasasen lles aconsellasen remedios para a súa doenza.

En vez de moeda, servíanse do troco de mercadorías, ou cortaban unha lasca de prata e a entregaban. Orfeo fora esgotando as súas reservas e con frecuencia cantaba e tocaba nas prazas dos poboados, conseguindo, de cada vez, que se formase un grande grupo de oíntes ao seu redor e que alguén lle convidase a compartir a súa casa e a súa mesa. Raramente tiña que pagar por estes servizos e así foi acumulando nunha bolsa de coiro as propinas en lascas de prata que quen máis admiraban a súa música botaban na funda da súa lira, colocada aos seus pés.

Despois de abandonar as últimas estribacións dos Pirineos Vascóns, Orfeo chegou a unha terra sempre cha, ardente no verán, fría no inverno, poboada, aquí e alá, por bosques de aciñeiras (ás veces habitados por manadas de xabaríns), que se alternaban con longos páramos estériles.

Tivo que dedicar incontables días a atravesar aquelas áridas e inacabables chairas que conformaban o altiplano central de Iberia, ao sur dos Pirineos Cántabros, onde a falta de estímulos externos obriga aos camiñantes a voltarse cara adentro, a interiorizar e a meditar.

Só ao caír da tarde, nas casas campesiñas ou nos pobos, onde todo o mundo estaba acostumado a acoller aos peregrinos, atopaba algo de distracción e de calor humano. Ás veces, os lugareños ou os outros peregrinos hospedados contaban historias xunto ao lume.

Unha noite acolleuse á cabana dun cordial ermitán que fixera a ruta sagrada enteira desde o norte da Galia cando era máis xove. A súa experiencia persoal de autoencontro fora tan intensa que decidiu abandonar canto aínda atáballe ao seu país e establecerse no lugar máis duro e solitario da chaira para dar servizo como hospitaleiro aos peregrinos, sen pedir nada, por puro amor ao Camiño. Despois de terlle convidado, xunto con outros tres camiñantes, a unha saborosa cea cos productos da súa horta, sen que el mesmo probase máis que un pouco de auga, o anfitrión, contestando ás súas preguntas, dixo que só cultivaba as súas hortalizas para poder dá-las a quen chegase, xa que levaba catro anos alimentándose tan só de líquidos, zumes ou caldo, aire puro e a enerxía do sol, concentradamente absorbida polos seus ollos ao amañecer. Aseguraba que sentíase moi ben así, e parecía lúcido, sincero e feliz. Logo relatou un conto sobre a Morte, que falaba dun ser humano primordial andróxino, como o Fanes do inicio da historia dos Atlantes que contara o vate Xacín no Pirineo, e que era máis ou menos así:

"Ao principio dos tempos, o Ser Orixinal (díxoo usando unha palabra que non precisaba ben o xénero) puxera sobre o mundo a un deus á súa imaxe e semellanza. Aínda que revestido dun pesado corpo de terra e auga, este deus era inmortal, era sabio e posuía en si mesmo os dous sexos. Tras milenios de vida sobre este plano, coñeceu todo canto se podía coñecer aquí e comezou a aburrirse e a ter saudade do mundo do cal viña. E cada día estaba máis entediado e saudoso, ata que o Ser Orixinal mandoulle un negro merlo como mensaxeiro para lle dicir que ao cabo dun tempo indeterminado morrería, o que significaba que podería deixar na Terra o seu corpo de terra e de auga, envellecido e cheo de mofos e códeas como os dunha árbore, para que a súa alma consciente tornase á súa orixe.

Efectivamente, ao cabo duns anos e de forma inesperada, unha febre alta apoderouse del, separouno do seu corpo e fíxoo tornar á dimensión dos Benaventurados. Ao principio foi moi feliz no ceo contando as súas experiencias, pero despois sufría igual, porque tiña saudade da beleza e da aventura de vivir na Terra e alí nunca pasaba nada. De xeito que o Ser Orixinal, compadecido, o voltou a enviar aquí.

Cando de novo enfermou de tedio e saudade, o Ser Orixinal mandou un lóstrego que o partiu en dúas metades: unha masculina e outra feminina. E un vento que as separou cara extremos arredados do mundo. Por causa do cal, a saudade da Orixe foi mudada durante anos pola saudade da Metade Perdida. Pero esa saudade era tan urxente e estimulante que, despois de percorrer camiñando o mundo enteiro, ambas partes lograron reencontrarse e refundirse todo o posible, co que acabouse o marabilloso "Xogo do Amor," que fora como lle chamaran á súa busca.

Entón volveron a aburrirse tanto que só se divertían pelexándose e perdonándose decote, ata que o Ser Orixinal enviou de novo ao merlo para lles dicir que, a partir de agora, a Morte viría a por eles de forma inesperada máis ou menos cada cen anos, para que non lles dese tempo de sentir tedio.

E a seguinte vez que os mandou á Terra, o Ser Orixinal non só os colocou en lugares moi opostos e agachados, para que tardasen máis en se atopar, senón que, ademais, apagoulles grande parte da súa intelixencia e rodeounos de moitas limitacións, para que tivese máis dificultade, risco e emoción a súa curta experiencia sobre a vida. Ademais fixo que, da súa unión, cando por fin se atoparon, saísen fillos, cuxa crianza naquelas novas condicións dáballes tanto traballo que xa non lles deixaba tempo para aburrirse.

Como a experiencia dera tan bo resultado, O Ser Orixinal dispuxo que todos os animais que nacesen sobre a terra fosen tamén macho e fémea, estivesen rodeados de moitas limitacións, vivisen en risco e morresen.

Nalgún momento indeterminado, a Morte viña polos seres humanos e animais e leváballos, mentres que os seus fillos permanecían e seguían reproducíndose. Despois dun tempo no ceo, a Morte tamén cortaba a súa vida alá e os facía renacer na Terra, animando algún dos corpos que os seus fillos enxendraran, de tal maneira que, ao cabo dun certo tempo, recoñecesen á súa outra Metade.

Cando medrou moito o número de mulleres e de homes sobre a Terra, o Xogo Da busca do Amor, por unha banda, e o traballo para a consecución que se consideraba necesario para vivir ben, por outra, fixéronse tan complexos que, ás veces, a xente morría moi triste e aburrida, sen ter conseguido o un ou o a outra, ou ningunha das dúas cousas, por moito que buscase e traballase.

Entón, o Ser Orixinal, sempre compasivo, mandou de novo ao seu merlo á Terra para avisar á Humanidade de que, a partir de agora, non necesitarían pasar tantos traballos en buscar ou producir comida de terra e auga para vivir, xa que, se se mantiñan centrados en xogar o Xogo da busca do Amor, abondaríalles respirar profundo e abrir os seus ollos, con toda atención, aos primeiros lóstregos do amañecer e á beleza do mundo para se alimentar.

Con alimentos tan lixeiros e sutiles, sen ter que traballar e pasando o seu tempo en converter todo este mundo nun mundo de amor, non se aburrirían, nin enfermarían, nin envellecerían e a súa estancia na Terra, ata que a Morte fose a por eles, podería alongarse a trescentos anos de cada vez.

O merlo ía moi contento a levarlle esas excelentes noticias á Humanidade, pero ao chegar á Terra atopouse con que a súa alma, igual cá do home, se escindira en dúas naquela dimensión e, inesperadamente, sentiu e viu chegar á súa Outra Metade voando polo aire, convertida nunha fermosa fémea da súa especie.

O merlo voou namorado tras ela, e despois de moitas peripecias, conseguiu namorá-la tamén e unirse a ela. Fixeron un niño, tiveron crías e o merlo estivo tan ocupado con elas, que esqueceuse por completo da mensaxe que traía para a Humanidade.

Por causa diso, os homes e as mulleres continuamos traballando duro para conseguir esa pesada e nociva comida feita de terra e auga, en lugar de nos alimentar de aire e de sol como correspondería a este ciclo, e iso prodúcenos laboriosas e desgastantes dixestións, acumulación de graxa e restos podres, enfermidades, envellecemento e morte moi prematura, xa que ningún de nós púidose inteirar de que poderiamos vivir perfectamente sans, libres e vigorosos, en lugar de perder o noso tempo de vida en tantos traballos innecesarios, ata que tuviésemos os trescentos anos que nos foron concedidos pola Vida para poder dedicá-los por completo ao Grande Xogo do Amor".

Durante aquelas andainas pola chaira nas que parecía que xamais ía chegar a aquela aciñeira que entrevira no horizonte pola mañá, Orfeo pensou e pensou como non pensara na súa vida, a pesar do moito que cantaba para non pensar tanto. E houbo no seu remuíño mental algúns momentos tan pesados e esmorecedores, que sentiuse tentado de abandonar aquel tolo empeño no que se metera e retornar á súa casa para vivir unha vida normal, como a de todo o mundo. Pero aguantou, a base de seguir convertendo os seus pensamentos en cancións a toda voz, e acabou por adaptarse á meditación camiñeira e cantora polo deserto e ata a atoparlle gusto. Incluso se sorprendeu de sentirse cheo de entusiasmo.

Varios días despois, comezou a ver de novo como o terreno se ondulaba, aumentando a variedade da vexetación. Ao outro lado dun río próximo había unha vila aamurallada ante a cal discorría o camiño. Desde lonxe ouvíanse os berros da chiquillería e sentíase o gostoso aroma da comida que se estaba a cociñar nas primeiras casas. Orfeo púxose moi contento e apertou o paso.

Na entrada da vila, os seus gardiáns obrigáronlle a deixar a súa espada con eles se quería acollerse á súa hospitalidade, e tomou a mala decisión de acceder, porque estaba famento. Ao día seguinte, reclamouna á saída, pero o xefe da garda, un home barbado, duro como unha pedra e autoritario, respondeulle que só devolveríasella cando saíse do seu territorio polo mesmo camiño por onde viñera.

"Pero se eu vou cara o Oeste, moi lonxe... -quixo razoar Orfeo- Como vou ir desarmado?" "Ningún forasteiro pode cruzar o noso territorio con armas nin cazar nel desde fai dous días e ata nova orde do Consello -respondeu-. Pero non te preocupes, nós mesmos protexemos aos camiñantes e lles damos de comer se o piden.

Orfeo insistiu, tentou negociar, rogou, ameazou, pero aquel home estaba acostumado ao seu papel e foi como falarlle a un muro. Finalmente, fixo un aceno e catro hombretóns armados rodearon ao tracio sen agresividade, pero ollándoo de enriba cara abaixo en diagonal.

"Se queres a túa espada darémoscha, pero non pasas adiante, che voltas. Se pasas sen ela non a necesitarás e, cando tornes, che estará a esperar. Esa é a nosa palabra. Escolle".

Dadas as circunstancias, escolleu pasar adiante sen a súa espada, aínda que durante todo o día se sentiu vexado e castrado. Nun bosque recolleu un pau longo para que lle servise de defensa contra os cans e os lobos, pero non se atreveu a sacarlle punta para non ter problemas cos seguintes gardas. Fixo ben, porque debía ser un momento de guerra ou de conflicto naqueles paraxes e cada lugarexo estaba vixiado e controlado.

"Hai un grupo de bandidos forasteiros na montaña -díxolle un veciño que lle deu hospitalidade-. secuestraron a unha muller desta aldea que cultivaba o seu campo e asasinaron a un pastor doutra vila do lado oeste, e leváronse as súas cabras, a súa compañeira e os seus fillos, para os vender como escravos. Por iso non se deixa pasar a máis forasteiros con armas. Pero xa se enviaron guerreiros a buscarlles ".

Orfeo quedou alá o día enteiro ata que, ao serán, os guerreiros da aldea tornaron cansados e coas mans baleiras. O seu anfitrión aconselloulle que esperase un día máis. Pola tarde, os xinetes voltaron a presentarse dicindo que non atoparan nada novo e que o camiño estaba despexado. Orfeo preguntou ao xefe se podía seguir. "Podes... baixo a túa propia responsabilidade. Eu esperaría un par de días máis, a que se confirmase que xa non andan máis por aquí". Orfeo só tivo paciencia para esperar un. Cando lle volveron a dicir que o camiño víase baleiro de estraños, decidiu continuar. Á mañá seguinte, logo que saísen as patrullas, despediuse da amable familia que lle acollera e comezou a camiñar cara unhas montañas que había no horizonte. A mediodía cruzouse cos gardas, que tornaban á vila definitivamente. Esa noite durmiu a un lado do camiño, envolto na súa capa entre unhas penas. Ao día seguinte comezou a ascender unha montaña abondo alta.

Cando estaba a piques de coroar o cume, saíron de repente do neblinoso bosque catro bandidos cubertos de peles de veado, que se despregaron en semicírculo, armados de lanzas con puntas de ferro, e as dirixiron cara el, facéndolle acenos de intimidación, cunhas caras aínda máis endurecidas que o ferro, cruzadas por raias pintadas con tizóns da fogueira, nas que se podía ler unha total carencia de piedade.

Orfeo pouco podía defenderse co seu pau sen punta, así que decidiuse por facer o mago. Lembrando que na súa Tracia natal lograra que ata algunhas feras dos montes se amansasen ante a súa música, botou man da súa lira, solicitou con forza a protección de Hermes e plantouse ben ergueito en medio do vieiro, concentrado en tocar con mestría un himno que fora composto en honra do Deus dos Camiños, mentres ao mesmo tempo sorría, para non mostrar temor. Os catro salvaxes ollábano sorprendidos de que non correse dos seus bruídos e ruxidos nin dera sinais de que se rendía, e, polo mesmo, non se decidían a achegarse demasiado.

Un deles, o que máis brutal parecía, bradou como un urso e chimpoulle a súa lanza, que quedou chantada e vibrando no chan, entre os pés abertos do bardo, quen, concentrado nunha estrofa que cantaba a súa confianza en que ninguén podía facerlle dano e que os deuses estaban con el, se el o cría sen a menor dúbida, foina repetindo en distintas tonalidades, mantendo o ánimo na súa voz e converténdoa nunha melodía tan enérxica e imperiosa que, véndolle tan seguro de si mesmo, case ameazante, os catro energúmenos o tomaron por un feiticeiro poderoso, perderon de pronto o seu valor e se espallaron, ocultándose de novo no bosque e deixando abandonada unha lanza máis na súa supersticiosa fuga.

Orfeo respirou aliviado e recolleu ambas lanzas, separou as follas dos seus paus e coas mesmas cordas que as unían, as anudou en aspa formando unha cruz. Logo chantou a folla de abaixo na punta dun longo e delgado tronco de árbore que algunha treboada desgaxara e erguéuno sobre o cume do monte, en agradecemento a Hermes, asegurando a súa base contra os ventos cunha pirámide de pedras que, unhas sobre outras, foi acumulando. Tras iso, repetiu xubilosamente o seu himno ao deus e seguiu o seu camiño, pensando que non necesitaba armas, porque a arma mellor era a súa propia seguranza de que nada malo podería ocorrerlle.

Pero pouco durou o seu contento e o seu convencemento, porque, en canto comezou a camiñar de novo, viuse rodeado de pronto por outros oito guerreiros, traídos polos catro de antes, os que, sen dárenlle a posibilidade de poñerse a tocar o seu instrumento nin cantar, caíron sobre el, o imobilizaron e amordazaron e leváronllo a golpes e trompicóns montaña abaixo, ao corazón dun bosque que descendía por un barranco cara un profundo cañón rochoso, onde dous guerreiros máis custodiaban un corral improvisado entre a canada e o río, no que había un grupo de cabalos, unha manada de cabras, dúas mulleres e dous nenos atados e tamén amordazados. O fragor do torrente afogaba os balidos e os rinchos dos animais.

Puxérono co resto dos prisioneiros, amarrándolle as mans ás costas e deixándoo co peito contra o chan, de tal maneira que o seu pescozo estaba atado no mesmo pau que ás súas pernas dobradas cara atrás. Tamén lle meteron un trapo na boca, de xeito que nin párlamentar con eles podía. Esgotada a tarde, caeu sobre o barranco unha sombra angustiosa, húmida e fría, que calaba os osos. Non lle deron de cear, a pesar de que lles sobraba comida e de que si alimentaron aos seus compañeiros con carne de cabra crúa, xa que non querían acender lumes. Tentou soltarse de moitas maneiras, pero parecía que só conseguía que os nós lle apertasen máis dorosamente. A angustia apoderouse del, pero pensou que, se lle emprestaba atención, se volvería tolo. Como tampouco conseguía o alivio do soño, para colocar a súa mente noutra cousa, cantou mentalmente case toda a noite.

Cada vez que un pensamento de desesperanza lle atacaba, facía unha chamada interior a Eurídice e logo rezaba a Hermes. En canto tranquilizábase algo, seguía cantando. Daría calquera cousa por poder exorcizar a súa tensión tocando a lira, pero, como era o primeiro que lle sacaran, contentouse con se imaxinar que a tocaba e estivo a repasar toda a Canción Occidental. Finalmente, logrou quedarse durmido.

XI. OS GUERREIROS CEIBES

Ao amañecer houbo un clamor de grandes alaridos e, de súpeto, os seus captores foron atacados por outra ducia de homes armados que xurdiron do bosque dando unha violenta carga con lanzas, machetas arroxadizas e espadas. Tralo primeiro choque devastador e sanguento trabouse un ruidoso corpo a corpo encarnizado, no que, máis que unha batalla xeral, pareceu librarse un curto número simultáneo de duelos singulares entre campións, que eran axudados polos seus homes.

Finalmente, cun tercio dos bandidos fuxidos e a metade destrozados polo chan, só quedaron en pé os seus tres xefes, os tres vestindo peles de veado e adornados cos seus cornos os seus helmos. Rodeados polos atacantes, tiveron que loitar, un a un, co que parecía o líder destes, un home baixo e ancho co peito nu, cuberto cun capacete dourado, que se movía cunha perfecta combinación de forza, técnica, engano e flexibilidade felina. Parecía limitarse a defenderse, coa maior calma e atención, dos embates contrarios durante breve tempo, desviándoos ou esquivándoos, protexido por un escudo redondo, mentres xiraba correndo arredor, lanzando golpes baixos seguidos contra as pernas do seu inimigo, sempre acompañados de cortantes bruídos que lle puñan nervioso.

...Ata que, de pronto, percibía a súa oportunidade, superpoñéndose ao seu adversario cun inesperado salto silencioso cara enriba, para desgargar desde o aire, como un lóstrego, unha estraña espada curta e curva que máis parecía unha fouce. Despachou así aos dous primeiros cunha soa rápida estocada a cada un e ao terceiro con dúas: unha en punta, que lle penetrou polo costado, e outra díagonal en tallo, inmediata, que lle segou a cabeza en canto se contraiu.

Os seus compañeiros lle aclamaron e logo dedicáronse a saquear o campamento e os cadáveres dos vencidos, aos que chimparon aos abutres, como parecía ser o costume ibérico, tanto fosen inimigos como amigos... Dous deles soltaron a Orfeo, o axudaron a poñerse en pé, o desamordazaron e o levaron o ante o guerreiro do áureo capacete, que xa estaba a recibir o agradecemento dos outros prisioneiros liberados. O campión entregou solemnemente ao maior dos nenos, diante da súa nai, a ensangüentada cabeza cuberta co helmo de cornos de veado que lle cortara ao xefe dos bandidos, como constancia de que o seu protector fora vingado e de que alomenos recuperaba a súa familia a dignidade. Cando acabou de lles consolar, voltouse cara o tracio, quen se fixou entón en que levaba un colar feito cunha soa peza de ouro macizo aberta por diante, cos extremos en forma de landra, con certeza un signo da súa xefatura.

"Estás libre, viaxeiro -dixo-. Onte escoitamos a túa marabillosa música no cume da montaña e chegamos a tempo para ver desde lonxe como che capturaban aquilos bestas, incapaces de a apreciar e de tratar a un bardo co respecto sagrado que se merece. Non quixemos intervir inmediatamente e vos seguimos, porque necesitabamos saber onde tiñan aos prisioneiros que buscabamos e ao gando. Logo mantivémonos ao axexo durante a noite e só agardamos a hora máis adecuada para lles sorprender ".

Orfeo inclinouse, extendendo as mans. "Son Orfeo de Tracia, un bardo que quere chegar ata o Fin do Mundo. Dicídeme, por favor, cal é o voso nome e a vosa nación, ilustres señores, para que poida honrá-los toda a miña vida co meu agradecemento".

"Somos os Brigmil, unha fraternidade andante de guerreiros, que loitan para si mesmos e por aquelas causas que nos interesan. Eu son Aito, "O que Di a Palabra" e, aínda que procedemos de distintas tribos de Oestrimnios e Sefes que habitan o Extremo Occidente, non dependemos de ningunha. A nosa nación son os camiños do mundo e os nosas verdadeiros compatriotas, as xentes que, igual cá nós, se aventuran a camiñar por eles. Voltamos dunha campaña na que nos dedicamos a limpar o Camiño das Estrelas de bandidos que impeden a libre circulación por el aos viaxeiros e peregrinos que, como ti, queren chegar á nosa terra".

Orfeo fixouse tamén en que no escudo do campión se vían dous lobos negros ao axexo sobre un fondo azul de noite estrelada e lembrou que xa ouvira antes a palabra bárbara Brig ou Breogh, Brhegh ou Brigante, referida a conceptos tales como alto, elevado, forte, valente ou nobre; e Mil como guerreiro. De maneira que, co aire máis digno e as súas máis corteses maneiras, respondeu: "Estou en débeda con vós, Aito, "O que Di a Palabra", e sinceramente admirado pola túa persoal mestría na loita... Quixera poder ofreceros un grande presente, pero só teño a miña música. Se me permitides coñecervos un pouco, sería unha honra para min compoñer un himno que falase de vós".

Os guerreiros que podían entenderlle explicaron aos seus compañeiros as palabras de Orfeo e todos puxéronse moi contentos coa proposta do himno. Ofreceron ao bardo a súa protección durante o cruce das montañas que levaban ao País dos Gal, que era o traxecto máis propicio a emboscadas, xa que eles ían na mesma dirección durante un bo treito.

Orfeo aceptou a escolta encantado e pasou o resto do día naquel barranco, que desde entón chámase "Mata-Veados," escoitando o triste relato da súa traxedia á muller e aos nenos a quen lles asasinaran ao home que tentou defenderlles. Logo sentiuse esgotado, comeu o que lle deron e pasou varias horas descansando da horrible noite anterior, xunto aos tres guerreiros que quedaran para protexerlles e vixiar o gando, un deles visible e os outros dous agachados entre os arbustos. Mentres, o xefe e outros dous xinetes levaron á súa vila á segunda das mulleres liberadas, e o resto buscaba aos fuxidos polos arredores.

Pola tarde tornaron ambos grupos, e Aito deu ordes de que todo o mundo se trasladase ata o borde do camiño, para facer novo campamento nunha zona máis alta e despexada. Así, organizaron o rebaño e os cabalos, recolleron os seus pertrechos e ascenderon traballosamente toda a montaña entre os bosques, chegando de novo ao camiño e ao cume onde Orfeo fixera a súa cruz de lanzas sobre un poste antes de ser aprisionado (a cal , desde entón e ao longo dos anos, xa foi renovada varias veces polos peregrinos, que acostuman deixar ao pé do madeiro unha pedra en honra ao Guía dos Camiñantes)... Pero o líder non quixo facer campamento alí, por estenderse unha zona boscosa demasiado tupida arredor, e preferiu que seguisen o camiño cara o oeste mentres houbese luz.

Pouco antes do serán, Aito escolleu unha posición despexada, elevada e defendible como campamento, desde a cal divisábase un imponente fondo de cumes nevados, e dispuxo gardas dobres con bocinas arredor, non temendo permitir que acendesen lumes, xa que facía verdadeiro frío. Entón, todos os que non estaban de servizo se relaxaron e compartiron unha cea frugal.

Orfeo respondeu a quen lle preguntaron polo motivo da súa viaxe e logo tocou e cantou as máis belas cancións guerreiras que coñecía, dando oportunidade aos seus ouvintes a que aprenderan os seus retrousos e os corearan, o que creou un ledo e cordial clima de fraternidade entre eles e distraiu un pouco da súa dor á muller e aos seus fillos.

Entendeu que falaban un idioma que se chamaba gaélico ou galaico, cuxas parrafadas soaban como se as cantasen, xa que había un certo movimento ondulatorio nas súas frases e uns pronunciados xiros nas interrogacións... "Espiral, parece unha lingua espiral," pensou. E propúsose practicar para tratar de entendéla. Co seu excelente ouvido estaba moi ben dotado para os idiomas e aquel era tan musical que podería servir para compoñer cancións excelentes.

Xa tendo entrado en confianza, algúns deles declamaron tamén naquela linguaxe uns poemas que se sabían. Aínda que Orfeo só entendeu algunhas partes que pediu que lle traduciran, percibiu que eran historias heroicas dos antepasados e que unha delas falaba dun ascendente que viaxou desde Escitia cara Creta e logo a Exipto, onde necesitaban mercenarios contra os etíopes, e que de alá, en compaña da súa esposa exipcia, pasou á Asia Menor e, por fin, a Iberia e ao país dos Gal. Pareceulle incrible que naquela rexión tan remota houbese quen falase de lugares situados ao outro lado do mundo, como Exipto, Creta, Asia, os etíopes ou a Escitia, pero eses nomes, mesmo con outra pronúncia, eran inconfundibles.

Coa alba foi ergueito o campamento e seguiron descendo a montaña por unha pendente cada vez máis pronunciada. Ían divididos en grupos e, aínda que non demostraban ningunha présa, fluían a bo paso. Cada guerreiro levaba pintados no seu escudo un lobo ou varios, ou cabezas ou poutas do mesmo animal totémico, o grande cazador dos montes galaicos. Os Brigmil ían tamén vestidos, na súa maioría, con peles de lobo, cinguidas baixo un ancho cinto ventral de coiro do que pendían daga e macheta, cos peitos orgullosamente nus cruzados por bandas que suxeitaban a espada e o redondo escudo ao lombo, portando unha lanza ou dúas xabarinas, ou arco e frechas na man. Non lucían adornos innecesarios, só se cubrían con capas no serán e durmían sempre ao raso.

Aquilos homes-lobo, Porén, levaban moi ben protexido o rebaño de cabras e a xente liberada no centro da súa compaña. Os grupos patrullaban alternativamente a vangarda, a retagarda e os flancos, sempre prevenidos e alertas a canto tivesen arredor e non deixando as patrullas de aproveitar a ocasión de recoller vexetais comestibles ou de cazar a calquera animal que se puxese a tiro das súas frechas ou dardos. Mostraban unha impecable, aínda que aparentemente informal, disciplina militar, enorme espírito de camaradería e, máis que obediencia, verdadeira devoción ao líder, "O Que Di a Palabra"; xa que, aparte desa especial atención e respecto ao mellor loitador e estratega, que, ao mesmo tempo era moderador e elemento decisorio das asambleas do conxunto, as relacións entre todos os demais membros do grupo eran de absoluta igualdade e se un falaba un pouco máis alto normal, sempre había outro que se atrevía a darlle resposta no mesmo ton, sen amilanarse.

Pola tarde chegaron ao poboado de pastores onde se producira o primeiro asalto, que agora tiña xa unha pequena guarnición de xoves lanceiros defendéndoo. Foron recibidos como heroes polos lugareños, que acolleron con grande afecto e compaixón á muller e aos seus nenos. Ela separou do seu rebaño seis chibos xoves de moi bo xeito e levounos, coa axuda dos seus fillos, xunto a unha ara de pedra desde a cal víanse os picos nevados. Prendeu o lume, degolounos limpamente, os troceou e fixo un sacrificio de acción de grazas aos seus deuses e de apaciguamento da alma do pastor asasinado, a quen se lle ofrendou, xunto coa súa parte da carne, o casco de cornos de veado do seu asasino, deixando que ardese entre as lapas mentres Orfeo cantaba unha canción fúnebre. Logo a muller atravesou a cabeza do asasino cunha vara puntiaguda e púxoa en exposición ás portas do poboado.

O resto da carne e unha abundante provisión de sidra de mazá foi repartida entre os Brigmil, a guarnición e os veciños, que disfrutaron dela e fixeron as súas libacións á memoria do morto, desexándolle unha nova vida mellor, xa que caíra valentemente, en defensa dos seus. Alí mesmo, dous homes da aldea ofrecéronse para lle substituir en calquera cousa para a que se lles necesitase.

Ao día seguinte reanudaron a marcha, emprestándolle a Orfeo un dos cabalos que lles gañaran aos bandidos. Deixado atrás o poboado de media montaña onde fixeran noite, o vieiro seguía baixando, en longa e inclinada pendente, cara uns vales verdes e ben regados, atendidos por agricultores de xeito campechano, que xa se vían como unha xente claramente diferente da que o bardo tratase na árida chaira mesetaria.

Turos, un dos Brigmil que se mostraran máis comunicativos con el, ben parecido, simpático e esperto, sinaloulle unhas altas montañas no horizonte occidental e lle dixo en lingua franca, para a súa alegría, que despois de ascendé-las chegaría por fin ao húmido país das tribos Gal, onde o mundo acababa.

Gal, un nome bárbaro que se parecía a Gala, leite, en grego, ou a Galaxia... a Orfeo lle pareceu que tería que ver có da deusa Xea ou Gaia, a Grande Nai primixenia e nutricia dos Mil Nomes, a mesma que imperaba sobre Tracia e sobre a antiga talasocracia cretense e pelasga de Minos, co nome de Pontia ou Rea, e sobre todas as terras e illas do Exeo antes da chegada dos patriarcais deuses olímpicos cos feros gregos conquistadores. Lembraba que o bardo Xacín mencionara a unha Gal que, no seu relato, emparellárase cun dos atlantes superviventes chegados a Iberia, avós de Pirene.

"É Gal o nome da vosa deusa?", preguntou o bardo a Turos cando "O Que Di a Palabra" ordenou un alto no camiño. Turos ollouno estrañado, como quen escoitou unha impertinencia. "Ben vese que es estranxeiro... Os nomes dos nosos deuses máis íntimos, ou os familiares, ou os de clan, son un segredo, home, así como ese nome polo que ti che designas a ti mesmo cando che comunicas coa divindade dentro de ti... Segredo. Tabú total. Non débense dicir a ninguén, nin facer representacións deles, porque se alguén os coñecese podería ter poder sobre nós... ou, canto menos, distraer á divindade da súa atención para con nós".

Orfeo desculpouse de imediato pola súa ignorancia. Turos riu e quixo ser amable: "Pódoche dicir, si, os nomes dos nosos deuses xerais, eses que todo o mundo coñece: chámanse Banda, Coso, Navia, Bero, Reua, Luc... De todas maneiras, isto non quere dicir case nada, son nomes que serven para diferenciar o que fai cada un, non para se comunicar con eles". "E Gal é o mesmo?" aproveitou Orfeo para preguntar de novo. "Gal, ou Kal... ou Kali, ou Cail, ou Gali ou Gael... -case cantou Turos, maliciosamente-... pois podería ser que si ou podería ser que non..".

A Orfeo pareceulle curioso: "Kal" ou "Kali," "Fermosa" en grego, era como o seu pai, o rei Eagro, chamaba agarimosamente á súa nai, a musa Kalíope, na intimidade do lar. El contara unha vez que, cando o deus Dionisio estaba a percorrer a India, se atopou con que os nativos veneraban alá a unha deusa da creatividade, do nacemento e da medranza, da transformación e da necesaria destrucción para crear de novo, é dicir, unha especie de Perséfone, que se chamaba así mesmo: Kali.

"Talvez sexa o nome xeral dunha Deusa Nai dos vosos remotos antepasados?... Ou un nome de liñaxe?", aventurou discretamente o bardo. "Pois podería ser iso -respondeu Turos sorrindo, sen comprometerse demasiado-... ao mellor ven de algunha remota ascendencia cuxa historia non se lembra".

"Unha ascendencia? logo non será o nome dun tataravó?" "Imposible –riu Turos outra vez-. "En todo caso sería unha tataravoa... entre nós, os Fillos de Gal, a sucesión é matrilineal, levamos o nome da nosa nai. Os fillos saen do corpo da súa nai, iso está claro, pero nunca está igual de claro quen é o pai, non che parece? Os fillos son sempre da nai e os seus apelidos son os dela, igual cá terra cultivada é sempre das mulleres, que son quen a cultivan. E hérdana as súas fillas". "E non hai homes propietarios de terras na vosa tribo?".Orfeo quería asegurarse de se se achaba de novo dentro dunha cultura matriarcal.

"Por suposto que non! -dixo Aito, o líder, que achegárase á conversación e que estaba estrañado de ouvir unha pregunta tan parva- Para que as quererían?"

"Para cultiválas..." "Para cultivá-las? Os homes? Cultivar non é cousa de homes! O home caza ou guerrea; o mundo exterior, na súa ancha extensión, é súa e sempre o será, mentres teña valor para defender o seu dereito a circular libremente por el e disfrutálo e mentres respecte os limitados espazos coutados polas mulleres para atender ás súas propias necesidades..."

"Pero... e as necesidades dos homes?" "O home é águia, aire e lume, sempre está a voar... é só a muller, que é tartaruga, terra e auga, quen necesita as terras para cultivar ou para criar aos seus fillos nun lar estable e cómodo. E a elas encántalles recibir nos seus dominios, de cando en vez, aos varóns que lles traen caza, ou despoxos de guerra. E gozan con eles os placeres naturais do sexo e fanlles gozar tamén das comodidades do ambiente feminino, sempre que non mostren desexos de interferir nos asuntos delas ou de apoltronarse no lar ata perder a súa hombría".

"E cando a perde por causa da vellez?", preguntou o bardo.

"Se non tivo a dignidade, antes de quedar inútil, de tornar por si mesmo á fonte de todo renacemento, que é a morte -respondeu Aito-, sempre pode esperar a gratitude ou a compaixón daquelas persoas coas que foi xeneroso ou ás que serviu mentres estaba en plenitude de forzas. Pero, para min, escoller seguir vivindo nesas tristes condicións é tanto unha estupidez, como unha inoportunidade, como unha covardía".

"E quen establece eses costumes ou leis, quen manda, quen toma as decisións xerais que afectan a toda a tribo?" "As máis directamente interesadas, as propietarias de terras cultivadas, as nais de familia e de liñaxe. -respondeu o guerreiro-... As mulleres sson quen gobernan as tribos por medio dun Consello de Anciás, tamén é o Consello quen nomea ou destitui aos xefes de guerra temporais... E a única forma que ten un xefe de guerra de se converter en xefe dunha tribo (e non por moito tempo), é gañándose o favor da Nai Xefa ou raíña da tribo, da Nai dela, por suposto, e do Consello, aínda que pode ser substituído por outro en canto a ela ou a elas se lles antoxe retirarlle o seu favor".

"E que pensan os homes da vosa tribo desa situación?" preguntou Orfeo, pensado no seu propio país, Tracia, onde o matriarcado aínda imperaba. "Pois hai tres tipos de opinión, como sempre -respondeu Turos esta vez-: a dos que se adaptaron moi ben a ela, que son a maioría e que tamén disfrutan das súas avantaxes; a dos que non se adaptaron, que son case todos os homes que ves ao teu redor nesta Fraternidade e que preferimos vivir ao noso aire, nomadeando como os nosos avós, entregados á caza e á guerra, sen nos crear falsas necesidades, para que ningunha muller nin Consello de Anciás nos mande; aínda que servindo aos Consellos de todo o país en canto nos parece ben e podemos, para que nos aprecien... E hai, tamén, a postura intermedia, outras irmandades de guerreiros, por exemplo, que viven dentro dunha tribo específica, acatando o mando do seu Consello de Anciás, pero que se llas amañan para pasar moito tempo guerreando ou cazando na periferia da tribo, e neses momentos se senten tan ceibes como nós".

"Claro que os que se adaptaron e viven máis tempo con elas e máis preto, pastoreando o gando e arando a terra, poden pedir os seus favores ás mulleres da súa tribo cada vez que lles pete..". dixo cun sorriso chusco outro dos homes-lobo que estaban preto.

"Boh! -respondeu Aito, "O Que Di a Palabra"-, non tan a decote, pero igual ou mellor os conceden a nós cando imos visitar unha comunidade... as mulleres aman a novidade, encántanles os forasteiros. E nós andamos de tribo en tribo, sen nos deter demasiado tempo en ningunha delas, así que non lles damos ocasión de que nos convertan nos seus criados a troco dun pouco de comida e sexo, nin tampouco nos quedamos ata que se aburren de nós... así sempre se quedan con vontade de repetir cando tornamos".

Orfeo pensou que Aito tiña razón; cando, na viaxe cara a Cólquide, os argonautas pasaron por diante do país das amazonas, alguén comentou que tiñan como escravos ao seu servizo a unha boa cantidade de homes que fixeran prisioneiros nas guerras, pero que, pasada a novidade, xa non gozaban máis de se deitar con eles, os desprezaban e os acababan castrando, para que só pensaran no traballo e non en se rebelar ou fugarse. Preferían buscar os seus amantes fose da tribo, cruzándose máis, precisamente, cos guerreiros daquelas tribos veciñas que máis bravamente resistiran aos seus intentos de dominación. Se nacían nenas daqueles cruzamentos, quedábansellas e as criaban como novas amazonas, pero se nacían nenos llos enviaban aos seus veciños.

"E que lles parece iso aos compañeiros habituais desas mulleres, aos que viven no seu mesmo pobo?" quixo aprofundar o tracio. "Bon... se a algún lle desagrada, sempre pode provocar ao seu rival e desafiá-lo. E calquera membro da nosa Fraternidade ten por norma de honra non botarse atrás ante ningún desafio razoable. A maioría das liortas entre homes son por esa causa... e hai moitas tribos nas que se un forasteiro desexa cortexar a unha rapaza local, antes ten que baterse con todos os campións da súa idade da tribo... pero de modo ningún dos compañeiros máis cercanos poden vingar os seus celos facendo violencia contra a muller".

"A muller é libre para escoller aos seus amantes -rematou a explicación Turos cun chisco pícaro-, xa que é ela a que vai crear e manter co mesmo amor aos fillos que teña con eles, sen facer discriminación por causa de quen sexa o pai. A liberdade de elección da muller é algo que nos convén a todos os varóns".

"Claro, -dixo Aito sorrindo.- Hoxe tocouche a ti a máis linda e pracenteira, pero mañá pódeme tocar a mesma a min. E como é ela a que escolle, non temos polo que pelexarnos ".

"No meu país, por influencia dos gregos, está comezando a poñerse de moda o matrimonio...", esbozou Orfeo. "E que é iso do matrimonio?", preguntou Turos.

"Pois é o contrario do que acabades de contar: se eu tiven a sorte de que hoxe me escollese a rapaza máis linda e pracenteira dunha tribo, que ademais é propietaria dunha boa porción de terras nunha comunidade, nas cales traballan as súas fillas e fillos, e eu me canso de andar polo mundo e me apetece quedarme a disfrutar de todo iso para sempre, sen que haxa o perigo de que pasado mañá aparezas ti e a rapaza linda che abra todas as súas portas e me diga a min que siga o meu camiño... Entón, o que eu fago é un pacto formal con esa muller para que se deite e comparta os seus bens tan só comigo e non con outros varóns... Iso é o que significa matrimonio e dura toda a vida dos que o pactaron".

Todos os Brigmil que había preto soltaron unha grande gargallada ao unísono, como se escoitasen a cousa máis graciosa, divertida e absurda.

"Iso sería antinatural -dixo Turos cando se lle pasou o ataque de hilaridade-. Que muller querería aceptar un pacto como ese?... e aínda que o aceptase, só duraría ata que tivesen o primeiro desacordo". "Ou ata que aparecese polas cercanías algún outro home máis lindo ou máis xove", dixo outro dos Brigmil.

"Ou máis simpático -riron outros-. ou máis compracente".

"Pois os gregos aqueos o están a impoñer aos pobos que conquistan -insistiu Orfeo-. Chegan, matan aos homes vencidos, se apoderan das terras, escravizan ás mulleres e aos nenos capturados, impoñen os seus propios Consellos de varóns anciáns (aínda que o poder real é o do xefe dos conquistadores), impoñen a sucesión patrilineal, fan que só os fillos que eles mesmos recoñezan leven os apelidos do pai e teñan dereito a herdar os seus bens e terras... e castigan coa morte ás súas esposas cando se entregan a outro home. E ao outro home tamén, se o agarran".

"Non creo que as mulleres vaian renunciar xamais á súa liberdade de elección sentimental e sexual por moito que as pechen, vixíen ou castiguen. Nin sequera coa morte -dixo outro-... ou non serían mulleres. Sería como pedirlle a un home que se limitase a unha soa muller toda a súa vida, aínda que ela envellecese, se afeara, perdese a capacidade de ser nai e ata o apetito carnal".

"Os aqueos non teñen ese problema -seguiu o tracio-. Como as súas sanguentas conquistas producen un grande excedente de mulleres que se quedan sen homes, aprovéitanse de tanta abastanza, aínda que xa teñan unha esposa oficial. O propio deus Zeus, que é a súa divindade máis importante, está sempre enganando á súa esposa Hera, que é o papel que os gregos lle deron á Grande Nai na súa reforma relixiosa. A monogamia para toda a vida, en realidade, só afecta á muller. Un propietario guerreiro aqueo, aínda que xa sexa vello, pode estar sempre gozando de mulleres xoves entre as que a súa espada de ferro escraviza, ou entre as que o seu encanto, o seu ouro ou o seu poder seducen... sempre que non se enteire a súa muller".

"E se se enteira?" preguntou Turos. "Nese caso o Consello de Anciáns dálle permiso á esposa que reclama e presenta probas da infidelidade para se divorciar, é dicir, para romper o seu pacto matrimonial e para volver a casa do seu pai cos fillos menores de idade e cunha indemnización que o home terá que lle pagar ".

"E ela non pode matar ao seu home infiel, como el pode con ela?" "Non, iso é considerado un delito capital polo Consello de Anciáns, que son todos homes, claro. E a muller pagaríao coa morte". "É unha ignominía esa desigualdade -dixo un-. Polo que contas, vése como unha sociedade dexenerada e perversa".

"E a ti paréceche ben ese tipo de relación entre home e muller, tracio?", preguntou Aito ollándoo desde o alto, como olla un falcón á presa. "En Tracia só recentemente está a chegar a instituición do matrimonio ás clases superiores, as que son propietarias de moitas terras... para eles é un medio de aliarse entre si, de asegurar a súa vellez e a riqueza dos seus fillos... pero a maioría da xente segue os antigos e sans costumes e eu... -dixo Orfeo prudentemente-... agora mesmo non estou interesado noutro tipo de pacto máis que o que xurde do verdadeiro amor e mentres dure".

"Pero que bo para nós! -dixo outro Brigmil, rindo - Se eu fose grego estaría encantado de gozar de que tantos privilexios continuen, mesmo tras acabar a miña xuventude! Non querería morrer nunca, aínda que estivese cheo de enrugas".

"Iso é un pensamento decadente, innobre, indigno dun guerreiro libre", afirmou Aito, taxante como un coitelo, mirándolle fixamente aos ollos, co que lle fixo perder o sorriso. Logo dirixiuse a todos: "E ademais ilusorio e antinatural. Xamais aceptaremos o tal matrimonio no país dos Gal. Quen escraviza para posuir é escravizado polo devezo de defender e manter as súas supostas propiedades e nin sequera pode contar coa axuda da divindade nesa cansada e insostenible defensa. Pola deusa Banda, compañeiros, eu pídovos que nin voltemos a falar duns costumes tan groseiros, inxustos e bárbaros que ofenden a venerable honra da Grande Nai que nos inspira e nos sostén. Alguén non está de acordo?"

Ninguén contestou ao requeremento de "O que Di a Palabra", e non se volveu a abordar o asunto.

Porén, daí a pouco, cando xa se reanudara a marcha, Orfeo seguiu falando con Turos sobre a liñaxe dos Gal. "Encontrámonos polo Camiño das Estrelas a outras persoas procedentes de países moi diferentes, pero que tamén se chamaban Gal a si mesmos, ou algo semellante -dicía o guerreiro-...E había algo de común, segundo nos contaron, en todos estos pobos: a maior parte deles deixaron as súas terras orixinarias, que estaban nas frías estepas de Oriente, moi lonxe, e emprenderon un día unha longa viaxe, igual que fixo a xeración dos nosos avós, con todas as súas familias e gando, en busca dos extremos occidentais do mundo, para poder estar preto, na hora da morte, das Illas dos Benaventurados, que se atopan no Océano, máis alá de onde morre o sol".

"Así que vós tamén aspirades a chegar ao Fin do Mundo, igual cá eu -ironizou Orfeo-... Cando andaba por Grecia, parecíame que era o único que tiña ese tipo de tolemia...E que clase de illas son esas dos Benaventurados?"

"As Terras da Eterna Xuventude, o paraíso onde medran as mazás de ouro que dan a inmortalidade -respondeu Turos sen vacilar-. Precisamente nós nos diriximos á sede principal da tribo dos Brigantes, que queda algo máis ao norte do lugar onde rematan o Camiño os peregrinos. Os brigantes están a preparar unha expedición naval cara unha desas illas, na que queremos participar".

Non puido dicir máis, porque Aito chamouno para que relevase, xunto con outro xinete, aos exploradores da vangarda. Orfeo quedouse pensando como cada pobo inventa os seus propios mitos e logo pásase toda a súa historia tratando de os atopar, feitos realidade, sobre a pel do mundo.

O bardo estivo case todo o día seguinte, xunto cos seus acompañantes, ascendendo por unha interminable pendente ao macizo galaico, que se vía cuberto de nubarroóns. A media montaña púxose todo escuro e comezou a chover tanto que tiveron que buscar refuxio baixo un tupido souto de castiñeiros. Pero detívose ao fin o augaceiro e poideron seguir subindo. Segundo chegaban enriba as súas cabalgaduras, saiu o sol entre as néboas iluminando o mundo e un rutilante duplo arco iris cruzou o ceo do un ao outro extremo do horizonte, como se a Vella Deusa mandase abrir para eles as portas do País Extremo, dándolles a máis cordial das ben-vidas.

Para os gregos, o Arco dos sete tons sinalaba a apertura das portas interdimensionais que a mensaxeira dos deuses, a alada Iris, producía ao penetrar no Inframundo, a fin de encher unha copa coas augas da Estigia, a lagoa do Inferno, para lla levar a Zeus, xa que só bebendo das augas do mundo subterráneo do ego e encarando de fronte a súa sombra, é posible realizar a alquimia da renovación da vida e do mantemento da inmortalidade.

Baixo aquel amplo umbral cambo, etéreo e colorido, unha terra feminina de marabillosas paisaxes verdes coroadas por altas e desgastadas ondulacións, rumores de regatiños deslizándose cara os fundos barrancos, espesas fragas nas que non debía faltar a caza, frescas sombras e cantos de paxaros por toda parte, baixo un ceo sempre mudante, presentouse ante os seus sentidos e agudizou ao máximo a súa percepción da beleza... Para Orfeo, o ambiente estaba cheo de Eurídice, tan próxima e tan lonxana ao tempo.

Comezou a elaborar, como unha parte máis da súa Canción Occidental e alternando a lira cunha pequena frauta que levaba, un himno a Gal, de ares pastorís, para propiciar ao seu favor aos deuses das Terras do Fin do Mundo, aos cales, aínda que non poidera averiguar ben como eran, os personificou na propia paisaxe, como sospeitaba que facían os Brigmil.

Mais alá da alta fronteira que conformaban os cumes dos montes galaicos, de norte a sur extendidos, comenzaban a descender polo oeste cara unha sucesión de vales e colinas sempre verdes, poboados de aldeíñas de chozas circulares de pedra, teitadas con cones de palla entrelazada e ben separadas das outras, xa que cada unha delas estaba rodeada das súas propias cortes para animais ou campos de cultivo.

Vivían naqueles lugares xentes individualistas, ben alimentadas e moi hospitaleiras. Nesta zona as castañas substituíran ás landras como alimento básico, aínda que había de todo o que o bosque nórdico dá. Para ser a terra máis próxima ao País dos Mortos, todo parecía convidar á vida nela. Víase que a Fraternidade de Guerreiros-Lobo era moi respectada e talvez non menos temida na rexión. Cando chegaban aos poboados, as Xefas de Clan rivalizaban por ser as primeiras en lle ofrecer a Aito a súa casa e a súa mesa.

Aquela noite, ante moitos lugareños reunidos, iluminados por dúas grandes fogueiras prendidas na praza central da maior vila pola que cruzaran ata agora, participaron na celebración da festa do Guía dos Camiñantes, Luc, que era como os Gal denominaban (de forma xeral, por suposto), á súa propia idea do deus Hermes.

Despois de que a media ducia de peregrinos presentes fosen agasallados pola comunidade, séndolles colocadas grilandas de flores arredor do pescozo polas máis lindas doncelas, tamén o Consello de Anciás honrou aos Brigmil pola súa defensa da ruta Sagrada, ofrecéndolles un regalo simbólico: un estandarte lixeiro suxeito a unha lanza de punta de ferro no que se vían, belamente bordados polas mulleres da vila, dous lobos negros rampantes que, apoiados sobre o tronco dunha frondosa árbore, se alzaban sobre as súas patas traseiras para disfrutar da fruta que pendía del. "Co cal -dixo a anciá Nai local-, desexábaselles de todo corazón que sempre lles fose propicia, agradecida e abundante a terra que tan dedicadamente gardaban".

Recolleuno, inclinando a cabeza ante ela con dignidade ibérica "O Que Di A Palabra" en nome de toda a súa compaña, cadrada en impecable formación. Entón, para corresponder, ordenou cun parco aceno que os oito membros máis xoves da Fraternidade, os lobetos, como lles chamaban os veteranos, danzaran unha soberbia danza guerreira entre os lumes, mentres o resto dos seus compañeiros acompañaban o compás dun bombo e dous tambores batendo o chan cos cantos das súas lanzas.

Fixando os seus escudos redondos e cóncavos con bandas sobre o peito, os lobetos fixeéronos resoar a un ritmo rápido e potente coas palmas das mans, mentres daban grandes saltos, manobraban como cabalos e facían e desfacían figuras xeométricas en formación, que variaban ao compás dos cambios marcados pola percusión da súa compaña; despregándose ou repregándose, ou formando círculos defensivos, ou avances imponentes, ou xogos de protección en parella, lanzando golpes combinados cara todos os lados mentres mantiñanse lombo contra lombo, cunha sincronicidade abraiante e con graza marcial, plena de fortaleza. Todo isto, mantendo sempre a cabeza ergueita e elevando moito cada perna, sen contonear a cintura xamais, o que parecía ser unha característica fixa das danzas virís en Iberia, formando parte dos seus conceptos estéticos referidos á propia honra.

A continuación sacaron as súas espadas e seguiron cruzándoas arriscadamente a saltos e facéndoas resoar con precisión e rotundidade entre os pasos do bailado, ao ritmo, cada vez máis acelerado, da tamborada guerreira e do restallido duns címbalos de bronce con que os seus compañeiros multiplicaban a intensidade sonora dos seus golpes, mentres as rapazas do pobo os xaleaban e admiraban, sorrindo maliciosamente, facendo comentarios entre elas e escollendo aos seus preferidos para os placeres desa noite. Os lobetos acabaron a súa danza en seco cunha invocación grupal na que bramaron xuntos o nome dos deuses Banda e Luc e coa acostumada genuflexión altiva ante os presentes, quedando de pronto inmóbiles e de brazos abertos, o que arrincou un torrente de aplausos.

Despois da fastuosa enchente que lles ofreceu a comunidade, Orfeo cantou ante o lume en lingua franca un curto poema, seleccionado de entre os que lle ouvira a Xacín e adaptado ao seu propio estilo, no que describía os amores de Hércules e Pirene e a morte do xigante Xerión, que foi máis aplaudido do acostumado polos Brigmil. Cando preguntoulle a Turos por que lles gustara tanto, o guerreiro lle respondeu que a terra onde Hércules matou a Xerión, un antigo tirano invasor do país dos Gal, era, precisamente, Brigantia, a tribo de Aito e doutros tres dos seus compañeiros, establecida nunha bisbarra costeira un pouco máis ao norte que o Cabo do Fin do Mundo. E engadiu unha historia:

"O ano pasado, despois de que os Brigmil axudamos ao Xefe de Guerra dos brigantes e aos seus homes a defenderse dunha incursión dunha frotilla de piratas ao seu litoral, houbo unha grande festa de celebración, na que "Os Que Saben" nos fixeron comungar a todos coa Bebida Sagrada. Tras ter queimado longamente nela canto eran elementos impuros, todos a tomamos, como é costume, aínda quente..."

"Quen son "Os Que Saben" e o que é a Bebida Sagrada?", interrompeu Orfeo.

"Os Que Saben" son os gardiáns das tradicións das tribos, entre os cales hai bardos como ti, que poden repetir de memoria as historias da nosa liñaxe e que instrúen aos xoves. Tamén poden ser persoas que entenden de herbas ou curacións, ou como preparar ritualmente a Bebida Sagrada... da Bebida Sagrada, que che poido contar...! non é algo para se contar, senón para se tomar, para vivirse. Se pasases suficiente tempo entre nós, acabarías sendo convidado a compartí-la, porque un dos seus usos é o de fortificar as relacións de fraternidade, camaradería e amistade".

Orfeo sospeitou que Turos non quería estenderse sobre o asunto, sen dúbida era un tema máis dos que pertencían á cultura íntima dos Gal, que non debía revelarse aos estraños.

"...Dicías que "Os Que Saben" vos fixeron comungar a todos coa Bebida Sagrada..." esbozou, para tornar ao fío da narración. "Pois si. Pero Aito foi preferentemente honrado por eles, que lle fixeron beber unha preparación máxica especial. Tras un certo número de libacións rituais, retirouse a concentrarse en soidade cando sentiu que o seu transo comezaba. O lugar de poder que o seu guía interior escolleu para iso foi, precisamente, o cume da torre que Hércules construíra sobre o cadáver de Xerión, como ben acabas de cantar, e que servía para sinalar a entrada do porto de Brigantia aos navegantes. En metade do transo, Aito asomouse á varanda de pedra polo lado norte e o seu ollo visionario puido vislumbrar, aló na distancia, unha illa verde, máxica e bela en medio do Océano. Deunos grandes voces e todo o mundo saiu e rodeóulle ao pé da torre. Aito, posuído por Navia, que é a deusa xeral das augas e a guía dos heroes cara as Illas dos Benaventurados, profetizou que esa illa, na que non habitan cobras ponzoñosas, sería o novo destino dos máis esforzados entre os Gal, e que alá a súa semente medraría durante moitas xeracións.

Naquela mesma festa había dous anciáns e unha anciá, persoas respectadas polo seu alto coñecemento, que se lembraron de lendas antigas que falaban dunha illa verde, ao norte, A Illa do Destino, aonde en épocas moi lonxanas xa emigraran os antepasados dos Oestrimnios. E tamén lembraron que os remotos armoricanos e os albións falaran das illas "Iberias do Norte" aos navegantes galaicos que chegaban por alá nos seus barcos de coiro en busca de estaño, para venderllo despois aos tartesios, cretenses ou fenicios. Esas "Iberias do Norte," chamábanas algo así como Hibernia ou Hébridas, para as distinguir do país dos Íberos do sur, que con ese nome coñecen a terra onde nós vivimos.

Desde entón, os brigantes, xunto con vintecatro guerreiros Brigmil, que continuaron alá, defendendo as praias, mentres nós limpabamos os camiños do interior, están a preparar unha expedición de voluntarios e voluntarias á tal Illa do Destino e xa se construíron naves capaces de levar ata ela a un tercio da tribo. Só están esperarando a que nós cheguemos, para lanzar ao mar a primeira nave exploradora. Por suposto que os Brigmil queremos ir nela, xunto con Aito, algo antes de que saia o groso da frota, a fin de conseguir a información necesaria para a conquista do novo territorio".

"É Aito, entón, un xefe dos brigantes?", preguntou Orfeo, que xa percibira, facía abondo tempo, que, canto máis ao oeste, menos se parecían os costumes sociais dos bárbaros de Iberia ás dos civilizados mediterráneos". "Non, non. Aito, aínda que naceu entre os brigantes, é un campión sen patria oficial, que moitas patrias desexan ter como amigo e non como inimigo..."

"Un campión sen patria oficial? -estrañouse o bardo- Por que?" "Como explicarcho? -respondeu Turos sorrindo, incapaz de atopar, na lingua franca que usaban, unha denominación que Orfeo puidese entender para describir o status do seu líder-...Verás, desde que o mundo é mundo, sempre houbo e haberá dúas clases de homes: os nómadas e os sedentarios, os amantes da liberdade e os amantes da seguranza, os tolos idealistas para quen a vida se mede só polos seus momentos intensos e a xente "realista," apegada ás cousas sólidas e estables. Nós chamámolos os fillos de Banda e os fillos de Coso".

"Estás a falar dos seguidores de dous deuses diferentes?", quixo aclararse Orfeo.

"Non, en realidade (e ti podes pensar como queiras), eu creo que todos os deuses son o mesmo Deus, que é a nosa nai e o noso pai ao mesmo tempo, aínda que unhas veces se porta como nai e outras como pai... Do mesmo xeito, Banda e Coso son só aspectos determinados dese Deus, igual cá divindade local de cada tribo".

"E como representades a Banda e a Coso?"

"Xa che dixen antes que as tribos Gal non facemos representacións da divindade, porque hai que gardar as cousas importantes en segredo, para que sigan sendo importantes, pois todo aquilo sobre o cal o home pode falar con liberdade e de maneira vulgar se banaliza... A verdade, a min non se me ocorre como pode ser expresado algo tan grande, tan profundo e tan intanxible como a divindade mediante as manidas palabras ou as imaxes materiais que nós mesmos creamos para nos entender no noso pequeno mundo -Turos riu, chiscando un ollo para Orfeo-. Aito contoume que algúns estranxeiros que coñeceu creron que éramos ateus ou demasiado salvaxes porque non tíñamos ídolos".

"Pero si que facedes sacrificios e cerimonias..." dixo Orfeo.

"Bon... non é que sexamos moi ceremoniosos, o que pasa é que nos encanta comer e beber xuntos -riu de novo-. En verdade, a comunicación coa divindade, igual que esoutra coa túa amante, é unha cousa máis íntima e individual que social ou pública... cando esa comunicación faise social, tamén se banaliza... Facemos aras de pedra, si, e dedicámoslles sacrificios aos aspectos da divindade cuxos favores nos interesa conseguir, pero ante as nosas aras non colocamos imaxes. E non acostumamos facer templos senón, como moito, algún refuxio para gorecernos da choiva preto dun németon.

"Qué é iso dun németon?"-esa palabra non pertencía á lingua franca que falaban.

"Un németon é un espazo natural, sempre ao aire libre, que, pola súa beleza o pola enerxía de pureza que se sente nel, se converte nun lugar sagrado moi frecuentado e aberto a todos... Que mellor templo para un deus que un bosque de carballos, o cume dun monte ou unha cascada?"

"Iso é moi xeral... serve para todos os deuses... pero como sentides a comunicación con un deus específico, concreto, se non facedes representacións del?"

"Cada deus é unha forza concreta dentro de un, que se sente perfeitamente cando entras no seu propio ámbito-respondeu Turos-. Por exemplo, durante a batalla, os Brigmil sabemos ben cando a deusa Banda está entre nós, porque no medio do furor do combate vese como unha aureola luminosa que sai da fronte do guerreiro que está todo el posto na loita, convertido na loita mesma, nese intre. Esa aureola é Banda, a mesma cá aparece ante un heroe recén morto para o conducir, baixo a forma dunha cornexa, un corvo, un abutre ou unha ave mariña calquera, ata as Illas dos Benaventurados, que é o mellor lugar aonde se pode ir, se o mereciche".

"Quen vai aló, Turos? A quen escolle Banda?" "A calquera que morre ferido de fronte, tras unha vida breve pero intensa, baseada en honrar a propia dignidade e o compromiso libremente electo, en superar sempre o esmorecemento, en seguir ao propio corazón e en non deixarse fascinar polas riquezas nin polas mulleres, nin polas comodidades nin polos placeres aparentes, que converten a un guerreiro en a penas unha barriga e a un espírito xove nun espírito vello".

"E Coso?" "...Coso é outro aspecto da Vida -seguiu Turos-. Algo así como o outro prato da balanza igualmente necesario, no equilibrio de forzas, para que o mundo exista. Coso ten que ver coa lei, coa orde comunitaria, a xerarquía social, a continuidade, o sensato, o responsable... e é o complemento viril da deusa Nai. Por exemplo, o Rei-Sacerdote ou Xefe de Guerra dos brigantes convértese no Coso local cando é electo para se unir, durante un ano e trece días, á muller que representa á Nai Terra, detentadora da soberanía da tribo, a Raíña Loba, a Abella Raíña, ou calquera outro título, segundo o tótem do lugar... Coso é o deus masculino da comunidade fixa e ben organizada, fillo e compañeiro da Grande Nai. Banda, sen embargo, é o espírito que crea, protexe, fortifica, goza, devora e dá a inmortalidade ás fraternidades de guerreiros ceibes como nós".

"Ceibes? Non estades ás ordes do rei ou do xefe da tribo?", preguntou Orfeo.

"Ceibes -confirmou Turos-. O rei ou xefe da tribo, electo polo Consello de Anciás, ten os seus propios guerreiros e guerreiras ás súas ordes... el encarna os poderes executivos e oficiais da tribo, pero as fraternidades de guerreiros ceibes, igual cás fraternidades de "Os Que Saben," non lle debemos obediencia, aínda que si respectamos ás comunidades de onde procedemos e aos seus Consellos de Anciás. A razón é que, ás veces, un destes reis se porta mal ou resístese a abandonar o poder, como está mandado, despois dun ano e trece días; e convértese nun tirano, apoiado polos seus partidarios... E somos nós os encargados de lle baixar os fumes e de lles devolver as súas liberdades individuais aos membros da comunidade".

"Pero entón, para o xefe da tribo, vós debedes ser algo así como unha cuadrilla de bandidos ou de piratas incontrolados!" atreveuse a dicir Orfeo. "Para algúns sómolo, ás veces! riu Turos con gana- e máis dun rei acabaría con nós se tivese forza para iso... pero ás Nais de tribo e ás comunidades parecémoslles necesarios. Os Gal, desgrazadamente, están sempre pelexando co seu veciño máis próximo, coa maior ferocidade, por calquera causa. Poden pactar cos Brigmil para que lles resolvamos un problema e nós, se parécenos xusto, se llo resolvemos, facendo arbitraxe ou pola forza. Sempre defenderemos a unha tribo vencida para que non chegue a ser exterminada e non permitimos que unha tribo moi poderosa tente tiranizar a todas as demais ... ademais ocupámonos de defender de invasións exteriores ou de piratas a todo o país dos Gal e aos seus veciños, sen discriminar a ningunha das súas nacións ou tribos; e de manter abertos os camiños que chegan aquí. Os reis tribais, porén, só poden actuar por intereses parciais, na súa rexión e no momento oportuno".

"Non o entendo moi ben..." dixo Orfeo. "Se os brigantes, por exemplo, van a por unha partida de bandidos vetóns, o rei dos vetóns ten que declararlle a guerra aos brigantes, comprendes? Pero se somos nós os que eliminamos aos bandidos, non hai problema, xa que entre nós hai brigantes, vetóns, ártabros, astures e doutras moitas tribos Gal, como celenos, helenos e grovios, incluso moi bravos lusitanos. E todos saben que non actuamos por devezos de dominio ou de pillaxe. Da mesma maneira servimos de ponte para restablecer boas relacións entre uns e outros".

"Ouvín ben? dixeche helenos? -se asombrou Orfeo- É que hai gregos entre vós?" "Gregos, non hai. Pero helenos, hainos -dixo Turos sorrindo e coando un xiro xocoso do seu propio idioma na lingua franca.-. Eu son un heleno".

"Ti?"

"Si, a tribo entre a que nacín no litoral sur do país dos Gal chámase a dos helenos, pero, aínda que fai moitos anos que aparecen naves mercantes do Mediterráneo por alá, xá desde os bós tempos de Creta, os meus paisanos non son gregos, senón oestrimnios que veñen dunha antiga liñaxe ligur, como os astures lugóns. Estabamos alí desde moito antes que os brigantes chegasen de Oriente, coa intención de conquistar as nosas fermosas rías. Entón nos aliamos cos celenos e os grovios, os nosos curmáns e veciños, e rexeitámo-los. Tivéronse que marchar, con vento fresco, a buscar o seu lugar máis ao norte".

"... Con vento fresco?", repetiu o tracio, que non comprendera o xogo de palabras. "Si, con vento fresco -riu Turos-, porque alá no norte o clima é moito máis frío, ventoso e húmido que na miña terra. Tribo fronte a tribo, sempre fomos rivais e nos pelexamos moitas veces; tantas, que a pelexar lle chamamos "brigar". Pero aquí, entre os Brigmil, somos irmáns da alma".

Orfeo lembrouse, de pronto, da narración que o bardo Xacín fixera no Pirineo acerca de aquela guerra arcaica entre os atlantes e os "ligures helenos", parte da cal librárase en Iberia. "E de onde virá esa coincidencia de nome cos gregos?", preguntou.

"Vaiche a saber...os gregos toman o nome do seu pai ou o da súa nai?"

"Os gregos? Sempre o do pai", contestou Orfeo sen entender por onde ía o guerreiro. "Entón está claro -dixo Turos con malicia-... Os galaicos somos moi viaxeiros, seguro que chegou un heleno dos nosos un día por alí preto da túa terra nun barco de coiro e gustoulle a unha grega. Non hai algunha tribo chamada os brigantes en Grecia?"

"Nunca ouvira ese nome antes de vir a Iberia". "Pois xa o estás a ver -riu Turos-. A grega preferiu ao heleno e non ao brigante".

Orfeo riu tamén, por cortesía, e lembrouse de pronto do que lle contara o rei Alcínoo sobre as lendas de bardos cretenses que falaban de que os aqueos descendían dos íberos mirmidóns vidos das Baleares, que se xuntaran nas bocas do Ródano con outra tribo de íberos chamada os helenos. Serían os antepasados da tribo de Turos?...Pero non se podía fiar un dos nomes. Hai nomes moi semellantes en países diferentes, en continua transformación a cada dúas ou tres xeracións, e cando os estranxeiros os ouven, os deforman aínda máis.

"E en calidade de que ídevos xuntar agora cos brigantes para conquistar esa illa do Océano?" preguntou, para tornar ao primeiro tema. "En calidade de aliados, naturalmente, ante os que non se debe baixar do todo a garda, por se acaso... o noso caudillo se asocia co xefe da expedición dos que queren ir á Illa do Destino e ambos actúan coordinados, pero nós só temos compromiso con Aito. A nós interésanos os brigantes porque eles poñen as naves e a intendencia e a eles interesámoslles nós porque somos un corpo seguro e forte de probados campións, que non recúan ante o perigo de morte e que sempre respectan os seus propios códigos da honra e os seus pactos, unha vez que o noso xefe xura polo deus polo que a súa tribo xura. Temos un grande prestixio,sabes? os xoves máis bravos de cada tribo soñan con ser admitidos entre nós, aínda que teñen claro que facemos unha boa peneira. A vida de lobo errante é só para xente moi sufrida e desapegada".

"E se chegades a conquistar a illa, non vos uniríades despois para administrá-la?", preguntou o bardo. "Non o creo, temos intereses diferentes: os brigantes van alá porque teñen ocasión de descubrir e conquistar unha nova terra, que todos os nosos antepasados intuíron e buscaron. Nós imos pola aventura mesma e pola nosa propia gloria, seguindo a visión que tivo o noso líder, e despois...a outra! É máis, Aito di que o seu transo deu para percibir que, máis ao oeste desa illa, a grande distancia tralas néboas oceánicas, hai outras terras moito máis grandes, belas e luminosas polas que poderiamos seguir logo... e que un día a nosa liñaxe chegará ata todas as súas praias, seguindo ao sol sobre a chaira das augas e que unha boa parte do mundo acabará falando a nosa lingua..".

Orfeo escoitaba as inxenuas e entusiastas fantasías de Turos e pensaba que aquilos guerreiros ceibes eran os últimos vestixios dun mundo primitivo e xove que cada día se facía máis e máis sensato, vello, cuadriculado, materialista e opresivo. O espírito dos Brigmil, salvando as distancias entre un pobo bárbaro e outro civilizado, lembráballe o que sentira, tantos anos atrás, xunto aos seus compañeiros, os argonautas, naquela épica expedición en busca do Vélaro de Ouro, que espertara axiña a avidez dos seus compatriotas, interesados en dominar as rotas do Bósforo e do Mar Negro e o comercio con Asia.

Unha fraternidade libre de guerreiros andantes que aínda tentaban disfrutar dos rústicos froitos da natureza salvaxe, como parecía proclamar o seu estandarte recén gañado, e vivir como viviran os nosos antepasados cazadores e recolectores, sen outro interés que sentir a plena lapa os seus propios conceptos de liberdade, heroísmo e gloria, non tiña o menor futuro nos tempos que corrían. Unha manada solta de errantes lobos humanos durmindo ao raso e abrigándose o mínimo, que desprezaban as comodidades do sedentarismo xunto coas súas cadeas de dependencia e rutina e que non obedecían senón ao seu propio código da honra, era xa só posible, tan preto do mar, por onde a civilización chega, nun territorio remotísimo e montañoso, aínda cuberto de grandes bosques, só habitado por pequenas tribos desunidas e continuamente inimizadas entre si, como as do extremo noroeste de Iberia, onde non xurdira aínda unha estructuración social con poder suficiente para obrigar aos espíritos marciais a converterse en obedientes funcionarios do estado, como acabou ocorrendo nas bisbarras gregas.

A medida en que a caza escasease e se extenderan a agricultura e a gandería por pura e imperiosa necesidade, a natureza orixinal se iría convertendo, aquí tamén, en campos cultivados de propiedade privada ou comunitaria cada vez máis divididos, parcelados, valados e regramentados. O mundo todo perfilábase cara un futuro de reinos e imperios despóticos, ao modo oriental, no que toda aquela espontaneidade individual dos primitivos europeos, a súa libre circulación e a súa independencia acabaría sendo declarada ilegal e perseguida.

Unha bela muller parouse ante Turos e sorriulle, ollándoo de esguello con forza apenas por un intre, antes de seguir o seu camiño. Aínda que máis que un convite parecía un desafio, o galaico heleno ergueuse, lanzando a Orfeo unha mirada orgullosa e cómplice, e foise tras ela. O bardo e alegrou da sorte do seu amigo, pero sentiu algo de envexa no seu corazón. Para contrarrestá-la, ergueuse tamén e se foi a dar unha volta pola festa.

Sorprendeulle atoparse a Aito bebendo sentado entre tres das damas máis fermosas e encumadas da comunidade, a xulgar pola xerarquía que denotaban as súas xoias, deixándose aloumiñar por elas e seguindo amablemente as súas conversacións, pero sen lles conceder maior atención que a que se concede a uns compañeiros varóns.

Orfeo pensou no que é que buscan as mulleres nos homes. Turos era atractivo e simpático, normal que o escollesen. Pero Aito era pouco proporcionado, ancho, baixo, con semblante inexpresivo e un pouco enérxico de máis, enmascarada a súa serenidade en dureza a causa dunha cicatriz que lle cruzaba a fronte en diagonal. E sentábase sobre o seu banco dunha maneira moi común, non como un pintor ou escultor heleno faría pousar a un heroe.

Un heroe, un matador de homes. Ollou á bela muller loura coa que conversaba nese momento e imaxinoulla núa, recostada con Aito sobre un leito. Púxose nela, tan linda, tan doce, tan señora, malia ser unha bárbara do incivilizado Oestrimnis; tan digna de ser amada e respectada. Ollou desde ela as mans a cuxas caricias confiárase, que baixaban polo seu pelo, a súa cara, o seu pescozo, que xogaban cos tenros botóns do seu peito... unhas mans fortes, duras, capaces de erguer moito peso, de descargar grandes cantidades de enerxía.

Unhas mans áxiles, con dedos sensibles, precisos, acostumados a facer toda clase de fitas coa espada. Orfeo lembrou o seu salto cara enriba e a cabeza do home-veado voando polo aire, segada por un só golpe de Aito, tirada no chan, aínda co seu helmo posto, os ollos abertos, abraiados, a boca facendo unha mueca de estupor...sangue sobre a herba. Unhas mans sanguentas, homicidas. As crueis mans da morte tocando os meus peitos, deseñados á medida da boca dun tenro recén nacido. As despiadadas mans da morte acariñando a intimidade recóndita deste ventre que dá vida.

Aito viu que Orfeo estaba a ollar cara el, ergueu unha cunca baleira e sinalou o barrilete de cervexa. O tracio saiu de golpe do seu ensoño e aceptou cunha inclinación de cabeza, achegándose e saudando ás damas, que lle corresponderon con sorrisos. O guerreiro pasoulle a cunca chea e abriu sitio no banco para que se sentase ao seu carón.

Durante un tempiño máis, ambos seguiron mantendo unha conversación simpática e superficial que era, en realidade, unha resposta xentil (mais que fuxía do compromiso), ao evidente cortexo que as damas facíanlle ao caudillo e que tamén se fixo extensiva ao bardo cando captaron que era unha persoa de calidade.

A muller loura preguntoulle, medio por señas, de onde viña e, ao saber que era tracio, pasou a conversar con el na vella lingua franca pelasga dos mercaderes do Mediterráneo, a cal manexaba cunha certa distinción, aínda que non moi fluidamente. Orfeo quixo saber onde a aprendera, pero a súa resposta (dándose moita importancia, falando demasiado, soltando risiñas innecesarias polo medio e contando moi axiña unha historia dunha enrevesada relación cun capitán de galera fenicio, na cal se facía patente que vía aos homes, incluso aos civilizados, como seres elementais e manexables), lle fixo perder todo o seu interés inicial por ela e poñerse a atender aos outros, mentres o seu parloteo seguía.

A segunda muller era a máis bela de todas, aínda que inabordable. Estaba alí como unha estatua que ornara a praza, non necesitaba nin unha das súas custosas xoias para parecer a raíña da festa, pero non sabía fascinar máis que coa súa soberbia presenza externa, sen deixar traslucir nada que fixese supoñer algo que non fose puro convencionalismo pasivo, frío e egoísta no seu interior.

A terceira, fermosa e intelixente, tiña unha conversación interesante e atenta, a base de curtas frases fluídas e incisivas que arrastraban aos demais a expó-lo máis profundo de si mesmos, cun toque de humor de dobre sentido dirixido ao intelecto, que deixaba traslucir no seu interior un refinado pouso de moi antigas civilizacións femininas teimosamente conservado durante xeracións, mediante transmisión íntima de nais a fillas e netas, fronte a múltiples invasións de incultos varóns bárbaros aos que sempre acabaran asimilando.

A súa voz soaba adorablemente feminina e cálida, en tanto que o seu rostro transparentaba unha firmeza altiva de leoa. A Orfeo encantáballe, pero ela non mostraba interés senón por Aito e se notaba que xa facía tempo que se coñecían, que probablemente foran amantes e que viviran moito pracer, moita loita e moita dor xuntos, porque ambos se ollaban con admiración e ao mesmo tempo, trataban de esquivar certos puntos onde o seu desacordo era evidente e ata irritante.

Utilizados os seus recursos de seducción durante un tempo prudencial, sen que ningún dos dous homes parecese estar moi disposto a un intercambio máis íntimo, as damas, unha por unha, acabaron por se ir despedindo con graza, simpatía e dignidade ibérica, marchando a disfrutar da festa antes de que acabase.

"Aito -preguntou Orfeo cando se quedaron sós-: en verdade non botades de menos os Brigmil o feito de ter unha certa estabilidade sentimental, unha compañeira leal cuxa amistade e amor sexa permanente, uns fillos que vos alegren a vida?" "Ninguén ten esas cousas -respondeu o líder con serenidade-. Só teñen a ilusión de as ter. Continuamente vense obrigados a loitar e a traballar por as defender, reconquistá-las, manté-las, adiviñá-las, compracé-las e conservá-las, sempre subindo e baixando a roda... e ese traballo é moitísimo maior e máis desgastante que o que custa, simplemente, conquistá-las. Nós fomos un pouco máis lonxe que esa ilusión. Tratamos de non entrar neses xiros ilusorios do posuir. De nos situar por encima da Roda da Ilusión. Deste xeito, non sufrimos, como a maioría, por tentar a retención de persoas ou cousas que son imposibles de reter".

"E vós que sodes quen de lanzarvos a conquistar unha illa lonxana, apenas soñada, nese Océano que todos temen tanto, non vos gustaría parar un momento de vivir errantes en busca de máis e máis soños e ter nela as vosas propias casas e terras onde descansar e unha vida tranquila e segura?" "Xa teremos tempo de descansar cando estexamos mortos -dixo sorrindo o guerreiro-.Xa teremos toda a seguranza do mundo cando, ao chegar ás Illas dos Benaventurados, comprobemos que renacemos cada día, vivos e eternamente xoves e potentes como o sol, ata que nos aburramos e pidamos que nos manden de novo a vivir con verdadeiro risco neste mundo".

"Pero, onde deixades o disfrute da vida xunto aos seres queridos?", insistiu o bardo. Desexaba deixar de falar en plural, quixera esquivar o código de crenzas dos Brigmil e preguntarlle directamente que era o que el, a persoa Aito, sentía no seu interior. Pero non se atrevía a tocar tan a fondo a intimidade do imponente líder. Iso non estaba ben visto entre os orgullosos íberos varóns e lle podían responder: "E a ti que che importa?"

"Nós disfrutamos todo o posible das cousas boas da vida no momento preciso en que as temos... -dicía Aito- Tamén das persoas, cando nos atraen de verdade. Pero non tratamos de as reter nin de posuí-las, porque un é sempre posuído polas súas posesións. E é agradable durmir con belas damas en limpos leitos, pero quen o fai demasiado a miúdo, acaba convertido no seu servente. Fíxache como ollan aos Brigmil, cheos de envexa e resentimento, todos eses homes que viven aquí e que agora son relegados, mentres as súas mulleres cortexan aos chegados de fóra, á novidade pasaxeira".

"Pero moitos dos teus compañeiros vanse con elas", observou o tracio. A bela loura do seu ensoño abandonaba a festa en dirección ás casas, do brazo dun dos máis xoves lobetos que danzaran, que debía ter uns quince anos menos que ela.

"Así é -dixo Aito, que non deixara de o notar -. E eu tamén voume cando alguén me encanta ou cando, simplemente, o necesito. Se algo ou alguén atrainos de verdade ou fainos moita falta, imos a por iso con gana. Pero despois deixámo-lo circular. Non queremos ter nada que non poida un levarse consigo sen portar demasiado peso".

"Por que escollestes unha vida como esta ?", insistiu Orfeo.

"Esta vida é somente un curso dunha escola que serve para acceder a un curso superior -afirmou "O Que Di a Palabra"-. E así eternamente, pois o ser infinito que somos vaise vivindo a si mesmo a través das infinitas existencias. Escollin ser un guerreiro ceibe para chegar pronto ao coñecemento de min mesmo, probándome en situacións extremas, e para saír rápido daquí cara algo mellor".

"Pero iso son só crenzas, Aito, non se pode saber con seguranza que iso sexa así ou non ata estar morto. E, se cadra, estándoo pode que xa non preste para nada sabé-lo ". Dixo Orfeo amargamente.

"Un feto díxolle ao seu mellizo: Será verdade que existe vida despois do parto?" "Non o creo! -contestou o outro- ninguén tornou de alá para o contar !"

Ambos riron o chiste e brindaron con cervexa. Orfeo estaba sorprendido por aquel sentido do humor do galaico, que soltaba unha brincadeira como unha estocada cando máis serio parecía que estaba.

"Un home intelixente e valeroso aproveita todo o que pode das cousas que lle motivan nesta vida -dixo Aito, tornando sen transición ao tema-. Pero coida de non escravizarse á tentativa va de reter esas cousas, porque todo se está a transformar continuamente e nada permanece". Calou para beber da súa cunca. Orfeo fixouse como bebía: era un sorbo abundante, pero non o tragaba dunha vez, como os bebedores cobizosos, senón que o degustaba ben no padal antes de engulí-lo. Algúns dos seus homes fóranse achegando e servíndose con total confianza.

"Un home intelixente e valeroso tamén trata de degustar a vida a grolos longos e intensos -seguiu, como adiviñándolle o pensamento-. E trata de progresar e aprender nela canto poida, a base de se dar por enteiro, ata acabar a súa vida dunha forma digna de si mesmo, con gloria, con lucidez e con calidade, en lugar de prolongar de forma va unha anodina mediocridade no tempo, como quen resgarda avariciosamente as súas enerxías, en lugar de as usar ".

"Pero iso non é un tipo de vida que poida durar moito -arguiu Orfeo- E como vos as amañaredes na vellez?", preguntou para todos, posto que estaban a escoitar. "A vellez? -riu Aito- Algún de vós ten interés en chegar a vello?", preguntou en xeral aos seus homes.

A resposta foi unha xocosa rechifla colectiva. Un dos Brigmil, Bodo, que parecía o de maior idade, uns cincuenta anos, aínda que pleno de fortaleza, respondeu:

"Non sei como puiden chegar á idade que teño, a pesar do ardor con que me entrego ao combate; pero se o inimigo non é capaz de acabar comigo antes de que o meu paso non poida seguir mantendo o ritmo dos meus compañeiros, desafiarei a calquera deles para que me mande ao País da Eterna Xuventude, ou eu lle mandarei a el, para ter bos amigos alá o día no que por fin chegue". Todos riron, asegurando que Bodo non íase atopar sen amigos nas Illas dos Benaventurados e dicindo que querían o mesmo para eles.

"Se un día Aito cai en combate, moitos lle seguiremos despois de nos bater entre nós mesmos no seu funeral -dixo outro con tal sincera sinxeleza, que non podía tomarse como unha gabación, unha brincadeira ou unha fanfarronada-. Acompañar a un heroe como el no Alén é moito mellor que formar parte da corte do rei máis poderoso deste mundo".

"Pero iso é un suicidio! -arguiu o tracio, abraiado, tras se asegurar, polas expresións dos demais, de que todos pensaban algo semellante ao que o guerreiro-lobo expresara tan espontaneamente- Non condenan o suicidio os vosos cultos?"

"Nós só damos culto á liberdade -dixo el- Que mellor acto de liberdade que poder escoller deixar a vida se a vida se converte en algo que non merece a pena? Eu desexo morrer como vivín".

"E a que vos dedicaredes nas Illas dos Benaventurados?" preguntou o bardo, dándose por vencido ante a determinación inconmovible que aparentaban aquilos homes.

"Pois a este mesmo tipo de vida, que é o que máis nos gusta, polo menos mentres non chegue o momento de voltar a nacer nun novo corpo -dixo Bodo-, coa diferencia de que, mentres estexamos alá, poderemos arriscarnos máis cá agora e vivir a vida con moita maior intensidade, xa que todos os mortos en exercicios reais de combate do día anterior resucitarán co sol ao día seguinte, manténdose novamente xoves, fortes e saudables".

"Parece un Alén abondo máis divertido có noso -recoñeceu ao final Orfeo-. Comparando con el as crenzas dos exeos, incluso os heroes que moran nos Campos Elíseos, que son as nosas illas dos Benaventurados, aseméllanse a un grupo de discretos e serenos anciáns da clase aristocrática que organizan festas cultas, retirados case completamente da axitación da vida".

Por dous días máis continuaron a marcha por terras galaicas os Guerreiros Brigmil levando con eles a Orfeo, ata que, desviándose un pouco da ruta principal, chegaron aonde un río chamado Pambre cruzaba por un pequeno vale ben boscoso que se abría a outro máis grande. En unha colina estratexicamente situada entre ambos, que estaba rodeada de un talud defensivo de terra batida e pedras, con só unha entrada, levantaron o seu campamento. Aito comentoulle que xa muitas outras veces tiñanse reunido alí antes ou despois das súas expedicións e que, se eles fosen máis sedentarios, con certeza acabarían construindo unha base fortificada naquel lugar, xa que se encontraba no xusto centro cardinal do territorio dos galaicos, punto que algúns homes sabios do pasado calcularan e marcaran trazando tres sendas espirais de igual tamaño, que se comunicaban entre elas arredor de un círculo central, no medio da ladeira do monte que descía ao río. O conjunto, cando un xa conseguía entrevé-lo entre as árbores, semellaba un grande trevo coas tres follas formadas por sinuosos camiños circulares e concéntricos entre a vexetación, que era tan tupida de carballos e castiñeiros que o tracio preguntou quem se encargaba de manté-los despexados de matogueira.

"Nós mesmos os limpamos cada vez que pasamos por aquí, que son muitas- lle respondeu o líder arrincando de raíz unha mata de herbas-. Tomamonos ese traballo para lembrar sempre que a nosa misión e manter limpos e abertos os camiños da nosa terra."

"E a que ven esa forma de trevo?"

"Chamámo-lo "Trisquel", e simboliza a alma do home e do mundo: a espira da enerxía física, a espira da enerxía emocional e a espira da consciencia, as tres enlazadas en unidade e comunicadas entre sí arredor do noso centro permanente, o centro de onde brota en espiral a forza da Vida."

Cruzou pola mente de Orfeo como un lóstrego o pensamento de que a palabra "espíritu" vinha de "espira" e se sorprendeu das profundezas e matices que en un instante lhe suxeriran aquela imaxe e a simple e clara explicación de "O Que Di a Palabra". Admirouno, preguntándose cuantos outros saberes terían feito daquel tosco guerreiro o xefe dos Brigmil, ademais da súa habilidade na loita.

Aito xa marchaba a outras ocupacións, pero no seu lugar chegou Turos.

"Isto es un daqueles espazos sagrados ao aire libre dos que te falara –díxolle-.Un németon. O trisquel é o símbolo da súa sacralidade."

"Isto é un németon? Eu non o tería distinguido de outro bosque calquera –dixo Orfeo- nós siñalamos os nosos bosques sagrados levantando un templo de pedra o de mármore á súa entrada ¿e para qué un símbolo tan efímero e agachado? -extrañouse- se noon vos ocupásedes de limpar os vieiros, xa os terían feito desaparecer as árbores. Por que o facedes? "

-Forma parte do compromiso da nosa Fraternidade –respondeu, mentras arrincaba de raíz, aquí y acolá, plantas invasoras, como fixera Aito-. Ao longo do día de hoxe e de mañán cada un dos meus compañeiros virá a dar una volta por aquí, e cando marchemos estará como recén construido.Antes que nós, incontables generacións de Guerreiros Ceibes estiveron a cuidar del. Outros, que inda non naceron, faráno despois que nós.

"E por que lle dades tanta importancia? Desde a mesma entrada á vosa terra teño visto bosques máis grandes, máis tupidos y máis antigos.

"Este é moito especial para nós: está situado no exacto centro do País dos Gal, cruzado pola Banda de Luz Violeta do Camiño das Estrelas e por un río ao que chegan augas medicinais. É o templo da nosa Deusa, se queres chamá-lo así. O trevo nel siñala unha porta aberta ao Infinito, que é e casa da Divindade, e non un edificio de pedra ou mármore feito, desculpa que cho diga, á soa medida da pequenez e da vaidade dos homes, que acaba por vaciarse de conexión. De nada serve un lugar de encontro con Ela se non o estamos a construir a cada momento."

"O templo da vosa Deusa? Falas da Deusa Banda?"

Turos sorriu, movendo a cabeza -"Xa te dixe que cando se lles dá nomes se lles limita... refírome, simplemente, á Deusa, ao Deus, á Alma Cósmica, que é a mesma alma do mundo, desta terra, deste bosque, de cada unha das súas árbores e de cada persoa. Banda non é senón unha das súas caras, dos seus aspectos, o da Boa Busca, o Bo Combate e a Boa Morte, o que se ocupa de levar aos guerreiros á dimensión dos heroes e dos sabios, se a súa loita e a súa vida foi intensa e profunda, e entregada a un ideal, e auténtica... á Deusa, o Deus, ten milleiros doutros aspectos e caras."

"¿Como cais?"- Orfeo nunca vira ao alegre Turos tan reverente e reflexivo como o estaba vendo naquel bosque. Cada un dos seus movimentos parecía terse feito máis lento e harmonioso, limpaba los vieiros como realizando un ritual. Preguntouse se debería porse a axudarlle.

"...Por exemplo –respondeu ao fin, erguéndose e mirándollo-, o aspecto de Creadora da Vida, o de Propiciadora dos Nacementos, o de Sandadora do Corpo e da Alma... Aquí ven moita xente a se curar, cando se abren as portas das estacións."

-Que portas? Cando chega a Primavera ou o Verán?

-Esas son duas portas importantes; hai otras, a lo longo do ciclo do Sol, e outras a lo longo do da Lúa... Neses momentos nos que toda a Naturaleza se dispón a dar un cambio, a mudar de pel, o a poñerse fértil, moitas persoas acuden aquí para aproveitar esa potente enerxía de transformación. Tamén veñen entón, para lles axudar no seu proceso, "Os Que Saben", e vimos nós, os Brigmil, para protexé-los, para aloxá-los, para escoltá-los, para servé-los como se merecen e para aprender deles... E para curarnos, desde logo, se estamos feridos, ou doentes, ou se temos perdido o rumbo da nosa vida, o que nos da a coraxe.

-Entón, "Os Que Saben" serán os vosos médicos?

-"Os Que Saben" son homes e mulleres de Coñecemento... entenden a Vida desde dentro, viven tratando de fundirse coa súa chama, e claro, quen se funde coa Vida se converte nun canal dela. Nese aspecto, sí lles podes chamar médicos, pero ese es só un dos seus aspectos. "Os Que Saben", saben. Eles saran, sobre todo, co pensamento.

-Curan a los enfermos co pensamento? -sorprendeuse ironicamente o bardo- Tamén a os feridos de espada?

O guerreiro riu –As feridas de espada teñen que limparse canto antes, teñen que coserse, que desinfectarse e cubrirse con emplastos de herbas, fungos ou cortezas, ou, nalgúns casos, hai que cauterizá-las a fogo... iso xa o sabemos facer nós. Pero despois hai que acompañar a rexeneración dos texidos e os órgaos con repouso, con cánticos e con moito traballo da imaxinación, nun lugar onde a enerxía da Vida sexa pura e potente... entón traemos aquí aos feridos e, se a cousa é grave, pedimos o acompañamento de algún de "Os que Saben". Eles imaxinan mellor que ninguén, e están moi conectados coa Vida.

-E que imaxinades?

-Imaxinamos como a Enerxía da Vida, que creou tódolos mundos e tódolos corpos, sae da Alma do noso propio mundo e nosa propia terra, e da Alma de nosa especie e nosa liñaxe, que están todas conectadas, cada unha na súa esfera, e que chega à nosa propia Alma e a inunda, e que, dende ela, pasa, a través do noso amor polo compañeiro ferido, á súa, e que a fortifica e a anima. Logo, a súa mesma Alma persoal se encarga de poñer a traballar aos elementais do corpo, para que o restauren, o defendan dos malos humores internos e o vaian rexenerando; eles xa saben como.

-E cúranse os vosos feridos só imaxinando?- Orfeo sentía compaixón polo primitivismo do seu amigo.

-Algúns acaban sentindo a presenza da Deusa Banda xunto ao seu ombro esquerdo, e despídense dos seus camaradas e se deixan levar por ela, porque cada home ten o seu tempo de vida; pero moitos outros se curan.

Ante o escepticismo silencioso que se desprendía do bardo, Turos se abriu o cinto e lle ensinou o seu ventre, que estaba cruzado, de lado a lado, por unha tremenda cicatriz.

-Mira- díxolle-, cando me truxeron aquí a última vez eu tiña que suxeitarme as tripas coas mans para nom arrastrá-las. Era unha ferida mortal, pero as miñas imaxinacións e as do sabio que me acompañou deron resultado. Tamén tive a boa sorte de cadrar cun ciclo no que as portas da Natureza estaban abríndose.

Orfeo estaba admirado. Durante a expedición dos Argonautas vira morir a moitos homes por feridas como aquela. Os compañeiros sabían que xa non había nada que facer cando a un raxábanlle o ventre. Algúns pedían aos seus amigos que lles axudasen a deixar de sofrer, cun golpe compasivo ao corazón.

-O sabio díxome que a Imaxinación da Vida do Mundo e da miña Especie, que pensara e creara o corpo a partir da enerxía do seu pensamento, era a mesma imaxinación cá que funcionaba a miña propia vida individual –seguiu o galaico-. Así que estivemos os dous imaxinando como de cada unha das follas dese trevo de vieiros inscritos en plena natureza saía a enerxía sandadora que necesitaba o meu corpo físico, o meu corpo emocional e o meu corpo mental... ademais canalizabamos tamén esa enerxía para outros sete compañeiros feridos no mesmo combate, que fora un desastre. Dous deles morreron, pero morreron en paz, sentindo como Banda viña recoxé-los para levá-los con ela ás Illas dos Heroes. Eu fiz unha longa viaxe por outros mundos durante bastante tempo, pero, ao final, regresei a este, e aquí me tes.

-¿Por que mundos viaxache, Turos? –interesouse o tracio- Asomache a os Infernos?

-Asomei aos Infernos da miña propia sombra, Orfeo. Eu era moi bruto e moi fero. Había odio e envexa e moita vaidade e xactancia no meu corazón, todos fillos oscuros do meu temor. Entre os meus delirios e os coidados do sabio, comprendín por que me feriran e inmobilizaran. Necesitaba pensar e facerme máis persoa. Pensei moito durante a miña convalecencia, percorrendo estes vieiros baixo o bosque, cantando e falando para os meus elementais. Cando xa puiden empezar a inclinarme a arrincar as malas herbas do németon, sentía como tamén ía arrincando, unha a unha, as malas herbas que fora descubrindo na miña alma. Agora continuo sendo un guerreiro, e cando hai que ser fero na loita, soulo como o que máis. Pero xa non odio, nin ao inimigo, nin aos meus compañeiros, nin ao meu xefe, nin ao oficio que escollín libremente, porque valgo para el, nin a mi mesmo. Xa non odio, Orfeo. A ninguén nin a nada. Nin envexo nin temo. E iso me volveu sereno y alegre, y me ten protexido moito nas batallas da vida.

Durante dous días enteiros de descanso, o bardo seguiu disfrutando do clima heroico no que se movían os seus compañeiros, que estaban máis contentos que de costume, como viaxeiros retornados ao seu lar, aínda que o seu camiño continuase logo. Aquela boa vibración e a beleza natural circundante inspiroulle un canto na súa honra, sobre a música do himno a Gal que fora creando, xunto con algúns engadidos marciais, e traducindo as súas palabras da lingua franca ao gaélico coa axuda de Turos. Cantoullo ao grupo varias veces na noite antes de que se despedisen, ata que estivo seguro de que aprenderan a música e o sentido dos seus versos, os cales poderían, aos poucos e co uso, ir modulando e adaptando mellor á especial musicalidade do seu propio idioma.

O himno comezaba describindo os rumores do vento mariño entre os verdes bosques e montañas do país dos Gal e preguntaba que era o que o vento repetía. O vento falaba da alma forte, heroica e independente daquel pobo cuxos templos eran a enxebre natureza sagrada e cuxos deuses non tiñan imaxes, porque a súa imaxe era a do mesmo Cosmos, por eles creado, cunha enerxía que seguía ao pensamento e que os homes podían canalizar con só imaxiná-la.

O vento exaltaba a un pobo que non tiña outros límites que os da súa propia coraxe e imaxinación, un pobo camiñante, aventureiro e determinado. Un pobo hospitaleiro, xeneroso e protector dos camiñantes que chegaban á súa remota terra perseguindo un dos máis nobres soños humanos: o de morrer ao coñecido e rutinario da máis digna das maneiras, para renacer no mítico País dos Benaventurados, que esperaba polos espíritos esforzados máis alá da negra sombra do Fin do Mundo.

O himno avisaba de que chegarían tempos nos que aquelas almas intensas se adurmecerían no sono, sensato e conformista, dun mundo no que se rompería o equilibrio entre ideal e materia a favor da materia, un mundo gris no que a liberdade individual ollaríase como anarquía e os ideais virís como arcaica inmadurez; un mundo no que os devezos de heroísmo e de transcendencia espiritual serían substituídos pola cobiza de encher a barriga, de poder mercar unha morea de cousas e de posuir moitas propiedades, aínda que iso significase escravizarse a outros durante longos anos e aceptar o sometemento dos propios soños a aquilo que os detentadores do poder autorizasen e calificasen co civilizado título de "normalidade".

E acababa Orfeo retomando o son do vento oceánico entre as árbores ao amañecer dunha nova era, para estimular o renacemento, no momento de maior desequilibrio, da alma auténtica das tribos Gal: "Esperta do teu sono, terra verde dos Brigmil!"

Os guerreiros ceibes estaban encantados co himno e repetiron moitas veces, cheos de entusiasmo, o chamado ao espertar. Finalmente alzaron a Orfeo sobre os seus escudos e paseárono a ombros, mentres tarareaban a súa música a todo pulmón. A noite rematou cunha xoldra xeral na que lle rogaron moitas veces que se viñese con eles á conquista da Illa do Destino, como bardo da expedición.

Ao amañecer do día seguinte saíron de novo á ruta dos peregrinos e cabalgaron ata un poboado chamado Melide onde se cruzaban os camiños. Despois de un breve descanso, o tracio devolveu o cabalo emprestado e despedíronse con tristura, os Brigmil dirixíndose ao Noroeste, cara ao porto dos Brigantes, e Orfeo cara o Oeste, pola Vía Tradicional das Estrelas. Cada un en busca do seu tolo soño. Ata que a dobre columna montada de homes-lobo, precedidos polo seu estandarte, se perdeu nun recóbado do camiño, o bardo estivo a tocar o seu himno, en pé sobre unha pena, e eles cantándoo.

XII. O SOÑO

Despois de se separar dos Brigmil, Orfeo seguiu camiñando só por aquela terra de inacabable verdor e de nuboso ceo durante varios días, acostumado xa a unha hospitalidade fácil por parte dos nativos. Abondaba arrimarse a unha casa calquera á caída da tarde para que, simplemente, o seu xeito de peregrino lle valese un convite a cear, a conversar, dentro do posible, e a durmir coa familia anfitriona sobre os xergons de palla que cubrían o chan.

A medida que penetraba ao interior do país dos Gal, as paisaxes iniciais de montaña foron cedendo lugar a amplos vales entre colinas tupidas de bosques, dos que, de cando en vez, saía correndo un gamo, aterrecido polo seu paso. Moi a miúdo, tamén, escoitou preto ao xabaril e continuamente a un sen fin de voces de paxaros. O tempo era moi caprichoso e o mesmo chovía que lucía un sol radiante. Unha mañá especialmente soleada chegou suando ata as beiras dun ancho río, o maior que vira ata entón en Oestrimnis e un dos máis belos que atopara, nun país no que as correntes de auga facían pensar no que debeu ser a Idade Dourada da nenez do mundo, cando a natureza era enxebre, incontaminada e en todas partes espléndida.

Había ante o camiño unha ponte ciclópea de seis peares de pedra antiga cruzados por armazons de táboas máis modernas, que algunha Nai de Tribo ou Raíña caritativa, ou talvez varias xuntas, mandaran construir facía moito tempo para permitir a libre circulación pola ruta das Estrelas. Quen fose, deixou unha marca gravada no primeiro pear: unha roda con tres aspas en forma de media Lúa, que parecían xirar.

Orfeo tivo un obrigado pensamento, mentres cruzaba, para aquela descoñecida benfeitora que se ocupou de construir un instrumento de civilización tan fundamental como unha ponte sobre un río grande nun país salvaxe, e de prover para que as armazóns de madeira fosen reparadas ou renovadas. Supuxo que debería ser unha devota do Grande Camiñante, o Deus do Sol, fose como fose que lle chamasen naquela terra, e que aquel signo dinámico das aspas o debería representar facendo o seu percurso cotián sobre o mundo... a menos que se referise ás tres fases da Lúa, imaxe da Triple Deusa, ou tal vez outra das formas daquel Trisquel-Alma de espiras que lle mostrara Aito no corazón do país dos Gal.

Ao pasar ao outro lado, camiñou cara un bosque que se extendía ata a beira, onde pensaba darse un baño na intimidade, un pouco separado do vieiro común.

Cando chegou, viu que o río comezaba a curvarse un pouco máis abaixo nun meandro e que un grupo de grandes penas ben brunidas o penetraban, formando un abrigado remanso contra a corrente. Espiuse e gozou das frescas augas durante un tempo impreciso, esfregando o seu corpo con area para o limpar do pó da viaxe e dando unha especial atención aos seus resistentes e sufridos pés. Cando xa se secara, vestira e calzara e se dispuña a cruzar o bosque para tornar ao camiño público, percatouse de que tres xinetes comenzaban a cruzar galopando a ponte desde o leste, seguídos de cans que non paraban de ladrar. Por prudencia, resguardouse máis entre as árbores para que non o visen e se mantivo atento, ata poder xulgar se podía representar algún perigo a xente que tan ruidosa e velozmente chegaba.

Desde onde estaba, viu pasar ante el a unha xove íbera loura de non máis de dezaoito ou dezanove anos, vestida cunha curta túnica de coiro ensangüentado e armada de arco e dunha alxaba de frechas, os cales lanzou á area da beira antes de facer entrar ao cabalo, chapoteando, xusto no remanso onde el estivera facía pouco. A rapaza chimpouse á auga desde a súa grupa sen se espir.

Sobre os seus pasos chegou inmediatamente outra, de longa cabeleira morena, que non paraba de rir a cachón e que tamén deixou caír as súas armas de caza á area para se precipitar ao río desde o alto do cabalo. A terceira, trigueña e algo maior cás anteriores, apareceu levando un cervatiño morto, cruzado sobre a grupa ensangüentada da súa branca egua e, tras ela, veu unha xauría de tres cans ladradores. Dun áxil salto descendeu do cabalo, deixou arco e frechas no chan e despois tirou da peza cazada ata a depositar sobre a beira.

Os cans agrupáronse en torno do cervo e armaron unha grande algarabía, como se aínda estivese vivo. Mentres tanto, a rapaza deulle unha palmada á súa montura para convidá-la a meterse na auga, refrescarse e limparse o sangue da presa que portara. Ela tamén ía toda manchada, con regueiros vermellos escorregándolle por encima dos muslos e rindo para as outros dúas, que chapuzaban e se chimpaban auga á cara como crías. Meteuse no río en dirección a elas, tinxindo o seu entorno.

Estiveron a xogar xuntas na auga, formando un cadro encantador de xuventude, solta alegría e beleza, berrando na súa lingua e rindo continuamente. Logo limparon o que poideron á egua, e elas mesmas esfregáronse mutuamente as curtas túnicas de coiro coas mans. Despois sacáronsellas, quedando totalmente núas; lavaron mellor as súas roupas sobre as pedras e escorregaron ben a auga, axudándose entre dúas a retorcé-las, tralo cal voltaron á beira para as estender ao sol sobre as copas duns matoos baixos. Orfeo sentiuse privilexiado desde o seu recuncho, porque facía moito tempo que non vía a unha muller daquela maneira e estas tres xoves parecían as Tres Grazas e todo era firme, esbelto e flexible nelas.

Pero, cando máis egaiolado estaba coa súa visión, a amazona do cabelo negro, que estaba de costas a el, volveuse e deixou á súa vista a mata escura, espesa, animal e salvaxe do seu pube, o que produciu unha fonda conmoción no bardo.

Xa que para Orfeo, acostumado ás mulleres civilizadas que se depilaban completamente ata que os seus sexos parecían sexos de rapaciñas, a visión daquela rústica maraña negra entre uns muslos e cadeiras turxentes, aínda non limpos de todo do sangue do gamo, a pesar da auga que escorregaba en pingas sobre a súa pel, lembroulle inmediatamente que se atopaba nunha terra bárbara, groseira, brutal e moi guerreira onde, se mudaba de repente a dirección da brisa e os tres cans, aínda ocupados coa presa ou bebendo no río, chegaban a captar o seu cheiro e ladrarlle, aquelas rústicas beldades, ao descubrir que estaban a ser espiadas por un home maior que elas, ben podían lanzá-los contra el, como lle ocorreu ao desgrazado Acteón cando sorprendeu núa no seu baño á deusa Artemisa quen, furiosa, o converteu inmediatamente en cervo e o fixo esnaquizar pola propia xauría do cazador.

De xeito que, co maior sixilo posible, alexouse daquel lugar e correu ata o Camiño das Estrelas. Xa lonxe do río, meteuse bosque adentro e non reanudou a súa marcha ata que, un tempo despois, puido ouvir os ladridos dos cans pasando polo camiño en dirección oeste, detrás, con certeza, das tres belezas montadas cuxos corpos quedaran gravados na súa memoria.

Só tras algunhas horas de marcha conseguiu esquecé-las, substituindo a súa turbadora lembranza pola da propia Eurídice bañándose nunha fonte de Tracia despois de facer o amor, mentres Orfeo, agradecido e sentindo aínda o aletexar do pracer sobre a súa pel, a homenaxeaba desde a herba, rasgueando a súa lira en harmónicos curvos, sinuosos como as súas formas. Pero non puido evitar que a imaxe intrusa daquela mata púbica ibérica, obscena, escura e salvaxe, se superpuxese un par de veces á do civilizado sexo nu da súa amada, polo que pediu desculpas mentalmente ao seu espírito.

Seguiu o camiño sen máis encontros dignos de mención, por un país no que as mulleres dominaban os lares tanto como en Tracia, onde "un home é sempre un visitante na súa propia casa", que pola mañá é expulsado a realizar as labores externas do seu sexo, mentres as mulleres inician as súas particulares faenas internas.

Unha tarde, nun lugarexo chamado algo así como Solovio, a dona dunha casa á que se acolleu, unha muxerona que dirixía a media ducia de homes de todas as idades, díxolle, tras lle servir unha substanciosa cea, que o sol desaparecía no Océano a só uns catro días de camiño, máis ou menos. Orfeo sentiu unha onda interior excitando o seu corazón, o Reino Infernal de Hades estaba próximo.

Esa noite case non puido durmir, pasoulla lembrando os coñecementos aprendidos do seu mestre Quirón, as fórmulas máxicas para vencer atrancos no Mundo da Morte que se aprendían nas escolas iniciáticas de Samotracia e Eleusis, adaptacións exeas do Libro dos Mortos co que viu que enterraban á xente en Exipto... e tamén as instruccións de Hércules sobre o máis alá. Meditou e meditou sobre como amañársellas para penetrar no escuro e rescatar á súa amada. Chegou á conclusión de que algo tiña que morrer nel, xa que só os mortos son aceptados na Outra Dimensión.

Así que, á mañá seguinte, despediuse dos seus anfitrións e comezou a súa marcha orientándose, como lle indicaron, por unha cadea de picos rematados por enormes penedos de granito e cuarzo que se dirixían de leste a oeste, á súa esquerda, pero tratando de avanzar polo centro do vale. O último era un monte piramidal e frondoso que ocupaba en solitario o horizonte e que estaba dedicado a Coso porque (dixeran os campesiños), cando descargaba unha treboada, a súa mole atraía a maior parte dos lóstregos. Pouco despois, camiñaba polo centro dun val moi amplo, ondulado por numerosas colinas, cun río e bosques ben mestos. Uns pesados nubarróns negros indicaban que pronto comezaría a chover. Entón divisou unhas construccións ao lonxe e apurouse cara elas.

Cando chegou, diluviaba, pero a penas achou para gorecerse as ruínas dun caserío abandonado facía tempo e queimado, como se a guerra máis destructiva pasara por el. Non ben a choiva cesou, quixo saír daquel desgrazado lugar pero, de súpeto, encontrouse no medio dun cemiterio neblinoso.

A súa inspiración de artista avisoulle de que atopárase co lugar adecuado para poñer en práctica o meditado na noite anterior. Orfeo despoxouse da maioría das súas roupas e, axoellándose sobre a terra húmida, retirou cara un lado as follas mortas e cavou un buraco superficial, utilizando unha espada ibérica de folla curvilínea que Aito lle regalara. Deitándose nel, cubriuse o mellor que puido de terra e follas, deixando tan só a cabeza fóra. Entón, comezou a entoar un canto fúnebre dedicado a si mesmo.

Así pasou todo o día, case sen se mover, sen comer nin beber e tratando de non durmirse, concentrado naquela salmodia repetitiva, que ía, aos poucos, apartando ou diluindo calquera cadea de pensamentos que se presentaba ante a súa mente. Reduciu ao mínimo a súa respiración, esforzouse teimudamente en non aceptar distracción algunha e, cando aquel exercicio lle esgotaba, pechaba os ollos por curto tempo sen permitirse durmir. En canto as cadeas de pensamentos ou imaxes lle asaltaban, volvíaos a abrir e continuaba repetindo a salmodia, sempre no mesmo ton. Quirón ensináralle aquela disciplina efectista para cando necesitase deter o seu discurso automático habitual, a fin de crear un baleiro no cal os deuses lle sinalasen e aconsellasen o camiño e a estratexia a seguir. Chamábase "a busca da Visión".

Cando atardecía estaba tan fatigado, que unha das veces que pechou os ollos resultoulle imposible seguir manténdose esperto.

Soñou que camiñaba polo mesmo val neblinoso onde entrara pola mañá, aquel que tiña un pico solitario en forma de pirámide ao fondo e moitos bosques, carballos vetustos do norte, con longas barbas de líquens, emerxentes dun mar de fentos exuberantes, rodeados dun canturreo de regatos que discorrían suavemente entre a herba, de sons continuos de grilos e rás, dunha humidade perene. Pero agora estaba anoitecendo, aínda que algúns celaxes vermellos no horizonte montañoso daban testemuño do pasado solpor. Cando case non quedaba máis luz, un resplandor súpeto xurdiu do bosque, ante el, e logo outro e outro.

Meteuse con prudencia entre a tupida arboreda e foise achegando; dun amplo claro entre os carballos saían luces. Achegouse máis: era como se brotasen estrelas ou vagalumes do chan, que se elevaban, resplandecían un momento e desaparecían. Chegou aínda máis preto e lle pareceu como se as luciñas organizáranse de pronto nun movimento circular, formando un óvalo vertical sobre o espazo, tal como unha porta feita de luminarias.

Sen saber como, atopouse adentro, absorbido por un túnel de luz a velocidade vertixinosa. Formas e cores inconcretas ían pasando ante el, sendo deixadas atrás e substituídas por outras. Sen embargo, non sentía que estaba caíndo, era máis ben como se aboiase e non había ningunha sensación de inseguridade, a pesar da tremenda emoción coa que vivenciaba aquela experiencia.

Nun momento dado, baixo el, as imaxes comezaron a concretizarse algo máis e lle pareceu que voaba sobre cadeas de vellas montañas, coroadas ás veces de grandes moles de granito resplandecente, sobresaíndo de frondosas arboredas. Pero as cores pouco tiñan de naturais, máis ben asemellaban estar incendiadas, intensificadas ao vermello vivo por unha luz espectral que producía grandes contrastes. O silencio en torno era absoluto, case obsesionante.

As cadeas de montañas se converteron a seguir en cabos interminables que se adentraban nun océano escuro, bordeado de calas rochosas alternadas con longas praias de area branca e suave sobre as que rodaban as ondas máis bravas e tormentosas que nunca vira. Ao fondo, na negrura, adiviñábanse illotes ou illas. Varias bandadas de aves mariñas fóronse cruzando con el de cando en vez, vindo en dirección oposta. Ao pasar ao seu carón chiaban ou grasnaban e eses eran os únicos sons que seguían ouvíndose.

De repente, encontrouse camiñando sobre unha enorme praia solitaria, orlada de salvaxes remuíños de espuma que se derramaban silenciosamente sobre a beira, percorrían un grande treito terra adentro e logo retirábanse ben lonxe, nunhas marés descomunais, para voltar a caír de novo sobre a area como un maremoto xordo e mudo que quixese tragarse todo o mundo visible, aínda que sempre se recollía antes.

Ao final da praia había un alto monte, percorrido de enriba abaixo por vieiros espirais, bordeado á súa esquerda por abruptos acantilados que caían sobre o mar e sobre unha grande pena que parecía a uña de pedra dun enorme titán somerxido no abismo. Unha uña que estivese como rascando as paredes dos acantilados e deixando nelas terribles fendeduras verticais, que se converteran en morada de innúmeras aves mariñas, as cales ían erguéndose ou pousándose por bandadas... Ante a uña, amoreábanse penas máis baixas, restos de derrubes, que chegaban ata a praia das ondas furiosas.

Unha figura sobre unha das penas do final da praia, sentada inmóbil, chamou a súa atención e foi chegando ata ela. A medida que se achegaba a sentía como máis e máis familiar... de súpeto o seu corazón deu un pulo, Eurídice! E botou a correr na súa dirección.

Os ollos de Orfeo encontraron os seus moito antes de chegar, pero a súa esposa non parecía verlle. Alá estaba, fermosa como sempre, ata máis xuvenil, vestida cunha longa túnica branca que contrastaba co seu manto, dun violeta acendido, estraño, como todas as cores daquela paisaxe. Ollaba cara o mar ás costas del, e non daba a menor mostra de lle recoñecer.

Gritou o seu nome con xúbilo e precipitouse a abrazá-la, pero os seus brazos atravesárona como se atravesa unha miraxe. Ela estaba alá, pero nin percibíao, ela era a penas unha sombra nítida, ou talvez fose el; se encontraban xuntos, pero en mundos distintos. El vía-a, pero ela non. Nin podía escoitá-lo.

A súa alegría converteuse nunha terrible angustia. Sentouse aos pés de Eurídice e comezou a chorar como non chorara desde neno. As súas mans morríanse por acariciá-la, pero só atinxían a calcar no aire os contornos visuais dunha imaxe baleira de consistencia.

Descubriu a súa propia figura no espello dun charco de auga, ao pé da pena, e estrañouse de se ver tan vello, comparado coa xuventude case adolescente de Eurídice...Tantos anos transcorreran buscándoa...? Porén, a bela imaxe da súa amada non aparecía reflexada no charco, só a del, cos seus brazos e mans febrís aloumiñando o aire.

Orfeo, con todo, púxose a falarlle e a falarlle entre saloucos, lle contou como viaxara teimosamente ao outro extremo do mundo para a buscar, lembrou, coas palabras máis tenras, cada momento que compartiran xuntos desde que se coñeceran, faloulle dos amigos e parentes, lle repetiu mil veces canto a amaba, lle cantou en voz baixa con dozura as cancións máis íntimas que compuxera para ela e, mentres tanto, non paraba de acariciar nin beixar os contornos baleiros da súa imaxe impalpable e ausente.

Ao cabo dun tempo, ela se ergueu, acomodouse o manto sobre os ombros e baixou do penedo a través del, comezando a ascender, pouco a pouco, por detrás do acantilado, sobre unna estreita senda que contornaba o borde do cabo entre matas de picudos espiños verdes, onde aniñaban centos de gaivotas que non se desacougaban polo seu paso.

El tratou de a seguir (e esta vez si que as gaivotas, aterrecidas, alzaron o voo en grandes bandadas e chiando), pero atopouse cun terreno tan difícil e perigoso, embarrancado e ingreme, que forzosamente foise quedando atrás.

Á súa esquerda vía, abaixo, aquela grande uña de pedra encaixada entre altísimas estrías verticais, fendeduras da montaña cortadas a pico, que conformaban unha paisaxe sobrecolledora e sinistra. Calquera paso en falso podería facerlle rodar ao abismo. Eurídice, porén, nin ollaba onde puña os pés, tal como se aboiase sobre o chan.

A súa amada se dirixía, sen aparente esforzo, cara as alturas do acantilado, onde séculos de tempestades acabaran esculpindo nas penas todo un exército de siluetas fantasmagóricas. De súpeto, apareceu entre elas unha longa fileira de figuras humanas. Cada unha delas portaba unha luz e máis que camiñar, parecían deslizarse polo aire, igual cá ela. Eurídice simplemente deixou que a rebasaran e logo ocupou o último lugar na cola.

Nese intre, foi como se unha luz se lle acendese dentro e como se as súas formas se fixesen máis sutiles e transparentes. Si, todos e cada un eran agora luces mortecinas, algo esverdeadas, envoltas por unha imprecisa apariencia individualizada. A procesión comezou a descender cara o mar, barranco abaixo, e Orfeo correu con todas as súas forzas, xogándose a vida no borde traizoeiro daqueles abismos que daban vertixe, para non perder de vista o lugar aonde se dirixían.

Contorneou un dos altos faralloóns que caían sobre a Uña de Pedra e atopouse no alto dun precipicio, asomado a un saínte rochoso que non lle permitía avanzar máis sen verdadeiro perigo de caír. As figuras luminosas do final da fila estaban a penetrar na xigantesca boca vertical dunha furna ou fenda que había ao sur da Uña, unha cova aparentemente foradada polo mar no acantilado. Para chegar ata alá desde onde el estaba, só chimpándose ao abismo e conseguindo voar. Quedouse ollando como Eurídice frotaba sobre o aire, semellante a un vagalume, seguindo aos seus compañeiros, co ruxinte mar estrelándose contra o pé da furna baixo eles, ata que a escuridade da fenda enguliu os últimos fulgores dos espectros.

Entón ouviu algo así como uns laios as súas costas e voltou a rodear cara o norte o farallón coa esperanza de que rexurdise por alá a súa muller, pero só apareceron ante el dúas novas filas de aboiantes fantasmas semitransparentes, que baixaban, converxendo desde o alto das crestas do acantilado, cara outra cova, case a ras de auga, que parecía haber a estoutro lado da Uña de Pedra. As novas figuras non tiñan un xeito tan sereno como aquelas ás que se unira Eurídice, a súa luz interior era moito máis amarela e apagada e parecían ir encollidas, doentes e temerosas, destacándose a media voz os magoeiros xemidos de moitas. Orfeo quería recuperar a vista de Eurídice, volver a estar con ela, así que gritóulles e fíxolles señas suplicando: "Levádeme convosco! Por favor, levádeme adentro convosco!"

Pero non lle fixeron caso e seguiron pasando polo aire ante el, ata se introducir na cova, alá abaixo, totalmente fóra do alcance de Orfeo. A derradeira figura, antes de se perder, voltou cara el a cabeza e susurrou algo así como: "Fáltache o labirinto!"

Orfeo seguiu suplicando aos da segunda fileira e obtivo a mesma resposta, algo máis clara, dos últimos: "Percorre o labirinto ata o final! Tes que rematar o labirinto!"

No alto das crestas, sobre a alongada fenda que acababa na cova, destacábase unha figura natural de rocha que, de súpeto, antoxóuselle unha esfinxe ou unha serpente alada con cabeza de muller. Tamén aquela misteriosa figura (que lle lembrou á maga colquídea Llilith, asasina de Eurídice) pareceu cobrar vida por un momento para lle repetir : "Percorre ata o final o teu labirinto!" Foi a penas un intre, como unha alucinación ou unha miraxe, e axiña volveuse a converter nunha evidente pena erosionada polos ventos.

Quedouse só mentres atardecía, ante un silencio angustioso. Entrar no ventre da montaña por aquel oco parecía máis factible que polo outro, vertical sobre o abismo, por onde penetrara Eurídice, posto que o barranco parecía descender ata o mar nunha inclinada pendente orlada de arbustos baixos aos que talvez podería agarrarse.

Xa comezaba a descolgarse do saínte cara as malezas, cando de pronto, ouviu un sonoro aletexar e viu como saía da cova unha enorme bandada de aves mariñas que voaba directa cara o flamexante horizonte do mar, alén daquela punta do cabo en forma de navío. As aves convertéronse en figuras humanas resplandecentes que frotaban no aire conducidas por belas sereas aladas que foron pasando ante el en dirección ao sol poente. Entre as súas formas puido recoñecer a de Aito, a de Turos, Bodo e algúns outros dos guerreiros andantes Brigmil que lle salvaran e acompañaran na montaña da Cruz de Ferro. bruíu os seus nomes e pediulles tamén que lle axudasen a penetrá-los Infernos, pero só a mesma resposta obtivo mentres se alexaban, volvendo a converterse en paxaros: "Forza, Orfeo! Percorre ata o final o teu labirinto!"

A bandada de aves humanas rebasou o cabo da nave e, desde alí, foi describindo un amplo xiro deica o sur, empequenecéndose ante a súa vista ata perderse entre los brumosos contrastes do ceo. Orfeo decatouse entón de que os seus amigos Brigmil deberían ter morto, como Eurídice, talvez camiño de la Illa do Destino o na súa invasión, e que por iso podían cruzar os portóns do abismo. Ocorréuselle de pronto que mellor era estar morto e coa súa amada, que permanecer no tormento daquela angustiosa carencia.

Tentando baixar á cova como fose, saltou desesperado cara un grupo de malvas arbóreas que tiña debaixo e conseguiu agarrarse a unha delas, pero desprendéuselle de raíz e rolou con ela pola inclinada pendente, chocando, baténdose e feríndose gravemente varias veces. Porén, os seus frenéticos esforzos por ir agarrándose ao que podía amortiguaron a súa caída. Acabou sendo detido por un grupo de armerias mariñas cuxos talos mulidos, milagrosamente, aguantaron o seu peso, e salvouse por casi nada de ir de cabeza ao abismo. Sentía o seu corpo totalmente machucado e roto, perdera a lira e o zurrón. Brotaba abundante sangue polo seu xeonllo , que estaba en carne viva e doíalle moito.

Arrastrando aquela terrible dor, conseguiu salir dalí e foi baixando, muito de vagar, ao mar que entraba e saía da base da fenda. Estaba anoitecendo cando conseguiu, case exausto, facer pé sobre ella. Logo aplicouse a lavar como podía as súas feridas.

A poca altura sobre el nivel das ondas que penetraban por detrás da Uña de Pedra no acantilado, abríase unha das sinistras bocas do Averno, o que para él era un triunfo longamente buscado, que enchíalle de emoción e de xúbilo, malia o seu desastroso estado físico. Pero, cuando Orfeo quixo entrar, saíulle ao paso, de entre as sombras, tal como se as rochas déranlle forma, una figura enorme e horrible, algo así como un negro xigante de amplo tórax, coroado por tres cabezas de lobo, cada unha delas defendida por un colar de aceradas púas sobresaíntes. Aquela bestia de pesadelo rompeu o omnipresente silencio cun triple ruxido que resoou pavoroso en toda a cova, mais Orfeo no podía crer que aquilo fose real. Probou a avanzar e a atravesá-la, tal como atravesara antes o corpo de Eurídice, pero recibiu unha dentada salvaxe nun brazo, que fíxolle berrar da dor e arroxarse para atrás mentres contiña o sangue da súa ferida.

O monstro volveu a acosá-lo, Orfeo bruíu o nome de Eurídice varias veces, pero só conseguiu unha segunda terrible mordedura do gardián das sombras e poutadas como de chumbo no peito e na cabeza, e unha terceira trabada no outro brazo. Viuse obrigado a ir recuando, ante a súa incontenible carga, ata o lugar por onde entrara na cova.

De pronto, atopouse de novo xunto ao mar, sangrando a chorros por ámbolos brazos, coas súas sensibles mans desgarradas, case feitas pedazos, e con profundas feridas no peito e na cara. A porta da caverna de onde viña víase agora como cegada por penedos. Orfeo berrou e bruíu ante ela, pero acabou desplomándose sobre o borde das penas, debilitado pola perda de sangue. Desexou morrer para se reunir por fin con Eurídice, posto que Hades rexeitaba de tal xeito aos vivos no seu reino. Foise sentindo un coa húmida pedra, molécula a molécula, pesadamente, en tanto que as suas veas baleirábanse. Foi percibindo, impotente, como o pesado soño da materia inerte apoderábase por completo da súa consciencia.

Acordou naquel cemiterio cercano a Solovio, cando os pasos leves da aurora abrían portas de claridade entre a néboa das tétricas ruínas circundantes.

Ergueuse aos poucos da focha, retirando a follaxe que o cubría, e apalpou e examinou con coidado todo o seu corpo, pero non había nin rastro das horrorosas feridas que recibira no seu pesadelo da noite anterior. Deitou de novo, relaxouse e quedou lembrando o soñado, rescatando cada unha das posibles memorias, reordenándoas, repetíndoas e repetíndoas coa imaxinación, ata que as tivo claras e case completas no seu poder, como Quirón lle ensinara: "O primeiro ao acordar, trata de agarrar con nitidez as imaxes do teu soño, repéte-as, gráva-as. Xa terás máis tarde tempo para as analizar ".

Agora era ese tempo. Vira a Eurídice, vira o lugar onde estaba, un lugar xunto ao mar, rochoso, a Uña de Pedra, un abismo, dúas covas, un monstro.

Vira unha procesión de espectros, uns que entraban, outros que saían, os Brigmil, os Brigmil animándolle a ser forte, a percorrer un tal de labirinto. Os Brigmil voando na procesión dos mortos... quedouse moi preocupado polos seus amigos, os guerreiros ceibes... Ocorréralles algo? Facía moi pouco que se separaran, non lles daría aínda tempo de chegar a Brigantia, embarcar na súa nave exploradora e avistar a Illa do Destino...Un soño premonitorio? Faríanlles unha mala xogada os brigantes? Vira o presente ou o futuro? Tería algunha validez o seu soño? Debería correr tras eles para lles dicir que tivesen coidado, que non se embarcasen naquela aventura, que os vira mortos? E creríanlle, faríanlle caso?

Respirou profundo, relaxándose e tratando de apartar o desacougo e o temor polos que quería e de facer un vacuo na súa mente para que chegase a ela a inspiración.

Contendo o aire, púxose en branco, se mantivo. Soltou. Chegou soa a primeira imaxe á súa mente: a procesión alada dos Brigmil saíndo da cova cara o mar e resplandecendo. A segunda: Eurídice na fila que entraba na cova cun brillo esverdeado, moito menos intenso. A terceira: as outras dúas fileras de espíritos claramente apesarados que se cruzaban, vindo de enriba, e que entraban na segunda cova, doutro lado da grande Uña de Pedra.

Apesarados, con luces amarelentas, apagadas. Uns entrando á cova, outros saindo. Tres tipos de luminosidade: baixa, media, alta. Eurídice media, entrando, os Brigmil, alta, resplandecendo e saíndo da cova. Orfeo tranquilizouse por Aito e os seus homes; ocorrese o que ocorrese con eles, sentíao positivo. O malo agora era Eurídice. Eurídice non estaba ben onde estivese. Eurídice necesitábao, tiña que ir alá, sacá-la da cova. Ergueuse de novo, deuse un baño nun regato, vestiu as súas roupas, recolleu a súa equipaxe e orientouse cara o Oeste.

Sen embargo, cando púxose a andar, recoñeceu ao pouco, ante si, o bosque de carballos do que saíran luminarias e, entrando nel, achou o claro onde as estreliñas móbiles debuxaran para el a porta do seu soño. Era un lugar real. talvez estaba alá mesmo a porta da outra dimensión. Sentouse en medio do claro o día enteiro, repetindo a súa salmodia fúnebre, rogando aos deuses que o levasen con Eurídice, aínda que só fose nunha curta visión. Pasou unha xornada máis sen comer nin beber, acabándoa esgotado e durmido sobre o chan.

Pero espertouno outro amañecer neblinoso e non había lembranza de soño ningún na súa memoria. Así que volveu a sentarse, a salmodiar, a rezar e a xexuar. Aínda que nada ocorría. E todo o día transcorreu e outra noite sen soños que lembrar. E un novo albor chegou, esta vez sen néboa e con moitos cantos de paxaros entre as copas das árbores, irradiando a súa luz gloriosamente, reflexándoa en cada pinguiña de orballo de cada fento ou cada herba.

Orfeo, decepcionado, decidiu abandonar aquel lugar e continuar cara Occidente, pero antes de se pór en marcha cantou coa súa frauta para si mesmo toda a tristura e melancolía que sentía.

Aquel lugar do seu soño chamaríase, moitos séculos máis tarde, Campo das Estrelas ou Compostela e, malia terse poboado e animado abondo, continúa sendo neblinoso, húmido, melancólico e misterioso.

XIII. O FIN DO MUNDO

Camiñou e camiñou por un terreno frondoso e ondulado, evitando os escasos caseríos que divisaba, pois só lle interesaba chegar dunha vez ao Fin do Mundo e atopar a praia dos seus soños, aquela do penedón granítico en forma de uña. Detíñase só para durmir, envolto na súa capa. Nada máis alborexar, seguía os vales que enfilaban o oeste entre as vellas montañas plenas de verdor. Continuaba xexuando por pura disciplina, sentindo que necesitaría reforzar ao máximo a súa vontade e o seu autodominio antes de chegar a súa meta, pero volveu a beber para ter forzas para viaxar. Con todo, sentíase como un fantasma que percorrese un mundo fantasmal en busca dun semellante.

Despois de longos vales húmidos de terra fertilísima, o terreno ía ascendendo a lugares fragosos, que eran verdadeiras selvas de carballos e castiñeiros milenarios e de moitas outras especies arbóreas cuxos nomes non sabía. Nas altas copas, o zunzún do vento era constante. Afiou o caxato en forma de lanza coa súa espada ibérica para se precaver do asalto dos lobos que ouveaban polas noites moi preto da súa fogueira.

Madrugaba nun mundo de néboas que só a media mañá íanse despexando. Nunha ocasión, a mesta bruma que desde o cume boscoso da montaña descendía, invadindo todo o mundo visible por medio de dúas longas linguas confluentes, que avanzaban como brazos con poutas a el dirixidas, lembroulle a dobre fileira de ánimas quexumbrosas proviñentes das crestas do acantilado que vira cruzarse no seu soño antes de perderse nas bocas do Inferno. Xusto nese momento, ouvíronse uns ululares verdadeiramente escalofriantes, que eran respondidos por outros igual de aterrecedores, non moi lonxe.

Estremecido, ocultouse tras unha árbore e estivo ao axexo longo tempo, espada en man, agardando a horrible aparición de algún monstro do Alén. Pero nada ocorreu, xa que só se trataba dun paxaro ao que na rexión chaman cárabo, que chamaba á súa fémea. Durante todo o resto do día e da noite, viuse somerxido nun mundo de ensoño no que avanzaba polo medio dun mar de néboa espesa que non lle deixaba ver nada a quince pasos. Noutros momentos chovía torrencialmente e seguido. Orfeo víase obrigado a cobixarse xunto ao tronco dun daqueles grosos carballos barbados mentres caían grosas pingas sobre a súa capa desde as pólas. Pero logo voltaba a lucir o sol con toda a súa gloria e a terra víase máis fermosa, as súas cores máis diáfanas e os seus arrecendos máis intensos, tralo lavado.

Cruzou por unha ponte primitiva un fermoso río de augas transparentes, que bordeaba unha paisaxe exuberante e encantadora, aproveitando para tomar un baño nas súas beiras, xa que sentía a necesidade de se purificar antes de acceder á última etapa da súa viaxe.

O xexún prolongado deixáralle tal sensación de lixereza que case non cría que fose a afundirse o seu corpo baixo a auga. Mentres bañábase, viu dúas lontras perseguíndose e unha bandada de negras cornexas cruzou ruidosamente sobre a súa cabeza.

Na tarde do terceiro día, comezou a baixar desde o monte e, de repente, tivo unha visión gloriosa: O mar! Un horizonte gris prata ilimitado extendíase ante el, máis alá de montañas e cabos. O mundo da Terra Firme chegaba ao seu termo e el era un dos poucos homes da súa xeración que podía dicir que o percorrera en toda a súa extensión, desde o extremo Oriente onde o sol nace, ata o extremo Occidente onde morre.

Ao final da encosta abríase unha praia de area branca ante unha baía pechada entre montes cuxa auga sabía por fin a sal, o que lle animou moitísimo, aínda que só no serán puido ver, por fin, como o Sol se ocultaba tras unhas montañas que debían chegar sen dúbida ata o Océano. Sentíase moi leve en medio do seu xexún integral. Colocou unhas cantas pedras encima doutras sobre as dunas, formando unha ara, e acendeu nela unha fogueira para realizar unha cerimonia. Coa punta da espada fíxose un pequeno corte no brazo esquerdo e ofrendou unhas pingas do seu sangue a Poseidón, dono das ondas que lambían a praia fronte a el. Outras pingas para Hermes, que lle guiara ata o mar. E outras para Hades e Perséfone, a cuxos sinistros dominios achegábase.

Era un rito excepcional, xa que a Orfeo xamais lle gustaran as ofrendas con sangue; pero tamén se atopaba nun estado excepcional. Esperaba que as divindades o entenderan e que apreciasen o seu sacrificio. Ofrecendo o seu sangue, ofrecíase a si mesmo. "Deuses, fágase en min a vosa vontade -pensou-. Eu fixen todo canto podía facer para chegar ata aquí, levado polo meu anhelo. Posto que sodes vós quen o provocastes e mantivestes tan fortemente en min, espero que sigades usándome como instrumento para chegar ata o final desta experiencia. Aceptarei todo canto me mandedes". Na súa meditación posterior, viuse a si mesmo colgado por fíos do ceo, como unha marioneta que os seus guías podían manexar sen resistencia.

O día seguinte pasoullo atendendo ás súas intuicións, que fóronlle levando a contornar as longas e recortadas praias da baía interior en dirección norte, sendo que cara o sur se divisaba unha serra rochosa e núa de estrañas formas, que tiña todo o aspecto de ser unha morada de deuses, como o Olimpo ou o Parnaso, e que lle atraía moito. Pero, ao dobrar unha daquelas pequenas enseadas viu ao lonxe sobre o aberto horizonte oceánico, entre brumas, a silueta dun enorme cabo avanzado, semellante a un cetáceo de pedra que se lanzara a sucar o interminable Río Océano e soubo, dentro de si, que era alá aonde debería dirixirse.

Bordeando verdes elevacións desgastadas e campos fértiles, atinxiu a arrincada do cabo á mañá seguinte e, na praia interior que a montaña resguardaba da bravura do Océano, descubriu, medio cubertos pola area, os restos desvencixados dun navío grande, de típico xeito mediterráneo e negra proa curvada en espiral, rodeado das numerosas embarcacións lixeiras de madeira e coiro dos nativos, os pescadores galaicos da zona. Detrás delas había un ancho mar de dunas ao que se asomaban, entre os muros derruidos e queimados dun pequeno almacén fortificado ou dunha antiga factoría naval, as súas chozas circulares de pedra con tellado de palla de centeo, que despedían apetitosas humaredas.

Dirixiuse a unha delas inclinando a cabeza e erguendo as mans co saúdo suplicante do forasteiro, e axiña recibiu a aperta e o beixo da hospitalidade de dous dos pescadores, un home maduro, barbudo e ben curtido, e o seu fillo.

Compartindo pouco despois o xantar con eles, mastigando moito e comendo pouco por precaución, entendeu que o poboado chamábase Hermes (mais outra palabra bárbara engadida que prolongaba feamente o nome) e que o almacén o construíran, efectivamente, como unha factoría comercial e sobre un asentamento fenicio anterior, uns helenos que aínda dez anos atrás encontraban ben rendable traer mercadorías desde o sur de Iberia para trocá-las polos minerais preciosos nativos, xa que parecía abondar o ouro nas areas dos ríos galaicos.

"De cando en vez algún navío mercante mediterráneo volve a aparecer pola baía interior durante uns días preguntando polos Nerios, que é o nome polo que nos coñecen os gregos -dixo o pescador-, se cadra, porque tomaron á nosa protectora, a deusa do mar, Navia, por unha das súas Nereidas... aínda que, en realidade, nós chamámonos a nós mesmos "Os Fortes", porque hai que ser moi forte para vivir da pesca neste litoral tan bravo, cuns ventos tan desfavorables".

"Na miña terra sopra o Bóreas que ven do norte e é duro, e o Céfiro, que ven do sur e é suave -comentou Orfeo, por confraternizar con eles, antes de pasar a preguntarlles o que lle interesaba- Como se chaman os vosos ventos?" O pai e o fillo olláronse dubitativos. Logo falou o fillo, co cantarín e sinuoso acento dos Gal: "Aquí é moito máis sinxelo: ou non hai temporal, e entón saímos a pescar, ou haino e é imposible saír".

"Vive algún grego por aquí?" "Vivir, viviron dous durante seis anos -respondeu o fillo-. Traballaban ben e tiñan moitos axudantes nerios, recollendo mercadorías do interior e distribuíndoas, mentres chegaba a próxima nave a cargar ou descargar. Pero matáronos e xa non hai ninguén que coide do que quedou do seu almacén".

"Quen os matou?", preguntou Orfeo horrorizado. "Uns piratas do norte -o home fixo o aceno de cuspir ao chan-, vestidos de peles e coas caras espantosamente pintadas. Chegaron nunha frotilla de doce naves lixeiras, que levaban cabezas de serpente talladas na proa. Salvaxes, sanguinarios, malnacidos. Non só mataron aos gregos, senón a todos cantos tentaron oporlles toda a resistencia posible, mentres as mulleres e os nenos fuxían cara o interior. Logo saquearon e incendiaron a vila. Ao ano voltaron a aparecer outros comerciantes helenos en tres naves, pero ao ver o que ocorrera, marcharon despois de facerlles un rito funerario aos seus compatriotas e xa non tornaron máis. Isto deixou de ser o que era, e xa fora moitísimo mellor antes".

"O que contan os avós -explicou o seu pai-... é que a grande época do comercio naval e do fluxo constante de peregrinos deuse, sobre todo, en tempos máis antigos, nos que o noso porto era a capital dun rico e orgulloso reino que desapareceu unha noite baixo as augas e as dunas, engulido por unha onda enorme coa que a Deusa do Mar quixo castigar a soberbia e a impiedade dos pobos que aquí vivían, antes de que esta terra fose conquistada polos nosos antepasados".

Orfeo preguntou abertamente, entón, polo Fin do Mundo dos Vivos e pola entrada á Mansión de Hades e só obtivo un aprensivo cruzar de dedos e un encollemento de ombros do xove, como se nón quixese nin tratar do tema. Pero o pai miróuno ben adentro dos ollos durante un pouco e díxolle:

"...O reino de Hades puidera existir ou puidera ser tan só un de tantos contos que os vellos inventan xunto ao lume para axudar a pasar o inverno... pero, se por ventura existise, amigo hóspede, de que serviríalle a un home tan vivo como ti que alguén soubese indicarche a suposta entrada aos seus portais?" "Non é unha simple curiosidade -respondeu o vate-. Fai anos que non dedícome a outra cousa senón a buscar eses portais. A muller que amo me agarda tras eles e non me deterei ata poder estar de novo xunto a ela, xa sexa rescatándoa para a vida ou compartindo con ela a morte".

Houbo un longo silencio, no que o dono da casa pareceu escudriñar ata o fondo a sinceridade ou a saúde mental do viaxeiro. Orfeo o captou e quixo dicirlle moitas cousas que estaban puxando por saírlle do corazón, pero a elemental lingua franca que usaban entre eles apenas servía para se entender, así que pediu licencia, sacou a súa lira e comezou a expresar con ela canto era incapaz de dicir con palabras.

Cando acabou, pai e fillo ollábanlle desde os seus asentos, profundamente conmovidos e cos ollos húmidos, e corrían tamén bágoas polas meixelas das mulleres da familia, que non poideran resistir vir a escoitarlle. O amor de Orfeo por Eurídice enchía agora cada recuncho da modesta casa dos pescadores, un amor palpable, visible, indubitable, un amor capaz de remexer e estimular a capacidade de amar e os soños do máis tosco e seco dos seres.

"Amigo hóspede -dixo o dono da casa sentidamente-, considérache no teu propio lar, aliméntache e descansa ben, mais pola tarde vai, se queres, polo vieiro que hai á dereita da porta da nosa casa, ata o extremo da punta que os forasteiros chaman o Cabo do Fin do Mundo ou Promontorio Ártabro, e nós o Cabo das Altas Aras. E despois, en lugar de retornar, como tantos peregrinos fan, ascende ao seu cume, como ascenden os poucos que saben. Alá enriba, pode que o teu corazón e os deuses que comandan o teu destino díganche o que che convén facer".

Pola tarde, efectivamente, o bardo puido contemplar o horizonte ilimitado do Grande Río Océano desde a punta dun acantilado, que non estaba dirixido cara Occidente, exactamente, senón máis ben cara o Sur ou Sur-Oeste, ante un faro moi antigo de pedra que contaba cun grande depósito de leña na súa base, a cuberto da chuvia, para guiar aos navegantes naquelas augas, as máis axitadas e perigosas que xamais vise antes, baixo as que se adiviñaban correntes, remuíños, arrecifes e cons ocultos, sereas e monstros.

Na base do faro, incontables camiñantes de tódalas nacións deixaran as súas pegadas: exvotos, talismáns, lixo, moito lixo e signos gravados, algúns deles en forma de pata de oca ou de concha mariña. Tamén escritos datados, entre os que abundaban as louvanzas e as cruces de gratitude a Hermes, Zeus, Poseidón e demais deuses, xa coñecidos ou bárbaros.

Entre outras moitas, menos orixinais, puido ler unha inscripción toscamente gravada en grandes letras gregas, asinada por un tal Dioxenios de Calcis, que dicía : "Cheguei ata aquí e sigo sentíndome o mesmo imbécil".

Non se entretivo moito nun sitio tan prosaico nin se lle ocorreu, sequera, engadir unha va marca máis ao bosque delas que o afeaban, e comezou a subir, bordeando o litoral, cara o cume do monte que dominaba o cabo, alzado sobre acantilados rochosos moi mordidos polas ondas e polo tempo. Ascendeu entre tupidos e punzantes matoxos de espinos baixos, que os nativos chamaban toxos, polo que parecía ser un vieiro de cabras ou cabalos salvaxes. A encosta era empinada e o cume do cabo estaba ben alto, así que chegou enriba abondo fatigado, pero compensoulle a potencia estética da paisaxe, cunha vista panorámica case circular.

Cara o oeste, o inmenso Océano acababa fundíndose coas néboas baixas dun ceo onde se apelotonaban os exércitos de nubes, ameazando a súa escuridade con futuras batallas de treboadas que deberían provocar horribles naufraxios entre os navegantes que non soubesen atopar un refúxio entre as altas paredes de rocha. Xusto enfronte do cabo, un illote de xeito asasino lembroulle a destrucción do barco de Arron nada máis chegar a Iberia e a angustia que precedeu á súa milagrosa salvación. Pero este mar parecía mil veces máis frío e ameazador que o Grande Verde dos exipcios, pelasgos, fenicios e helenos. Este mar tebroso era, máis ben, o Grande Gris. Sentiu claramente que se achaba ante o Abismo que precedía ao Hades.

Cara o sur e o leste extendíanse longas praias de area branca, orladas de máis illotes, e tamén as vellas montañas verdes e desgastadas polas que viñera; destacándose moi ben, xusto fronte ao cabo, ao outro lado da baía interior, aquel inmenso conglomerado de bulbosas moles de granito rosa que lle parecera un lugar sagrado nada máis vé-lo e do que os indíxenas lle dixeran, con evidente respecto, que cando a Deusa fixo o mundo chimpou alí, sen orde nin concerto, todas as pedras que lle sobraran. Tamén dicían que nelas contíñase toda a memoria da Nai Terra e os seus poderes sanadores e fecundantes.

Algúns nerios o chamaban, simplemente, "O Pedregal" pero outros o nomearan ante Orfeo como "O Pindo". Supuxo que o chamarían así por primeira vez os desgrazados comerciantes helenos que viviron e morreron no Fin do Mundo, en memoria da serra que cruza Grecia desde a Iliria ata o Golfo de Corinto... (ou daríanlle o nome do de aquí ao de Grecia os helenos galaicos da tribo de Turos...? "Vaiche a saber," como dicía el)... Decatouse de que non tardaría o sol en se deitar sobre o mar polo oeste e de que, desde alá, aquela aparente morada dos deuses estaba orientada xusto ao leste.

Entón ollou cara o norte e viu que o cume do cabo onde se achaba aínda se coroaba, por aquela banda, con varias acumulacións de arredondados penedíos graníticos, brunidos por séculos de ventos e chuvias; así que dirixiuse ao primeiro deles, seguindo o vieiro.

XIV. O TEMPLO DO AMOR

Ao contornar a pena atopou unha construcción moi antiga, feita de pedras ciclópeas en forma de galería dolménica, unha especie de vaxina ou útero de pedra inserto nas entrañas da Nai Terra, moi semellante a aquel onde agradecera a súa salvación aos xenios dos Pirineos no cabo da súa chegada a Iberia. Estaban na súa porta tres xoves e belas sacerdotisas. Polo seu atractivo xeito e polo xardín que ornaba o exterior do santuario, cruzado por un regatiño que brotaba dunha rocha e protexido contra os ventos por coidados setos, supúxoas sen dúbida consagradas a algunha deusa da beleza ou da fecundidade. As sacerdotisas atendían a unha parella e a un home con xeito de mariño que chegaran antes que el, e recibíronlle con sorrisos doces e con olladas seductoras.

Entón, unha das xoves introduciulles na antesala do templo, iluminada por dúas teas, e outra ofreceulles auga, en tanto que esperaban que a suma sacerdotisa estivese pronta para atenderlles. A parede estaba tan só adornada por un baixorreleve no que se apreciaba a media lúa co sol encima, tal como un barco que navegara sobre as ondas, trazado dun xeito simple e estilizado. Entre as dúas teas había un altar de pedra sen imaxes, como era usual entre os habitantes do país de Gal, aínda que esta construcción contradixera o que Turos dicía acerca de que non edificaban templos porque, para eles, a natureza todo era o seu templo.

Ao cabo dun anaco, a persoa que esperaban presentouse ante eles: era unha muller abondo xove aínda, pero coa experiencia dunha vella sabia asomada aos seus ollos grandes e escurísimos. Vestía unha túnica branca moi plisada con sobreveos transparentes e nacarados que a favorecían moito e, no seu tocado, o cabelo longuísimo das íberas estaba enrodelado en dúas grosas trenzas a ambos lados da súa cabeza, de tal maneira que parecían os cornos espirais dun macho cabrío. Aquilo contrastaba coa serenidade, feminidade e dozura do seu rostro e dáballe un certo porte elegante e réxio, ao que contribuía o misterioso das súas xoias rituais, entre as que destacaba un colar xerárquico feito con sete pequenas ánforas de ouro engarzadas, que debía indicar coñecemento e mestría sobre os poderes das augas da vida.

O seu atractivo residía, sobre todo, na esvelteza da súa figura e na expresividade do seu rostro, no que víase unha enorme comprensión que axiña daba confianza. Todos se ergueron en canto chegou e ela recibiu os seus saúdos coa segura autoridade de quen está acostumada á veneración allea. "Sede benvidos ao templo da Deusa, irmáns, onde faremos canto se poida, co seu auxilio, por devolver a paz e a harmonía aos vosos corazóns. Dedicarémoslle os vosos sacrificios na súa ara e, mentres tanto, poderedes exporlle as vosas peticións".

Ao iniciarse a cerimonia, Orfeo decatouse de que, a pesar da súa apariencia arcaica, se trataba dun templo do amor de influencia fenicia, como os que había en tantos portos e cabos do Mediterráneo, ben servidos por prostitutas sagradas, que realizaban unha labor social completamente práctica e terapéutica, eficaz, efectiva, hixiénica e moi necesaria. Realmente, gustaríalle máis ter chegado nun momento en que non houbese outra xente, pedir á Sacerdotisa Mor as informacións que necesitaba e marcharse, posto que non tiña interés polos seus servizos; pero xa estaba alá e non había máis remedio que participar en todo, para non parecer descortés ou impío.

Como se adoitaba na maioría das cerimonias, houbo saudacións, cánticos de apertura, acendido ritual do lume, preces e sacrificios sanguentos na ara. A parella levara un cabrito branco, flores, froitos, ungüentos e perfumes. O mariño, un cocho, aceite e viño. A sacerdotisa degolou aos animais con mestría, os troceounos, apartando unha porción para o templo, outra para os ofrendantes e unha terceira para a Deusa, que queimou alí mesmo, entre libacións e brindis rituais, mentres a parella pedía unha filla que continuase a súa liñaxe, e o mariño rogaba que a súa lonxana amada lle seguise querendo, que a Señora do Amor calmase a intensa saudade que sentía por ela, que non o deixaba vivir tranquilo, que os seus negocios fosen prósperos e que a súa nave voltase á súa casa sen dano.

Chegou logo a quenda de Orfeo e este sacou a súa lira e anunciou que ía facer unha ofrenda de música á Deusa. Tocou e cantou en grego o himno a Démeter tal como se facía no santuario de Eleusis, co que a Sacerdotisa Mor percibiu inmediatamente que se trataba dun iniciado, ademais dun grande talento musical. Cando acabou, ela mesma alongoulle unha cunca de ouro, para que fixese as súas libacións e pedidos.

Orfeo ofreceu a copa á Deusa, quen, como ocorría entre os Gal, non tiña unha representación en efixie, polo que había que imaxinarlla, invisible e omnipresente, dentro e fóra dun mesmo. Despois derramou algo de viño sobre a ara e dixo en voz alta: "Santísima Nai, concédeme que alguén me indique como chegar ás portas do Hades no Fin do Mundo, como facer para que mais abran e como conseguir que me sexa devolta a miña amada esposa Eurídice, arrebatada pola morte demasiado xove". Bebeu un sorbo de agradable viño puro, chimpou algo máis sobre a ara e brindou a copa á sacerdotisa, que bebeu tamén e a pasou aos demais presentes.

Despois, ela cubriu os seus ombros cun manto azul mariño moi luxoso, ornado con sinuosas ondas, e sentouse sobre un trípode ante a ara, volvendo a beber. Logo pechou os ollos e comezou a axitarse e a tremer, como se a estivese posuíndo un espírito que a invadía desde enriba. Finalmente inclinou a cabeza sobre o peito, igual que se durmise. As súas acólitas acudiron a axudá-la e mentres unha parecía suxeitá-la, outra colocoulle ante a cara unha máscara negra rematada polos brancos cornos de vaca da Lúa Crecente. Nese momento, o seu corpo ergueuse con porte maxestoso e falou para todos cunha voz diferente, máis profunda e máis solemne cá que lle escoitaran antes. As tres xoves sacerdotisas queimaban incenso a cada banda dela coas súas cabezas inclinadas, de maneira que, por uns momentos, pareceu estar suspendida entre vapores perfumados, como se se encontrase noutra dimensión.

"É a Deusa quen vos fala agora -dixo, e todos fixeron ante ela unha respectuosa saudación ritual-. Grazas pola vosa veneración e polas vosas ofrendas, estade seguros de que atenderei con todo o meu amor e xustiza as vosas peticións conforme aos vosos méritos. A miñas sacerdotisas dirán-volo que lles inspiro para cada un de vós. Recibide a miña bendición e que sexades moi felices". Todos se inclinaron de novo para abrirse á aperta simbólica que a Deusa lles mandaba en pé, cos seus brazos abertos, mentres as sacerdotisas os incensaban. Despois ela sentouse de novo sobre o trípode e quedou inmóbil como unha estatua. Unha das sacerdotisas colocouse diante, cun pano negro facendo de cortina, mentres outra sacáballe a máscara lunar e atendía a súa reanimación. Finalmente, foi retirado o pano e volveuse a ver o rostro da medium, tal como se estivese a acordar dun pesado soño.

Cando por fin acabou a cerimonia, a Suma Sacerdotisa ordenou a unha das súas axudantas que se levase a un cuarto interior á parella, a fin de que esa noite cohabitasen no templo, sobre un leito baleirado nunha pedra sagrada, con toda a asistencia ritual necesaria para que o acto resultase fecundo.

Ela quedouse atendendo aos dous homes como dona e señora da casa, xunto a unha cordial lareira acendida nunha esquina do templo, e tocou a cítara mentres a súa segunda novicia tomaba un pandeiro con fitas de cores e bailaba no centro da sala unha danza tan grácil como sensual con pasos leves, que facía patente a vibración do Espírito do Amor en toda a estancia. A dona falou primeiro co mariño, e chegou a un acordo con el, tralo cal esperaron a que a xove acabase a súa danza. Ao concluir, obtido un sinal de asentimento da súa superiora, a xove tomou ao mariño da man e levoullo a outro aposento, para tratar de aliviarle, sen dúbida, a terrible saudade que tiña pola súa parella lonxana.

A Sacerdotisa Maior se dirixiu entón a Orfeo, encheu unha copa, ofreceuna á deusa, bebeu un sorbo e pasoulla ao bardo; este brindou tamén ao Invisible antes de a levar aos beizos. logo quedou observándoa, mentres preguntáballe coa mirada se podería informarlle.

"Non es un calquera, visitante, senón un irmán iniciado e un mestre en música sagrada, así que creo que poido evitar todo rodeo e toda preparación e axudarche a reflexionar directa e serenamente sobre o tema que che preocupa, o que expuxeche na túa petición ao Feminino Universal, paréceche ben?" "Estareiche moi agradecido pola túa completa franqueza", dixo Orfeo, compracidísimo, ao intuir o nivel daquela dama.

"Ven moita xente moi evolucionada por este santuario tan famoso, poderás supor, e é para min un pracer moi grande poder sacarme a aureola de Sacerdotisa Mor e falar con eles de espírito maduro a espírito maduro. Así que ma saco ante ti. Podes chamarme, simplemente, Thais, como fan os meus amigos gregos, xa que parece que o meu nome galaico sóalles demasiado raro". "Moitas grazas pola confianza que me dás, Thais, eu me chamo Orfeo e son de Tracia".

"Creo que entendín, irmán Orfeo, que ves buscando as portas do Hades no Fin do Mundo, coa esperanza de rescatar á túa muller morta e volver a abrazá-la completa, en carne, emoción, intelecto e espírito, como che gustaba amá-la ". "Iso é, exactamente", confirmou Orfeo.

"Ben, pois imos aclarando cuestións, comezando polo menos importante: chegáche en verdade ao Fin do Mundo?" "Cheguei?", repetiu el. "Pois depende de como o mires. Só se coñeces claramente onde é o principio do mundo e todos os seus límites, poderás saber onde está o seu final. Ti coñéceos?" "Non creo que ninguén saiba responder a iso". "Entón non podes saber onde é o final... como moito podes dicir que chegache ás terras do Extremo Occidente do mundo coñecido polas xentes do teu país, no cal o teu país se ve, un tanto presuntuosamente, como o centro de todo: do mundo e do coñecemento, non crés?" "Si, así o creo". "Ben, pois polas noticias que a min me traen os moitos navegantes que aquí chegan, este non é o único Extremo Occidente que situaron nos seus mapas... hai polo menos tres Extremos Occidentes que ollan o morrer do sol no Océano ao sur de onde estamos agora, e outros tres ou máis, se navegas cara o norte. E todos eses puntos son cabos que adéntranse no mar e todos son lugares sagrados, con templos e peregrinos".

Orfeo quedouse sen saber o que dicir.

"...E aínda que eu nunca saín do país dos Gal -seguiu dicindo ela, sentándose máis preto do bardo-, aínda que eu non coñeza o mundo, o mundo ven ata a miña porta, porque teño o privilexio de dirixir este templo e, polo que vin ou polas informacións que recebín, tan só nesta mesma rexión hai uns doce cabos de poderoso e misterioso aspecto, que miran ao Occidente. E cada un deles podería ser, á súa vez, o Cabo do Fin do Mundo.

Se os percorreses de sur a norte, encontrarías ao primeiro separando as dúas últimas rúas baixas e as terras dos helenos e os celenos... E é moi, moi suxerinte, con vistas a dous grupos de belas illas, que teñen fama de moi sagradas... hai quen lles chama "as Illas dos Deuses". A ese cabo van innúmeros devotos a ofrecer sacrificios para pedir saúde, protección e boa guía nas singraduras da vida e da morte, aos Espíritos Benaventurados. Nunha desas illas hai tamén un alto acantilado desde o que se pode ver, ben abaixo, unha entrada perigosa, moi alta e moi profunda, en cuxo interior o mar resoa como voces cavernosas e infrahumanas. Por esa causa chámanlle o Buraco do Inferno.

Máis ao norte chegarías a outro cabo que é ponte, a través dun istmo, cara unha baía onde hai varias illas interiores encantadoras. Unha das máis pequenas contén unha arxila milagreira que rexenera a pel e manténa xove. Na longa praia do istmo acostúmase tomar un baño de nove ondas cada solsticio, como representando a xestación dun novo nacemento no ventre da Nai Mar... e disque iso é un ritual que foi instaurado pola mesma Deusa da Lúa fai moitísimos anos.

...E séguelle outro grande promontorio, o máis ancho, cuberto de antiquísimos monumentos de pedra, ao que se di que chegou un dos superviventes dunha grande illa que había no Océano, que se afundiu; e cuxos fillos e netos fundaron unha cidade onde iniciaron aos nosos antepasados nos rudimentos da vida civilizada. ata hoxe continúan chegando persoas alá, en busca de máis altos graos de Coñecemento... Hai outro cabo areoso impresionante, que se pode ver desde aquí, ao outro lado da baía interior e que enlaza coa Serra do Pindo, pazo da Aurora, onde contan que ten as súas cuadras o carro solar.

Está este onde nos atopamos, e está tamén o Cabo da Nave, o seguinte ao norte, que parece rematado pola nave de Hermes, o deus que guía ás almas dos mortos ao Outro Mundo. O próximo promontorio asemella un touro que entrase nadando mar adentro, como se Zeus quixese levar de novo sobre o seu lombo a Europa en dirección a unha terra sagrada que houbese ao outro lado do mar, cara Occidente. E tras el está un porto rochoso onde algúns mariños fenicios e gregos dicían que se poden ver as enormes valvas petrificadas, cóncava e convexa, nas que Afrodita naceu da semente de Urano e da espuma, aínda que os galaicos preferen dicir que son a barca e a vela de pedra coas que a deusa Navia veu da Sagrada Illa dos Benaventurados para traer os seus dons aos homes.

Existen uns catro ou cinco máis ao norte, antes e despois do porto de Brigantia, pero o último, aonde me levaron unha vez, porque "tense que ir," pareceume ben especial: atópase no vértice nor-noroeste de Iberia, onde hai un antiquísimo santuario de Hades, preto dos acantilados máis altos de toda a costa galaica, e dinse que a aquel lugar "vai de morto quen non foi de vivo", aínda que sexa dentro do corpo dunha sabandixa calquera... así que todos os cabos que che dixen poderían ser as portas ao máis alá, tanto ou mellor que este onde estás agora, o cal, o único que ten de destacable, é que sobresai uns poucos metros máis cara o oeste que os outros. Paréceche ese detalle moi importante?"

"Non... pero non é aquí onde acaba o Camiño das Estrelas...?" preguntou Orfeo, abrumado por tantos novos datos que volvían máis complicada a súa busca.

"Acaba aquí? Por que? Porque así o determinaron os vendedores de lembranzas? -respondeu ela sorrindo- Dime: onde está este templo? Na súa porta, onde acaba o vieiro que a el conduce... ou na ara da Deusa, ou no leito da fecundación sagrada, ou na pileta da purificación... ou no lugar das reliquias, ou nos aposentos íntimos de cal das sacerdotisas... ou nas caricias das súas mans, ou nas palabras que saen das súas bocas?...Onde é o teu centro sagrado, músico? Na túa cabeza, na túa boca, na túa gorxa, no teu corazón, no teu sexo ou nas túas mans?...Pois igualmente toda a longa e recortada costa do País dos Gal pode conter en si o Fin do Mundo, a Entrada ao País dos Mortos, a Nave de Hermes, as Illas dos Benaventurados ou os Campos Elíseos, os vestíxios da Atlántida, a Morada Nocturna do Sol ou o Pazo da Aurora, a Montaña dos Deuses, o Labirinto do Destino, o Pazo Submarino do Deus do Mar ou o lugar de nacemento da Deusa do Amor e da Vida, e toda a mítica e o simbolismo do Fin do Camiño...v Sabes que é o que se levan de aquí os peregrinos como lembranza da súa peregrinación ata o Océano?

"Unha concha destas praias, non é certo?", respondeu Orfeo. "Iso é, unha vieira ou venera, unha concha que ten que ver coa palabra vía, ou camiño, e co sexo de Afrodita, deusa do amor, da fecundación, do fluxo da vida e da espuma do mar e das augas vaxinais e placentarias que conducen ao outro mundo, Señora do Mar e da Noite, Magna Mater, Lúa Chea grávida do Sol ao que enguliou no serán, Perséfone, que o transmutará, Aurora que o parirá ao amañecer, Isis Peláxica dos Mil Nomes, morte e renacemento, Estrela Matutina que anuncia o novo sol, señora dos cabos, que son penes que penetran no mar, orixe da vida, porta da morte, inverno e primavera... Astarté para os fenicios, Afrodita para os gregos".

"Todo iso significa esa concha?", abraiouse o bardo. "Todo iso e máis aínda, porque a concha simboliza a contendor orixinal das augas da vida, a Deusa, e dicir a Deusa é dicir A Nada que xera e contén O Todo. Para nós, os Gal, a concha é Navia, a quen está dedicado agora mesmo este templo, o cal, sen embargo, foi construído por un pobo antiquísimo, vencido por quen foron vencidos polos moitos vencedores que conquistaron este país antes que o conquistaran os Gal, pobos e constructores de quen non sabemos nin o seu nome, nin sequera o nome da deusa ou do deus a quen dedicaron este santuario... -parou, porque viu que Orfeo se achaba completamente desconcertado-. Pero ti es un iniciado, vasche quedar co símbolo ou co que o símbolo significa?

"Co que significa, naturalmente". "Viche algunha desas conchas que levan colgadas do seu peito os peregrinos cando voltan ás súas casas? Fixácheche a forma que lles deu a natureza? O debuxo ou os releves que contén?" "Pois... creo que leva un certo número de estrías que se abren a partir dun punto -lembrou o bardo-. ou, visto ao contrariio... unha serie de canais que, vindo de distintos puntos do seu borde curvo, conflúen nun centro liso e cóncavo.

"Moi ben explicado... doce estrías ou canais ou camiños, exactamente, que se abren ou que conflúen a partir dun punto, como as numerosas vías que conflúen no camiño sagrado que leva ao centro, como as posibilidades que se lle abren en abano ao camiñante cando chega ao País do Fin do Mundo, aínda que a maioría deles, simplemente, se conforman con ir ver ese feo faro e tornar rápido a casa. Incluso algúns nin chegan ao mar, abóndalles con tocar a porta do país dos Gal e voltar, como desde a meta dunha carreira, sen ter entrado na súa maxia..".

"... Ti es un iniciado nos Antigos Misterios -seguiu noutro ton máis confidencial, como querendo aprofundar-. Sabes o que significa o número 12, a estela Exipcia do Colgado, entrega total, aceptación, fágase en min a túa vontade, antesala da morte... ou o 1+2=3, a estela da Emperatriz, Afrodita, fecundación, xestación?" "...É un tema para moito meditar..". respondeu o vate, sentíndose verdadeiramente canso. Xa era moi tarde e camiñara durante boa parte do día.

"Moi ben, pois xa o meditarás, se che lembras, cando estexas só, amigo meu -ela percibiu inmediatamente o seu cansazo e decidiu mudar de tema-. Pero agora, creo que convén que pasemos de símbolos e que che coidemos como mereces".

Thais ergueuse, apagou cun capuchón de metal unha das dúas teas e a sala cobrou un xeito acolledor, íntimo e profundo. Logo retirou do seu pescozo o seu pesado colar xerárquico e gardouno, co cal pareceu atoparse máis cómoda e familiar. Despois de colocar sobre unha mesiña unha fonte de frutas e doces e de encher a cunca de viño, bebeu e tendeulla ao bardo cun sorriso.

Orfeo degustóuno, atopándoo excelente e, tras dun novo sorbo, deixou que o seu padal se deleitase tamén nun dos pasteis de mel que ofrendara a parella que desexaba ter descendencia. Que bo estaba! Xuntouno cun pouco máis daquel viño e sentiu que as súas enerxías empezaban a reconstituirse, tralo recente xexún... a sacerdotisa puxo dous troncos de leña no lume, e a estancia caldeouse de repente.

"Para min, as portas do Hades que dan paso dun tipo de vida a outra distinta, a través dunha morte aparente -comezou a dicir, outra vez moi preto de Orfeo, en voz máis baixa e con dozura, mirándolle ben aos ollos para recapturar a súa atención-, son a cópula que expulsa ao seme desde o lugar onde vivía ata dentro da concha dunha vaxina e un útero, onde morrerá tragado por un óvulo, o cal morrerá para se converter nun feto... E tamén o nacemento, que é a morte do feto e a súa nova vida nun neno. Con certeza cando ese neno medra e morre, tamén o fai para renacer revestido doutra forma".

"Durante toda a túa infancia eras inconsciente da morte -a voz da sacerdotisa case parecía vir de dentro do propio Orfeo agora-. Matache a túa infancia e entrache no plano do eu adulto e na formación da personalidade individual ao percibir que é inevitable mudar, que somos cambio. Pero a morte deixará de che importar cando pases do eu individual ao eu colectivo como identificación".

"Para min, tamén, a única inmortalidade real é a da liñaxe, da descendencia... -seguiu dicindo- Dentro de ti, talentoso músico, seguen vivindo o teu pai, a túa nai, os teus avós e toda a túa ascendencia, desde fai moitas xeracións, como unha constelación de estrelas. Dentro de ti -e sinalou o seu ventre- acumúlase toda a túa liñaxe e a súa memoria e o seu pasado, sempre disposto, polas leis da vida, a proxectarse ao futuro desde o presente e a perpetuarse ".

"Todo iso xa o sei -dixo Orfeo devolvendo á bandeixa un segundo pastel, que só por gula tomara e que o seu corpo rexeitaba-. Eu o que quero é recuperar á miña esposa, poder vé-la, falarlle, tocá-la, abrazá-la..".

"A túa esposa é unha ilusión, querido irmán -contestou ela cun sorriso comprensivo-. a penas algunhas lembranzas agradables ás que está apegada a túa memoria, cada vez máis falseadas pola saudade. Tamén ti es unha ilusión e o que ti ves en min e toda a nosa apariencia individual, son ilusións. O individuo non é senón unha apariencia efémera, circunstancial. No teu país, os novos costumes fan que dous individuos se coñezan, namoren e casen. Viven xuntos durante dez anos, e un día un deles érguese do leito e xa non recoñece ao outro como a persoa da que se enamorara. O individuo é froito do momento e muda de forma. Pero algo hai en ti máis auténtico e permanente que o individuo.

"A que che referes?" "Me refero á liñaxe, ao ser colectivo contido na túa semente -dixo ela-. A forza das leis do amor fai que o efémero vehículo dun individuo busque o seu complemento adecuado noutro ser que supón unha cadea de liñaxe de diferentes cualidades, para seguir perpetuándose durante séculos. E esas leis do amor, son, na súa esencia, as da supervivencia da especie, que é o que conta. Para realizar unha función tan importante, o Ser Especie non pode confiar no libre albedrío humano, e entón sérvese do estímulo cego do instinto, que xoga coas apariencias e as ilusións de dúas formas animadas que a penas dependen das circunstancias, de engañosas percepcións do puro momento, dun feixe de mudantes lembranzas ou anhelos idealizados... pois iso é o que son, e non outra cousa, os individuos que portan as sementes da vida".

"Porén, aínda que eu o respecte, o cuide e faga por perpetuá-lo -respondeu Orfeo-... non poido amar demaasiado á liñaxe ou á especie en si mesmos, senón a través dos seus individuos concretos, as persoas. Eu amei aos meus pais e aos meus avós, ás xentes do meu clan e da miña tribo, ao meu país. Eu amo á miña esposa, eu amaría aos fillos e netos que tivésemos... eu amo ás persoas coas que me sinto emocionalmente identificado, especialmente aos que compartiron comigo, aínda que non sexan do meu sangue, amo aos meus amigos, que son xentes de distintas liñaxes e nacións... Eurídice era dunha liñaxe distinta cá miña, pero se tivésemos fillos quedaría fundada unha nova liñaxe..". Orfeo parou de súpeto, acababa de decatarse de algo.

"O que un fillo é, demostra que o que lle importa á vida non é a continuación dun individuo, nin sequera dunha liñaxe determinada, por grande que sexa o orgullo de cada tribo ou nación e o dos seus deuses raciais, senón a eterna mestura das múltiples liñaxes do único Ser... - dixo ela con dozura, fitándoo moi adentro dos ollos, nos que estaba a percibir o que Orfeo descubrira-. O que lle importa á vida non son as formas efémeras dos individuos ou dos pobos, senón que a vida, que ela mesma, siga eternamente..".

A sacerdotisa ergueuse e foi movéndose vaporosa, como aboiando, ata unha fornela que había na parede, de onde trouxo unha máscara con cornos de touro, en forma de Sol. Púxolla diante do rostro, para que Orfeo a vise ben e logo inclinouse e colócousella ao bardo, cubrindo a súa cara.

Volveu a cruzar a estancia en pasos lentos que parecían de baile, vestiu a súa propia máscara de Lúa e o seu mantón azul mariño con ondas bordadas e tornou felinamente á vera de Orfeo. "á Vida non lle importan os individuos -repetiu-, para ela todos os homes da Esspecie Humana son só o deus Sol e todas as mulleres da Humanidade son só a deusa Lúa. Mentres o deus Sol e a deusa Lúa continuen amándose, ela estará satisfeita, porque a Vida seguirá, aínda que os individuos sexan ondas imprecisas do mar da vida que veñen e van, no que toman forma nun momento, para desaparecer no momento seguinte".

Entón acendeu unha lámpada de aceite antes de apagar a tea. Con ela na man, fixo erguerse a Orfeo, tirando del con cortés suavidade: "Vinde, Señor do Sol, sede tan xentil de permitir que a Señora da Lúa vos alivie das fatigas do voso longo día de viaxe cun baño reparador... pero non deixedes de traer con vos ese magnífico instrumento".

Ela estaba verdadeiramente fermosa e suxerente, Orfeo tomou a súa lira e se deixou conducir da man; detrás da súa máscara sentíase outro e a súa vea de artista, axudada polo viño que bebera, animouse ante a perspectiva da comedia.

Tras unha cortina, había un corredor con varias portas. Por unha delas pasaron á sala da pileta purificadora, unha pequena piscina á cal chegaba, encanada, a auga do regato, xusto ata o borde. Tiña un forno de leña embaixo cuxas brasas mantíñana algo quente. Algúns capullos de rosas silvestres aboiaban sobre as perfumadas augas. A auga que rebosaba derramábase nunha segunda pileta, máis pequena, onde ía enfriando.

Antes de que tivese tempo de pensá-lo, a sacerdotisa, con naturalidade, xa lle axudara a desprenderse de todas as súas roupas, aínda que conservándolle a máscara sobre o rostro, e o fixera meterse na auga e recostarse contra a parede interior da piscina, cuxo suave calor o relaxou e lle soubo a gloria. "Como se sente o Señor do Sol entrando nas augas da mar ao serán?", preguntou desde detrás da súa máscara, co ton divertido dunha meniña traste, mentres botaba sales ao baño, que formaron delicadas espumas sobre a pel de Orfeo. Logo tomou auga tibia nunha xarra, mesturoulle un perfume líquido e foina chimpando con graza sobre a cabeza e os ombros do encantado tracio.

"...Divinamente, Señora da Lúa... -dixo el con verdadeiro pracer-... pero non sei se poderei pagarvos tantas e tan boas atencións". "Non vos preocupedes por iso, pagaredes coa vosa lira, xenial Apolo, pai das Musas -ela quitouse o seu manto azul, quedando vestida cos sobreveos e a túnica e tomou a súa propia cítara-... Pero antes escoitade un pouco a miña".

Sen alzar moito a voz, a sacerdotisa cantou unha vella canción grega que narraba os amores do sol e da mar, a súa mútua atracción; o intercambio das súas enerxías contrapostas e complementarias, que envermellaba de paixón o poente. Suxeriu o ferver do disco solar ao penetrar o amplo seo oceánico e logo, a aperta e o apagamento. Convertido o solpor en anoitecer, foi subindo ata o alto do ceo unha maré de sombra, cabalgando a paulatina elevación das notas da cítara, e imperando no mundo por ela oscurecido. Pero a negrura estaba grávida do sol, dicía o canto, e o seu ventre fecundado converteuse nunha lúa brillante, que medraba e medraba a través da pel e dos veos de nubes nocturnas, facéndose Lúa Chea...

Ao chegar a ese punto, Thais pasou a súa propia lira a Orfeo, pedíulle que seguise improvisando sobre a súa canción e acompañoulle coa cítara ata que el puido repetir os seus últimos acordes e converté-los en melodía.

"Agora é a miña quenda de relaxar", dixo con voz sorridente. E foise sacando os veos nacarados e logo a túnica con estud ada graza e calma, como se fose a lúa asomando entre as nubes nocturnas. Cando todos os seus encantos de muller quedaron á vista do bardo, esplendorosos, retirou a máscara un momento, desfixo as dúas trenzas que se enrodelaban a ambos lados da súa cabeza e quedou de novo parcialmente vestida pola súa longa cabeleira íbera, que a cubría ata xusto por encima do pube sabiamente depilado.

Orfeo sentiu que aquel veo natural saíndo de embaixo da máscara (que ela axiña se axustara de novo sobre o rostro), excitáballe moito máis que poder ollá-la completamente ao descuberto. Pero entón a muller elevou ao tempo ambos brazos, botou o cabelo cara atrás, como se fose unha capa, nun aceno tan delicioso que resultaba imposible saber se era espontáneo ou moi ensaiado e, sen os baixar, foi metendo o seu belo corpo nu baixo a auga da piscina, fronte a el, e quedouse gozando da tibieza da auga, recostada, mentres o bardo, tras unha inclinación de cabeza na súa homenaxe, retomaba a canción para ela.

Cantou a beleza da lúa chea, a beleza luminosa do corpo lunar grávido de sol que vaise despoxando do manto negro da noite a medida que se reclina e se difumina sobre as montañas, cantou o temor e as dores da mar-lúa-terra, ata que se abre completamente na alba, como unha rosa madura, e deixa que saia de si o sol renacido, o eterno viaxeiro invicto, que un día máis comeza a percorrer o firmamento no seu carro de cabalos ígneos.

"Morreu a lúa! -dixo ela, abrindo os brazos e sorrindo quexumbrosamente desde a auga cando el rematou o seu canto- Viva o sol!"

O cume boscoso do seu monte de venus, a diferencia das matas púbicas naturais e salvaxes das cazadoras que vira bañarse no río grande, estaba recortada en forma dun triángulo estreito que esbozaba como unha frecha cara aquela rosada cova de delicias, porta da vida, á que a natureza empurra a todo home, nun instintivo impulso de matar o devezo continuo no seu interior, como se tamén fose a porta da morte. A redondez convidadora e mol dos seus peitos sobresaía sensualmente sobre a superficie espumosa e perfumada da piscina. Máis abaixo da máscara negra con coroa de crecente lunar que ocultaba o seu rostro, os pezóns de Thais, enfestos pola auga e fortemente contrastados pola luz da candea, víanse apetitosos como amoras maduras. Nese momento, os seus pés tocaron o interior dos muslos de Orfeo e el sentiu un estremecemento de pracer e unha vontade case incontenible de responder.

Unha parte moi grande de Orfeo, excitada polo xogo e pola maxia da noite, clamaba por avanzar cara ela, a Muller Xenérica, tocar con deleite as súas cálidas curvas, beixá-la e estreitá-la entre os seus brazos, agarrar as súas cadeiras, atraí-la, penetrar con delicada forza nela, tomar os seus placeres de fémea e deixarse tomar ata apagar a súa terrible carencia de Home Xenérico, honrar ao instinto e á Vida, deixar aquela tola busca, derramar a tensión acumulada e relaxar, relaxar, relaxar, desaparecer...

Pero detrás da máscara e da excitación natural do seu sexo, outra parte de si seguía chea de Eurídice e se negaba a desterrar a pura beleza da súa presencia, aínda que fose intanxible, por causa dun baleiramento momentáneo que ía a levarse, co devezo, o dorido empeño de ser fiel á súa lembranza...

Quitouse a máscara de Sol e meteu a súa cara e a súa cabeza baixo a auga dúas veces. Logo recostouse de novo e dixo, sorrindo, pero con firmeza: "Non morreu a Lúa, segue vivindo dentro do Sol todo o día, igual que el segue vivo dentro dela toda a noite".

Thais ollou desde a súa sabedoria, moi adentro dos seus ollos, comprendendo: Orfeo falaba da súa Eurídice.

E alegrouse. Era bo que houbese no mundo homes capaces de amar daquela maneira. talvez chegaría un home así á súa vida antes de que o tempo lle fixese perder a súa beleza. Sacouse tamén a máscara e quedou ollándoo intensamente. El fitábaa da mesma maneira, comúnicándose ambos a nivel de alma, enchendo a piscina toda coa súa simpatia.

A sacerdotisa ergueu a súa felina esvelteza e deixou que chorrearan cascadas espumosas das súas formas, como se se despedisen do espectro do desexo. O bardo pensou que á auga desgarrada dela, como ao seu propio corpo, íalle doer a ausencia da súa beleza.

Saiu da piscina e envolveuse sinxelamente nunha toalla. Así cuberta e cos cabelos mollados, como unha rapaza calquera, inclinouse polo borde e abrazou a Orfeo, apoiando a cabeza sobre o seu ombro, con casta dozura, moi preto do seu ouvido.

"Vexo á túa esposa en ti, irmán da alma, ela é fermosa e está moi viva. E seguirá estándoo mentres ti non renuncies a ela". " El devolveu a súa aperta tenramente "Si, o sei, irmá querida... Grazas por mo decir !"

"É a miña obriga dicircho, son unha Sacerdotisa do Amor... O teu amor está probado e ben probado". Foi separándose del, moi lentamente, ata de novo erguerse. Logo púxose o seu manto azul sobre a toalla, se colocou a máscara de Lúa, encheu unha vasilla coa auga tibia da pileta e volveu a achegárselle.

"A Deusa do Mar do Fin do Mundo bendice a túa determinación e a túa firmeza, e fai que pasen nove ondas sobre ti, para que saibas que fuche limpo e renovado... Inclina a túa cabeza a ras da auga. Unha... -dixo mentres duchábao desde o recipiente e voltábao a encher-...Dúas..".

E así ata nove veces. Despois deixou a vasilla, tendeulle a súa man e axudouno a saír da piscina, dándolle unha toalla para que se envolvera. Logo botouse cara atrás e tomou a tea na súa man.

"O home vello que eras morreu, quedouse nesas augas -dixo solemnemente-. Recicla a fondo a experiencia da túa vida anterior, para que poidas ser admitido á seguinte. Que o teu renacemento xere sobrado lume de amor, para que siga sustentando a túa nova vida e a da túa muller amada en ti".

Tomou unha lampadiña de aceite dun andel e acendeuna na tea. Entregou a lámpada a Orfeo e, aínda coa máscara posta, dirixiuse á porta.

"Eu me retiro xa -dixo desde alá-. Non tardará moito en comezar a alba. Recoméndoche que despois de che vestir e tomar a túas cousas vaias descansar un rato á sala da lareira onde estivemos antes, que está ao final do corredor, detrás da cortina. Pero, en canto comece a clarear, sai, pecha a porta do templo as túas costas e baixa polo vieiro que dá ao Oriente. Cando chegues abaixo, atoparás que desde este cume, o vieiro ascende a outra, sempre cara o nordés, onde se alza un grande carballo solitario ante unha pena. Alá estará o "Home Do Carballo," recibindo ao amañecer. Séntate en silencio ao seu carón, que ese home sabe moito sobre o que che interesa.

Saiu ao corredor, desde alá se voltou por última vez. Non dixo nada. Só sacouse a máscara, ollouno cos ollos húmidos de agarimo, xa non o da deusa, senón o da muller, puxo unha man sobre o seu peito e logo a abriu cara el, mentres Orfeo cruzaba as dúas sobre o seu e se inclinaba, cheo de agradecido amor.

XV. O HOME DO CARBALLO

Como dixera a sacerdotisa, non ben o tracio rebasou o carballo solitario e a enorme pena que protexía do vento unha sinxela cabana de pedras e palla, atopouse ao "Home Do Carballo," sentado sobre un parapeto e envolto nunha manta, contemplando a beleza da alborada.

Permaneceu a unha certa distancia en silencio, para non interromperlle, aínda que sentindo que xa se decatara da súa presencia. Estaba seguro de que aquel home percibía perfectamente canto puidese acontecer nun grande radio arredor de si, con só atender á vida a metade de concentradamente que a estaba atendendo agora.

No país dos Gal, a sombra era pesada, húmida, ventosa e xélida, polo que o albor de día entre nubes e néboas deslizantes se sentía, moito máis que no Mediterráneo, como un verdadeiro renacemento da natureza, brillando cada folla á nova luz, toda perolada de orballo no seu entorno, que a vivificaba e lle daba calor de forma tenue, xerando fragancias vaporosas que se elevaban no frescor da mañá, tal como ascende o fume do incenso nun santuario.

Ao outro lado da baía, entre lixeiras brumas evanescentes, distinguíanse varios illotes alongados a pouca distancia da costa, logo as brancas e lonxícuas praias e, tras elas, alzándose de pronto nunha enorme mole que enchía o horizonte, os cumes arredondados daquela serra do Pindo que, desde o principio, lle parecera unha morada de deuses e que agora asemellaba unha colmea rosada e xigante a punto de estoupar, a causa da inxente luz que se acumulaba detrás dela, mentres a Terra se abría para parir ao novo sol sobre un mundo detido en expectante silencio.

O "Home Do Carballo" ergueuse a modo, voltouse lixeiramente cara el e convidouno, cun leve aceno, a que viñese ao seu carón, uns pasos á súa dereita. Orfeo deixou a bagaxe en terra e fíxoo, saudándoo ao tempo cunha inclinación de cabeza. El respondeu sorríndolle coa mirada, e axiña volveu a concentrarse no sol, que estaba a piques de asomar sobre a mola central do Pindo. Relaxou todo o seu corpo e abriu as súas pernas e as palmas das súas mans, separándoas un pouco dos muslos, en tanto que o bardo imitábao. Relaxouse aínda máis, flexionando un pouco os xeonllo s e alzando a cabeza cunha inspiración profunda, completa, pausada e cos ollos abertos, fixos sen pestanexar no disco ígneo, que iniciaba o seu desprendimento do mundo subterráneo.

Orfeo centrouse na súa propia receptividade como se fose a primeira vez que contemplaba un amañecer. O primeiro que chegou a el foi o limpo frescor do novo día, o segundo a maxestosa beleza e luminosidade do motor da vida, que, a medida que ascendía lentamente, facía mudar de cor a toda a paisaxe. Ao tempo, sentía bulir dentro de si todos os seus líquidos corporais, como se os fixese burbullar o lene calor que lle deleitaba a pel. O primeiro lóstrego do sol chegou a eles como unha bendición, extendéndose dun só impulso ata o último recuncho do interior da cova que había trala choza do ermitán.

O terceiro foi o son: o silencio abriuse en doces piares de paxaros, rumor de regatos, as ondas lonxanas, a brisa. ata o lento desprazarse das nubes tornasoladas ao pé do Pindo parecían ter son, un son que foise elevando e elevando, como se todas as voces da natureza se puxesen de acordo en celebrar a continuidade da vida á súa maneira. En pouco tempo, o sensible ouvido do bardo percibiu perfectamente a afinación de ritmos que se producira por sincronicidade natural e como cada momento que pasaba era unha estrofa dunha inmensa melodía, que tanto a súa respiración como os latexos do seu corazón acompasaban.

Ollou de esguello para o "Home Do Carballo" e pareceulle unha imaxe humanizada da vella árbore da entrada que, igual cá el, sostiña relaxadamente todas as súas pólas e follas cara a Fonte de Vida sen aparente esforzo, cargándose co máis precioso e sutil alimento do día, as súas vibracións máis enxebres e poderosas, absorbendo a luz con gozo en cada poro. Só nese momento Orfeo comprendeu por si mesmo que a retina, como esbozáransello durante a súa camiñada pola chaira, ademais de ser un complexísimo instrumento para recibir imaxes en forma de ondas luminosas, tamén o é para recibir enerxías de vitalidade, que xa facíanlle sentir os seus efectos.

Se lembraba daquela historia do Merlo e a Morte que contara aquel hospitaleiro unha noite, no seu albergue do páramo interminable que precedía ao país dos Gal: o merlo tiña que comunicar aos humanos que, a partir de entón, poderían vivir trescentos anos e abondaríalles con se alimentar de aire fresco e da luz do amañecer.

Transcorreu o tempo, sen que o home deixase a súa posición; tan só o seu corpo se mexía de forma case imperceptible sobre os pés inmóbiles, como as pólas e o tronco dunha árbore baixo unha suave brisa. Cando os lóstregos de Apolo renacido comezaron a brillar demasiado forte, pechou os ollos e permaneceu con eles pechados algún tempo máis. O tracio tamén o fixo e percibiu que a escuridade do seu campo visual interno estaba invadida pola imaxe persistente da memoria do sol, que agora inundara o seu interior.

Entón o ermitán estivo a practicar algúns estiramentos a ritmo moi lento. Orfeo preguntouse que idade tería e non soubo contestarse. Parecía moi vello, pero a flexibilidade do seu corpo ao dobrar a cintura e levar as súas palmas ata o chan, era claramente maior cá súa. Sentiu que camiñar non abonda para permanecer en forma e que tería que preocuparse de exercitar máis a mobilidade de todos os seus músculos.

O seu anfitrión acabou con algo que parecía un saúdo ritual aos deuses ou ao novo día, pero pronunciado nunha lingua bárbara e completamente descoñecida para el, aínda que perceptible: era unha vibración enlazada dunha serie de cinco vogais que fixo resoar no seu ventre, plexo, peito, gorxa e padal, e cando a repetiu, o visitante a puido secundar abondo ben, afinándose co seu son.

Isto último foi unha clara ponte de comunicación inicial entre ambos e, cando el veu a darlle a aperta e o beixo de acollida, foi como se xa outras veces conversaran xuntos. Cunha cordialidade moi espontánea, convidoulle a sentarse e a sentirse na súa casa... porén, emanaba del unha autoridade interna tan grande, que parecía que as súas atencións chegasen como dun centro situado moi, moi enriba e moi arredado, onde talvez morase unha boa parte do seu ser.

Falando case nada de si (o nome que deu sooulle algo así como Candam ou Candeán), fixo que Orfeo se expresase e escoitou a súa historia a plena atención e sen pestanexar, como atendera ao sol no raia-lo día. Breves monosílabos ou curtas preguntas, acompañadas polas lanzas agudas dos seus ollos, abondáronlle para penetrar nas motivacións do tracio e, incluso, para que este exteriorizase sentimentos e razóns que nin sospeitaba que tiña dentro. Só cando, tras un pouco máis de comunicación, tivo unha visión realmente clara e extensa do que trouxera ata el a aquel estranxeiro, comezou a falar tamén e a conversar.

"O Fin do Mundo e o Hades? -dixo- Non che preocupes pola súa localización, cada home vainos atopar no seu camiño no momento en que estexa destinado a atopá-los. Ninguén deixa de o facer ".

"...É que eu non quero esperar ao momento da miña morte, eu quero atopá-los xa".

"Ti levas abondo tempo desexando e pedindo iso con forza, non é certo? -respondeu o ancián- Pois para xa de desexar e de pedir, home... O primeiro que hai que facer cando un lle pede algo á Vida, é confiar en que nos atenderá e, mentres tanto, agradecerllo como se xa nos atendera. "Como se xa me atendera? -retrucou Orfeo- logo tería que estar agradecendo que a miña muller está viva e ao meu lado, aínda que non estexa".

"Iso é, aínda que aínda non estexa: imaxínache que xa está e agradece por iso con entusiasmo á Vida. Esa é a mellor maneira de o conseguir ". "Pero como vou conseguí-lo ? E de que deusa estás a falar cando falas da Vida?"

"Non falo de ningunha deusa, eu nunca vin ningunha deusa nin deus como che vexo a ti agora e aposto a que ti tampouco. Sen embargo os dous sabemos moi ben que estamos vivos e que este universo que nos rodea tamén o está. A Vida, con Maiúscula, é esa enerxía vital universal e indubitable que está en ti, que che anima e que anima todo. É a Vida Universal quen animou á túa muller cando naceu e quen pode volver a animá-la ".

"Eu daría a metade do tempo de vida que me queda en troco de vivir a outra metade xunto a Eurídice -dixo Orfeo con paixón, lembrando o que se dicía en Sicilia de que Quirón trocara a súa inmortalidade pola de Prometeo-. Como poido propoñerlle ese canxe á Vida Universal?"

"A Vida Universal non é un mercader grego, nin fenicio -riu "O Home Do Carballo"-. Non se pode regatear nin negociar con ela para obter os seus favores. Só poderás conseguí-los utilizando directamente o seu propio poder desde dentro"

"¿Como que desde dentro?" "Desde dentro significa facéndoche un con ela, coa Vida. O cal non é tan complicado, ti sabes que es unha parte dela". "Como eu, unha pequena vida individual, insignificante, podería chegar a facerme un coa Vida Universal?"

"Do mesmo modo que a máis pequena das túas células nerviosas pode percorrer o teu cerebro dando unha orde que faga que a totalidade do teu corpo se mova para a obedecer -respondeu o vello-. A túa mente, por pequena que semelle, é unha parte consciente da Mente Cósmica. Un desexo da túa mente, se é un desexo convincente, por convencido, pode poñer en movimento a todos os poderes creadores e transformadores da Mente Universal, que é a forza que creou todo sobre este planeta. Consegues entendé-lo ?"

"Enténdoo, pero non poido confiar en que a miña pequena vontade sexa capaz de influir sobre a Vontade do Todo". "Entón non ocorrerá, porque a túa desconfianza si que parece unha convicción firme da túa mente, que estará a influenciar todo o tempo á Mente Cósmica para convencé-a de que o que pedes é imposible de se conceder ".

"Pero, por moi convencido que estexa da miña crenza, xa en optimista ou en pesimista-arguiu o bardo- Como unha simple crenza miña vai influir sobre algo que é moitísimo maior que eu?" "Porque, en realidade, maior ou menor, individuo ou totalidade, non son máis que apreciacións, calificacións e divisións artificiais e parciais, á medida do noso mundo e do noso tamaño, que é o mesmo que dicir á medida das percepcións humanas; e non podemos aplicá-las á grandeza cósmica Única que existe, que non acepta medición algunha, que é e que está vivo, porque é o Ser mesmo, A Vida... aínda que ela se manifeste a si mesma a través de infinitas unidades de manifestación, tan pequenas como a túa vida persoal ou a miña".

"Está ben -dixo Orfeo, impaciente e algo abrumado por unha visión tan abrang ente-. supoñamos que sexa así. Como tería eu que facer para mover Á Vida a que me devolvese a Eurídice?" "Non podes facer nada desde a túa personalidade -respondeu o ermitán-. Só podes tratar de non emprestarlle demasiada atención ao seu parolar diferenciador e incesante, e centrarche en fluir, con naturalidade e sen esforzo, cara esa parte do teu Ser na que non existen as diferencias. Xa desde o teu Ser, percibirás como a morte e a vida son a mesma cousa. Así a túa vontade de ver á túa esposa viva se fará unha coa vontade do Ser que es e que sempre fuche, pois nunca serás máis ou menos do que xa es, por moito que fagas ou non fagas".

"Como me centro niso?", insistiu o tracio, confundido por aquel linguaxe tan paradóxico e nebuloso. "Xa cho dixen ao principio: só hai que permanecer, sen máis, firme e calmo no que un quere desde o centro do seu Ser, visualizándoo como xa conseguido, agradecendo por xa té-lo, e atento ao que veña, tendo por seguro de que a Vida, que somos nós mesmos, nos responderá ao que lle pedimos con algún sinal ou con algunha pista, ou con algún encontro, ou soño... E nin dubidar diso nin andar todo o tempo desexándoo dunha maneira na que se fai patente a carencia do que se desexa! A dúbida e o desexo cargado de carencia nos desligan da nosa convicción de poder. E sen convicción de poder, o noso Ser, simplemente, carece de forza de realización".

Orfeo, entón, contoulle acerca do soño que tivo no corazón do país dos Gal, da praia onde vira a Eurídice e das bocas do Hades por onde entrara .

"Ben -dixo el con naturalidade-, pois xa está, xa o tes... en calquera momento vas atopar esa praia coa que soñaste, xa estás no litoral. Só usar a memoria e os ollos e non encher a túa cabeza de vás preocupacións que, ao peor, fanche pasar por diante da túa oportunidade sen a ver. Apetéceche un almorzo?"

Orfeo sorprendeuse do fácil que o vía o home e el mesmo sentiuse reconfortado, coa súa esperanza renovada... e con apetito. Pouco despois estaban a cociñar xuntos sobre un fogón.

O vello tiña un acento moi estraño, mesmo para ser un galaico. Parecía que cada vez que se arrincaba a dicir algo o comezaba nunha lingua bárbara, rarísima, moi grave; pero dicíao dunha maneira tan clara e expresiva que, malia haber algo nel moi arredado, Orfeo o entendía como se estivese a falar en bo grego.

Despois do almorzo, Orfeo preguntou se el vía posible que un corpo morto puidese resucitar. "Resucitar? -preguntou el- E que significa esa palabra tan estraña?"

"Quero dicir, se ves posible que unha alma e un corpo poidan voltar a interactuar xuntos, como antes, despois de que a morte os separou". "E que é o que che fai pensar que existan unha alma e un corpo, e que se poidan unir ou separar?"

"Home, pois eu lle chamo corpo a este instrumento de carne, auga e osos que me permite comer e falarche, e lle chamo alma á parte de min que o decide a comer ou a falarche e que razoa, a través do cerebro do corpo, sobre o que está a falar contigo... Se ese cerebro se dana porque non poido respirar máis, logo tampouco poido razoar máis nin falarche, é dicir que non funciona máis o meu corpo, porque está separado das súas conexións coa miña alma, que é quen o anima".

"E que é o que che fai pensar que iso que chamas alma é o que mantén con vida ao corpo?" "Pois que, en pouco tempo, ese corpo, se está separado da alma, comeza a disgregarse e descomporse... a non ser que o peches nun bloco de xelo. Pero, de todas maneiras pregúntome -dixo quexumbrosamente- se nón se producirán danos irreversibles nun cerebro xeado que deixa de funcionar".

"Por que supoñes que iso que chamas alma vaise tamén a disgregar e descompor á súa maneira, cando se separa do corpo?" "A miña alma non é algo material, senón a miña pura consciencia que percibe, que mesmo cando o meu corpo durme, pensa e soña..".

"A túa consciencia pensa e soña a través do cerebro do teu corpo", corrixiu o "Home do Carballo" sorrindo. "A miña alma non pode descomporse, porque non está formada por millóns de partículas de auga, terra, lume e aire, igual có corpo". Engadiu o bardo.

"Non pode? Esquéceche un momento de que tes un corpo e dime a o que sabe a mellor comida que tomabas na túa patria".

A Orfeo se lle fixo a boca auga cando lembrou o prato rei da súa marabillosa nai, a musa Kalíope, unha artista xenial en calquera cousa que fixese... cada vez que o servían as escravas na súa casa, os rapaciños berraban de contento. "Pois sabía a..."comezou a dicir.

"Alto! -cortou o "Home Do Carballo-". Non podes dicirmo!" "....Por que non?", estrañouse Orfeo. "Porque se xa non tes un corpo, xa non tes unhas papilas gustativas que manden ao cerebro a lembranza dese prato que tiñan almacenado na súa memoria celular, nin tes un cerebro que conexione a túas células nerviosas o suficiente como para lembrar o seu aspecto e o gusto que che daba comé-lo. É dicir, que xa non tes memoria nin lembranzas e moito menos capacidade cerebral para construir unha explicación sonora de como sabía, a cal sexa capaz de chegar ao meu ouvido".

Orfeo quedou confundido: "Queres dicir que a miña consciencia non pode funcionar sen o meu cerebro?" "Parece que a túa memoria non podería, mu amigo. Nin tampouco a túa capacidade de razoar, que se basea en interrelacionar células nerviosas que portan lembranzas almacenadas ordenadamente no cerebro... e sen memoria nin capacidade de razoar, me temo que a túa consciencia, aínda se seguise viva, sería unha consciencia baleira, ou chea, en todo caso, de frotantes conceptos sutiles, sen raíz na sensación e desordenados. Portanto, non se poderían relacionar entre si. Non crés?"

"A onde queres chegar?", preguntou Orfeo sentíndose moi mal. "Pois a que che preguntes se o que ti crés que es, Orfeo de Tracia, pode seguir sendo Orfeo de Tracia se se rompe a túa actual unidade corpo-mente, tanto dá se por falta de corpo como por falta de mente... ou de alma".

"...Eu estou vivo, Eurídice está viva en min... Porque somos unha mesma alma, tan só separada en dúas partes e en dous mundos distintos para mellor poder amarse ", dixo Orfeo, máis ben para si mesmo. Para se reforzar, xa que non se lle ocorría outra cousa que dicir.

"Iso estivo moi bonito, poeta -dixo o "Home Do Carballo" sorrindo ampliamente-. Non sei se pódese refutar coa lóxica, pero non se debe. A vida necesita máis do amor e da poesía que da lóxica.

"Estache a rir de min?" Orfeo estaba estrañado de que o vello sofista non aproveitase o seu desconcerto para demolir definitivamente as súas ilusións. "En absoluto -sorriu de novo o ermitán-. Ríome da lóxica, que a penas é un instrumento da mente para andar por casa, para operar sobre os niveis máis materiais do ser... Se queremos falar de cousas importantes e trascedentes, a lóxica non nos serve, hai que recorrer á poesía, que é a linguaxe dos deuses. Felicidades por ter botado man dela desa maneira".

Ergueuse: "Agora eu teño que ir recoller leña para a miña fogueira e auga... Coméntoche que son un dos encargados de oficiar as cerimonias que se realizan na Ara Solar, que é o espazo Sagrado máis importante que hai nesta montaña, e disque o máis antigo. Se che quedas a comer comigo, poidoche levar a vé-lo ao serán..".

"Quedareime por conversar algo máis contigo, venerable, pero permíteme que che axude nos teus quefaceres", respondeu Orfeo, xa que pasara toda a noite anterior sen durmir e necesitaba unha boa sesta antes de se pór a buscar a praia dos seus soños.

O "Home Do Carballo" vivía dunha maneira tan austera e tan sinxela que os seus quefaceres eran mínimos e, despois de os despachar entre os dous, Orfeo puido durmir á sombra da árbore todo canto quixo. Cando acordou, un apetitoso e abundante xantar estáballe agardando. Os galaicos tiñan productos do mar e da terra de primeira calidade e non necesitaban demasiadas complicacións culinarias para que soubesen moi ben. Agradeceu á Vida o poder dispor aínda dunhas sensibles papilas gustativas.

"Parece que, a pesar de toda lóxica, segues buscando o milagre", comentou o ermitán despois". "Si, que outra cousa poido facer? -respondeu Orfeo-. No meu país non faltaan os lóxicos e xa escoitei todo tipo de argumentacións intelixentes. Pero ningunha delas é capaz de facer desistir ao meu corazón da súa busca. E eu sinto, en verdade, que se tan forte é a miña demanda interna, non podería vivir tranquilo se renunciase a escoitá-la... me volvería tolo. Na busca, polo menos, quédame a esperanza".

"A esperanza é a lembranza do poder da súa divindade que gardan os homes no subconsciente", respondeu o ancián. "Da súa divindade?" Orfeo sorprendeuse de que o ermitán pasase dunha postura argumental á contraria, coa mesma naturalidade con que, no seu país, o tempo pasaba de choiva a sol e de sol a néboa.

"Se levásemos unha divindade dentro -dixo o "Home Do Carballo" naquela nova liña de pensamento-, sería posible todo canto fósemos capaces de imaxinar con forza e sentimento, porque o pensamento dunha divindade crea aquilo no que pensa, con só pensá-lo ". "En Grecia moitos cren tamén que levamos dentro unha divindade -respondeu o bardo-, hai algúns mitos matriarcais que falan sobre iso... pero disque está pechada no inferno da nosa materialidade... parece que a inmortalidade residiría en conseguir, non só rescatá-la de aí, senón lograr tamén que ese espírito divinal noso imperase sobre a nosa materia corporal ata purificá-la e sutilizá-la, ata librar á nosa esencia física das súas partes efémeras e corruptibles".

"Pois iso é o que certas persoas de coñecemento chaman "revelar o corpo de luz," ou o "corpo glorioso", baixo o corpo débil e caduco que recibimos das nosas nais, a base de limpar a nosa mentalidade de complexos limitadores; é dicir, realizar a Transfiguración. Pero para iso, un ten que parirse a si mesmo nun segundo nacemento".

"E como se consegue iso?", preguntou Orfeo. "A base de o imaxinar como se levásemos dentro un deus que o imaxinase, a base de non dubidar, pero non dubidar nin por un momento! que levamos ese deus dentro, o Ser, e que o que el desexa con forza, se consegue".

"Imaxinar e crer en que o que imaxinamos se realizará... iso me soa ao que chaman ter unha fé", dixo o bardo.

"Chámalle, simplemente, ter fé. Dicir "ter unha fé" soa, máis ben como ter unha crenza. E non vai por aí a cousa, non. Sobran crenzas inefectivas neste mundo. Sen embargo "ter fé" significa confiar no propio poder e sabedoría. Crer no noso deus interior persoal, que é o núcleo do noso Eu. E crer tamén na Vida, que é o Deus Cósmico, o núcleo invisible e permanente de todo o universo que podes ver e ao que chamas A Realidade, a pesar de que sabes que todo o que ves é impermanente".

"Moi ben... o entendo. Pero non creo que abonde con ter fe no propio poder; necesitaría ter unha proba de que eses, os meus poderes nos que confío, existen e son reais."

"Existen na esencia de todo ser humano e son reais, omnipotentes, e non fai falta cultivá-los nin aumentá-los... claro que hai que cultivar e desenvolver a túa fe neles para que se manifesten e poidas estar seguro deles, porque viche que a túa fe os fixo manifestarse. "

"Pero...Como se cultiva e desenvolve a fe que precipita os poderes dos que falas?"

"Só hai unha maneira -respondeu o "Home Do Carballo"-: vivindo conforme á dignidade que queremos darlle ao noso deus interior e proxectando a súa forza e a súa luz benfeitora e creadora todo ao noso redor, en desinteresadas obras de amor, con toda potencia e intensidade. O que sembras, volta a ti quintuplicado. Cando ves que volta en tal proporción, podes estar seguro de que sementaras ben, e seguir sementando. Pero hai moita xente que só se lembra da súa divindade interior cando a necesita, para lle pedir. E hai que lembrarse dela tamén cando estás sobrado de bendicións, para dar. Canto máis dás ao resto do mundo que es, no momento de abastanza, máis recibes cando a lei da balanza fai que chegue a quenda da carencia".

"E como dar se un a penas é un bardo, como eu...?" preguntou Orfeo. "Pois proxectando a forza do teu talento e do teu xeito todo ao teu redor, en desinteresadas obras de amor, de graza, de beleza, de sabedoría, de utilidade, de simpatía, de forza, de profundidade... con toda potencia e intensidade... E é o mesmo se un é un menciñeiro, ou un xefe de nación, ou un agricultor, ou unha nai de familia, ou unha prostituta, ou un guerreiro,.".

"Tamén un home que vive para a guerra? -estrañouse Orfeo- Que ten que ver a guerra co amor?" "Non hai oficio no mundo que non poida converter a quen o practica nun santo, un xenio ou un heroe, se o vive coa intensidade e coa autenticidade con que podería viví-lo o deus que leva dentro, amigo Orfeo. Este mundo é o teatro onde xoga os seus mil papeis o Único Ser Eterno, e o único que lle pede aos actores que vivifica é que interpreten os seus papeis o máis intensa e brillantemente posible, aínda que o papel que un escollese, ou o que lle tocase, sexa o do vilán..."

"Estás a dar un valor ao papel de vilán?" "Si, se se consegue vivificar un bo vilán e non un vilán mediocre. Son necesarios os heroes viláns, para que os heroes nobres brilen. Quen dirixe a función sabe que só é unha función, pero gústalle que sexa unha boa función, na que cada membro do reparto se coloque enteiro a si mesmo no seu personaxe..."

"Agora entendo mellor a uns paisanos teus que coñecín polo Camiño, os Brigmil... Será que existen esas Illas dos Benaventurados, ás que esperan ir os heroes que non temen a morte no combate?"

"Xa ouvín falar dos Brigmil... -dixo o "Home Do Carballo"-... seguro que esas Illas coas que soñan se converterán nunha realidade para eles e que acabarán chegando ás súas costas e gozándoas, se o deus interno de todos e cada un deses heroes as mantén con forza na súa imaxinación e se se dan a si mesmos poder para as volver reais, vivindo a plena intensidade e sen a menor dúbida o papel que escolleron vivir".

"E eu lograrei chegar ao Hades e aos Campos Elíseos?...O será mellor buscar unha praia en onde embarcarme en busca das Illas dos Benaventurados?"

"Deixa as Illas da Eterna Xuventude para o pobo dos Gal –riu o vello-. E ti segue buscando as bocas do Hades e os teus Elíseos. O Alén atópase noutra dimensión, dentro do Subconsciente Colectivo da Humanidade, pero cada pobo ten que buscá-lo tal como o imaxinou e como lle deu forza e realidade a súa propia cultura e crenza. Ese é o mellor camiño para chegar alá con ben, home..".

"... Do contrario -seguiu o ermitán-, terías que poñerche a estudar a fondo toda a cultura e a maneira de ser dos Gal e ata vivir uns anos con eles, para poder apreciar o tipo de paraíso que deseñaron colectivamente no seu imaxinario, segundo os seus gustos... ao mellor parecíache demasiado bullangueira a nosa versión dos Elíseos."

"..Pero iso que dis significaría -engurrou o sobrancello Orfeo, confundido- que non hai unha realidade verdadeira e única, senón tantas como as que cada pobo do mundo é capaz de imaxinar".

"O que cada pobo é capaz de imaxinar é a súa interpretación do que antes imaxinou o Ser que nos sostén a todos na súa imaxinación, dándonos, con iso, existencia. As nosas mentes individuais son pinguiñas do río da Mente Colectiva da nosa cultura, que so é unha pinguiña do Océano da Mente Cósmica. Todo canto podemos imaxinar é algo que xa foi imaxinado antes polos deuses, e que ten tantas posibilidades de se converter no que nós chamamos realidade, se nos concentramos niso con forza e sen establecer diferencias nin dubidar, como as que tivo o pensamento divino que orixinou a nosa Especie Humana, que non se parou a diferenciar nin a dubidar, mentres pensaba, se estaba a elaborar unha idea razoable ou unha fantasía".

"Será así de sinxelo? -arguiu Orfeo - Se o fose, eu non tería senón que imaxinar con forza e sen ningunha dúbida que, a partir de agora, todo aquel que morre e vai ao Hades pode, se o desexa, pedirlle ao Rei dos Infernos que lle deixe saír de cando en vez a pasar uns meses felices coas xentes vivas e mortais que ama, igual que deixa á súa esposa Perséfone saír cada ano a levar a primavera aos campos da súa nai Démeter".

"Pois ao mellor é que ninguén se atreveu a pedírsello aínda con tanta seguranza de que o vai conseguir como se llo pediron no seu día a súa muller e a súa señora sogra", riu o "Home Do Carballo," moi a gusto.

Orfeo non riu e ata quedou un pouco horrorizado de que aquel chamán bárbaro estivese amosándose irreverente, diante del, cun deus poderoso como ningún e terrible, que tiña nas súas mans o destino da súa esposa e del mesmo e de todos os seres... ou polo menos, de todos os que mamaron a cultura do mar Exeo.

"Creo que é un acto de soberbia que un simple ser humano como calquera outro -dixo en voz alta e moi seriamente, para desagraviar a Hades-, atrévase a dirixirse a un deus para que faga con el unha excepción a unha lei xeral e natural, só porque ama á súa esposa".

"Se eu fose ese deus e estivese dentro de ti, como deben estar os deuses -dixo o vello-, me daría moita pena que me temesen tanto ou que me considerasen tan inflexible que ata pensaran que íame enoxar e a vingarme porque un corazón namorado me fixese un petición tan natural... E se eu fose Orfeo, me decataría de que non vou conseguir o que quero mentres teña a menor dúbida sobre se o que quero conseguir é correcto ou non. A contradicción interna anula o poder do deus interno".

"Chega -respondeu Orfeo con cortés firmeza, pero sentíndose moi mal, tal como se lle chimpasen un caldeiro de auga fría por encima-. Xa está ben de falar así de min e dos meus deuses. Ti es un bár...un estranxeiro, con outra relixión e con outra mentalidade, e non podes entendé-los como eu os entendo".

"Tes toda a razón, perdoa se ferín a túa susceptibilidade, ilustre hóspede... -respondeu o "Home Do Carballo" sinceramente, abrindo as mans e inclinando a cabeza-... non o tomes a mal, os galaicos somos demasiado faladores... -e entón, sorrindo con aire cómplice- Saabes? Dentro de pouco caírá a tarde e faremos no Altar Solar un sacrificio a Hades para desagraviarlle e para lle pedir que che mostre as portas do seu reino. Paréceche ben?"

"Agradézocho moito -respondeu Orfeo, aínda cunha certa frialdade-. E eu poido acompañar a túa cerimonia coa miña lira, se o desexas, para che dar tamén algo de min que compense as túas atencións".

Vistas desde o vieiro que viña da morada do "Home Do Carballo," algo máis ao norte do Templo do Amor, había tres acumulacións de penas naturais na cresta do cabo e, no medio da central, destacábase claramente unha que servía de bandeixa ao sol, tanto cando se erguía por Oriente, trala Morada de Deuses doutro lado da baía, como cando se puña por Occidente, no abismo.

Coa súa perfecta disposición cardinal a dous mares, era a máis completa Ara Solar que Orfeo vira antes, e tan ben integrada co medio, que parecera que os mesmos deuses a puxeran alí ao principio do mundo para cumprir as súas funcións. O recinto sagrado dispúñase sobre unha ampla praza circular formada toda ela por unha soa pedra ancha e maciza que, pola vellez da súa cor, talvez fose, fai moitos séculos, a cuberta dun grande dolmen, xa soterrado. Circunscrito en relevo no centro pétreo da praza circular achábase un hexágono, cuxos seis vértices estaban adornados por seis cruces de brazos iguais, inscritas, á súa vez, en círculos de granito. Con certeza engadiríanas alá os últimos invasores, pois víanse moito máis modernas que a Ara.

A Ara Solar propiamente dita, colocada no centro do exágono e da praza, consistía nunha mesa monumental en forma de copa, cuxos bordes chegaban ata a altura do peito dun home en pé, colocada sobre un pedestal conformado por unha base cúbica. Cada un dos lados da súa base estaba perfectamente orientado cara un dos puntos cardinais. Todo estaba tallado en dúas pezas superpostas. A táboa redonda do altar era abondo ancha como para que poidesen ofrecer os seus sacrificios persoais ata seis oficiantes ao mesmo tempo.

O maxestoso conxunto, simple e austero como a paisaxe litoral circundante, era de pedra granítica, á que séculos de exposición aos ventos do océano desgastaran e bruniran os seus bordes, ademais de patiná-la e policromá-la con eses mofos e líquens brancos, verdes, amarelos e dourados que fan parecer antiga e nobre á máis modesta das casas dos Gal.

"Queres ver unha cousa curiosa?", dixo "O Home Do Carballo". Empurrou a Ara Solar en dirección a Oriente e aquel macizo altar de pedra pareceu moverse por un intre. Orfeo mesmo empurrou a ara despois e percibiu como se desprazaba lixeiramente, a pesar de que era unha mole. Os antigos dispuxérana sobre o que acostuma chamarse unha "pena cabaleira" que non se sostén sobre toda a súa base, senón apenas sobre un punto ou dous dela. Era un tremendo acumulador de enerxía colocado en tensión, como as mámoas dos antepasados.

Orfeo sentiu de repente a inmensa sacralidade daquel lugar e descalzouse as súas sandalias de camiñante, igual que fixera o ancián, para non contaminá-lo co pó dos moitos lugares profanos percorridos. Logo sacou da súa mochila a túnica curta, branca e limpa que reservaba para se presentar dignamente onde fose necesario.

Usaron a auga que viña canalizada dunha fonte próxima para purificar as súas mans, a súa cabeza, peito e sobacos, os seus pés... e as últimas pingas as asperxou o oficiante sobre o altar de pedra, nas súas catro direccións, agradecendo ao súa guía e protección a todos os deuses, deusas e potencias do Universo.

Cando estivo vestido de limpo xunto ao altar puido ver que o seu centro estaba ocupado por unha cazoleta ben tiznada, excavada na pedra para queimar ofrendas, na que dispuxeron a leña que portaban. Doce canaliños inclinábanse para que o sangue dos sacrificios chegase ata ela desde os bordes. No centro da cazoleta había un oco por onde a sangue e a choiva deberían chegar ata a Nai Terra, a través doutro canal cilíndrico que atravesaba o centro do cubo sustentador do grande graalde pedra.

Segundo comezou a murchar a tarde, unha ducia de veciños e uns poucos peregrinos achegáronse ao espazo sagrado, portando, algúns deles, animais vivos e outras ofrendas para os sacrificios. "O Home Do Carballo" foinos recibindo un a un, degolando con mestría e sen dor aos animais, troceándoos, facendo augurios segundo a maneira como morrían ou a disposición das veas, e queimando as partes correspondentes ao Deus do Sol, á Deusa Triple Mar-Lua-Terra ou a calquera outros deuses ou aspectos da divindade a quen facía a súa petición ou homenaxe o ofrendante.

Como Orfeo non tiña gran cousa que ofrecer en sacrificio, deu para queimar sobre o altar algúns froitos secos que levaba na súa mochila e logo, como quen se desprende do seu pasado, entregou tamén, xunto con herbas recendentes e flores amarelas do cabo, a súa vella túnica de viaxe, marcada por todas as pegadas das experiencias vividas en procura do seu anhelo, para o cumprimento do cal pediu unha vez máis, ao facer o rito das libacións, a misericordía dos Deuses Infernais.

O ancián completou o seu sacrificio queimando unha boa parte do que lle correspondera a el das ofrendas, e desexou para Orfeo a colaboración das vibracións divinas que en si mesmo foran desenvolvidas polas súas máis sinceras conexións co Elevado. A un sinal do seu anfitrión, o bardo tomou a súa lira e pasou un tempo tocando os himnos de Hermes, Afrodita e Febo Apolo a pleno sentimento e devoción, mentres o Carro Solar iniciaba o seu declive.

O momento máis máxico foi cando o sol roxizo descendeu o suficiente para que, desde onde el estaba, parecese como se fose a meterse na copa de pedra da Ara Solar rodeada de cruces, tendo como fondo o azul horizonte mariño, ardente de nubes grises, violetas e laranxas.

Orfeo imaxinou que se un día chegasen a civilizarse e a unificarse nunha nación de verdade as revoltosas tribos de Oestrimnis e se el chegase a ser amigo do rei dos Gal, sen dúbida lle suxeriría aquelas mesmas imaxes para que as compuxese no escudo do País do Fin do Mundo, tal como agora mesmo as estaba a ver. E colocou todos eses sentimentos nun remate musical da cerimonia, mentres o sol desaparecía no mar e o ancián bendicía aos asistentes, tocando con solenidade o himno que compuxera para os Brigmil, aínda que sen se atrever a cantar a letra.

No remate da cerimonia despediuse de "O Home Do Carballo," pois estaba demasiado ocupado atendendo aos seus fregueses. Ademais, o bardo xa non sentía moita vontade de seguir conversando con aquel sofista abrumador e irreverente. Camiñou ata a terceira acumulación de penas situada no cume norte do cabo, disposto a descender por alá ata a vila, mais, ao chegar enriba, o que viu fíxolle dar un rebote ao seu corazón.

Ante o penedío ao que subira, o cabo ía descendo, nunha longa falda de toxais orlados de camiños ondulantes, ata unha ampla praia semicircular onde as ondas se lanzaban con verdadeira furia sobre a brillante area, dourada polo serán.

No horizonte norte, ao outro extremo dela, un cabo alongado de alto lombo brunido avanzaba con determinación xusto cara Occidente, e o seu espolón ía rematado por unha pena triangular en forma de vela mediterránea, que enfilaba as ondas e as tebras do abismo, tal como contaban os mitos que a Nave de Hermes enfilaba as augas interdimensionais que separaban o Mundo dos Vivos do Mundo dos Mortos.

Abrazaba por diante á arrincada do cabo outro monte, sobre cuxa falda e cume destacábase, á luz do serán, un grande labirinto en forma de oito vertical, composto de vieiros espirais, bordeado á súa esquerda por abruptos acantilados que caían sobre o mar e sobre unha grande Uña de Pedra que parecía saír do abismo para os rascar. Ante a uña, unha morea de penas máis baixas, como arrincadas por ela, que chegaban ata a praia de ondas furiosas.

Era a mesma praia e as mesmas penas nas que Orfeo, poucos días antes, vira no seu soño a Eurídice sentada. caeu postrado de agradecemento.

Entón voou, máis que correu, vieiro abaixo, para chegar alá antes de que se estendera a noite.

Cando, por fin se atopou percorrendo apresurado aquela praia directamente enfrontada ao Mar de Fóra, apenas quedaban no horizonte os rastros da agonía do sol tinxindo de sangue o ceo tempestuoso. As ondas batían sonoras, como longas e pavorosas baterías de marteladas de titáns encadeados, ou como manadas salvaxes de espumeantes cabalos que quixesen invadir e devastar a terra.

Aquel cabo escuro e misterioso que daba fondo á praia, cuxa punta, que chegaba no seu contraste ata o borde mesmo das incandescentes tebras, parecía estar rematada pola Nave de Hermes era, sen dúbida, o verdadeiro Cabo Occidental do Fin do Mundo e non aqueloutro que ollaba ao suroeste, onde se alzaba o faro no que a maioría da xente remataba vulgarmente a súa peregrinación, a pesar da sacralidade indubitable das súas Altas Aras, aonde poucos subían.

A espiralada senda en forma de labirinto destacábase claramente de abaixo enriba do monte, á dereita do acantilado e da Uña do Titán.

Ao final da praia recoñeceu perfectamente as penas que vira no seu soño, pero Eurídice non se atopaba alá esa vez.

XVI. AS BOCAS DO HADES

Orfeo achou tamén a estreita senda que subía ao acantilado por detrás da Uña de Pedra, próxima aos vieiros daquel labirinto, cada vez máis claro e definido, no que non se fixara no seu soño. Subiu ás crestas rochosas que caían sobre os portais do Inferno antes soñados, entre os chillidos de alarma e o rebulir de centos de gaivotas de patas amarelas, negros cormoráns, ou corvos mariños que non se querían apartar dos seus niños de algas, e os ergueitos araos, que axitaban as súas gorxas cun movimento palpital, de onde saían graves e broncos graznidos.

Armándose da maior paciencia e precaución, buscou algunha maneira de ir, pouco a pouco, descolgándose polo borde sen despeñarse ata o nivel do mar, onde se atopaba a cova pola que penetrara a súa amada. Despois do que pareceron horas de esforzo, cando case non quedaba nada de luz, acabou por conseguí-lo.

Pero cando chegou por fin ante o grande oco, atopouse con que a suposta entrada non existía. Aquilo non parecía ser senón unha grande furna de pedra maciza, excavada no acantilado polo mar a distintas alturas nas súas subidas e baixadas incesantes durante milenios.

Berrou e bruíu o nome de Eurídice en va competencia co ruxir das ondas, invocou a piedade dos deuses do Inferno, Hades e Perséfone, ata que lle cercaron as sombras da noite, pero as penas continuaron inmóbiles, inconmovibles e impenetrables.

Finalmente sacou a súa lira, abrigouse coa súa capa, sentouse sobre un penedo e comezou a tocar e cantar.

A súa música nacía directamente do impulso de amor desmesurado que o mantiña con vida e na busca; o seu canto reuniu en si mesmo o de todos os animais clamando docemente pola súa parella, xa como reclamo, apremio ou súplica. A súa melodía acompasouse co rítmico e continuo fragor das ondas que abrazaban a praia, se separaban e voltaban a precipitarse nela... Desexou con todas as súas forzas que aquel canto abrandase á mole escura e derretese ás penas que lle vedaban o paso, pero o acantilado mantívose inconmovible, mentres a sombra se apoderaba do mundo por completo.

Nin unha soa estrela víase na fría humidade da negrura, pero non por iso deixou Orfeo de cantar. Foi a súa voz luz invisible e faro por moitas horas naquela Costa da Morte e, tras un descanso cando xa non podía máis, a lira seguiu soando e logo a súa voz de novo, un laio interminable convertido nun monumento de variadas e ricas sonoridades harmónicas, por graza da súa esperanza e mestría.

Pero Hades non parecía ser un deus dotado de compaixón, como cría o rústico ermitán que debía ser un deus, senón un demo cruel que devoraba vidas a milleiros todos os días e ao que o laio dun viúvo namorado lle resultaba tan indiferente como os ouvidos agónicos das pobres xentes en tantas guerras acoiteladas, asaetadas, queimadas ou violadas ata a morte, lastimeiras víctimas que ensanguentaban os países e que deixaban por doquier ducias e ducias de viúvas desesperadas e de orfos desvalidos e chorosos aos que tampouco escoitaba para nada. Grande parte da noite transcorreu así, ata que o bardo xa non puido máis e quedouse durmido sobre as penas.

Cando acordou ao comezar a riscá-la alba, aterido de frío, había, como clara inspiración, unha imaxe e unha frase do seu soño anterior na súa memoria: Aito e os Brigmil pasando de novo ante el e repetíndolle : "Forza! Percorre ata o final o teu labirinto!".

Como o mar estaba en calma e sentíase sen forzas para ascender o acantilado de novo, asegurou coas súas correas a funda da lira ao lombo e meteuse nas xélidas augas, contornando a nado con toda precaución o borde dos farallóns e logrando chegar ao pé dunhas penas desde onde puido tornar camiñando á praia. Andou ata o seu centro, tremendo aínda, e logo voltouse, para apreciar o labirinto de vieiros espirais en forma de oito que ascendía entre toxais por todo o monte, extremado polos acantilados das bocas do Averno e polo bosque.

Entendeu que aquel labirinto era unha proba que tería que superar antes de ser admitido no reino de Hades, pero estaba demasiado esgotado para comezar xa. Ao outro lado da praia víanse as primeiras casas do poboado dos nerios e, malia que apenas estaba a amañecer, dunha delas saía o fume da cociña e o grato arrecendo de comida quente.

Dirixiuse, enchoupado, cara alá e chamou á porta para suplicar por algo de alimento que lle permitise repor as súas forzas. O modesto pescador que alá vivía, a pesar de non entender ningunha lingua civilizada, recibiulle con amabilidade, deulle algo para se secar e para se cubrir, puxoo, xunto coas súas roupas molladas ante o lume da lareira e compartiu con el o sinxelo almorzo que estaba a preparar.

A falta de palabras, trocaron acenos e expresións. Ao acabar, o pescador deu a entender que saía cara a súa barca, para un día de traballo. Orfeo sinalou o vieiro labiríntico do monte, logo a si mesmo, e con dous dedos sobre a súa palma fixo o ademán de que desexaba percorré-lo.

O home entendeu: "Donnon, Donnon", dixo. E logo repetiuno varias veces, mentres sinalaba un camiño que arrincaba da praia e dirixíase, contornando o monte, ao bosque que había á dereita do labirinto, polo lado oposto ao do acantilado.

Se despediron. Orfeo quedouse un rato case nu na parte alta da praia, contemplando como se erguía o sol ao outro lado da baía interior, sobre a poderosa montaña de granito rosa que o coroaba, e agardou a que as súas roupas se secaran un pouco máis cos seus lóstregos. Entón, sentíndose mellor e máis quente, vestiuse e comezou a ascender o camiño sinalado, que discorría entre unha espesa floresta de carballos.

XVII. O LABIRINTO

Pouco despois, o camiño desembocou ante un claro e unha vivenda totalmente integrada na natureza, que consistía nun longo oco practicado no costado da montaña, o cal se pechara polo fronte cun muro de pedras, sen outras aberturas que unha porta e un oco alto por onde pasaba a luz.

Orfeo berrou: "Donnon!," pero ninguén apareceu. Asomándose, viu que a ampla estancia estaba baleira. Logo decatouse de que había un cencerro de cobre xunto á porta e fíxoo soar tres veces.

Alguén respondeu cun par de voces ao lonxe e ao cabo dun pouco, un home que andaría polos sesenta e tantos anos, vestido con toscas peles de cabra, apareceu entre as árbores portando un balde de auga en cada brazo. Deixounos no chan e veu a saudar a Orfeo. En canto trocaron os seus nomes, o bardo quedou sorprendido ao comprobar que o tal Donnon falaba abondo grego como para manter un certo nivel de conversación.

"Onde o aprendiste?" "Na escola do camiño, viaxando... -respondeu Donnon cun sorriso mentres seervía ao seu visitante unha cunca de auga fresca-. Falo mal media ducia de idiomas e moitos dialectos".

"Teño que percorrer o Labirinto -Orfeo se atreveu a ir directamente ao que lle interesaba-. Un pescador mandoume a ti. Poderías axudarme ?" "Axudarche a o que? -dixo el cun aceno ambiguo-. Calquera pode percorrer ese labirinto, é só camiñar polos seus vieiros. Moitos dos viaxeiros que chegan aquí o fan. Asómanse aos acantilados, disfrutan da paisaxe e logo vanse... para que queres percorré-lo ?"

"É unha longa e estraña historia..." respondeu Orfeo. "Encántanme as historias longas e estrañas, ilustre hóspede. Ponche cómodo, sénteche na túa casa, descansa, permíteme que eu faga un par de traballos que teño que facer e logo queda a almorzar comigo e cóntasma".

Despois dun simple pero saboroso segundo almorzo, Orfeo contou ao que viña ao Fin do Mundo, a súa viaxe, o seu soño, e nel, a contestación que deran os espíritos que entraban ou saían polas bocas do Hades a súa petición de que o levasen con eles: "Percorre ata o final o teu labirinto"

Cando acabou, Donnon, que escoitara a plena atención, non parecía demasiado estrañado, como se ouvise historias semellantes cada día. Orfeo, interrogante, fitouno e esperou.

"A min pareceme que ese, "o teu labirinto" -comezou a dicir-, se refere ao labirinto dos camiños que camiñache na túa vida. E penso que é claro que non serás admitido, nin ti nin ninguén, no Mundo dos Mortos, ata que o percorras ata o final. Cada un de nós ten marcado o seu tempo de vida e de aprendizaxe, antes de que poida mudar de dimensión. Cando aprendas todo canto viñeche a aprender a esta escola que é a vida, cando fixeses aquilo que viñeche a facer, se cortará o fio da túa manifestación e poderás reunirche coa túa amada onde ela se atopa agora. Iso é o natural".

"Pero eu non quero esperar tanto... -respondeu Orfeo con teimosa paixón-. Eu quero reunirme con Eurídice xa".

"Aquí hai uns magníficos acantilados para se tirar por eles, como xa percibiche no teu soño -dixo Donnon con esa retranca incisiva coa que os galaicos, de cando en vez, parecían rasgar a coitelo as néboas da súa afable suavidade-. Pero é moi posible que, igual que nel, os teus deuses non che permitan acceder, a causa do suicidio, ao nivel no que se encontra a túa muller... senón talvez a outro, moi inferior, onde se che faga considerar durante abondo tempo, e a través dun certo sufrimento, que iso de tratar de se adiantar ao propio destino pola vía da autodestrucción, só porque botas de menos á túa esposa, é unha falta de respecto ao destino, á vida, á túa esposa e a ti mesmo".

"Comprendido -recoñeceu o bardo, impaciente-. Para que é, entón, ese labirinto que hai trazado no monte?" "Iso é un vieiro de reflexión e de meditación sobre as oito etapas da vida... -contestou Donnon-. Está dividido en cento dez estacións que mostran como desenvolver ordenadamente as forzas coas que nacemos e como brunir as nosas emocións máis baixas, convertendo os desexos ignorantes, imposibles de satisfacer, en devezos de atinxir comprensión e sabedoría, os únicos capaces de unificar a nosa pequena vontade coa do Cosmos, co cal, calquera pensamento faise realizable, ao longo dun camiño que vai desde a Potencialidade ata a Mestría..".

"E quen o trazou?" "Uns disque estivo aí desde que se formou o mundo, acompañando a esa paisaxe que a ti paréceche a das bocas do Inferno e que, se cadra, o sexa (aínda que eu creo que o ceo e o inferno só moran no interior de cada home, e que toman a forma, ante el, que lles dá a súa propia cultura simbólica e a súa imaxinación)... outros contan que trazouno un xigante que viña dunha grande illa que se afundiu no medio do Océano, para resumir nese monumento a sabedoría da súa raza e que non se perdera... -seguiu o vello erguéndose -... En calquera caso, é moi antigo e, varias veces ao longo de moitos séculos, os toxos do monte o cubriron ata facé-lo invisible... o que seguro que volverá a acontecer algún día. Pero sempre acaba chegando por aquí un peregrino visionario que o soña, o redescubre, limpa de novo de maleza os vieiros, as inscricións e as esculturas, e o poñe a disposición daqueles a quen lles dá por percorré-lo. O último que o redescubriu foi o meu instructor".

"O teu instructor?" "Si, se chamaba Xaún e nacera nalgún lugar dos Pirineos. Entrou desde moi xove como aprendiz nunha Fraternidade de Constructores Sagrados que operaba sobre todo o Camiño das Estrelas".

"Constructores Sagrados?... Pero eu entendera que os íberos non construían templos", dixo Orfeo. "Home, templos, o que os gregos chaman templos... non se acostuman construir en Oestrimnis, aínda que aquí nas Altas Aras hai un que, en realidade, se ergueu por causa do tráfico marítimo con tartesios, fenicios e gregos, aproveitando o que quedaba dunha grande galería dolménica de épocas moi antigas. Pero si que se constrúen noutras partes de Iberia, sobre todo no Levante e no Sur, onde hai máis influencia mediterránea. Porén, o que máis lle interesaba ao meu instructor non era erguer templos pechados con estatuas, ao estilo oriental, senón algo que en Oestrimnis chamamos un németon".

"Németon? E o que é iso?" -Orfeo lembrara inmediatamente o nome que Turos déralle a aquel bosque marcado polo grande trevo de vieiros espirais entre as árbores que simbolizaba a Alma, aquel lugar de sanación no centro do país dos galaicos; pero fingiu ignorancia para poder escoitar a versión de Donnon e cotexá-la coa do guerreiro Brigmil.

"Para a mentalidade dos Gal e de moitos outros pobos deste país, toda a terra é sagrada e os seres humanos somos parte dela e da súa sacralidade. Sen embargo, hai espazos naturais a ceo aberto e moi amplos, montañas, bosques, fontes, cascadas, lagos, illas, promontorios, praias, que, pola súa evidente grandeza ou pola súa beleza, convértense en espellos da grandeza ou beleza que os homes adiviñan no seu propio interior. Conmoven a nosa sensibilidade e por iso son ideais para meditar, contemplar e encontrarse. Eses espazos de beleza enxebre, forte ou transcendente, recoñécense e conságranse no sentir de todos como lugares de poder, e tanto as comunidades locais como as dos seus veciños tratan de os manter na súa pureza orixinal, para disfrute común".

"Tamén hai montes, ríos e bosques sagrados en Tracia e Grecia -dixo o bardo, lembrándose agora de Euríídice-. Se acostuma encomendar a súa preservación a fraternidades de sacerdotisas-ninfas. Pero, para que unha fraternidade de constructores nun país como este, onde non se constrúen edificios templarios?"

"Porque, ás veces -explicou o galaico-, eses espazos sagrados se estructuran, se delimitan ou se embelecen co tipo de xeometría que ti poderías chamar hermética, porque porta informacións trascendentais para a intuición nas súas formas, aínda que non os decoramos con estatuas de deuses semellantes a homes, o cal, para o noso gusto, resulta un tanto artificial e presuntuoso; senón con moi rústicas obras de pedra cargadas de significación simbólica e profunda, sempre evocadora e cercana ao que parece creado pola propia natureza... e iso é o que se chama un némed ou un németon, un parque sagrado, se queres chamá-lo así. Para os nosos antepasados, que viñeron de países moi lonxanos, alén do Cáucaso, todo o País do Fin do Mundo que hoxe chamamos País dos Gal, especialmente o seu recortado litoral oeste, era un inmenso németon natural".

"Construía, entón, parques sagrados o teu instructor?", preguntou Orfeo.

"Si, e tamén moitas outras cousas: ao longo da súa vida Xaún colaborou en edificar varios parques e instalacións sagradas, ou en reformar ou ornar oratorios, aras, mámoas, menhires e antigos lugares de poder... e foi ascendendo polos distintos graos do seu oficio. Pero, para chegar a Arquitecto (e estamos a falar de Arquitectura Sagrada)... tiña que pasar por un precepto da súa Fraternidade, que consistía en peregrinar ata o Fin do Mundo, enterrar alá ao home vello e tornar como un home novo".

"Por que ese precepto para ser arquitecto?"

"Por un lado -seguiu explicando Donnon-, o país dos Gal, abundante en granitos da mellor calidade, é o paraíso soñado por calquera constructor que utilice a pedra eterna. Por outro, a ruta que ven cara aquí é unha ruta tradicional, milenaria e famosa para adquirir coñecemento, xa que se di que está cruzada pola Banda Irradiante Violeta, o Raio da Maxia Transformadora da Nai Terra, que ten o seu terminal nas nosas costas. Ademais, os dirixentes daquela Fraternidade dicían que ninguén pode edificar ou reformar un auténtico templo exterior como é debido, se antes non aprendeu a reformar ou reedificar o seu propio templo interior, a morada habitual do seu espírito, da súa divindade esencial... así que Xaún emprendeu a súa peregrinación polo Camiño por onde ti viñeche, que é outro poderoso németon lineal, porque está cargado cos anhelos e coas experiencias de milleiros e milleiros de peregrinos durante moitos séculos... e o Camiño foi agudizando a súa sensibilidade e a súa conexión consigo mesmo".

"Cando por fin chegou ao mar -continuou- na vila de Noela ou Noia, que está un pouco máis ao sur de aquí, tivo que cumprir con outro rito da súa Fraternidade, que consistía nunha morte simbólica. É dicir, tiña que pasar unha noite na necrópolis local, dentro dun sepulcro de pedra que cada aspirante a arquitecto labraba antes por si mesmo. Xaún meditou moitas cousas durante os días en que o estivo a labrar e máis aínda a noite que se deitou nel e pechou a tapa. Tamén tivo, como ti, un soño: un soño no que se lle aparecía un labirinto en forma de oito, sobre unha montaña que ollaba ao mar.

Ao día seguinte saiu do sepulcro e gravou a súa marca de canteiro na lápida, que era unha espiral perfecta acabada nunha pata de oca. Logo foise a entregar a súa memoria do pasado á Deusa do Mar, entrando nu nela e deixando que lle pasasen por encima nove ondas, como os nove meses nos que se xesta un corpo humano; o que lle fixo sentirse un home novo cando tornou á praia.

Con aquilo quedaban cumpridos os preceptos rituais da súa Irmandade e Xaún xa podía tornar, pero aínda non o fixo. Dedicouse a explorar os cabos que ollaban ao mar, buscando o labirinto que vira en soños. Non o atopou nos promontorios e montes que encerraban a baía de Noela, a pesar de que estaban cheos de monumentos de pedra realizados en épocas antiquísimas. Incluso se contaba alí a lenda dun supervivente do afundimento da mítica Illa do Edén, que desembarcara no monte tras un diluvio, e cuxa neta fundara a vila.

Seguiu logo buscando por todos os cabos que había máis ao sur; por fin, en un deles, que miraba a unhas illas que pechaban a ría, descubriu un pequeno labirinto gravado na pena, case oculto polas malezas. Xaún limpou ben a zona e deixouno ao descuberto . Pero non era un labirinto de dobre voluta, como o do seu soño, senón simple, a base de círculos concéntricos, cun camiño que chegaba ata o centro... Debuxouno e aínda estivo a buscar máis pola zona, pero nada achou salvo repeticións ou antigas cazoletas cuxa función non soubo explicarse. Finalmente retornou cos seus debuxos ao encontro coa súa Fraternidade, someteuse a un exame no que lle recoñeceron o grao de Arquitecto, e durante varios anos estivo a dirixir a construcción de varios németons ao longo das zonas orientais da ruta Sagrada.

Nunca puido esquecer a súa iniciación e se pasaba o seu tempo de lecer facendo exploracións, combinacións e variacións sobre as estructuras xeométricas de ambos labirintos, o descuberto e o que vira en soños, e meditaba sobre eles. Os seus esbozos acabaron inspirándolle unha serie de intuicións preciosas, coas cales enriqueceu os seus coñecementos de arquitecto e sentou un novo estilo que, sen embargo, non desentonaba dos estilos templarios anteriores.

O día en que cumpriu cincuenta e tres anos tiña xusto rematado as obras da súa última instalación hermética no cume dun monte. Tras a cerimonia de consagración, Xaún despediuse dos seus compañeiros constructores e peregrinou de novo a pé ata Noela. Esta vez buscou a fondo por cabos e montañas, pero non atopou nada novo. Seguiu despois máis ao norte e acabou chegando a esta praia. En canto a viu, recoñeceuna, malia que a montaña estaba cuberta de matoxos espiñosos e ninguén lle emprestaba a menor atención. Nin sequera subían a por forraxe ou leña, que abundaba máis abaixo".

"Eu nacera aquí -seguiu Donnon-, e contratoume, xunto a outros dous rapaces, para que lle axudásemos a limpar de espiños o monte Pión. Cando o fixemos, o vieiro Labirinto, as trinta e catro esculturas rústicas que marcaban as súas estacións principais e as setenta e seis penas con petróglifos gravados, que sinalaban as estacións secundarias do Camiño Evolutivo, apareceron claramente ante nós... e tamén se fixeron visibles para todo o poboado dos Nerios.

Aí estalou a polémica: todo o mundo falaba do labirinto, uns a favor, outros en contra, por motivos de todo tipo ou por puro capricho. Algúns anciáns recordaban ter ouvido contar aos seus avós que había un tesouro enterrado nunha gruta baixo aquel monte, aínda que nunca pensaron que sería un tesouro de sabedoría. Outros dicían que lles daba mal agoiro ver desde as súas casas aquel grande signo, que podía ter que ver con cousas de pagáns, supersticións e bruxerías dos antigos habitantes bárbaros e atrasados do Cabo, vestíxios seus que non era conveniente que volveran á luz, xa que para iso os conquistaran, civilizaran e dirixiran cara a verdadeira fe os nosos antepasados.

Uns cantos dicían que o tal Xaún, un estranxeiro, construíra aquilo por vaidade, por afán de notoriedade, sen pedirlle o seu permiso aos nativos. Cando os outros rapaces e eu asegurábamos que non, que todo iso o acháramos de verdade embaixo dos toxos, poucos nos crían e moitos preferían supor que éramos cómplices a soldo do arquitecto.

Finalmente, o Consello do poboado fíxonos comparecer a todos ante el e xulgou o caso, preguntándolle a Xaún as razóns que lle moveran a construir, reconstruir ou pór ao descuberto aquela forma tan aparente, que facía perder á paisaxe local o seu aspecto de "toda a vida". Cando o forasteiro falou de que o vira en soños e de que non puido deixar de pensar niso ata o descubrir e expó-lo, ninguén quedou convencido con esa sinxela explicación da verdade; sospeitaban que baixo ela se ocultaban propósitos inconfesables... Xaún foi expulsado da bisbarra e ordenóuselle que non tornase máis. A nós mandáronos que volvésemos a cubrir o vieiro cos toxos que cortáramos e que xa estaban secos.

Así o fixemos, e ninguén nos pagou polo noso traballo de facer tornar ao monte á súa imaxe acostumada. Pero cando a primeira galerna, que aquí son frecuentes, levouse os toxos secos e deixou ao descuberto o vieiro, ningún dos que antes protestaran quixo tomarse a molestía de subir a cubrí-lo, xa que confiaban en que a rápida medranza natural dos toxos nesta terra tan húmida ocultaríao moi pronto.

Porén, algúns dos peregrinos que acababan a súa peregrinación no faro, subiron ás Aras Altas e descubriron o labirinto desde alá. A partir daquilo houbo comentarios, e moitos outros peregrinos comezaron a patrullar os seus vieiros, o que impedía que fosen novamente cubertos polos toxos. Ao cabo dun ano, chegaban os peregrinos ao poboado dos Nerios e, antes de preguntar polo faro, xa estaban querendo saber onde podían atopar "o Labirinto do Fin do Mundo". Un dos rapaces que traballara para Xaún e eu mesmo comezamos a guiar aos peregrinos ao labirinto, co cal algo gañabamos. Cando nos preguntaban o que significaban aquelas esculturas e signos, falabamos de serpentes, meigas e dragóns, e inventabamos historias fantásticas que, repetidas por moitas outras bocas, se convertían en máis fantásticas e absurdas aínda.

Por fin, un día, eu decidínme a saír do meu lugar natal e a coñecer mundo, aproveitando a amistosa compaña dalgúns peregrinos que tornaban á súa terra. Cando andaba con eles preto dos Pirineos, quedeime impresionado por un circuito de pedrafitas en forma de labirinto que ornaba o centro dun németon nun claro dunha tupida e antiga carballeira ao borde do Camiño. Preguntei quen fixera aquilo, e me dixeron que o mestre Xaún, e que representaba as estacións da aprendizaxe profundo do home no seu camiñar pola vida. Por entón coñecín a unha muller que curaba coas súas mans e funme ao sur con ela. Só tres anos despois, de novo só, puiden voltar e reencontrar ao arquitecto.

Estaba a construir outra instalación sagrada, composta por galerías cubertas, vieiros e parques no belo val do rio Ega, onde conflúen os vieiros que veñen de toda parte ao Camiño das Estrelas. Cheguei nunha época na que estaban a contratar obreiros, presenteime, lembreille quen era e me aceptou con agarimo. Traballei con el máis de tres anos e foi o meu mestre e quen me recomendou á Fraternidade de Constructores, na que conseguín atinxir os dous primeiros graos do oficio.

Xaún introduciu o labirinto na súa instalación cando deseñou os xardíns do claustro, que é un lugar de meditación ao aire libre. Naquela parte da obra eu fun o seu principal axudante e así foi como se converteu no meu instructor, mostrándome o sentido profundo das estacións, que non tiña nada que ver coas bobadas que nós lles estiveramos relatando aos pobres peregrinos. Xaún tivo un especial coidado en me instruir debidamente, pois dicía que algún día voltaría ao Extremo Occidente e serviría de guía aos buscadores de si mesmos.

Pero cando rematouse aquela obra, eu seguín percorrendo o mundo nun continuo vagar que a miña alma me pedía, chegando mesmo ata Grecia e Exipto. Aprendín un pouco de grego e moitas outras linguas, inxeniéimas de mil maneiras diferentes para gañarme a vida sen perder a miña liberdade, xunteime a outras mulleres, separéime... e en toda parte interesábame polas crenzas e lendas dos moitos pobos que ía coñecendo, decatándome de que sempre se contiñan as mesmas forzas esenciais detrás das diversas formas con que cada tribo adornaba ás súas divindades.

Un día cheguei a unha cidade xonia de Asia Menor, Éfeso, e sorprendinme cando me dixeron que o monte que a coroaba se chamaba Pión, como aqueloutro da miña terra onde se redescubrira o labirinto. Para entón eu xa me enteirara que en grego "Pión" significa, como sabes, "rico". Efectivamente, o de Éfeso era un monte rico porque alí estivera, desde épocas remotas, o templo de Hécate, a Antiga Deusa matriarcal que reinaba nos Infernos antes de que a substituíra no trono o patriarcal Hades. Tratábase dun templo importantísimo e recibía innumerables ofrendas de peregrinos... aínda que xa estababan a disfrazar a vella Hécate de Artemisa, a Lúa, que é unha deusa olímpica máis conveniente para adaptarse aos novos tempos, ti xa sabes.

Nove anos despois retornei a Iberia e voltei a pasar polo németon onde traballara. Enteireime, con tristura, que o mestre Xaún morrera e, con máis tristura aínda, vin que un novo arquitecto, que non pertencía á Fraternidade, destruíra o labirinto do claustro, substituíndoo por unha fonte de pedra recargada e puramente decorativa, das que empezaban a pórse de moda nos claustros e xardíns, por influencias do país veciño.

Ante aquilo, sentín de repente que tiña unha misión importante e regresei á miña terra. Medio labirinto estaba xa tomado polos toxos de novo, así como moitas das penas nas que estaban inscritos petróglifos, pero aínda algúns peregrinos se interesaban por el de cando en vez e recebían aquelas estúpidas explicacións sobre o seu significado, que agora eran, xa, completamente inintelixibles.

Sen lle pedir permiso a ninguén, dediqueime a limpar de novo todo o recinto por min mesmo. Como eu era un nativo da tribo dos Nerios e como os antigos membros do Consello morreran e foron substituídos por unha nova xeración que sempre tivo á vista a senda de espirais, polo cal xa lles resultaba algo familiar e ata emblemático do seu pobo, a miña iniciativa non só non chocou coas forzas vivas, senón que ata foi ben acollida.

Iso permitiume construir esta humilde vivenda no bosque e preto do labirinto sen que ninguén se opuxese... e comecei a guiar de novo a quen se interesaba, esta vez iniciándoos na verdadeira ciencia do labirinto que Xaún me transmitira e que eu cada vez comprendía máis, aplicándoa incluso, ao seguimento da miña propia evolución como persoa.

Agora xa non teño que saír ao encontro dos peregrinos, como antes, senón que vós mesmos, como ti o fixeche, víndesme buscar á miña propia casa para que vos oriente. E ata poido darme o luxo de escoller, instruíndo con profundidade ás persoas en quen vexo un verdadeiro interés, mentres que despido aos simples curiosos cunha explicación máis superficial, aínda que tamén verdadeira..."

"Se, polo que che entendín -dixo Orfeo cando Donnon acabou de contar a súa historia-, ese vieiro de espirais serve para ordenar as experiencias vividas e para descubrir canto antes o sentido da aprendizaxe que cada un veu a asimilar na súa vida e se iso serve para que os deuses me consideren preparado para mudar de dimensión e chegar aonde está Eurídice, rógoche que me instrúas con profundidade no conocimento do labirinto".

"O labirinto non só supoñe un coñecemento -respondeu o galaico-, supón ademais un adestramento para executar unha acción efectiva. Porque o coñecemento é éstéril senón se aplica a conseguir un obxectivo. O teu obxectivo, paréceme a min, debería consistir en reunir suficiente poder de convicción e méritos como para que Hades, dentro de ti, escoite a túa petición clara de que che sexan abertas as portas do Profundo, para reencontrarche coa túa alma amada e rescatá-la".

"Así é tamén como eu o vexo", dixo o bardo.

"Entón o labirinto debería servirche para visualizar as etapas anteriores do teu camiño vital nas cales reuniche poder e merecimento para conseguir un obxectivo... e para meditar sobre por que o conseguiche ou non o conseguiche, a fin de que poidas ver con claridade cales son as maneiras de proceder, dentro do teu propio xeito de actuar, que che conducen ao éxito ou ao fracaso... ou, sendo máis concreto, por onde é que se perde a túa forza cando maila necesitas usar".

Orfeo sentiu un malestar interior, algo así como un baleiro enriba do estómago.

"Sempre deume medo analizar as causas dos meus fracasos -confesou con certo esforzo-. Creo que me doe remexer feridas, iso bota por terra a miña autoestima".

"Se dóeche, é porque nunca foron ben curadas -respondeu suavemente Donnon-. E non se debe ir librar o Combate Decisivo mentres haxa puntos débiles na propia estructura. Se non reforzas agora a torre da túa propia fortaleza interna, a verás dentro de moi pouco derrubarse ".

Orfeo se decatou logo de que, efectivamente, se achaba ante o Combate Decisivo. O Camiño ata o Fin do Mundo acabárase, xa estaba ante as Portas do Inferno e só restaba conseguir que se llas abrisen ou marcharse derrotado. "Ben... Estou disposto a analizar as causas dos meus fracasos anteriores -declarou-, a averiguar por onde se baleira a miña enerxía, a tratar de curar completamente esas feridas, aínda que teña que arrincarlles a bostela que as protexe... e a adestrarme e fortificarme para conseguir o que quero... custe o que custe e durante o tempo que faga falta, xa que tampouco teño nada máis importante que facer e sinto que a miña vida está a pasar a toda velocidade...quererás axudarme ?"

"Expresácheo moi ben, Orfeo -respondeu Donnon-, claro que che axudarei un pouco... se ti axúdasche a ti mesmo un moito. Descansa e prepárache, porque mañá mesmo comezaremos a percorrer xuntos o Labirinto".

Efectivamente, a partir do seguinte día, o tracio foi iniciado no coñecemento da Senda Evolutiva, coñecemento no que foi progresando, xa que os ensinos do seu mestre Quirón, os das Escolas de Misterios de Samotracia e Eleusis, a súa viaxe a Exipto, o aprendido con Hércules ante o Labirinto de Creta e todas as experiencias polas que pasou no seu anterior camiño vital, preparárano perfectamente para que o Labirinto do Fin do Mundo non tivese que facer outro papel que o do reciclado das vivencias dunha intensa vida, a fin de extrair o seu significado xeral e a súa aprendizaxe.

"En verdade, non sabería como iniciar no coñecemento do Labirinto a ninguén que viñese en branco -dixo Donnon unha noite, xunto ao lume-, o único que eu poido facer é recoñecer a un iniciado que xa trai un longo camiño feito e facilitarlle que o coñecemento que extraiu da súa vivencia se axeite a este molde de síntese".

O primeiro día levárao a percorrer tan só as estacións da primeira voluta do oito, a máis baixa, e logo tornaran ao principio, repasándoo todo.

"Desde que desenvolveu o uso de imaxinación e de razón -explicou Donnon-, o ser humano inventouse todo tipo de deuses para se explicar o mundo, pero o único que segue tendo clara é a súa inmensa ignorancia ante a infinitude do Misterio do Universo, que é o motor que lle impulsa a facerse preguntas, especular, buscar e evolucionar. Estamos compostos, na nosa estructura mental primaria, por unha serie de elementos básicos, que o meu instructor chamaba os Perpetuos Esenciais. O máis vasto deles é o Misterio, que ocupa a maior parte da nosa mente".

"Sobre o fondo espacial do Misterio -seguiu instruindo-, xurden, como os planetas luminosos máis cercanos que o poboan, as nosas tres primeiras identificacións: hai na nosa orixe un Pai e unha Nai, e sempre estarán en nós, que somos o Fillo.

Os nosos pais deron ao que somos un vehículo contendor formado por catro elementos: intelecto, emoción, enerxía vital e estructura física. Con todo iso temos que facer o longo Camiño que vai da Potencialidade á Mestría.

Outros dous arquetipos fundamentais completan a estes oito primeiros: o Gardián do Limiar, o ego, que sempre está a filtrar, traducindo e interpretando o que nos chega do Misterio deica a consciencia, e A Sombra da Luz, é dicir, a limitación, a necesidade, a preocupación, o medo, que é o noso reto.

Cando comezamos a camiñar sobre o Labirinto da Vida descubrimos que non vimos en branco, senón que cada un de nós arrastra, de anteriores existencias, unha morea de peso, as caras do ego, cada unha posuída polos seus propios desexos ignorantes, que temos que aprender a transmutar, para que o máis auténtico en nós mesmos poida ascender ata o alto do noso ceo mental para brillar alá; como brilla o sol cando non hai nubes.

Ese aprendizaxe vaise facendo a través das etapas e estacións do Camiño mesmo, que é unha escola vital con varios cursos, os cales son graos escalados de brunimento e comprensión. Cando se chega, por fin, ao último, a Mestría do teu amor convérteche nun Axudador. Só entón che será posible descender aos Infernos sen morrer, ao rescate da túa alma amada. Só entón é posible que o teu elevado amor, iluminado pola túa sabedoría aprendida e conectada coa fonte de todo poder, sexa capaz de alumar un segundo nacemento para ti mesmo ou para outros".

Xa na súa casa, Donnon fíxolle anotar e debuxar o que lembraba do seu paseo, encargándolle que meditase sobre iso, sempre referíndoo ás forzas que integraban a súa personalidade e ás experiencias da primeira metade da súa vida.

Entón lle entregou un pequeno labirinto que fixera en barro, dun tamaño que se podía cubrir coas dúas mans extendidas. "Isto é un labirinto xenérico -explicou-, pero ti va-lo personalizar, va-lo converter no "teu labirinto". Trátase de que vaias engadindo ou quitando barro, para crear as alturas e baixadas da senda da túa vida, ao longo de ciclos de sete anos. As alturas veñen marcadas pola intensidade con que viviche os períodos máis significativos de cada ciclo, xa fosen de pracer ou de loita. As baixadas marcan os momentos de rutina, de estancamento, de crise, os escuros, tortuosos, aburridos, durmidos, baleiros, planos, aínda que preparatorios das subidas que virían despois. Esta construcción é un exercício de meditación creativa... segundo vas dando forma no barro a cada período da túa vida, deberás reciclar na túa cabeza cada importante aprendizaxe que se extraiu del".

Orfeo quedou abraiado: o que lle estaba a propoñer Donnon era igual ao que Hércules desenvolvera por si mesmo en Creta, ao outro lado do mundo, para meditar sobre os ciclos da súa vida. Só que o coloso construíra un labirinto personalizado ben grande sobre a area dunha praia e o que el tiña que facer era a penas unha pequena maqueta en arxila. Cando contóusello ao seu instructor, el sorriu e só dixo:

"Xa ves...Nada hai novo baixo o sol! Que deus inspiraríasello?... En fin, se lle serviu ao teu amigo, talvez a ti tamén che serva".

O segundo día Donnon espertouno antes da alba.

"Estás no momento de desenvolver disciplina, que é a clave fundamental para fortificar o corpo, a autoestima e a forza da propia vontade. Vaiche a camiñar polo monte, contempla o nacer do sol, fai exercicios ximnásticos e logo torna aquí".

Cando tornou, Donnon entregoule un longo caxato de madeira e el tomou outro. "Para os meus golpes!" berroulle, e axiña lle largó un bastonazo ao centro da cabeza, do que Orfeo só se puido salvar xerando de súpeto e instintivamente o estado de alerta necesario para se pór en garda total e pará-lo.

Donnón non lle deu tempo a queixarse, seguiu largándolle golpes a toda velocidade, aos que tiña que responder coa mesma rapidez. En canto quixo pedirlle que parase, perdeu atención, foi pillado en xeitosa cambadela e veuse ao chan.

O seu instructor deulle a man para axudarlle a erguerse, mais, en canto estivo en pé, voltou á carga. Esta vez Orfeo puxo todo o seu interés e toda a súa atención en resistir e resistiu. Donnon chimpou o seu pau a un lado e botouse cara atrás, rindo a gargalladas. Orfeo sentiuse aliviado e riu tamén. Incrible a flexible enerxía que aquel vello amosara.

"Non estás mal de reflexos -dixo-, pero imos adestrar un pouco de loita todas as mañás. Só un corpo áxil e seguro é quen de manter a forza dunha mente áxil e segura".

Fixeron un sinxelo almorzo e Donnon volveu a acompañarlle a percorrer a primeira metade do labirinto e volta. Logo deixouno só todo o día no bosque, xunto ao regato, construíndo a súa maqueta personalizada e meditando. "Se non paréceche mal, non vas comer a mediodía -lle recomendou-, para que toda a túa enerxía estexa estes días no teu corazón e na túa cabeza, e non no estómago, pesándoche e adormecéndote".

"Sen embargo -engadiu, entregándolle unha fina copa de bronce brunido, sonora e vibrante como unha campaíña-, vas beber auga deste regato, e bastantes veces ao día, durante o tempo que pases aquí. O noso corpo está formado por unha maioría de auga, que contén vellas informacións. Vas trocá-las todas por unha soa: a que constitui o teu principal obxectivo. Unha vez que teñas claro o que queres conseguir, o converterás nunha imaxe, na que se vexa que xa o conseguiche, sen que che traizoe a menor dúbida. Cada vez que bebas, debes colocar antes, mentalmente, esa imaxe na auga da túa copa. Logo tómascha con moita consciencia. En poucos días, este ritual informará ata á máis agachada das túas células do teu firme propósito, para que ningunha delas deixe de colaborar".

Orfeo se decatou de que Donnon lle estaba a dar o mesmo consello que "O Home do Carballo", e decidiu seguí-lo. Meditou durante aquela mañá o que realmente quería, e elaborou a imaxe do seu desexo: Eurídice e el abrazados de novo, rodeados de natureza e de música, compartindo atardeceres, vivindo, amando e morrendo xuntos-. Colocaba imaxinativamente aquela escena na auga da súa copa e bebiíalla, sentindo como o seu propósito lle inundaba por dentro, facéndose a el todas as súas potencias. Mantívose sen comer todo o día, pero o que bebeu enchíalle de forza, a que dá a esperanza e a autoconfianza.

Pola tarde, o seu instructor foino a buscar para que cociñasen e ceasen xuntos e alá escoitou todo canto o bardo tiña para contar ou preguntar, sen permitir, en ningún momento, que a conversación derivase cara outras cuestións que non supoñesen a concentración en comprender a esencia do vivido. Logo convidouno a contemplar o pór do sol.

As horas do amañecer e do crepúsculo eran sagradas para Donnon. Facía erguer cedo ao seu hóspede con cordial autoridade e camiñaban entre as primeiras luces da alba, ata chegar a unha ara de pedra que construíra no alto do monte, algo máis enriba do labirinto, protexida por unha cuberta, para poder gorecerse os días de choiva ou vento forte, moi correntes na rexión. Alí acompañáballe a beber a súa primeira copa de auga visualizada do día, mentres recebían ao sol cunha meditación silenciosa, cada un ao seu xeito.

Durante a cea non se tomaban máis que comidas frugais e aquela auga cargada de propósito. Facíase, tamén, xexún de palabras, trocando a penas as imprescindibles ou as que tivesen que ver co proceso. Donnon, sen embargo, por medio de sorrisos e olladas, non deixaba de crear un clima de cálida amabilidade no que o seu hóspede se sentía apreciado, atendido e moi a gusto. No serán repetían a mesma meditación da mañá. Tralo solpor non se inxerían máis alimentos, para que a dixestión estivese feita antes de irse durmir, o que non demoraban, para poder erguer cedo. O instructor aconselloulle que emprestase moita atención a todos os seus soños e inspiracións durante aquel período.

O que mellor quedou gravado na súa memoria e na memoria da súa pel, foi un soño erótico: pasou toda unha noite facendo o amor con Eurídice na mesma cabana alugada, preto do Bosque das Ninfas, onde se encontraban con frecuencia antes de que Orfeo partise cos argonautas: "Matame! mátame! mátame!", berraba ela un intre antes de precipitarse polo cadoiro do gozo cara a lagoa do vacuo.

O seu amante detiña entón todo movimento sen saírse dela, elevaba ata a fronte a enerxía xerada e tombábase a disfrutar dun relax pracenteiro que acababa tamén nunha especie de dimensión de non existencia dentro da existencia, nun espazo de desconexión e morte, do que só ao cabo dun tempo ía tornando pouco a pouco, sentíndose renacido.

Eurídice aínda durmía. Orfeo contemplaba aquel corpo, preguntándose onde estaba a súa dona, preguntándose o que era iso do pracer e do amor, máis alá do espazo habitual e do tempo, o que era iso ao que tende o instinto e o desexo do corpo...

"O que é ese estado único de ausencia de tensión, de desacougo, de necesidade, de desexo, que anhelamos, senón a morte?" -pensou-, O que, senón un estado de incertidumbre, tensión, desacougo, necesidade e desexo, é a vida?... Parecería que é a non-vida o paraíso ao que aspiramos".

Entón veu no soño outra imaxe moi antiga, unha que sempre acompañara os pesadelos dos reis pelasgos ata a chegada liberadora dos gregos: o insecto fémea chamado mantis relixiosa devorando ao seu macho despois de ser fecundada. A mantis converteuse nunha estatua horrorosa de Hécate como deusa da Morte, que vira nun templo da Cólquide, un corpo nu de muller con colmillos de pantera, que ría mentres danzaba sobre calaveras, alzando un sabre curvo ameazante na súa man dereita, ao tempo que axitaba un atado de máis calaveras coa esquerda.

Esta imaxe comezou a difuminarse e apareceu no seu lugar a de Llilith, a maga serpente, tamén entregada á danza, mais dunha forma refinadamente sensual. "Aínda que desde fóra semélleche horrible a morte, amado tirano meu -dixo cunha voz docísima, serena e profunda-, cando por fin se experimenta, a alma se encontra ante un estado de paz tan grande que se perde todo desexo de tornar a este mundo-inferno de limitación e devezo no que, por agora, aínda che atopas".

Á mañá seguinte, subiu á ara que había no alto do labirinto, acumulou poliñas secas sobre ela e, coa súa espada ibérica, volveu a sangrarse sobre a leña. Logo prendeulle lume, ofrecendo un sacrificio á lembranza de Llilith e á de todas as persoas ás que fixera dano na súa vida, rogándolles que lle perdoasen, prometéndolles que, a partir de agora, renunciaba para sempre a calquera violencia, perdonándoas e perdonándose tamén a si mesmo. Para acabar o seu rito, cavou a terra coas súas mans e deixou enterrada a espada nela.

Os días terceiro e cuarto, Orfeo estivo só no labirinto tanto como quixo, traballou o de arxila, bebeu moitas "copas de desexo cumprido", e tamén baixou a bañarse na praia; aínda que non debía achegarse ao pobo, para non distraer a súa concentración do que interesaba. Pasou despois un tempo asomado aos acantilados da Uña de Pedra, rogando para que se lle abrisen os camiños que conducían a Eurídice, a quen sentía cercana como nunca, o mesmo cá súa esperanza de a reencontrar. Foi recoller unha poliña de flores e chimpóunas polo barranco, ante a boca da cova, en ofrenda a ela.

Entón dirixiuse a Apolo, que se encamiñaba sen medo cara o abismo, sobre o horizonte do poniente:

"Deus da Luz, grazas por me facer digno desa muller".

Unha daquelas tardes viu pasar, a non demasiada distancia do cabo, a unha bandada dunhas vinte baleas grandes e pequenas, que debían estar a migrar cara o sur-leste desde mares máis fríos. Os seus arqueados lombos, subindo e baixando entre as ondas, destacábanse sobre o lusco-fusco incipente. Sen dúbida atopronse un banco de sardiñas ao seu paso, o que lles fixo describir unha curva e achegarse aínda máis á costa. De entre elas sobresaían dúas que xogaban, talvez realizando un cortexo amoroso. Orfeo puido vé-las describir un par de saltos, nos que apreciou as grandes estrías da súa gorxa e da parte dianteira do peito, así como a forza das súas colas.

Ao tornar á casa de Donnon, Orfeo atopouse con que este acababa de recoñecer e acoller a un novo iniciante no Labirinto. Tratábase dun xove de xeito introvertido que, tras percorrer todo o Camiño das Estrelas desde moito máis alá dos Pirineos, sentiuse decepcionado, ao chegar ao faro, por un final tan vulgar da súa procura. Sen que ninguén se llo recomendase ascendera, como Orfeo, ás Aras Altas, descubrira desde alá o labirinto e acabou por se atopar nel con Donnon, tomándolle por un simple veciño daquel misterioso vieiro de espirais, que lle parecía un resumo da súa propia camiñada, rogóulle hospitalidade pagada co seu traballo durante uns días, nos que quería meditar e reciclar o aprendido durante a súa peregrinación, antes de tornar á súa terra.

Pouco despois de acomodar ao mozo, Donnon pediu a Orfeo que saísen xuntos a recoller leña e, xa no bosque, lle dixo que esta era a clase de peregrinos que a maxia do Camiño acababa traéndolle "como por casualidade," para que pudera cumprir con eles a súa misión, así que rogoulle que tratase de non influenciarlle en absoluto co que el xa sabía do labirinto, xa que cada un debería facer as súas propias descubertas, na súa propia linguaxe sentimental e mental e ao seu propio ritmo... e iso era o único importante que a experiencia do Camiño Sagrado aportaba.

O quinto e sexto día, Donnon acompañou a Orfeo a percorrer todo o labirinto, incluída a súa segunda voluta, a máis alta, explicándolle unha a unha as súas estacións e o final. Despois deixoulle que continuase só o seu coñecemento e asimilación persoal, así como bebendo auga de poder e dando paseos por onde quixese, sempre que non se achegase ao barullo mundano.

O simulacro de loita con caxatos continuara cada mañá entre Orfeo e Donnon, e o bardo percibira que, salvo cambadelas ou empurróns co pau para lle facer caír a terra ou para lle expulsar dun círculo que trazaran previamente arredor, os golpes do instructor sempre se detiñan a poucos centímetros da súa pel, quedando claro que podrían facerlle moito dano, se el quixese, pero sen facérsello xamais.

"A cousa consiste -explicou- en non dubidar, en lanzar cada golpe ou esquivá-lo ou pará-lo sen ter que pensar, directamente desde o teu convencemento interno, desde a Fonte do Poder que sabe en ti. Dubidar ou pararche a pensar sácache de ti, rebaixando a calidade da túa enerxía. Por aí é que se baleira a túa forza... Ponche do todo no teu Centro, como eu me poño!"

Orfeo foi aprendendo a actuar desde o Centro e a Fonte e a confiar no seu Poder e, nun par de ocasións, conseguiu traspasar as xeitosos defensas de Donnon sen lle ferir, cousa que este celebraba moito. Pero sorprendeuse cando, o segundo día despois de que chegase, deu un pau ao rapaz novo e atacoulles ao tempo, para lles obrigar a que ambos loitasen xuntos contra el. A pesar da súa inferioridade numérica e da súa idade, parou todos os golpes; así que Orfeo comezou a sospeitar que só conseguía acertarlle cando el o permitía, para lle animar. Continuaron loitando en dúo contra el case todos os días.

Cada vez que cadraba co iniciado novo no labirinto ou nos seus arredores, o tracio o saudaba cordialmente, pero despois o deixaba entregado ás súas meditacións e el seguía coas súas. O mesmo facían, ambos, cando se encontraban con algún curioso ou grupo de curiosos percorrendo os vieiros.

"Por que non dar un pouco máis de información no poboado? -preguntáralle ao instructor-. Moitos doos peregrinos que pasan dunha maneira superficial por este lugar máxico sen percibir a súa maxia, terían interés en reciclar a súa camiñada, igual cá este rapaz. E ti poderías atendé-los grupalmente, co cal a túa labor e a túa utilidade faríase maiores".

"Non quero nin saber diso -dixo Donnon-. Sería a peor maneira de que o sagrado se fixese profano e a descuberta individual, persoal e profunda quedase reducida a recibir unha información máis, de tantas que se reciben nunha viaxe corrente... E tampouco desexo voltar atrás na miña evolución, para me converter nun simple guía de curiosos, como antes de que o mestre Xaún me iniciase... Esquece da tentación do proselitismo, irmán Orfeo, que só conduce a crear novas relixións e seitas inútiles, e deixa que a Vida envie aquí, polos seus camiños rectos que parecen tortos, ao que ten que chegar".

Orfeo entendeu axiña e abandonou o tema. Logo preguntoulle se podería tocar a súa música, xa estando só, xa acompañando a Donnon e ao outro iniciado; e o instructor accedeu, sempre que o que tocase continuase sendo unha meditación sobre o seu proceso e non unha fuga.

"O labirinto personalizado que estás a facer en barro -lle explicara-, contempla un tempo de vida, activado pola túa vontade, de setenta anos, sen importar para nada se vas vivir máis ou menos anos; con dúas volutas de trinta e cinco anos cada unha, a cinco ciclos de sete anos por voluta. Hai unha parte da túa vida que coñeces e outra que non, porque aínda non a viviche. Despois de ter trazado os vieiros do teu pasado, elevándoos ou facéndolles descender segundo a intensidade con que os lembras, ocuparásche dos ciclos da túa vida que aínda non viviche, ata os setenta anos.

...Como son períodos da túa vida posible que aínda non coñeces, terás que representá-los na maqueta tal como gustaríache viví-los, o cal é unha maneira de trazar o teu propio destino e de comprometerte con el, xa que todo este traballo acabará cun firme compromiso, ante ti mesmo e ante a Vida, de pórche a vivir, de agora en adiante e nos teus próximos ciclos, o programa que agora escolles; e de non desviarche del nin espallar a túa enerxía en vagabundear por aquilo que non ten que ver co cumprimento do teu propio destino escollido.

E tamén imaxinarás e moldearás ao final do teu camiño de arxila a clase de morte ou renovación que desexas para a túas envolturas materiais: se súpeta, en calquera momento indeterminado despois dos setenta anos e de ter rematado os teus obxectivos vitais, ou se unha suave e lenta disolución... ou se unha aceptación total de calquera cousa que poida acontecer, antes ou despois dos setenta, cumpriras ou non os teus anhelos persoais.

... Ata que acabes tornando á estación por onde se iniciou o teu labirinto. Aínda que, a partir daí, se che abrirá un labirinto novo, o do seguinte ciclo de manifestación do Eterno Ser que xoga o eterno xogo do despregue das súas potencialidades, en evolucións e transformacións, sobre o Teatro do Mundo que creou".

"Como se supoñe que xoga o seu xogo ese Ser Eterno?", preguntou Orfeo. "A través das relacións simples ou complexas entre os innúmeros personaxes de tódolos reinos que tamén criou, a quen vitaliza coa súa lapa e coa súa propia intelixencia", dixo o instructor.

"Se fose así... de que serve que eu me poña a imaxinar os ciclos que me faltan por vivir? -arguiu o bardo-. O único que poderei facer será bailar ao son que o Grande Xogador me marque". "El é (Ou Ela, porque estamos a falar da Harmonía, a Creatividade e a Intelixencia Cósmica) -respondeu Donnon- quen vai dispor dos ciclos da túa vida individual en última instancia, é verdade, pero a Consciencia Cósmica está en todo e tamén en ti, Ela é a túa esencia inmutable. Así que tes perfecto dereito, desde a parte Dela que che anima, a suxerirlle como che gustaría viví-los... sempre que iso se harmonice (aí Ela saberá como) co complexo xogo do Seu conxunto.

Dez días despois de ter comezado a percorrer o labirinto acotío, Donnon pasou varias horas preguntándolle a Orfeo o que aprendera alá e, satisfeito coas súas respostas, díxolle que a súa auga corporal xa rebosaba de coñecemento lúcido e autoconvicción, e que o consideraba suficientemente preparado para voltar a chamar ás portas do Hades.

"Agora deberías mellorar un pouco o teu xeito externo -suxeriulle-.Tes algo que se poida trocaar?" Orfeo asintiu. Tiña unha provisión de pequenas lascas de prata das que lle deran ao longo do Camiño, mentres tocaba nas prazas dos pobos, para se gañar a comida ou o aloxamento.

"Pois mañá pola mañá hai feira no poboado nerio. Podemos ir alá un pouco, darémonos o gusto dun civilizado baño quente e mercaremos roupa e calzado para celebrar ao home novo".

Á tarde seguinte, tornaron moi contentos da vila, vestidos ambos coas súas mellores galas: o tracio estreando túnica e sandalias e Donnon con prendas semellantes, que Orfeo insistira en que lle aceptase, ademais de suministros e doutros presentes que mercou para el.

Sobre a ara que había no alto do monte Pión queimaron flores e perfumes, ofrendando á Vida o labirinto personalizado que representaba o percorrido vital de Orfeo. Ao mesmo tempo, o instructor fíxolle tomar a súa última copa de auga de poder, agradecendo ao Universo pola consecución do que desexara e confirmando o seu compromiso co cumprimento voluntarioso, sincero e atento do propio destino escollido. Por último, cando comezaba o serán, baixaron á praia.

Duas persoas estaban a esperar por eles alá abaixo. Orfeo sorprendeuse: eran a Alta Sacerdotisa do Templo do Amor e "O Home do Carballo".

Donnon díxolle, mentres ían ao seu encontro, que "Os que Saben" viñeran a emprestarlle a súa axuda para descender ao Hades, pero que as condicións do ritual axeitado, se as aceptaba, eran as seguintes:

"Deberás permanecer sen pronunciar nin unha palabra a partir de agora. Tes total liberdade para marchar tranquilamente cando queiras, se o desexas. Abondará un aceno de despedida para quedar ben. Tamén podes seguir ata o final. Pero sempre en silencio".

En canto el chegou preto, Thais colocouse a súa máscara de Lúa. Non estaba alí como amiga, senón representando á Deusa.

Efectivamente, non o saudaron como se saudan os amigos ou coñecidos, senón dunha maneira seria e ritual. O ermitán levaba unha grande copa de barro cocido entre as mans, dun estilo bárbaro, moi antigo, con dúas asas en forma de serpentes enroladas arredor dela, cuberta cunha tapa, que remataba nun pequeno sol sobre unha media lúa.

"Normalmente, ninguén pode descender ao Inframundo nun corpo mortal e sobrevivir -dixo con voz neutra "O Home do Carballo"-. Pero podemos preparar ao teu espírito para que fique liberado desa limitación. Se ti desexas que así sexa, fai unha inclinación de cabeza".

Orfeo mirou a Donnon, que a penas esbozou un sorriso de simpatía, sen lle animar nin esmorecerlle. Os ollos de Thais, trala máscara, nin pestanexaban. Entendeu que esperaban del unha decisión libre, sen influencias. Inclinou a cabeza, asintindo.

A sacerdotisa comezou a camiñar cara as penas, "O Home do Carballo" seguíuna co seu cáliz, como en procesión. Donnon, cun aceno, convidóulle a continuar detrás, e el pechou a fila. Dobraron a esquina da praia polo vieiro que ía á Uña de Pedra, deténdose ao outro lado do lugar rochoso onde o bardo vira a Eurídice, fronte ao mar, no seu soño. Naquel saínte isolado ninguén máis podería observarlles. O ermitán colocou a copa sobre un penedo, solemnemente. Logo acendeu ante ela, con isca, unha candea provista de pantalla cortaventos, e comezou a cantar unha monótona landaíña na súa lingua. A sacerdotisa colocouse tralo penedo, con ambas palmas abertas á altura do peito, dirixidas ao cáliz. Donnon fíxolle pechar o círculo e tamén se concentrou.

"O Home do Carballo" xirou o rostro, chantou a súa ollada no de Orfeo e lle dixo, moi a modo e claramente, como se quixese que o gravase na súa memoria:

"O viaxeiro que ten o valor de se mover a través das distintas dimensións da existencia debe lembrar que todas e calquera delas son puras creacións da súa mente, e que só centrándose no seu Ser Eterno, e non na súa personalidade circustancial, se centrará no sólido e real que orixina todas as apariencias parciais e as trascende". Voltouse e seguiu co seu canturreo ante a copa.

Cando o sol poñente tocou o mar, a sacerdotisa sacou unha variña de madeira da súa túnica e, erguendo a tapadeira, revolveu o líquido que contiña. Logo deixou a variña sobre a pena, alzou o cáliz cara Occidente e consagrouno en nome do Amor, pedíndolle "que disolvese calquera vacilación ou dubida e que coallase a certeza do poder da divina creatividade da nosa esencia interna, que actúa na nosa vontade externa". Se subiu un pouco a máscara e bebeu, moi lentamente, un longo grolo.

O ermitán recibiu dela a copa e tamén bebeu. Tamén Donnon. Orfeo foi o último. Probou un sorbo: era unha especie de licor adozado con mel, con algunhas herbas ou froitos esmiuzados e fervidos que o espesaban lixeiramente e o aromatizaban. Sabía forte e gustoso. Deu un grolo longo e lento, degustando un pouco, como os seus compañeiros. Despois pasóullo á sacerdotisa.

Houbo unha segunda e unha terceira rolda silenciosa, mentres o sol se fundía co mar. Cando se acabou o licor, Thais depositou de novo o cáliz sobre a pena e elevou os seus brazos para rogar aos poderes ultradimensionais que fosen misericordiosos e compracentes co peticionario. Logo ela e o ermitán inclinronse de forma ritual, apagaron a candea, recolleron a vasilla e marcháronse sen máis despedidas.

"Agora, só ti contigo mesmo, Orfeo", acabou Donnon a cerimonia, ollándolle con agarimo e dándolle unha aperta.

XVIII. A NAVE INTERDIMENSIONAL

Pouco despois, ben vestido e provisto tan só da súa lira, a súa frauta e un candil de graxa de ovella, Orfeo foi levado desde a praia, nunha embarcación de coiro alugada que Donnon remaba, ata o borde do acantilado, detrás da Uña de Pedra, onde se despediron sen falar. Desde alí, o bardo amañoúsellas para chegar ata a aínda pechada boca da cova pola que vira, no seu soño, penetrar a Eurídice tras unha longa fila de espectros aboiantes. Acomodouse sobre un penedo e comezou a tocar en canto as últimas pegadas do solpor desapareceron do ceo.

O seu canto xa non era o canto laioso e melancólico da desesperada carencia, como a primeira vez que tocara alá, senón a firme serenidade do que está convencido do seu propio merecimento e do que confía na sabedoría e no amor da Vida Eterna en si, incluso enmascarada tralos moitos nomes de deuses e deusas que os homes son capaces de imaxinar.

Estivo a interpretar o seu mellor repertorio como unha ofrenda de gratitude anticipada, ata que caeu por completo a noite e acendeu o candil. Aínda seguiu cantando e tocando abondo despois, tras breves pausas, mentres pedía aos reis do Averno que se dignasen abrirlle as súas portas a alguén que percorrera o Labirinto ata o final e que comprendera, sen se permitir dubidar dos resultados da súa súplica. Estaba cheo de excitado entusiasmo e seguridade, igual que unha luz que penetra nas sombras diluíndoas. Estaba completamente seguro de que, esta vez, a súa invocación non podía quedar sen resposta.

De pronto, Orfeo sentiu, máis que viu, un resplandor que viña da punta do cabo alongado, aquel que tiña forma de nave. E, ao voltarse, xa unha embarcación de madeira ancha e lixeira, con vela gris de xeito mediterráneo, se achegaba, suave pero directa, á Uña de Pedra. Do seu mastro colgaba un fanal de luz amarillenta, que permitiulle distinguir a figura do solitario barqueiro que dirixía o leme cara el.

Cando chegou preto, o timonel fíxolle un sinal coa man para que se aproximase e o bardo se alborozou de que os seus rogos fosen atendidos e de que lle permitisen cruzar a lagoa abismal que separa os mundos da vida e da morte. Dun salto subiu a bordo e sentouse en un dos bancos.

O barqueiro, que estivera separando a embarcación das penas cun longo remo, volveuse cara el e, cunha voz tosca e cavernosa, díxolle severamente: "Non che movas tan rápido, non axites a miña barca. Acabáronse para ti as présas, mortal".

O bardo quedou cortado, calado, inmóbil, sen saber que facer.

"Música! -esixiu o barqueiro, poñéndose ao leme- Para chegar aonde vas terás que tocar todo o tempo a túa música, tolo amante dun soño. Ninguén cruza nesta nave sen pagar o servizo".

Orfeo tomou a lira, concentrouse e comezou por un himno que invocaba a boa guía de Hermes Psicopombo polas rexións do máis alá, mentres o timonel navegaba mar adentro e cara o sur. Logo foino enlazando con outros cánticos eleusinos que proclamaban a eternidade da vida a través das interminables cadeas de transformacións aparentes do Único Ser, que representa todos os papeis do seu propio teatro da existencia. Segundo cantaba, parecíalle que as ondas se amansaban e que cada vez batían con menos forza contra os costados do barco.

Algo despois, a sensación do transcurso normal do tempo foi deixando na súa mente paso a un momento de presente interminable, como se estivese a soñar e como se nón existise outra cousa no mundo que aquel fanal aceso, rodeado de sombras. O barqueiro non pasaba de ser unha estatua escura, chantada á popa como un mascarón, e completamente inmóbil. A súa propia voz parecía ser o único vivo alí.

Tras moitas cancións seguidas, nas que lle daba a impresión de que só estábase a escoitar a si mesmo, o bardo se sentiu canso en medio daquela inacabable negrura, baleira doutros sons. Non sabía se levaban navegando toda a noite ou se só facía unha hora ou dúass que partiran. Parou de cantar por un rato e sentiuse rodeado dun silencio máis pesado aínda, da máis desesperante soidade. Ademais, a brisa húmida da noite comezou a traerlle un cheiro estraño, desagradable.

Ao pouco, identificouno: era un cheiro como de carne podre. Asomouse pola borda e non viu o mar, senón unha viscosa néboa borbullante que parecía rodearlles en todo o círculo que o farol iluminaba. O navío estaba como detido nela, pois non deixaba estela algunha tras de si. Fixándose máis, pareceulle vislumbrar formas coñecidas aboiando baixo a néboa. De repente estremeceuse, eran cadáveres, moitos cadáveres aboiantes e nauseabundos, a nave atopábase sobre un mar nocturno de corpos sen vida á deriva, dos que se desprendía un fedor cada vez máis patente de vapores de descomposición.

Orfeo sentiu un buraco no seu ventre e un terrible desexo de trouxar sobre a amura, máis algo no seu interior fíxolle aturar e conterse. Dirixiuse ao barqueiro, en busca dunha explicación, pero na popa non había ninguén e o leme estaba, sen dúbida, bloqueado. Atopábase só, en medio de ningures, máis alá das costas de Iberia e do país dos galaicos, no tebroso Océano do Fin do Mundo, se cadra, na mesma Lagoa dos Infernos, rodeado do noxo e do horror. A luz do fanal, no alto do mastro, como a do seu ánimo, comezou a facerse máis e máis mortecina...

O-2. LAGOA DOS INFERNOS, continuación.

.............................................................................Como se contaba ao inicio deste libro, tras sobrepoñerse ao seu horror inicial a base de converter o seu ánimo e a amada lembranza de Eurídice en música, superada e deixada atrás a visión do mar de cadáveres, Orfeo se decataba de que o avance do navío ao compás da súa lira levábao a contemplar o seu pasado a través de ciclos que ían recuando sobre a néboa que o envolvía.

Seguiu vendo reflexadas nela, cada vez máis nítidas e rápidas, escenas intensas e entrañables dos anos anteriores: as súas viaxes a Samotracia, Eleusis e Sais, e antes, o primeiro encontro coa súa amada, e antes, a escola de Quirón, e antes, a súa propia infancia...

Atinxiu a sentir de novo, con agradecemento, tenrura e algo de sentimento de culpa pola súa rebeldía ante eles, o inmenso amor que tiñan por el os seus pais, Kalíope e Eagro. Perdoou sinceramente e pediu perdón as súas doces lembranzas por tantas desharmonías e choques de ego. Logo viviu, con intensidade angustiosa, o momento traumático do seu propio nacemento, un parto difícil como unha agonía, unha angustiosa morte... De súpeto, atopouse noutra vida e noutro mundo.

Alá estaba el antes, feto no ventre da súa nai, prácido habitante dun mundo oceánico intrauterino onde nada se sentía estraño a un mesmo, en perfecta fusión coa Deusa, co Todo, no Ceo. Outras sensacións máis estrañas aínda lle fixeron sentirse célula, átomo, ínfimas partículas, danza enlouquecida de xeometrías, de ondas.

Non máis referencias individuais. Achouse vivindo a vida do Ser Humanidade, imaxes colectivas pasaban cara o pasado polos corredores de néboa que a nave ía modelando ao seu paso.

Contemplou as guerras dos antigos: a novidade do bronce contra as armas de pedra, as tribos da época matriarcal, costumes salvaxes, as cerimonias máxicas das sacerdotisas, vedadas aos homes, as súas orxías extáticas reveladoras.

Ouviu na súa mente, de pronto, un rumor lonxano e viu formarse na néboa unha inmensa onda que avanzaba desde o horizonte tragándose o mundo, abrangéndoo todo, arrincándoo, levándollo. Foi arrastrado unha vez máis á angustia da morte.

Pero pasou e, máis atrás no tempo eterno, puido contemplar escenas crueis da Era dos Titáns: mulleres e homes de civilizado e ata distinguido aspecto, cazando e matando salvaxes como se fosen feras, pechando en gaiolas ás mulleres dos bosques, ofrendando prisioneiros a ídolos de horrible apariencia. Viuse narcotizado e tombado nun altar, no alto dunha pirámide escalonada, mentres o sacerdote alzaba o coitelo ritual de pedra negra sobre o seu peito.

Cada vez a maior velocidade, o arquivo interno da súa especie proporcionáballe escenas máis antigas: cavernícolas danzando, noxentas enchentes caníbais, loita contra feras, humanos-feras. Viuse entre mundos de flora e de fauna fai longo tempo desaparecidos, era agora un animal, un réptil, un peixe, unha larva estraña. Contempló erupcións catastróficas de volcáns en cadea, novos maremotos, terremotos, diluvios, caídas de estrelas...

Orfeo xa non estaba a ver máis a historia pasada da Humanidade, senón a do planeta mesmo. Sentiu a súa propia morte moitas veces como a morte de cada unha das incontables eras xeolóxicas que se tragaban as unhas ás outras en medio de horrorosos cataclismos e comprendeu o mito de Crono devorando aos seus fillos, dunha maneira máis visceral que antes.

Mas alá daquelas aceleradas visións saiu das paredes de néboa unha gran relampo e un son de trebón, tan súpeto, deslumbrante e potente que obrigoulle a parar de tocar, arreguizado. Axiña, todo quedou escuro de novo.

Nese intre, a luz do fanal comezou a vacilar, como se quixese apagarse, a barca pareceu ser atrapada por un remuíño e comezou a xirar loucamente en torno a si mesma. Orfeo sentiu terror e un rebote no estómago, pero non deixou que se baleirase a súa enerxía; aferrouse ao mastro como un mono, sacou forzas da fraqueza e, como puido, en medio da voráxine, tratou de amañársellas para centrarse e volver a crear unha sinfonía coherente.

Pero era imposible tocar a lira con aquela axitación que a penas permitíalle suxeitá-la e manterse suxeito. Renunciou a iso, pero intentou cantar. Imposible tamén, sentía un atenazante nó na gorxa. Pero nin así rendeuse ao pánico. Sentía que llo enguliría o remuíño se o facía.

"Eu son a tranquila testemuña de todas as ilusións que pasan pola miña percepción" –recitou interiormente, lembrándose das instruccións do seu mestre Quirón para enfrontarse ao pánico; e, seguido, e centrándose totalmente-: "Eu son un co Ser a través do meu amor por Eurídice".

Agarrado ao mastro con todas as súas forzas, pechou os ollos e cantou, a falta de voz, o nome de Eurídice coa mente, encheuna toda con el en escalas espirais, afinadas co ritmo da mesma violenta trepidación mareante que o envolvía.

A súa adestrada mestría musical logrou o milagre: o nome amado converteuse nun centro asentado na raíz do seu ser e, arredor del, Orfeo comezou a ordenar o caos de sons, bamboleos, estremecementos e imaxes inconexas de todo tipo que percibíanse no seu torno.

A medida que a melodía voltaba a estructurarse na súa vibración emocional, a vertixe e a náusea cedían no seu interior. A medida que a súa respiración facíase máis lenta e máis profunda e a súa música mental máis clara e máis fluída, a barca se enderezaba, o remuíño minguaba, o fanal do mastro volvía a iluminar e o caos daba paso a unha nova rápida sucesión das mesmas imaxes que vira antes, xa non reflexadas na néboa externa, pois seguía de ollos pechados, senón proxectadas no seu interior como un soño vivo.

Só que agora parecían correr en orde inversa, do pasado ao futuro, mentres a trepidación cesaba e a nave, baixo os seus pés, retomaba un rumbo estable.

Repasou na súa pantalla mental as súas vivencias planetarias, logo os do seu ser como Especie Humana e por fin tornou a ter claras lembranzas como individuo, como Orfeo: nacemento, primeiro encontro con Eurídice, roubo do Vélaro de Ouro, morte da súa amada, naufraxio ante as costas de Iberia. Os bandidos de Mata-Veados, o baño xunto á sacerdotisa no Templo do Amor.

A partir daí comezou a vislumbrar imaxes descoñecidas, que o seu entendemento interior describía como as do seu propio futuro, a amplos saltos polo tempo, como presaxios proféticos a plena visión.

Viuse a si mesmo de volta á súa terra natal, tocando a lira ante o solpor, no alto dunha montaña. Foi espectador, con estraña serenidade, do momento da súa morte na encarnación actual. E isto tranquilizoulle: non sería aquí e agora, nun engulinte remuíño do mar de cadáveres dos Infernos. E chegou a el a certeza, moi aliviante, de que a súa vida proseguiría eternamente noutras dimensións, fundida coa das almas amadas.

Aí houbo un momento de calma, unha especie de vacuo de imaxes. Unha gozosa tregua na súa proba, un relax profundo e confiado.

Ao cabo dun intervalo inmedible de grande paz, regresou pouco a pouco do seu baleiro, percibindo que, baixo el, a nave atopábase inmóbil. A penas un balanceo normal indicaba que seguía aboiando sobre as ondas do oceáno.

Atreveuse a abrir os ollos e só viu en torno a si a barca e a negrura da noite, alén do círculo de espesa néboa envolvente que iluminaba o fanal. Soltou o mastro pouco a pouco, ollou cara as escuras ondas por encima da amura sen ver nada estraño e foise sentar de novo no banco, coa lira entre as mans. Ben, todo estaba tranquilo, pero había que proseguir. Desexaba que chegase ao seu termo aquela noite interminable.

Probou a tocar de novo a música do himno a Hermes, a ver que pasaba. A nave púxose en marcha nalgunha dirección, avanzando suavemente entre as paredes de brétema, ela sabería cara onde. "Terás que tocar todo o tempo a túa música," dixera o sinistro barqueiro. Contento, tralos angustiosos momentos recén vividos, comezou a cantar un poema dedicado a Poseidón, agradecendo que, aínda sen remeiro, navegaba. De novo comezaron a verse imaxes en movimento proxectadas sobre a néboa.

Ao principio non as recoñeceu, pero logo veulle unha lembranza: eran as sombras das costas do Helesponto, xa que, aínda que con dificultade, podía distinguir os brancos acantilados do cabo Helas baixo a luz da lúa, igual que no pasado, cando os argonautas intentaban cruzar de noite ante as murallas da ventosa Troia sen que os seus vixías se decatasen de que o "Argo" era unha nave grega. Para iso, remaban contra a corrente pola beira oposta, cos remos envoltos en trapos, en absoluto silencio, a vela tinxida de negro e un mascarón de proa colquídeo superposto ao seu.

Porén, aquel barco que estaba a ver proxectado sobre a néboa non era o "Argo" nin pretendía rebasar a cidade pola beira tracia e seguir cara o Bósforo e o mar Negro, senón cruzar o estreito en diagonal directo a ela e desembarcar por sorpresa nas súas praias. Chegaron á area co despuntar da alba, e axiña ouvíronse en todas as torres os apremiantes e continuos sons das caracolas, chifres e cornos, cos que os vixías dos ricos teucros daban a alarma á cidade durmida.

Pero toda a praia estaba cuberta por centos de naves, xa embarrancadas polas proas, negras como a noite da que saíron, e milleiros de guerreiros gregos saltaban delas e se despregaban, correndo como unha mancha de aceite, tomando posicións, asaltando as defensas litorais. O sitio de Troia comezara e o bardo tiña totalmente claro que xa non estaba a ver máis o pasado, senón o futuro.

Seguíronse relampos de imaxes cada vez máis rápidas e impactantes: o choque brutal de dous carros de guerra, ourizados de picos, nunha batalla de multitudes. O ceo oscurecido polas frechas, pavillóns repletos de feridos e mutilados, pobos circundantes saqueados, funerais fumegantes de guerreiros, outro carro que arrastraba a toda velocidade un cadáver entre o pó e as pedras da chaira, un enorme cabalo de madeira sendo entrado por un oco aberto na muralla, un pavoroso incendio que envolvía a cidade, mentres soaban bruídos de terror e agonía polas súas rúas.

Ouviuse a si mesmo recitando ante a fogueira dun pazo, de novo como aedo noutro corpo, poemas cantados que falaban da guerra de Troia e das aventuras de Odiseo, aquel neno do arco grande que coñeceu en Ítaca en vida anterior. Contemplou o desenvolvimento futuro de Tracia, cuxo interior mantíñase atrasado e rudo, mentres a costa era colonizada polos gregos, ata que un día todo o país se viu invadido por un inmenso exército asiático. Chegáronlle imaxes de repetitivos conflictos entre Oriente e Occidente a ambos lados do Exeo, durante séculos.

Sentiuse nacendo de novo en Atenas como muller, moitos séculos despois, desenvolvéndose dentro dun corpo que cada vez se parecía máis ao de Eurídice. E entón tivo claro que sempre serían un mesmo ser. Medrou coa hexemonía da cidade xonia, gozou da vida, tivo fillos, viu o esplendor máximo da civilización helénica, na cal reformáronse os Misterios de Eleusis e todas as concepcións da relixión olímpica por influencia dunha escola de pensamento que afirmaba ter as súas fontes nun grande músico do pasado chamado Orfeo. Sentiuse morrer outra vez, e contemplou desde un plano diferente a corrupción do seu corpo, ao mesmo tempo que a do seu país máis admirado, en desgastantes loitas intestinas.

Soubo logo como no norte xurdía un coloso, un tracio ou un macedonio, que unificaba por fin aos netos de Heleno co poder do seu brazo, destruía para sempre ao opulento Tiro dos fenicios, facía unha entrada triunfal en Exipto e despois extendía a cultura dos deuses olímpicos por todo Oriente, ata a remota India. Retornou á vida nesa época como un artista que non coñeceu a fama, mais que foi moi inspirado e feliz, ademais de testemuña dunha grande época: por un momento, o mundo todo voltárase grego. A súa propia música e os seus cantos do pasado, tanto como os do presente, parecían darlle a súa forma máis auténtica a aquela civilización espléndida.

Pero, axiña, aquel sol declinaba e un novo se alzaba no centro de Italia, ao sur do antigo porto dos Tirsenos: un poder duro, puramente guerreiro, extendíase con ordenada violencia e eficacia, devorando as cidades coloniais dos descendentess de fenicios e helenos, loitando en Italia, en Iberia, en África, en batallas descomunais, con numerosa cabalería e ata elefantes convertidos en armas mortíferas. A propia Grecia foi dominada por eles. Tamén Tracia e as ricas colonias de Asia Menor, Canaán e a Siria. Incluso o milenario Exipto e toda a Libia.

Viuse de volta ao país dos Gal dentro do corpo dun comandante dun curtido exército daquel imperio, cuxos homes avanzaban polas mestas fragas do Extremo Oeste do mundo, arreguizados polo temor aos deuses infernais. Chegados fronte unha escura corrente de auga ao outro lado da cal a néboa ocultaba os bosques, algúns lexionarios plantáronse berrando, para xustificar o seu medo, que se trataba do Leteo, o Río do Esquecimento, e se negaron a seguir adiante. A protesta contaxiouse ao resto da tropa, entre a que había moitos gregos e tracios, fartos dunha viaxe interminable a ningures. El, entón, espoleou ao seu cabalo e fíxoo cruzar o vado levando na man o seu estandarte, que representaba unha loba etrusca. Desde a outra beira foi chamando polos seus nomes aos seus oficiais e veteranos, un por un, para que visen que non perdera a memoria. Poucas xornadas despois, as súas lexións contemplaban con veneración e orgullo, desde as Altas Aras do Cabo Ártabro, como o sol era tragado pola mar do Fin do Mundo, crendo que xa non quedaban nel máis terras sen conquistar.

Pero a pesar do seu esmagante poderío, aquel imperio foi conquistado á súa vez, non pola forza das armas, senón polo esplendor da cultura helénica, igual que antes os invasores xonios e eolios deixáranse engaiolar polas sacerdotisas pelasgas. Durante quiñentos anos máis, os deuses do Olimpo seguiron reinando a ambos lados do Grande Verde, aínda que lles traducisen os seus nomes a unha lingua estraña, que incluso chegou a converterse no idioma oficial das remotas terras dos Oestrimnios do Sur e do Norte.

...Mentres que a lingua gaélica dos Brigmil, aínda que perdida no seu país orixinario, continuou usándose durante séculos na mítica Illa do Destino, despois da súa invasión polos galaicos, tal como predixera Aito.

Sucedéronse agora a ambos lados da nave de Orfeo, sobre a néboa, novas imaxes de corrupción e decadencia daquel imperio poderosísimo, que pereceu baixo os cascos dos cabalos de múltiples invasións de bárbaros brutais, chegados desde o norte e desde o leste. Houbo trescentos anos de caos e bandoleirismo onde antes houbera unha maxistral civilización patriarcal que, coa riqueza, foise facendo matriarcal nas súas élites e nos seus vástagos.

Pero, en medio daquelas matanzas, reencarnou o espírito dos Brigmil nun grupo de guerreiros excepcionais, que desvelaron na nórdica illa dos Albións o espírito da cabalería andante arredor dunha táboa redonda. Foi a orixe doutra mítica orde posterior de cabaleiros protectores de peregrinos, que se traería da invasión europea de Siria e Canaán un coñecemento templario que conseguiu, en só sesenta anos, e axudados polos descendentes da Fraternidade de Constructores Sagrados do mestre Xaún, encher Europa toda de grandes templos de arquitectura hermética, pura tensión ascensional desmaterializadora.

Aquilas altísimas catedrais convertéronse, igual cás antigas mámoas, en instrumento elevador da vibración do subconsciente colectivo da comunidade, do chumbo ao ouro e do ouro ao éter, colocando ao servizo dun cambio mental xeral as claves máxicas da evolución. Eran as mesmas claves para a inmortalidade que proporcionaran as antigas sacerdotisas de Creta e a Pelaxia aos seus fillos, antes de que a súa alquimia de transformación interior dexenerase e tomase a forma de burdos e sanguentos sacrificios de nenos inocentes.

Nos portais e altares principais daquelas torres construídas para ascender aos ceos, a Antiga Deusa Nai volveu a ocupar o lugar de honra e, no centro do templo, os habitantes das primeiras cidades ceibes que rexurdían de séculos de barbarie, podían reflexionar, meditar, cantar, camiñar e danzar sobre un labirinto evolutivo. Os Cabaleiros, os novos Brigmil, abriron as vías do mundo á libre circulación e outra vez o Camiño das Estrelas converteuse nunha escola dinámica de sabedoría e de cambio, que preparou un renacemento da cultura helénica actualizada.

As visións mostraron a Orfeo como en Iberia, malia que o país estaba empeñado nunha guerra de reconquista que durou setecientos anos, centos de peregrinos pacíficos se colgaban sobre o peito a concha da Deusa do Mar e do segundo nacemento, para repetir a peregrinación do bardo e de tantos outros ao Fin do Mundo, seguindo a Hélios Apolo no seu camiño, invocando a protección de Luc-Hermes-Iaco, que agora era San Iago, para que lles guiase na súa aventura do autoencuentro...

Apareceron logo sobre a néboa imaxes do enorme refinamento e riqueza da capital grega daquela época futura, "A Cidade," chamábana, que dominaba o estreito do Bósforo, por onde pasara outrora o "Argo", cara o Mar Negro.

Pero unha invasión de centos de milleiros de xentes armadas que levaban a media Lúa da Antiga Deusa nos seus estandartes, cubriu a beira asiática de brancas tendas militares, construiu unha ponte de barcas sobre o Bósforo e conquistou A Cidade. O bardo viuse de novo fundido con Eurídice dentro dun corpo feminino, arrastrado á forza polas súas rúas saqueadas e ensangüentadas, xunto con outras moitas mulleres que foran apiñadas como un rebaño, para ser repartidas entre os conquistadores.

Pouco despois, o mesmo imperio dominou con man de ferro Tracia, as terras da península helénica e as illas que noutro tempo soxulgaran os aqueos. As mulleres do Exeo atinxiron o seu nivel máis baixo de degradación social: para os novos invasores eran pouco máis que animais de traballo e de pracer, e vivían unha existencia de escravas prisioneiras.

Xusto entón, desde a remota Iberia, unha raíña guerreira que puido rematar o soño de Pirene e Andía de conquistar o rico sur, impulsou a tres naves a que partisen das praias onde estivera Tartessos. Tres, como as caras do Triple Deusa, tres cos nomes populares das tres idades da Nai nas súas proas, e coa cruz das catro direccións de Hermes nas súas velas. As tres seguiron o dirección do sol sobre as augas e, cruzando sen vacilación o grande Oceáno, descubrir on un novo paraíso atlántico de enorme amplitude na súa outra beira. Talvez o que Aíto entrevira no seu transo na torre de Hércules, ademais da Illa do Destino.

Rápidas imaxes sobre as paredes de néboa mostraron a súa conquista e a súa colonización, derrocando a canto quedara dos truculentos deuses dos Titáns nas súas pirámides escalonadas, manchadas polo sangue de milleiros de sacrificios humanos, no lado oeste do seu antigo imperio. De novo repetíanse, séculos máis tarde, as loitas entre helenos e atlantes, como se o Ser Universal representase eternamente a mesma obra de teatro cos mesmos actores, apenas variando o vestiario.

A brétema das memorias do futuro mostrou ao antigo mundo da Atlantis Occidental e a moitas outras rexións remotas de África e Asia dominadas e aculturadas, un século máis tarde, polas dúas poderosas monarquías de cultura grega de Iberia, con todos os seus antigos deuses reconciliados e unificados en tres figuras divinas: a do Pai Orixinal, Dio; a da Deusa Nai, no seu aspecto de Marianne; e a do fillo que morre para resucitar, Dionisio converténdose en Apolo, sol invicto, cunha cruz en lugar dun arco, cunha coroa de espiños en lugar da coroa de follas de loureriro, mais coa mesma copa de viño na man como instrumento de comunión fraternal entre os homes. Mentres tanto, navíos cada vez maiores cruzaban o Oceáno, traendo ouro para os señores da guerra, ou transportando escravos negros encadeados para explotá-los en plantacións de continentes lonxanos.

Pero tamén acabouse reflexando ante Orfeo, sobre os moventes muros de néboa, a decadencia e caída daquel imperio universal ibérico no que non se puña o sol e, no seu lugar, unha nova sociedade xurdiu dunha revolta popular que contaxiou a toda a Galia nas asas dun himno composto no emporio "Massalia," agora unha grande cidade mediterránea fervendo en devezos de liberdade. Aquela revolución profunda e sanguenta cortou as cabezas aos seus reais tiranos e tratou de resucitar a orde individualista e libre da civilización helénica como canon dunha nova era.

...E outra vez o mundo encheuse de edificios de estilo grego, outra vez se reproduciron as antigas leis e falouse de Ágora, de Democracia, de Museo e de Academia. E ese modelo de sociedade prendeu moi ben, tamén, ao outro lado do Oceáno.

Nas antigas Casitérides, os navegantes da illa dos Albións souberon crear un novo imperio mundial de corte bastante exeo, con factorías coloniais en todas partes, a pesar dos seus ríxidos costumes e da súa bárbara lingua. Viuse a sí mesmo dominándoa como poeta, encarnado nun corpo daquela raza. Sen embargo escribía sobre temas gregos, gustáballe vestir como grego e acabou tomando parte nunha feroz guerra (e ata morrendo nela), pola independencia de Grecia contra os déspotas da Nova Troia, que mantiveran sometidas e soxulgadas as cidades da Hélade baixo o emblema lunar de Artemis durante trescentos anos, mentres as montañas e as illas estaban abandonadas a bandidos e piratas.

E estes imperios que íanse revelando ante a visión do futuro de Orfeo naquela noite intensísima, estenderon o modelo da civilización helénica, adaptándoa a todo tipo de formas e crenzas, polo orbe enteiro; o cal resultou ser ben máis grande do que se cría.

As batallas, sen embargo, eran cada vez máis devastadoras e horrorosas e á Era do Ferro aconteceu a do Chumbo, que segou infinitas vidas, e logo a do Plutonio, un novo nome para os poderes destructivos de Hades, con armas máxicas indescritibles, capaces de arrasar unha cidade enteira nun intre.

Pero non todo o que se creaba con aquel coñecemento era dor, a Humanidade progresaba enormemente: barcos enormes sucaban os mares sen velas nin remos, incluso baixo a auga, carros sen cabalos corrían sobre a terra levando persoas e bagaxes, navíos aéreos eran capaces de voar de Oriente a Occidente e ao contrario, á velocidade do Carro Solar, sen caír como Ícaro. Un deles voou tan alto, que atinxiu a mesma lúa, inda que isto pareza un mito. O seu nome era Apolo; o seu número, o da estela exipcia da Forza.

E nese remoto porvir, ata as persoas máis sinxelas posuían uns artiluxios máxicos que permitían comunicarse a distancia sen necesidade de heraldos e ata ouvir música en calquera lugar sen ter a un bardo preto. E, o máis incrible: todo o mundo parecía coñecer o nome de Orfeo e a calidade innegable das súas composicións. Cando un grupo de persoas cantaba en coro, chamábanllas un "orfeón".

Aínda que o bardo se preguntaba se nón serían os seus propios delirios de grandeza o que percib ía, non deixaba, sen embargo, de tocar. Iso parecía axudar a que a nave seguise deslizándose sobre as ondas dunha maneira estable, mentres as estrañas imaxes daquel suposto futuro continuaban proxectándose sobre o aire húmido ao seu paso.

Así, Orfeo puido visualizar na pantalla da bruma (a cal íase volvendo cada vez máis luminosa e máis tenue), que nesa época por vir na que a patria orixinal da Civilización Helénica, tantas veces morta e renacida, tan mesturada con outras razas, lograba converterse de novo enunha nación adulta e independente, o seu propio espírito, fundido co de Eurídice, vivía no corpo dunha muller artista e combativa, nado nunha xeración na que a maioría das féminas conscientes estaban loitando moito para conquistar o seu dereito ao reparto de oportunidades sociais, culturais e económicas, e a un plano de igualdade de dereitos cos varóns...

Mentres que as amazonas máis bravas e duras seguían mantendo a esperanza de recuperar o seu antigo status predominante, na medida en que inxeniosas e versátiles máquinas, inventadas pola Humanidade ao longa da súa evolución, nivelaban as pequenas diferencias que quedaban entre elas e os varóns: biolóxicas, de fortaleza física inmediata; ou aprendidas, de capacidade espacial.

Xa que percibían, coa súa sabedoría práctica e esperta, que entraban nunha época en que a eterna lei da oferta e da demanda valoraba cada vez máis os especiais xeitos de relación, a agudeza intuitiva, a conexión coa raíz, a flexibilidade, a faculdade de seducir, de negociar, de convencer, de conciliar por medio da palabra e o sorriso certo, así como a dedicada e amorosa colaboración responsable.

Xeitos e cualidades nas que elas eran o sexo superior desde facía milenios, desenvolvidas no espazo comunitario para sobrevivir e facer sobrevivir á súa prole fronte a limitación, a opresión e a adversidade. Os últimos serán os primeiros.

Tendo moi claro que a forza do seu xénero, gardián da civilización, estaba na inagotable curiosidade que sempre as empurraba a adquirir novos coñecementos, as mulleres enchían, non só as escolas, senón tamén os centros culturais das comunidades, á caída da tarde, entregándose a actividades creativas ou de medranza persoal na mesma proporción en que os homes desperdiciaban o seu precioso tempo de liberdade en rutinarios xogos competitivos e en soltar vulgares baladronadas, igual que cando eran soldados, cazadores ou pastores de ovellas, amoreados en tabernas rebosantes de fume e de ruído.

Aquela Nova Hélade do futuro, que estaba agora encadrada nunha ampla confederación de nacións fillas da súa cultura, voltara a ser un país soberán en rápido desenvolvimento, cuxos barcos sucaban os mares do mundo enteiro portando todo tipo de mercadorías como antes. Pero, ao igual có estaño nos tempos antigos, a mercadoría agora máis apreciada e valorada era o aceite escuro de rocha, aquela brea que séculos antes fora usada como arma incendiaria contra os navíos, co nome de "Lume Grego". Os capitáns helenos o transportaban dun continente a outro en xigantescos navíos de ferro que, milagrosamente, lograban aboiar.

Pero non sempre: reflexado na néboa, Orfeo contemplou, horrorizado, o naufraxio dun daqueles barcos gregos do futuro enfronte da tempestuosa costa sagrada de Oestrimnis. E logo outro, co nome do Mar Exeo na proa. E finalmente un terceiro, o peor desastre de todos. A sucesión de vertidos facía que o mar todo se tornase negro e as estensas mareas daquel sucio betume converteron as costas do Fin do Mundo e aos seus peixes, mariscos e aves, nun inferno negro, incluídas a Uña de Pedra e a praia e as penas onde viu a Eurídice no seu soño. Inferno Negro no mar, ás portas dos Negros Infernos.

A pesar de que todas estas visións deixáranlle convencido da eternidade da existencia e da repetición dos seus ciclos individuais ou colectivos dentro do xogo cósmico da súa continua transformación, o bardo decatouse de que o paso do tempo e da Historia ou o aumento da orde, a cultura, o benestar ou o progreso material, sen unha evolución paralela da consciencia, non facía máis sabios, nin máis pacíficos ou prudentes aos homes, pero si podía volver máis e máis perigosos os seus erros.

Xusto entón, se difuminaron ata esvaecerse as imaxes do remoto futuro e acabouse a revelación, porque a néboa, a ambas bandas da súa barca, comezaba a disiparse, ao tempo que desabrochaba a alba e acababa a escuridade da noite máis longa da súa vida (se é que estaba vivo aínda).

Orfeo comprobou, con grande alivio e alegría, que por fin podía tomarse un descanso no seu tocar, xa que ante el íanse debuxando os contornos da costa. Pero non era aquela da arrincada do promontorio Nerio, desde a que partira a noite anterior, senón tres impresionantes illas grandes, sucadas por abruptos acantilados diagonais e paredóns rochosos, sinistras, inhóspitas e picudas, tralas que se vía, entre brumas, un fondo lonxano de montañas litorais facendo suave contraste coa aurora.

O conxunto suxeríulle as siluetas de tres monstros da Idade dos Titáns que foran derrubados pola furia dos ventos e as ondas e convertidos en pedra, para que protexesen, coas partes non somerxidas dos seus corpos, a boca dunha longa e profunda baía na que estaba a penetrar desde o suroeste. Era un dos máis belos, doces e recortados paisaxes costeiros que vira en todos os seus periplos.

Con aquelas illas facendo agora de dique, o bravo océano volvíase lago. Orfeo lembrou que partira pola noite cara o sur, pero agora tiña claro que a nave xirou en dirección contraria, abondo antes do amañecer e despois daquel terrible remuíño. Ao achegarse máis puido percibir que as dúas illas do norte, formadas por dúas cadeas de asimétricas crestas montañosas, se encontraban unidas, case ao nivel do mar, por unha praia e unha lagoa.

Desde o lado interior da baía, protexido dos ventos dominantes, as illas xa non se vían máis como duros cantiles de puro penedío, senón como belas montañas e cóncavos vales acolledores, resplandecentes, luminosos e exuberantes de vexetación.

Demorou en percibir as torres e balcóns de tres amplos pazos ciclópeos tallados na pena que dominaban a paisaxe desde as alturas, xa que encontrábanse tan ben integrados na natureza circundante que apenas se distinguíian dela, parecendo ter sido creados no comezo do mundo, xunto con todos aquilos bosques de anchos troncos, pomares de mazás douradas que perfumaban o aire e xardíns floridos con murmurantes de regatos, cascadas e paxaros.

Fermosas praias de area branquísima disposta en dunas e lagoas interiores contornaban as beiras. Un paraíso de verdor orlábaas. Ollou cara o cume de granito do pico máis agudo e descubriu que estaba rematada por unha alineación de grandes pedrafitas de cuarzo que ascendían arredor dela en espiral, brillando á luz da leda alborada.

Sentía unha música grandiosa no ambiente, mais soaba dentro de si e non no aire. A música faloulle na linguaxe sen palabras que el mellor coñecía e, a través dela, comprendeu que se achaba nunha dimensión da realidade que era accesible tan só a determinados estados de consciencia. Achábase, sen dúbida, ante os Campos Elíseos dos Gal, as Illas dos Benaventurados.

Orfeo entendeu tamén que durante toda a noite anterior os deuses estiveran a comprobar a solidez do aprendido ao longo da súa peregrinación e da súa reciclaxe final no Labirinto, e que a dura proba fora éxitosamente superada. Coa súa lira, pulsou os primeiros acordes dun himno sen voz, en sentido agradecemento aos seus guías Hermes e Apolo.

Nese momento amañecía, unha enorme bandada de brancas aves mariñas alzouse do máis agudo cume da illa situada máis ao norte, describiu unha grande curva sobre ela e logo pasou sobre a súa embarcación para tornar de novo aos bosques e ás praias. Sentiu, sen os ver, que Aito e os Brigmil encontrábanse entre elas e saudábanlle. Tivo a clara certeza de que realizaran o seu soño. Quedou moi feliz ante esa evidencia.

Tentou aproximarse á praia, pero foille imposible. O par de remos que facían de leme na popa seguían bloqueados e a barca non respondía máis á súa música, dirixíndose soa por diante da illa norte, como levada por unha suave corrente, rumbo a un alongado cabo que se prolongaba desde o continente cara ela, tal como un dedo aforquillado apuntado ao suroeste que quixese tocá-la.

A súa parte superior era sucada por outra senda labiríntica recortada entre matoxos, moi semellante á que gardaba Donnon na terra dos Nerios. Na arrincada do cabo alzábase unha alta montaña litoral en forma de pirámide e Orfeo puido ver como no seu cume había un pequeno dolmen. A súa dereita divisou unha ondulación algo máis baixa, protexida dos ventos, ourizada dun verdadeiro bosque de aras de pedra. Sobre dúas delas, das que saían fumaredas que se xuntaban no aire, dous grupos de figuras humanas vestidas de branco estaban a facer un sacrificio cara ás Illas da Eterna Xuventude.

A barca, como levada por un invisible e seguro timonel, rebasou tamén aquela montaña, pasou ante unha longa parede acantilada e bordeou un segundo dedo de granito do mesmo promontorio, tatuado de estraños petróglifos, que esta vez apuntaba cara o norte neblinoso. Abríase no seu termo outra ampla e longícua baía que unha serra litoral limitaba e remataba en cabo, medio distinguíndose, na lonxanía, outro labirinto gravado sobre o seu lombo.

Por detrás da punta daquel cabo, adiviñábanse entre as brétemas do fondo máis illas, que protexían novas baías e novas serras con mámoas, menhires e labirintos, como se os promontorios do extremo occidental galaico fosen os dedos, aínda percorridos por potencias espirais, da man dun deus, asomado ao Océano, que acabase de crear no archipiélago final do Camiño, a quintaesencia da súa obra planetaria, ponte entre os mundos.

As resplandecentes Illas dos Benaventurados fóronse quedando atrás a medida que o bardo era levado por mar aberto cara o norte, onde emerxían, a unha certa distancia, outras dúas illas, unha pequena e outra abondo máis grande atrás, que non eran picudas e dinámicas como as anteriores, senón formadas por contornos redondados ou planos, o que causaba a impresión dunha maior antiguidade, desgaste, estatismo e quietude.

Orfeo deixou de ollar cara o fascinante paraíso dos Brigmil, que xa se vía alexado, e aceptou que o seu destino o levase a dondequera que debese cumprirse. A barca rebasou en diagonal a illa pequena polo lado oceánico, entrou nunha zona ben sombría e enfilou claramente o extremo sur da illa grande.

Cando comezou a xirar a estribor, o bardo puido despexar calquera dubida sobre o lugar cara onde era dirixido: unha enorme, altísima greta, ante a que revoaban ou aniñaban centos de corvos mariños. Álzábase escura como a noite, cortando a chumbo de enriba abaixo a muralla dun rochoso acantilado. Do seu interior chegábanlle ruídos profundos, broncos, sinistros e retumbantes.

Antes de penetrar nela, xa estaba convencido de que atoparía aberto nas súas entrañas o portón principal dos Infernos.

XIX. NOS INFERNOS

Efectivamente estaba aberto, aínda que ante el atopábase de garda aquela inmensa besta escura de tres cabezas feroces de lobo, que lle desgarrara brazos e mans no seu soño. "É outro dos medos da miña mente -díxose de novo, esta vez cunha convicción a toda proba-. E o que a miña mente crea, a miña mente pode transformá-lo ".

Así, comezou a poñer nunha improvisada canción o relato que Hércules lle fixera en Creta sobre como conseguiu realizar o último traballo que lle encomendara o tirano Euristeo, quen estaba seguro de que esa vez sería incapaz de cumprí-lo: capturar ao Cancerbero, o gardián do Inferno.

"Cando por fin puido deter o seu pensamento e poñerse en estado de total baleiro receptivo no santuario de Eleusis, aonde o heroe fora en busca de consello, presentouse ante a súa visión a Deusa Virxe de verdes ollos penetrantes, fermosa e armada de todas as súas armas, quen lle dixo: "Para poder ascender pola estreita senda que conduce ata os ceos da propia verdade, mestría e inmortalidade, amado meu, non tes outra opción que atreverche a descender antes aos infernos da personalidade e enfrontarte ao Gardián do Limiar".

"Falas de Cerbero? Non lle teño medo, Deusa da miña alma. Só quero saber a onde teño que ir para atopá-lo ". "Cerbero é unha ilusión, unha metáfora -respondeu Atenea-. O que o Gardián do Limiar simboliza é a parte máis escura e taimada do personaxe limitador e obstaculizador que crearon os teus pensamentos e sentimentos para separarche da túa Verdade no máis profundo do teu subconsciente. Búscao á porta dos teus propios abismos interiores, no labirinto de sombra onde ocultas o que non che gusta ver de ti mesmo".

"Se está dentro de min, que arma poido usar para vencé-lo ?" "Ningunha das túas armas pode destruir algo que tan só é un fantasma, unha falsa concepción de ti mesmo, un acúmulo de suxidade mental que baleira o teu centro e que oculta o máis auténtico e poderoso que hai en ti". dixo o feminino interno do guerreiro.

"Como loitar con el, entón?", insistiu Hércules. "Loitar con el equivalería a alimentá-lo e engrandecé-lo, cedéndolle a enerxía da túa atención. Non loites. Cando deixas de combater aos teus medos, perden toda a súa forza e se desinflan. Concentra toda a túa atención desde o centro da túa fronte, toda, en conectarte a través dun irrompible fío de consciencia coa lembranza do que en verdade es e fuche sempre por toda a eternidade. E non penses noutra cousa", respondeu a Intelixencia Intuitiva de Zeus no seu corazón.

Orfeo avanzaba cantando con toda firmeza as louvanzas ao Ser luminoso, omnisciente e eterno que conformaba a súa esencia, centrándose totalmente na identidade máis elevada e poderosa que había dentro de si. A medida que o facía, a acumulación de repeticións que, co seu mesmo aspecto, representaba a imaxe dos seus medos, das súas insuficiencias, dos seus remorsos, dos seus complexos, dos seus resentimentos ocultos e da suma da súa propia negatividade na imaxe daquel monstro, parecía esborrallarse e empequeñecerse.

Ao final, carente totalmente de atención, diluíuse, como as sombras dun pesadelo ante o espertar, cando o bardo traspuxo con determinación os altos limiares subterráneos sen deixar de pulsar a súa lira.

Ao adentrarse na escuridade da caverna do subconsciente colectivo da súa raza nel, máis alá de onde chegaban as ondas do mar das emocións axitadas, notou como a música e o canto que saían do seu ánimo formaban algo así como unha figura luminosa e alada que ía á súa fronte conectada a el por un fío de luz, guiándolle e facilitándolle o paso por entre aquilos antros uterinos en continuo e empinado descenso. Canta maior intensidade puña na súa expresión, canto máis se centraba no poder da súa Esencia, máis resplandecía o seu guía e máis se apartaban os atrancos.

Sobre as asas do seu canto foi abríndose camiño por entre húmidos e angostos corredores poboados de morcegos, escalinatas sinuosas e poliformes grutas concatenadas, que conformaban as diversas rexións dos Avernos, sen deixar que interrompesen a forza e o fluir da súa música as tristes, crueis ou horribles escenas que ofrecían as ánimas en pena que pululaban por elas, sombras impalpables sen voz, sen forza, sen vontade, sen obxectivos nin lembranzas, que, máis que falar, emitían uns asobíos inintelixibles e laxos, cada unha envolta no tormento de ter que convivir coas formas-pensamento negativas e cos remorsos, culpas, fracasos, falsidades, vicios, automatismos e complexos, convertidos en Furias e Harpías, que durante a súa vida crearon co seu comportamento e coas súas obras, e que agora os rodeaban, chuchando a súa enerxía, flaxelándoos e picándoos sen piedade.

Por onde Orfeo pasaba, o seu canto valeroso e vital, reforzado polas invocacións, conxuros e fórmulas sagradas que aprendían os iniciados de Samotracia e Eleusis para navegar firmemente polo laberinto do Mundo Escuro sobre a lembranza do propio Ser, interrompía por un momento as obsesións automáticas e repetitivas daqueles desgrazados espectros e proporcionaba unha tregua e un alivio ao sufrimento das súas escuras mentes, recargándoas coas enerxías dunha esperanza que case tiñan totalmente esquecida.

O seu canto abría renxentes portas tomadas polos mofos, apartaba barreiras mentais, trampas, redes, reixas, monstros, demos e morcegos, despexaba tearañas de rutinas e tebras de covardías, e iluminaba os longos corredores labirínticos, salas capitulares, naos, pronaos, claustros neblinosos de vexetación murcha, pozos sen fondo dos que emanaban os gases nauseabundos do corrupto ou os resplandores de lava das baixas paixóns. Non se detivo nas alucinantes cámaras de tortura do reconcomerse, cheas de gruas e cadeas, nin nas mazmorras sinistras dos vicios e adiccións, nin ante os pazos e templos postos do revés dos obxectivos frustrados. Atravesou as dependencias ruinosas coroadas de pingantes estalatictas dos proxectos nunca rematados, os patios monumentais poboados por fileiras de armaduras de rixideces e coirazas de resistencias, as cámaras de conxelación onde se esqueceron un día as momias dos bos propósitos, das promesas non cumpridas, dos autocompromisos non traballados, ou aquelas enormes galerías, as máis amplas e elevadas, cheas de pedestais soportadores de titánicas estatuas que se destacaban sinistras na penumbra da altura, atadas ou envoltas por lenzos poeirentos, que facían pensar en almacéns de heroes, deuses, amores e modelos do pasado, relegados para sempre ao esquecimento por falta de fieis que lles rendesen culto.

O seu canto, convertido en guía e concentrado totalmente na lembranza esencial e eterna do propio Ser, para non conceder a menor fuga de enerxía de atención a todas as autoconmiseracións que poboan a mente profunda, levoulle, sen saber como, ata o mesmo corazón do abismo, unha sala circular e inmensa rematada, sobre oito enormes columnas, por unha cúpula esférica na que se encontraban inscritos os cento dez glifos que representaban os arcanos do Camiño Evolutivo da Vida e da Morte. Baixo o seu centro, encontrabanse, rodeados dunha grande corte e no alto dun estrado, os tronos de dúas maxestosas e graves figuras que non podían ser outros que Hades e Perséfone, emperadores do Inframundo.

Ao chegar ante eles polo pasillo que a multitude de sombríos cortesáns foi deixándolle franco, impresionados pola súa luz, o bardo despregou o seu saúdo máis xentil e agradeceu sinceramente que lle permitiran entrar ata alá, para lles rogar a devolución á vida de Eurídice, demasiado pronto arrincada do mundo, sen a cal a súa propia non era senón media vida. Logo esperou unha resposta ou un aceno, ou alomenos unha expresión, por parte dos seus interlocutores.

Pero non os houbo. Tanto os monarcas como os seus cortesanos continuaban ollando ao bardo impávidos, silentes, inmóbiles e sen que nada nos seus rostros permitise percibir o efecto, positivo ou negativo, que producira o seu saúdo e a súa petición.

O silencio fíxose chumbo, depresivo, case insultante, pero Orfeo sentiu que aquilo seguía sendo unha proba para as ilusións da súa mente. Nada do que percibía era real e todo pasaría, salvo a teimosa coraxe de expresar vivencialmente a propia creatividade, plantando cara á indiferenza do cosmos ante a nosa insignificancia, a penas pola beleza do amor validada. A coraxe e o amor son as columnas que manteñen equilibrado e en pé o edificio da existencia manifestada do Ser, no ámbito do universo que El mesmo creou sobre o seo do seu propio vacuo.

Antes de que a aparente xordeira ou o calculado reto daqueles sinistros personaxes fixésenlle sentirse desacougado e pequeno, pediu licencia para cantar na súa honra e aínda que seguiron sen soltar palabra nin xesto algún, deu a licencia por outorgada e, en pé no centro do salón, acomodou ante si a súa lira e imaxinou que o instrumento se convertía nun sol cálido e irradiante.

Sobre a melodía xa ampliamente desenvolvida da súa Canción Occidental, coa maior calma, Orfeo comezou a improvisar estrofas portadoras de rimas alternas de forma refinada, orixinal e virtuosa, sen que deixasen de ser claras e sinxelas na súa expresión, que describían a maxestade impresionante do Reino Infernal e do seu soberán, así como o seu poder absoluto e irresistible, xa que nas súas mans encontrábanse os fios da existencia de tódolos seres, así como a faculdade de xulgar as súas accións na vida e de lles aplicar a súa inapelable xustiza durante ciclos só medibles pola intensidade do sufrimento.

Mais, en medio daquela soberanía omniabranxente, en medio daquel imponente dominio e suficiencia, o vate debuxou para o seu público, tomándoo do máis fráxil dos seus propios sentimentos, a insondable soidade do Ser na súa individualidade, o imperativo anhelo de se proxectar, de espellarse, comunicarse, contrastarse, a fin de enriquecer o coñecido coa experiencia do descoñecido, a fin de complementar a propia percepción sensible coa percepción sensible do "Outro" que tamén somos, sen o cal a súa infinitude eterna se convertería no estático e unidimensional aburrimento infinito e eterno do Único, en Si Mesmo pechado.

Describiu con intensos e dinámicos movimentos sonoros o xordo reconcomerse do deus Hades noutra época, dando voltas e reviravoltas, cada vez máis acedas, insatisfeitas e impacientes arredor de si mesmo, como un océano de candente magma que remuiñea no interior profundo da terra... ata que as tensións e as presións chegan a un punto en que a auto-obsesión estala, esnaquiza as amplas bovedas acoirazadas e erupciona na superficie como un volcán furioso e detonante.

En oleadas de versos curtos e graves chimpados a borbotóns rítmicos, Orfeo expresou unha saída, un torrente incontenible, como ríos desbordándose en ondadas ardentes, como unha galopada salvaxe de negros cabalos encabritados que arrastraran un carro de lume, mostrando a abrupta ascensión dos sentimentos contidos do Dono do Abismo polos ásperos e escuros túneis da pesada materia subconsciente, cara a superficie aérea e luminosa.

Nun explosivo crescendo, fixo estalar no aire as escalas acumuladas e liberadas, turbillón ascendente cara unha oitava superior,e forzou a que o son e o aceno quedasen vibrando e espallándose na altura, ata que aquelas serpentes de lava, desde tan profundo expandidas, se converteron nunha águia sonora de amplas asas, que alzouse ao zénit do firmamento e paseou agudamente o seu ollo polas catro direccións do horizonte mentres planeaba moi alta, buscando un obxecto no cal fundirse, remodelarse e completarse.

Orfeo cambiou de tempo, esgrimiu a súa frauta e describiu ante a súa muda pero atenta audiencia un novo escenario de aires pastorís. A súa música máis leda e doce, poñendo un contrapunto á gravidade imponente, restalante e viril do movemento anterior, describiu agora unha paisaxe exuberante e feminina ao pé do volcán, enmarcado nas marxes triangulares dunha bela illa pletórica de vida, bulinte de regatos que brillaban baixo o sol, plena de sons de insectos, paxaros, sorridentes brisas e leves chuvias fecundantes; fértil, florida e bucólica.

Concentrándose na Emperatriz do Inferno, a quen dedicou unha xentil inclinación de cabeza mentres tocaba, colocou ante ela a imaxe pasada dunha rapaza feliz, a penas cuberta a sensualidade emerxente e pura da súa adolescencia por unha curta túnica laranxa, que corría esparexendo nubes de pétalos de flores sobre os campos, seguida de borboletas, aviñas e antílopes, sendo recibida co maior amor, a medida que avanzaba, pola natureza toda, da cal era a filla máis amada, o sorriso do mundo, a expresión da vida mesma no seu xeito máis fermoso.

Cando houbo adornado suficientemente o belo cadro, dándolle unha amplitude aberta e panorámica, Orfeo volveu a trocar a frauta pola lira e, cun par de toques de corda graves e expectantes, colocou a escena no punto de vista da águia que axexa a plena atención desde o alto, e que acaba de descubrir a presa anhelada.

Entón fixo que unha lufada aletexante de notas rasgueadas se lanzase incontenible desde a altura, que se fixese toda ela frecha e pouta, que soase en toda a sala a excitación da cacería e que, de súpeto, unha gadoupada seca e sonora a ras do chan se convertera nun movimento novamente ascendente, que levouse consigo a sensual pureza cara o cráter do volcán e o escuro túnel, que afundiría no remoto interior da terra a xuventude, os risos, as flores, a primavera radiante e os restos esnaquizados de asas de borboletas que aquela forza arrasou no seu paso.

Non deixou de percibir Orfeo o efecto producido polo seu canto na parella de reis infernais, que trocaron durante un segundo unha intensa mirada de recoñecemento (ou, se cadra, de xeado desafío), xusto un intre despois do que marcaba, na música, o rapto violento de Perséfone por Hades.

Tendo conseguido que se recoñecesen emocionalmente dentro da súa persoal historia, o bardo necesitaba agora que tamén se identificasen con el e coa desolación na que se atopaba sen Eurídice; así que, para que mellor a sentisen, pasou a describir a angustia e o desconsolo de Démeter, a amorosa nai de Perséfone, cando percibiu que alguén se lla arrebatara sendo a penas unha nena e como, igual có mesmo Orfeo, a Deusa da Natureza Fértil emprendeu unha camiñada de meses, buscando a súa pista pola Terra e polos Ceos, preguntando continuamente aos deuses e aos homes por ela.

E, mentres tanto, descoidadas as súas funcións, os campos volvíanse estériles e a fame e a miseria se apoderaban do mundo, de tal xeito que o mesmo Zeus tivo que facer de intermediario para chegar a un acordo que satisfixese tanto a Démeter como a Hades. E foi por iso que o Rei dos Infernos houbo de aceptar que o seu apaixonado amor, a bela Perséfone, forza rexeneradora da vida, lle abandonase cada seis curtos e longos meses, levándose o seu contrapunto de luz lonxe das sombras para ir a despregar a Primavera á superficie do mundo, de tal modo que a vida seguise e que tamén os deuses poidesen existir porque os homes, agradecidos polo necesario alimento ou temerosos de o perder, se lembrararan da conveniencia de lles render culto.

"... En nome da mesma lexítima saudade de amor que faiche esperar cada medio ano a que a túa ánima amada volte a encher de luz e de alegría os teus baleiros aposentos e a túa alma, poderoso Hades –concluiu Orfeo-, eu che suplico que comprendas os sentimentos da miña pequenez e que consentas en que a presenza viva de Eurídice volte a traer a primavera ao inferno da miña alma. Ou senón, señor da morte, apiádate de ambos e toma tamén a miña vida para que poidamos reencontrarnos por fin nas sombras do teu reino".

Cando a música cesou, Hades pareceu saír un momento da súa abismal impenetrabilidade e ollou cara a súa esposa Perséfone. Esta esbozou un sorriso que, malia ser moi leve, trouxo brilo de lúa á inmensa sala do trono do Mundo Escuro. Logo puxo as súas branquísimas mans en posición de aplaudir.

O emperador infernal aplaudiu entón e, concedido o real permiso, toda a súa pálida corte aplaudiu con el abertamente. Foi a maior ovación que Orfeo escoitase na súa longa carreira de artista e a que máis acendeu a súa alma. Inclinouse repetidas veces, para agradecer a todo o seu público mentres durou. Despois puxo a súa lira aos pés de Perséfone en forma de brinde ou de ofrenda, quedando axeonllado e coa cabeza baixa ante Hades, como quen espera un veredicto.

Que sucederá a continuación? Se apiadará Hades? Conseguirá Orfeo que lle devolvan a Eurídice para a vida?