ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ΜΕΡΟΣ Α’ |
|
|
1. |
|
1.1. |
Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑΣ |
1.1.1. |
Η ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ
– ΜΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑΣ |
1.1.2. |
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑΣ
ΤΗΣ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑΣ |
1.2. |
ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑΣ |
1.2.1. |
ΤΟ ΠΡΟΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ |
1.2.2. |
ΤΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ |
|
|
2. |
|
2.1. |
Η ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΤΑΣΗ ΕΝΑΝΤΙ
ΤΩΝ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΩΝ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΥΛΟΥ |
2.2. |
ΟΙ ΗΧΟΜΙΜΗΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ |
2.3. |
Η «ΣΧΕΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΤΗΤΑ» |
2.4. |
Η «ΛΕΞΑΡΙΘΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ» |
2.5. |
Η ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΕΤΥΜΟΛΟΓΗΣΗ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΕΞΕΩΝ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΔΕΔΕΙΓΜΕΝΑ ΔΑΝΕΙΕΣ |
2.6. |
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ: Η «ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ» ΑΝΥΠΑΡΚΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΛΕΞΕΩΝ ΣΕ ΓΛΩΣΣΕΣ
ΑΛΛΩΝ ΗΠΕΙΡΩΝ |
|
|
|
|
|
ΜΕΡΟΣ Β’ |
|
|
1. |
|
1.1. |
ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ: ΓΡΑΦΗ,
ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ, ΓΡΑΦΗΜΑ |
1.2. |
ΕΙΔΗ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑΣ |
1.3. |
ΤΟ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ |
1.4. |
ΤΟ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ |
|
|
2. |
|
2.1. |
H
ΛΕΞΗ ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ |
2.2. |
ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΑΦΤΙ
ΚΑΙ ΑΒΓΟ |
2.3. |
Η ΛΕΞΗ ΒΡΟΜΑ |
2.4. |
Η ΛΕΞΗ ΑΛΛΙΩΣ |
2.5. |
ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΠΑΛΙΟΣ-
ΔΙΚΙΟ- ΕΛΙΑ |
2.6. |
Η ΛΕΞΗ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ |
|
|
|
|
|
Βουτυράς Εμμανουήλ 2001: Η εισαγωγή του αλφαβήτου. Στον Χριστίδη [επιστημ. επιμ.] (2001: 210-217).
Διονύσιος Αλικαρνασσεύς
2003: Άπαντα, τόμ. 14: Περί συνθέσεως ονομάτων [μτφρ.
φιλολογική ομάδα Κάκτου (Αθήνα: Κάκτος)].
Ζηκίδης Γεώργιος 19264:
Λεξικόν ορθογραφικόν και χρηστικόν της ελληνικής γλώσσης (Αθήνα).
Θουκυδίδης 1992:
Άπαντα, τόμ. 1: Ιστοριών Α΄ [μτφρ. Αναστασίου Γεωργοπαπαδάκου
(Αθήνα: Κάκτος)].
Θουκυδίδης 1994:
Άπαντα, τόμ. 2: Ιστοριών Β΄ [μτφρ. Αναστασίου Γεωργοπαπαδάκου
(Αθήνα: Κάκτος)].
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών /
Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη 1998: Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής
(Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης).
Καλιτζοπούλου- Παπαγεωργίου
Ειρήνη 1991: Η αιολοδωρική θεωρία.
Συμβολή στην Ιστορία της ελληνικής γλώσσας.
Διδακτορική διατριβή (Αθήνα).
Κιοσσέ Χαρά 1999: «Τα
μυστικά της λίμνης. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές στον λιμναίο οικισμό του
Δισπηλιού Καστοριάς»: εφημ. Το Βήμα, 1 Αυγούστου.
Koπιδάκης Μ. [επιστημ. επιμ.] 1999: Ιστορία της ελληνικής γλώσσας (Αθήνα: Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο).
Μαγουλάς Γεώργιος 1969-
1970: «Ετυμολογικά», Επιστημονική επετηρίς της Φιλοσοφικής Σχολής του
Πανεπιστημίου Αθηνών, τόμ. ΣΤ΄ (Αθήνα), 325- 350.
Μπαμπινιώτης Γεώργιος 1971- 1972 α: «Το θεωρητικόν υπόβαθρον της ιστορικής ορθογραφίας. Συμβολή εις την σημειολογίαν», Επιστημονική επετηρίς της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, τ. ΚΒ΄ (Αθήνα), 286-307.
Μπαμπινιώτης Γεώργιος 1971- 1972 β: «Επί της προφοράς της γλώσσης των αρχαίων κειμένων. Νεοελληνική ή “εξ επανασυνθέσεως” (“ερασμική”) προφορά;», Επιστημονική επετηρίς της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, τ. ΚΒ΄ (Αθήνα), 308-313.
Μπαμπινιώτης Γεώργιος 1985
α: Συνοπτική Ιστορία της ελληνικής γλώσσας, με εισαγωγή στην
Ιστορικοσυγκριτική Γλωσσολογία (Αθήνα).
Μπαμπινιώτης Γεώργιος 1985
β: Ιστορική γραμματική της αρχαίας ελληνικής γλώσσας,
I:
Φωνολογία (Αθήνα).
Mπαμπινιώτης Γεώργιος 1986:
«Η καταγωγή του ελληνικού αλφαβήτου»: εφημ. Η Καθημερινή, 13
Ιουλίου.
Μπαμπινιώτης Γεώργιος 1993: «Η προέλευση του ελληνικού αλφαβήτου»: εφημ. Το Βήμα, 11 Ιουλίου.
Μπαμπινιώτης Γεώργιος 1997
α: «Οι ξένες λέξεις της Ελληνικής»: εφημ. Το Βήμα, 22 Ιουνίου.
Μπαμπινιώτης Γεώργιος 1997
β: «Προκλητικές ορθογραφίες λέξεων»: εφημ. Το Βήμα, 20 Ιουλίου.
Μπαμπινιώτης Γεώργιος 1997 γ:
«Επιστημονική ετυμολογία των λέξεων»: εφημ. Το Βήμα, 21 Σεπτεμβρίου.
Μπαμπινιώτης Γεώργιος 1997
δ: «Αντιστρεψιμότητα και όχι απλογράφηση»: εφημ. Το Βήμα, 9
Νοεμβρίου.
Μπαμπινιώτης Γεώργιος 1997
ε: «Ετυμολογική περιπλάνηση»: εφημ. Το Βήμα, 7 Δεκεμβρίου.
Μπαμπινιώτης Γεώργιος 1998α
[20022]: Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας. Επανεκτύπωση με
διορθώσεις και βελτιώσεις (Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας).
Μπαμπινιώτης Γεώργιος 1998
β: «Η συνέπεια στην ορθογραφία»: εφημ. Το Βήμα, 1 Φεβρουαρίου.
Μπαμπινιώτης Γεώργιος
1999 α: «Ενιαία ορθογραφία»: εφημ. Το Βήμα, 10 Ιανουαρίου.
Μπαμπινιώτης Γεώργιος
1999 β: «Μία ή δύο λέξεις; Ιδού το δίλημμα»: εφημ. Το Βήμα, 11
Απριλίου.
Mπαμπινιώτης Γεώργιος 2000:
«Και όμως είναι ελληνικές»: εφημ. Το Βήμα, 12 Μαρτίου.
Mπαμπινιώτης Γεώργιος 2003:
«Ετυμολογία: η αλήθεια των λέξεων»: εφημ. Το Βήμα, 2 Φεβρουαρίου.
Μπουκάλας Παντελής 2000: «Η
γλώσσα και οι θρύλοι»: εφημ. Η Καθημερινή, 23 Απριλίου.
Οικονόμος Κωνσταντίνος 1993: Περί της γνησίας προφοράς της ελληνικής γλώσσης. Εισαγωγή-σχόλια Γεωργίου Μαγουλά (Αθήνα: Φιλόμυθος).
Πανταζίδης Ι. 1872:
Λεξικόν ομηρικόν. Tο
μεν πρώτον συνταχθέν υπό Κρουσίου, πολλαχώς δε επεκταθέν… υπό Ε. Ε. Σέιλερ, εκ
δε της έκτης γερμανικής εκδόσεως διασκευασθέν… υπό Ι. Πανταζίδου
(Αθήνα).
Πετρούνιας Ευάγγελος 1984:
Νεοελληνική γραμματική και συγκριτική ανάλυση, μέρος Α΄ : θεωρία
(Θεσσαλονίκη: University
Studio Press).
Πετρούνιας Ευάγγελος 2001α: Η προφορά της αρχαίας Ελληνικής. Τεκμήρια και υποθέσεις. Στον Χριστίδη [επιστημ. επιμ.] (2001: 402-409).
Πετρούνιας Ευάγγελος 2001β: Η προφορά της κλασικής Ελληνικής. Στον Χριστίδη [επιστημ. επιμ.] (2001: 410-420).
Πετρούνιας Ευάγγελος 2001γ: Εξέλιξη της προφοράς κατά την ελληνιστική εποχή. Στον Χριστίδη [επιστημ. επιμ.] (2001: 442-450).
Πλάτων 1994: Κρατύλος
ή Περί ορθότητος ονομάτων [μτφρ. φιλολογική ομάδα Κάκτου (Αθήνα:
Κάκτος)].
Ροΐδης Εμμανουήλ 1893: Τα είδωλα. Γλωσσική μελέτη (Αθήνα: Εστία).
Σακελλαριάδης Γεώργιος
1997: Στοιχεία μορφολογίας. Μορφήματα και παραγωγικές καταλήξεις της
Νεοελληνικής (Αθήνα: Σαββάλας).
Σέξτος Εμπειρικός 1998:
Άπαντα, τόμ. 6: Προς ηθικούς, προς μαθηματικούς, προς
γραμματικούς [μτφρ. Αναστασία-Μαρία Καραστάθη (Αθήνα: Κάκτος)].
Σετάτος Μιχάλης 1993:
«Παρατηρήσεις και προτάσεις σχετικά με το γραφικό σύστημα της Κοινής
Νεοελληνικής (Κ.Ν.Ε.)». Εφαρμοσμένη γλωσσολογία 9, 113- 157.
Σετάτος Μιχάλης 1994:
«Ετυμολογία και ετυμολογικά λεξικά». Εφαρμοσμένη γλωσσολογία 10, 81-
97.
Σκαρλάτος Δημήτριος ο Βυζάντιος
18522: Λεξικόν της ελληνικής γλώσσης (Αθήνα).
Σκαρλάτος Δημήτριος ο
Βυζάντιος 18743: Λεξικόν της καθ’ ημάς ελληνικής διαλέκτου
μεθηρμηνευμένης εις το αρχαίον ελληνικόν και το γαλλικόν (Αθήνα).
Τομπαΐδης Δημήτρης
1998: «Ορθογραφική πειθαρχία»: εφημ. Το Βήμα, 18
Ιανουαρίου.
Τριανταφυλλίδης Μανόλης
1965: Άπαντα, τόμ. Ζ΄ : γλωσσικό ζήτημα και
γλωσσοεκπαιδευτικά, Ορθογραφικά -Παιδαγωγικά (Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο
Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών / Ίδρυμα Μανόλη
Τριανταφυλλίδη).
Τσολάκης Χρίστος 1999:
Τη γλώσσα μού έδωσαν ελληνική (Σκόπελος: Νησίδες, σε συνεργασία με
τον ραδιοφωνικό σταθμό 9. 58 της Ε.Ρ.Τ. - 3).
Φιλήντας Μένος, Γληνός
Δημήτρης κ.ά. 1980: Φωνητική γραφή (Αθήνα: Κάλβος).
Xαραλαμπάκης
Χριστόφορος 1997: «Ασύλληπτες περιγραφές γονιμοποιήσεων του ευρωπαϊκού
λόγου από την ελληνική γλώσσα. Περιθωριακές σημειώσεις σε ένα αλλόκοτο
βιβλίο». Θαλλώ 9, 243- 251.
Xαραλαμπάκης
Χριστόφορος 1999: «Προτάσεις για την εκλογίκευση του ορθογραφικού μας
συστήματος». Ελληνική γλωσσολογία ’99. Αδημοσίευτη [τότε] ανακοίνωση στο Δ΄
διεθνές γλωσσολογικό συνέδριο για την ελληνική γλώσσα, Λευκωσία, 17-19
Σεπτεμβρίου 1999.
Xαραλαμπάκης
Χριστόφορος χ.χ.: «Το ορθογραφικό μας πρόβλημα». Πανεπιστημιακές σημειώσεις
(Αθήνα).
Χάρης Γιάννης [επιμ.] 2001: Δέκα μύθοι για την ελληνική γλώσσα (Αθήνα: Πατάκης).
Χατζιδάκις Γεώργιος
1905: Μεσαιωνικά και νέα Ελληνικά, τόμ. Α΄ (Αθήνα: βιβλιοθήκη
Μαρασλή – και φωτοτυπική ανατύπωση Αθήνα: Βασιλείου, 1991).
Χατζιδάκις Γεώργιος 1907:
Μεσαιωνικά και νέα Ελληνικά, τόμ. Β΄ (Αθήνα: βιβλιοθήκη
Μαρασλή – και φωτοτυπική ανατύπωση Αθήνα: Βασιλείου, 1992).
Χατζιδάκις Γεώργιος 1915
α: Ακαδημεικά αναγνώσματα, τόμ. Γ΄ : Γενική Γλωσσική (Αθήνα –
και φωτοτυπική ανατύπωση Αθήνα: Βασιλείου, 1991).
Χατζιδάκις Γεώργιος 1915 β: «Και
πάλιν περί των λέξεων βρόμος, βρομείν, βρόμα κ.τ.λ.».
Λεξικογραφικόν αρχείον της μέσης και νέας Ελληνικής 2, 51- 60.
Χατζιδάκις Γεώργιος 19242:
Ακαδημεικά αναγνώσματα εις την ελληνικήν και λατινικήν γραμματικήν,
τόμ. Α΄ (Αθήνα).
Χατζιδάκις Γεώργιος 1934:
Γλωσσολογικαί έρευναι, τόμ. Α΄ (Αθήνα).
Χατζιδάκις Γεώργιος
1977: Γλωσσολογικαί έρευναι, τόμ. Β΄ (Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών).
Χουρμουζιάδης Γεώργιος
1996: Το Δισπηλιό Καστοριάς. Ένας λιμναίος προϊστορικός οικισμός
(Θεσσαλονίκη: Κώδικας).
Χριστίδης Α.-Φ. [επιστημ.
επιμ.] 2001: Ιστορία της ελληνικής γλώσσας. Από τις αρχές έως την ύστερη
αρχαιότητα (
Ψάλτης Σταμάτιος 1923:
«Ορθογραφικά: αλλοίθωρος, αλλοιώς, αλλοιώτικος ». Λεξικογραφικόν
αρχείον της μέσης και νέας Ελληνικής 6, 88- 100.
Aitchison J.
19912: Language change : progress or decay ?
(London: Fontana).
Allen W.
1968: Vox graeca. A guide to the pronunciation of classical
Greek (Cambridge: Cambridge University Press) [ Vox graeca.
Η προφορά της Ελληνικής την κλασική
εποχή, μτφρ. Μαρίας Καραλή- Γ. Μ.
Παράσογλου, Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης,
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών / Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη, 2000)].
Browning Robert 19832: Medieval and modern Greek (Cambridge: Cambridge University Press) [H ελληνική γλώσσα, μεσαιωνική και νέα, μτφρ. Μαρίας Κονομή, Αθήνα: Παπαδήμας, 1991)].
Buck Carl:
1949: A dictionary of selected synonyms in the principal indo- european
languages (Chicago: Chicago University Press).
Bynon Theodora
1993 : Historical linguistics (Cambridge: Cambridge University Press).
Chadwick John 2001: Γραμμική Α΄. Στον Χριστίδη [επιστημ. επιμ.] (2001: 200-203, μτφρ. Ι. Βλαχόπουλου).
Cohen Marcel
1958: La grande invention de l’ écriture et son évolution :
texte (Paris: Klincksieck).
Diringer David
19683: The alphabet. A key to the history of mankind
(London).
Duhoux Yves 2001: Γραμμική Α΄. Στον Χριστίδη [επιστημ. επιμ.] (2001: 180-184, μτφρ. Ε. Τσελέντη-Α. Καραστάση).
Encrevé Pierre
1995: «Réflexions sur une initiative politique touchant l’ orthographe».
Langue française 108, 112- 120.
Février James 19592: Histoire de l’ écriture. Nouvelle édition entièrement refondue (Paris: Payot).
Gaisford Thomas
[εκδ.] 1848: Etymologicon
magnum lexicon
(Oxford)
[ Μέγα ετυμολογικόν (11ος αι.) (Αθήνα:
Πελεκάνος, 2000)].
Gamkrelidge Thomas 2000: «H τυπολογία της γραφής, το ελληνικό αλφάβητο και η προέλευση των αλφαβητικών γραφών της Χριστιανικής Ανατολής» [μτφρ. Γεωργίου Μπάτζιου]. Γλωσσολογία 11-12, 45-62 (Αθήνα: Leader Books).
Gelb I. J. 19632:
A study of writing (Chicago: Chicago University Press).
Haudry Jean 19852:
Les Indo-Européens (Paris: Presses Universitaires de France)
Higounet Charles
1964: L’ écriture (Paris: Presses Universitaires de France) [ H
γραφή,
μτφρ.
Φιλησίας Στάθη- Πουλιοπούλου (Αθήνα:
Ζαχαρόπουλος, 1964)].
Jeffery L.
1961: The local scripts of archaic Greece (Oxford: Oxford University
Press).
Jensen Hans
19703: Sign, symbol and script. An account of man’s efforts
to write (London).
Joseph Brian 2001: Η ινδοευρωπαϊκή οικογένεια. Οι γλωσσικές μαρτυρίες. Στον Χριστίδη [επιστημ. επιμ.] (2001: 128-134, μτφρ. Ι. Βλαχόπουλου).
Landau Sidney
1989 [20012]: Dictionaries. The art and craft of lexicography
(Cambridge: Cambridge University Press).
Lerot Jacques
1993: Précis de linguistique générale (Paris: Les Éditions de Minuit).
Μallory J. 2001: Η ινδοευρωπαϊκή γλωσσική οικογένεια. Το ιστορικό ζήτημα. Στον Χριστίδη [επιστημ. επιμ.] (2001: 135-141, μτφρ. Ι. Βλαχόπουλου).
Naveh Joseph
1982: Early history of the alphabet. Αn introduction to west semitic
epigraphy and paleography (Leiden).
Picoche Jacqueline
1992: Dictionnaire étymologique du français (Paris: le Robert).
Robert Paul 1970:
Dictionnaire alphabétique et analogique de la langue française (Paris:
le Robert).
Robins R. H.
1967: A short history of linguistics (London: Longman) [ Σύντομη
Ιστορία
της Γλωσσολογίας, μτφρ.
Αθηνάς Μουδοπούλου (Αθήνα: Νεφέλη,
1989)].
Saussure
Ferdinand de 1916:
Cours de linguistique générale
(Paris et Lausanne:
Tonnet Henri 1993: Histoire du grec moderne. La formation d’une langue (Paris: l’ Asiatéque) [Iστορία της νέας ελληνικής γλώσσας. Η διαμόρφωσή της, μτφρ. Μαρίνας Καραμάνου, Πάνου Λιαλιάτση (Αθήνα: Παπαδήμας, 1995)].
Trask R. 1997: A student’s dictionary of language and linguistics (London: Arnold).
Vachek Josef
1973: Written
language. General problems and problems of English
(The Hague: Mouton).