Buro vir Heraldiek, Pretoria
Die wapen van die
Buro word so geblasoeneer:
Wapen: In blou, drie skildjies van goud, 2 en 1 geplaas, en op ’n goue skildhoof die Suid-Afrikaanse leeu (dit wil sê die leeu soos voorgestel in die helmteken van die wapen van die Republiek van Suid-Afrika).
Helmteken: Op ’n wrong van goud en blou, ’n Proteatak met drie bloeiwyses en blare, alles in natuurlike kleure. Dekkleed: Goud en blou.
Stawe: Die voorstelling as geheel word voor twee goue heroutstawe geplaas, wat skuins gekruis is.
Leuse: ARMORUM INSIGNIUMQUE CUSTOS.
Die wapen is deur die President[1] se kantoor goedgekeur, en is onder Regeringskennisgewing 409 geproklameer, wat in Staatskoerant No 1 067 van 26 Maart 1965 gepubliseer is.
Die Buro het daarna op 1 Maart
1966 ’n wapenbrief uitgereik, wat in Engels is.
Oor die wapen:
Die drie skildjies van goud simboliseer duidelik die Buro se funksie om heraldiese wapens te ontwerp en te registreer.
Die leeu in die helmteken kom uit die helmteken van die Republiek van
Suid-Afrika (soos tussen 1961 en 2000 gevoer), en simboliseer die gesag van
die Staat waaronder dit gedoen word.
Die leeu hou vier stawe, twee van silwer (wit) en twee blou, wat met ’n goue tou saamgebind word.
Die blomme in die helmteken word eenvoudig as Protea genoem, wat beteken dat hulle aan een van ’n aantal spesies van hierdie genus mag behoort. Dit is beslis nie Protea cynaroides, die nasionale blom, nie. Dit lyk heel na aan Protea eximia, ’n spesie wat
wydverspreid in die fynbos[2]-gebied
tussen Worcester en Port
Elizabeth voorkom, en lyk ook effens na Protea magnifica (voorheen Protea barbigera), wat in die westelike bergreeks voorkom tussen Pakhuispas in die Sederberg tot Houwhoek in die Bolandse berge.
Dit lyk ook effens soos Protea caffra,[3] wat ook die tiekie-protea[4] genoem word.
In die ou weergawe van die wapen (wat hier regs verskyn), wat in die vroeë jare van die Buro op alle registrasiesertifikate voorgekom het, is die proteas heelwat meer soos Protea cynaroides geteken.
![Nasionale Heraldikus Themba Mabaso (regs) en sy adjunk, Marcel van Rossum, in heraldiese drag in St Andrews [Foto met vergunning van Appleton Studios]](SA_heralds.jpg)
Die skuins gekruiste stawe wat agter die wapenskild staan, simboliseer die
heroute-amp.
Die leuse vertaal as “Bewaarder van wapens en insignië” – kortweg die Buro se funksie.
Oor die Buro:
Die Buro vir
Heraldiek het 1 Junie 1963 tot stand gekom, die hoof-gevolg van die deurvoer van die Heraldiekwet van 1962 (kyk hier vir die gewysigde teks daarvan in Engels).
Dr Coenraad Beyers is in ’n waarnemende kapasiteit as Staatsheraldikus aangestel toe die Buro gestig is.[5]
Hy is opgevolg deur Norden Frederick Hartman, wat vanaf 1 Desember 1964 tot 30 April 1982 as Staatsheraldikus gedien het. Dit was tydens sy ampstermyn dat die Heraldiekwet in 1969 gewysig is.
Nadat Frederick Gordon Brownell vanaf 1 Augustus 1977 as
Assistent-Staatsheraldikus gedien het, is hy 1 Mei 1982 as Staatsheraldikus
aangestel. Hy het in sy amp aangebly na die gewone aftreedatum, en het finaal
31 Januarie 2002 afgetree, en het 19 jaar en nege maande in die amp voltooi.
Sy opvolger, Themba Mabaso, is 1 Februarie 2002 as Nasionale Heraldikus aangestel (en die posisie is tot die rang van ’n direktoraat opgegradeer). Hy dien steeds.
In Augustus 2006 het mnr Mabaso en sy adjunk, mnr Marcel van Rossum, die XXVII Kongres van Genealogiese
en Heraldiese Wetenskappe in die universiteitsdorp St Andrews, Skotland,
bygewoon. ’n Merkwaardige opsig van die kongres was ’n parade deur die dorp van
heroute in hul volle regalia, en kon mnr Mabaso en mnr Van Rossum gesien word
in wat tabards[6] genoem is.
Die Buro vorm deel van die Nasionale Argief, en die vroeë
registrasiesertifikate wat in terme van die Heraldiekwet uitgereik is, het
altyd die wapen getoon van beide die Buro en die Argief (soos hier links
aangetoon).
Kontak met die Buro:
Mense wat by
die Buro navraag wil doen, hul wapens of ander embleme laat registreer, of wat
die register van wapens wil besigtig, kan na Privaatsak X236, Pretoria 0001, skryf, of die kantoor skakel op 012-323 5300 (wanneer ’n mens van buite
Suid-Afrika bel, +27-12-323 5300) – hierdie nommer is vir die
Argief-skakelbord.
Daar is twee faksnommers: 012-323 5287 (+27-12-323 5287) en vir faks na e-pos, 086 682 5055 (+27-86 682 5055).
Die Buro het nie tans sy eie webwerf nie, maar dit neem deel op van die Argief-webwerf hier.
Vir e-pos, skryf aan heraldry@dac.gov.za
Die blasoene van geregistreerde wapens en ander deviese kan ook aanlyn gevind word. Soek in die National Automated Archival Information Retrieval System, of NAAIRS.
Die tarief wat deur die Buro gehef word vir die registrasie van wapens en ander deviese word (in Engels) hier gegee.
