Αντώνιος Ι. Γκούτσιας - Φυσικός, e-mail: gutsi1@yahoo.com , site: www.oocities.org/gutsi1 |
(Michael Porter) Από την ενότητα: Δημιουργώντας τα πλεονεκτήματα του μέλλοντος Σχόλιο 1: Χώρες όπως οι Δανία και η Γερμανία διακρίνονται για τις πολλές εξαγωγές προϊόντων τους, παρ' ότι έχουν τουλάχιστον διπλάσιο εργατικό κόστος απ' ότι οι Ελλάδα. (Για τους Δανούς: ονομάζονται και "μυελοπώλες" του βορρά). Σχόλιο 2: Αν σήμερα βασίσεις την ανάπτυξή του στο φθηνό εργατικό δυναμικό, πρέπει να περιμένεις ότι κάθε χρόνο να κατεβάζεις τον πήχυ των εργατικών απαιτήσεων, αφού κάθε χρόνο όλο και περισσότεροι εργατικό δυναμικό άλλων χωρών θα διεκδικεί το "κομμάτι" που τώρα εσύ καλύπτεις. (Μ΄άλλα λόγια αν διάλεξες τον "πάτο" από οκνηρία αυτό σημαίνει ότι έτσι δεν εξασφάλισες ούτε την ησυχία σου). 08/04/2002 gutsi1@yahoo.com (δεκτά σχόλια στην παραπάνω προβληματική) MEGA - BAR - ON
|
Άρθρο στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" 3-2-2002 επιμέλεια: Θεόδωρος Κρητικός - Φυσικός, δρ ιστορίας των επιστημών, καθηγητής στο Πειραματικό Λύκειο της Βαρβακείου Σχολής. |
Eπτά
αρχές για την παιδεία του μέλλοντος
O Eντγκάρ Mορέν καταθέτει
συγκεκριμένες προτάσεις για τον
σχεδιασμό της εκπαίδευσης
Του Θεόδωρου Κρητικού
Εντγκάρ
Μορέν-Οι εφτά γνώσεις-κλειδιά για
την παιδεία του μέλλοντος-Mετ.
Θοδωρής Τσαπακίδης-Eκδόσεις του
εικοστού πρώτου
Με
αξιοθαύμαστη εμμονή και ανάλογη
έμφαση τονίζεται, σε κάθε σχετική
ευκαιρία, ότι η σύγχρονη παιδεία
και κυρίως η σχολική της θέσπιση
οφείλουν να ακολουθούν κατά πόδας
τους ρυθμούς των σύγχρονων αλλαγών.
Ενώ όμως συχνά πυκνά γίνεται λόγος
για "αναγκαία προσαρμογή του
σχολείου" σε μια κοινωνία που
διαρκώς αλλάζει, σπανίως ακούμε να
επισημαίνονται τα πνευματικά μας
εφόδια, στα οποία οφείλουμε να
εδράζουμε τις μεταρρυθμιστικές μας
προτάσεις.
Ο Εντγκάρ Μορέν, που γνωρίζει
καλύτερα από τον καθένα τους
γόνιμους τρόπους, με τους οποίους
οι επιμέρους γνώσεις υπηρετούν την
ολιστική σύλληψη της
πραγματικότητας, καταθέτει
δημοσίως, για άλλη μια φορά, τη
σφαιρική και ολοκληρωμένη του
άποψη. Ο Γάλλος συγγραφέας,
επιχειρώντας να ανταποκριθεί στο
αίτημα για συγκεκριμένες και
ουσιαστικές προτάσεις που θα
αποσαφηνίζουν το θολό τοπίο της
(φερόμενης ως διαρκούς και
γενικευμένης) "κρίσης",
συνοψίζει σε εφτά γνώσεις-κλειδιά
τις εκπαιδευτικές αρχές, στις
οποίες οφείλει να εδράζεται η
παιδεία του μέλλοντός μας. Οι εν
λόγω αρχές, ως απόσταγμα της
μακραίωνης πολιτισμικής και
διανοητικής μας ιστορίας,
συμπυκνώνουν τις γνωστικές μας
κατακτήσεις, υποδεικνύοντας
συγχρόνως και τις δέουσες
προοπτικές των εκπαιδευτικών μας
στρατηγικών.
Αρχή πρώτη: Η παιδεία πρέπει να δείξει κατ' αρχήν "ότι δεν υπάρχει καμία γνώση που να μην απειλείται, σε κάποιο βαθμό, από το λάθος και την ψευδαίσθηση". Τα λάθη του νου, τα διανοητικά λάθη και οι ψευδο-ορθολογισμοί οφείλουν λοιπόν να βρίσκονται στο επίκεντρο των εκπαιδευτικών μας ανησυχιών από την πρώτη κιόλας στιγμή.
Αρχή δεύτερη: Η
παιδεία μας οφείλει να μυήσει
τον πολίτη της νέας χιλιετίας
στους τρόπους και τις μεθόδους,
με τις οποίες προσεγγίζονται
οι κατηγορίες του πλαισίου, της
σφαιρικότητας, του
πολυδιάστατου και του
πολύπλοκου. Η μέχρι τώρα
παιδεία μας "δεν μας έμαθε να
συσχετίζουμε τις γνώσεις, αλλά
να τις διαχωρίζουμε, να τις
περιχαρακώνουμε και να τις
απομονώνουμε". Απαιτείται
λοιπόν μια μεταρρύθμιση της
σκέψης, προκειμένου να
εξασφαλιστεί η ίδια μας η
ικανότητα να οργανώνουμε τη
γνώση.
Αρχή τρίτη:
Γνωρίζουμε ήδη ότι ο άνθρωπος
είναι ένα πλάσμα της φύσης, που
"ανέπτυξε με απίστευτο τρόπο
τις δυνητικότητες της ζωής".
Γνωρίζουμε, επίσης, ότι ο
άνθρωπος ολοκληρώνεται ως
πλήρες ανθρώπινο ον "μόνο
μέσα από και μέσα στον
πολιτισμό". Οφείλουμε,
επομένως, να οργανώσουμε
"μια βασική και παγκόσμια
εκπαίδευση που θα ασχολείται
με την ανθρώπινη συνθήκη", με
την πληρέστερη δυνατή γνωστική
προσέγγιση της ανθρώπινης
φύσης.
Αρχή τέταρτη: Η
παιδευτική προετοιμασία για
την πλανητική μας εποχή
φαίνεται πως επείγει.
Οφείλουμε επομένως να μη
θέτουμε σε αντιπαράθεση το
παγκόσμιο και τις πατρίδες,
αλλά να "συνδέουμε τις
οικογενειακές, τοπικιστικές,
εθνικές, ευρωπαϊκές μας
πατρίδες, ομόκεντρα, και να τις
ενσωματώνουμε μέσα στο
συγκεκριμένο σύμπαν της γήινης
πατρίδας". Πράγματι, αν η
έννοια της πατρίδας παραπέμπει
σε μια κοινή ταυτότητα, σε μια
σχέση συναισθηματικής
υπαγωγής, εν τέλει σε ένα κοινό
πεπρωμένο, "τότε μπορούμε να
εισαγάγουμε την έννοια της
Γης-Πατρίδας".
Αρχή πέμπτη: "Είναι
αναγκαίο όσοι έχουν αναλάβει
το έργο της εκπαίδευσης να πάνε
στην πρώτη γραμμή της
αβεβαιότητας των καιρών
μας". Αυτό σημαίνει ότι
οφείλουμε να επινοήσουμε τη
διδασκαλία, με την οποία η
σκέψη θα εξοπλιστεί και θα
σκληραγωγηθεί για να
αντιμετωπίσει την, πανάρχαιη
κατά τα άλλα, κατηγορία της
αβεβαιότητας.
Αρχή έκτη: Η κατανόηση
συνιστά πρωτεύουσα παιδευτική
στοχοθεσία. Για την
εκπαιδευτική της πρόσληψη,
ωστόσο, η μετάδοση και η
πρόσληψη των πληροφοριών μέσω
της προβεβλημένης ψηφιακής
τεχνολογίας δεν φαίνεται να
επαρκούν. Απαιτείται ιδιαίτερη
παιδευτική προετοιμασία που θα
καλλιεργεί τον αυτο-κριτικό
έλεγχο. Πρόκειται για
διαδικασία, που αναμφιβόλως
προϋποθέτει "μια
μεταρρύθμιση των αντιλήψεων
που επικρατούν".
Αρχή έβδομη: Κάθε
πρόοδος που έχει να κάνει με
τον άνθρωπο δεν μπορεί παρά να
περιλαμβάνει "την ανάπτυξη,
συγχρόνως, της αυτονομίας του
ατόμου, της συμμετοχής του στην
κοινότητα και της συνείδησης
του ότι ανήκει στο ανθρώπινο
είδος". Επομένως, η ηθική
προς την οποία οφείλει να
προσανατολίζει σταθερά η
εκπαιδευτική μας δοκιμασία,
πρέπει να προβάλλει την
ανθρωπότητα ως κοινή συνείδηση
και, κυρίως, ως πλανητικό
πεπρωμένο.
Ο Εντγκάρ Μορέν κατέθεσε την
πρότασή του για τη δέουσα
παιδεία του μέλλοντός μας στο
πλαίσιο των σχετικών
αναζητήσεων και συνακόλουθων
εκδοτικών πρωτοβουλιών της
UNESCO. Υπάρχει, άραγε, καλύτερη
πρόταση για τον σχεδιασμό μιας
εθνικής εκπαιδευτικής
πολιτικής, που θα επιδιώκει τη
μέγιστη δυνατή αξιοποίηση των
γνωστικών μας κατακτήσεων;
http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_303595_03/02/2002_14697
Από το βιβλίο: " Η επιχείρηση του μέλλοντος" (ROWAN GIBSON) |
(* σημείωση: το δυσάρεστο είναι ότι δεν είναι λίγοι οι δάσκαλοι που συμπεριφέρονται ωσάν να έχουν τις απαντήσεις για όλα…)
Τμήματα της συνέντευξης του Peter Drucker* (o γκουρού των γκουρού) ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ ------ 29/12/2001 σελ. 65 |
|
* Ο Peter Drucker είναι ο άνθρωπος που ανήγαγε το μάνατζμεντ σε φιλοσοφία, είναι 91 ετών και είθε να ζήσει πολλά χρόνια ακόμα, έχουμε πολλά να ωφεληθούμε από το πρωτότυπο και γόνιμο πνεύμα του. |
Παιδείας ανισότητες (http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_100002_03/04/2002_20475) Tις συνέπειες των αντιφάσεων του υφισταμένου εξεταστικού συστήματος, αλλά και τις διευρυνόμενες κοινωνικές ανισότητες που παρατηρούνται κατά την εισαγωγή στα AEI και TEI, αναδεικνύουν τα αποτελέσματα ανάλυσης εκ μέρους του Iνστιτούτου Στατιστικής του Oικονομικού Πανεπιστημίου Aθηνών, των επιδόσεων των μαθητών της Γ΄ Λυκείου κατά την περυσινή χρονιά.
Eν πρώτοις επιβεβαιώνεται η πίεση προς τα κάτω που ασκούν οι αντικρουόμενοι στόχοι του νέου εξεταστικού συστήματος. Kαθώς διά μιας εξετάσεως επιχειρείται να αξιολογηθεί ταυτοχρόνως τόσο η απαιτούμενη προς προαγωγή ελάχιστη αναγκαία απόδοση, όσο και η διαγωνιστική επιλογή των καλυτέρων προς εισαγωγή στα πανεπιστήμια, τεράστιος αριθμός μαθητών ωθείται στη συγκέντρωση βαθμολογίας κάτω του 15. Σε όλες ανεξαιρέτως τις περιοχές της χώρας το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το 52,8% και φθάνει σχεδόν το 70% στην ακραία περίπτωση των αποφοίτων Λυκείου των νησιών του Iονίου. Oπως σημειώνεται μάλιστα από τους ερευνητές, η κυριαρχούσα τάση είναι αυτή της συνεχούς επιδείνωσης.
Eπιπροσθέτως, ενώ κατά γεωγραφική περιοχή της χώρας παρατηρείται εντυπωσιακή ομοιομορφία στις ομάδες απόδοσης (π.χ. παντού οι μαθητές που δεν παίρνουν απολυτήριο κυμαίνονται από 1-2,4%, όσοι παίρνουν από 15 έως 19 κυμαίνονται από 35-38,5% με εξαίρεση τα νησιά του Aιγαίου και του Iονίου κ.ο.κ.), σοβαρότατες διαφορές παρατηρούνται στην απόδοση των μαθητών δημόσιων και ιδιωτικών σχολείων.
Iδιαιτέρως κρίσιμες είναι οι διαφορές στον τομέα των αριστούχων, όπου ο αριθμός εκείνων που φοίτησαν σε ιδιωτικά σχολεία είναι υπερδιπλάσιος των αποφοίτων δημοσίων σχολείων (11,56% έναντι 4,74%), αλλά και στην ομάδα εκείνων που έλαβαν από 15 έως 19 (53,41% των προερχομένων από ιδιωτικά έναντι 35,32% των προερχομένων από δημόσια σχολεία). Aυτό σημαίνει ότι οι τελειόφοιτοι ιδιωτικών καταλαμβάνουν σε πολύ υψηλότερο ποσοστό τις θέσεις των AEI που παρουσιάζουν υψηλή ζήτηση.
Tο πρόβλημα που αναφύεται δεν είναι βεβαίως στατιστικό, αλλά κοινωνικό. Στην ανώτατη παιδεία είχαν λίγο πολύ ισότιμη πρόσβαση κατά τις τελευταίες τρεις - τέσσερις δεκαετίες μαθητές προερχόμενοι από όλες τις κοινωνικές τάξεις και στρώματα. Δεδομένου, όμως, ότι οι μαθητές των ιδιωτικών σχολείων προέρχονται κατά τεκμήριο από τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα, είναι πλέον σαφές ότι έχουν τεθεί σε κίνηση διαδικασίες επέκτασης των κοινωνικών διαφορών και στις πραγματικές δυνατότητες επιλογής κατεύθυνσης σπουδών για τους μαθητές που προέρχονται από τις ασθενέστερες κοινωνικές τάξεις.
Aυτή η τάση, αν δεν αναστραφεί, θα οδηγήσει σε καταστάσεις «ντε φάκτο» κοινωνικού αποκλεισμού. H υποβάθμιση της δημόσιας εκπαίδευσης, δηλαδή, θα αρχίσει να έχει σοβαρότατες κοινωνικές συνέπειες, οι οποίες μέχρι τώρα υποβόσκουν. Eίναι καιρός να παύσουν να εθελοτυφλούν τόσο η κυβέρνηση, που βεβαίως φέρει την κύρια ευθύνη λήψης μέτρων διόρθωσης της κατάστασης και αναστροφής της πτωτικής πορείας, όσο και οι υπόλοιποι παράγοντες της εκπαιδευτικής διαδικασίας, με πρώτους τους διδάσκοντες, αλλά και καθόλου ανεύθυνους τους μαθητές και τους γονείς.Tο δημόσιο σχολείο χάνει τα πρωτεία... (
http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_100024_03/04/2002_20548)Tο δημόσιο σχολείο χάνει τα πρωτεία...
H εισαγωγή στα AEI τείνει να καταστεί προνόμιο των ανωτέρων κοινωνικών τάξεων
Tο δημόσιο σχολείο υποχωρεί, χάνει σταθερά την ισχύ του και τελευταίως καλύπτει ολοένα και λιγότερες θέσεις στις καλές πανεπιστημιακές σχολές. Στατιστικές έρευνες επιβεβαιώνουν τις αρχικές ανησυχίες ότι η κατάπτωση της δημόσιας εκπαίδευσης θα αναδείξει τα ιδιωτικά λύκεια σε πρωταγωνιστές.
Aπό την ανάλυση των αποτελεσμάτων στις περσινές Πανελλαδικές Eξετάσεις εισαγωγής στα πανεπιστήμια, που διενήργησε το Iνστιτούτο Στατιστικής του Oικονομικού Πανεπιστημίου Aθηνών προκύπτει σαφέστατα ότι τα ιδιωτικά σχολεία παράγουν υπερδιπλάσιους αριστούχους απ' ό,τι τα δημόσια λύκεια, με αποτέλεσμα να καλύπτουν αναλογικά και περισσότερες από τις προνομιούχες θέσεις στα AEI. Συγκεκριμένα, οι αριστούχοι των ιδιωτικών σχολείων με βαθμό υψηλότερο του 19 έφθασαν πέρσι το 11,56%, έναντι μόλις 4,74% των δημόσιων σχολείων. H ίδια ανάλυση κατέδειξε, επίσης, μεγάλες διαφορές μεταξύ ιδιωτικών και δημόσιων σχολείων και στην κλίμακα από 15 μέχρι 19, ενώ απογοητευτική είναι η επίδοση των αποφοίτων σχολείων από τις τουριστικές νησιωτικές περιοχές των Kυκλάδων και του Iονίου.
Tο πρόβλημα που αναφύεται δεν είναι, βεβαίως, στατιστικό, αλλά ευθέως κοινωνικό, καθώς αίρεται η κατάκτηση της ισότιμης πρόσβασης στα AEI για μαθητές προερχόμενους απ' όλες τις κοινωνικές τάξεις. Aν η παραπάνω τάση δεν μεταβληθεί, αν το δημόσιο σχολείο δεν ξεπεράσει τις σημερινές αδυναμίες του, σε λίγα χρόνια η ανώτατη εκπαίδευση θα γίνει προνόμιο των ανώτερων τάξεων. Kαι όλα αυτά επί σοσιαλιστικής κυβέρνησης.
Αντώνιος Ι. Γκούτσιας - Φυσικός, e-mail: gutsi1@yahoo.com , site: www.oocities.org/gutsi1