Ponizej przedstawiamy zaledwie kilka migawek z wybranych pobytow na Kremlu.
W tle szeg GZP WP gen. broni W.Sawczuk i szef Sztabu Generalnego gen. broni F.Siwicki
[...] Wylecielismy do Moskwy 4 grudnia (1980). Nasza delegacja: I sekretarz KC PZPR Stanislaw Kania, premier Jozef Pinkowski, sekretarz KC Kazimierz Barcikowski i Stefan Olszowski oraz ministrowie Jozef Czyrek, Miroslaw Milewski, Wojciech Jaruzelski.
Kania majac swiadomosc zagrozenia, kilkakortnie zabiegal o wczesniejsze spotkanie z Brezniewem, ale nic z tego nie wyszlo. Nie musze mowic, w jakim nastroju weszlismy na sale obrad. Znalem atmosfere tego typu spotkan, zwlaszcza posiedzien Doradczego Komitetu Politycznego Panstw-Stron Ukladu Warszawskiego. Zawsze przed rozpoczeciem troche luzu - powitania, usciski, pogwarki. Tym razem bylo chlodno.
Co sie dzialo dalej? Sporzadzilem dokladne notatki. Udostepnilem je Kani, kiedy pisal swa ksiazke.
Narade otworzyl Brezniew. Mowil krotko, twardo. Ocenil sytuacje miedzynarodowa jako niedobra. Narastaja napiecia. W tych warunkach to, co dzieje sie w Polsce, staje sie szczegolnie grozne.Obowiazkiem wszytskich reprezentowanych tutaj panstw jest zajecie stanowiska. To wspolna sprawa.
Potem Kania. Mowil spokojnie, rzeczowo. Przyznal, ze sytuacja jest bardzo trudna. Mamy poczucie internacjonalistycznej odpowiedzialnosci. Nasze problemy musimy rozwiazac sami i jest to wciaz jeszcze realne. To najglebszy kryzys w naszej historii. Mimo pozorow nie ma podobiestwa do kryzysu w innych krajach. Jego osobliloscia jest to ze objal nie tylko klase robotnicza, ale rowniez srodowiska inteligenckie, mlodziez. W tej sytuacji czesc partii reaguje tak, jak baza - klasa robotnicza. Przeciwnik stara sie nadac temu politycznie negatywny kierunek. Dzialalnosc zagranicy, Zachodu: emigracja, Radio Wolna Europa, wsparcie materialno-finansowe. Po 1976 roku glownie z kregow reiwzjonistycznych wylonil sie KOR, a z nacjonalistycznych KPN. Ich cele sa jawnie kontrrewolucyjne. Aresztowalismy czolowych dzialaczy KPN, co zawezilo jej mozliwosci. Wkrotce dalsze aresztowania tej grupy. Przygotowujemy polityczne warunki do podobnych dzialan w stosunku do KOR. (s.37) [...] Slowo koncowe Brezniewa bylo krotkie. Byl juz zmeczony, mowil mniej wyraznie. Potwierdzil niepokoj. Wyrazil nadzieje, ze polscy towarzysze wyciagna nadzieje z tej narady (s. 42) [...] Wracam do rozmowy z 5 grudnia. Ustinow bardzo stanowczo i twardo stawial sprawe: "Z tym, co sie u Was dzieje, gdzic sie nie mozna. Dlaczego to tolerujecie, Wojciechu Wladyslawowiczu? Wy, taki wybitny specjalista wojskowy, a nie widzicie, ze to grozi bezpieczenstwu Polski, i Ukladu Warszawskiego".
Z Kania uzgodnilsmy wczesniej sposob stawiania sprawy. Minimalizowanie zagrozen przyniosloby wrecz odwrotny skutek. Powtarzalismy wiec: "Jestemy swiadomi wszytskich niebezpieczenstw. Jednoczesnie wiemy, co na to sie zlozylo. Mamy przy tym na tyle sil, ze jesli zajdzie potrzeba - potrafimy sie przeciwstawic zagrozeniu, zapewnic stabilnosc kraju, nie narazic na szwank strategicznych interesow wspolnoty". Taka argumentacja niewatpliwie studzila zamiary tych, ktorzy sklaniali sie do radyklanego rozwiazania kwestii polskiej. Ale liczyla sie przede wszytskim wymowa wydarzen, a te coraz bardziej dzialaly na nasza niekorzysc.
Powrot naszej delegacji do Warszawy byl jednak inny niz wczesniejsza podroz w przeciwna strone. Przede wszystkim odprezenie, uczucie ulgi. Jednoczesnie swiadomosc, iz to tylko odorczenie, polityczny kredyt krotko-, a najwyzej srednioterminowy. (s. 43-44).
Z prawej Fidel Castro i Janos Kadar. Z lewej Gustav Husak.
W drugim rzedzie pierwszy z lewej siedzi Zbigniew Messner - premier, ekonomista wielkiej slawy.
Pelny tekst przemowienia M.S.Gorbaczowa
Pelny tekst przemowienia W.Jaruzelskiego
"Deklaracji o wspolpracy polsko-radzieckiej w dziedzinie ideologii, nauki i kultury"
(zdjecie ponizej)
Ze strony polskiej:
- Jozef Czyrek
- Andrzej Wasilewski
- Wladyslaw Gwiazda
- Wlodzimierz Natorf (ambasador PRL w Moskwie)
Ze strony radzieckiej (w oficjalnej kolejnosci w wariancie polskim)
- Gajdar Alijew
- Wiktor Czebrikow
- Andriej Gromyko
(strona rodziny Gromykow www.gromyko.ru)
- Jegor Ligaczow
- Nikolaj Ryzkow
- Michail Solomiencew
- Eduard Szewardnadze
- Witalij Worotnikow
- Lew Zajkow
- Piotr Diemiczew
- Wladymir Dolgich
- Aleksander Jakowlew
- Borys Jelcyn
- Nikolaj Slunkow
- Siergiej Sokolow
- Nikolaj Talyzin
- Aleksandra Birukowa
- Anatolij Dobrynin
- Anatolij Luklianow
- Wadim Miedwiediew
- Gieorgij Razumowskij
- Iwan Kapitonow
Po poludniu w ambasadzie polskiej w Moskwie doszlo do wymiany dobr kultury. Minister Kultury ZSRR Wasilij Zacharow przekazl stronie polskiej m.in. ponad 2400 ksiazek ze zbiorow Biblioteki Ossolinskich we Lwowie. Andrzej Wasilewski przekazal stronie radzieckiej cenne zabytki z XVII i XVIII wieku majace zwiazek z historia Rosji i Ukrainy. M.in. ksiazke "Podroz Grafa Borysa Pietrowicza Szeremietiewa do panstw europejskich"
Nastepnie Wojciech Jaruzelski wreczyl grupie dzialaczy kultury Zlote Odznaki Zasluzony dla Kultury Polskiej. Otrzymali je m.in. Kierownik Wydzialu Kultury KC KPZR J. Woronow, Minister Kultury ZSRR W.Zacharow oraz Redaktor Naczelny Wydawnictwa Ministerstwa Obrony ZSRR F.Fiedosiejewa-Szukszyna.
Link: Ministerstwo Obrony FR
Wieczorem w ambasadzie W.Natorf wydal przyjecie z okazji 42 rocznicy podpisania Ukladu o Przyjazni, Wspolpracy i Wzajemnej Pomocy Miedzy PRL i ZSRR.
Link: Ambasada Polska w Moskwie
W godzinach wieczornych W.Jaruzelski i M.Gorbaczow wraz z malzonkami obecni byli na wieczorze baletowym w Teatrze Wielkim w Moskwie.
Link: Teatr Wielki ('Bolszoj") w Moskwie
Wczesniej tego samego dnia Barbara Jaruzelska zwiedzila Moskwe. Zlozyla m.in. wizyte w Moskiewskiej Akademickiej Szkole Choreograficznej Ministerstaw Kultury ZSRR oraz zwiedzila ekspozycje w kremlowskiej zbrojowni. Barbarze Jaruzelskiej towrzyszyla Raisa Gorbaczow
Link: Oficjalna Strona Muzeum Kremlowskiego
Link: Mauzoleum Lenina w Moskwie
Nastepnie odwiedzil Dom Naukowcow w Moskwie w ktorym przygotowano pokoje dla uczonych polskich. Oprowadzal go prezes Akademii Nauk ZSRR - Gurij Marczuk.
Tego samego dnia delegacja polska wrocila do Warszawy. Na lotnisku w Moskwie zegnana byla m.in. przez Jegora Ligaczowa, Wadima Miedwiediewa, Jurija Sklarowa i Gieorija Szachnazarowa. Obecny byl ambasador PRL w ZSRR - Wlodzimierz Natorf.
Na warszawskim lotnisku Okecie W.Jaruzelskiego i towrzyszace mu osoby witali: Zbigniew Messner, Jozef Baryla, Czeslaw Kiszczak i Florian Siwicki. Obecny byl ambasador ZSRR Wladimir Browikow.
------------------------
Obok karta z kalendarza Wydawnictwa "Politizdat" z dnia 22 kwietnia 1987 (Siedmdziesiatego Roku Wielkiej Pazdziernikowej Rewolucji Socjalistycznej)
W tle miedzy innymi Janusz Onyszkiwicz i Ambasador Stanislaw Ciosek
